Morgunblaðið - 03.10.1989, Blaðsíða 36

36
MÓRGUNBLAÐIÐ MiIÐ.JUDAGUR 3. OKTÓBER 1989
KARLMANNAFÖT
Kr. 5.500,- til 9.990,-
Terylenebuxur kr. 1.395,- til 2.195,-
Gallabuxur kr. 1.420,- og 1.620,-
Flauelsbuxur kr. 1.420,- og 1.900,-
Regngallar nýkomnir kr. 2.650,-
Skyrtur, nærföt, sokkar o.fl. ódýrt.
w
ANDRES, Skólavörðustíg 22, sími 18250.
Bleytir gólfið, skrúbbar
og þurrkar það
í einni yfirferð!
Hacomatic B43 gólfþvottavélin er sérlega létt og auðveld
í notkun. Hún þvær og þurrkar gólfið í einni
yfirferð án nokkurs erfiðis. Vélin er búin raf-
geymum sem knýja hana áfram.
Vinnslubreidd er43 cm.
Stórkostlegur tíma- og
vinnusparnaður á gólfflötum
frá 200 fermetrum.
Á stóra gólffleti mælum við_
með Hakomatic SBR.
vélunum með
vinnslubreiddfrá,
60-85 cm.

□ Vinsamlegast
sendið mér
nánari upplýsingar um
Hako gólfþvottavélar og vélsópa.
Nafn:
□ Vinsamlegast
hringiðtil mín.
Heimili:
Sími:
vélará Islandi
BCe** 1 Nýbýlavegi 18,
DB9JAJ sími 64-1988.
Klæðstu Barbour
í baráttunni við veðrið.
Hentugur fatnaður
innanbæjar sem utan.
Hafnarstrœti 5 Símar: 16760 og 14800
Skemmtileg kynning
á Marivaux
Leiklist
Elín Pálmadóttir
Theatre du Campagnol sýndi í
Iðn' leikritin L’Ile des Esclaves
eða Þrælaeyjan, La Provinciale
eða Sveitakonan og Le Legs eða
Arfurinn.
Leikstjóri og fyrirlesari: Jean-
Claude Penchenat.
Franska Campagnol-leikhúsið,
sem er leikhús suðurhverfa Parísar-
borgar, kynnti tvö kvöld í röð í vik-
unni í Iðnó franska 18. aldar leikrita-
skáldið Marivaux með tveimur leik-
rita hans fyrra kvöldið og fyrirlestri
um höfundinn með leikdæmum seinni
daginn, sem leikstjórinn Jean-Claude
Penchenat flutti og stjómaði. Og að
Ioknum veitingum á vegum Alliance
Francaise í Iðnó, var enn eitt leik-
ritið eftir Marivaux borið fram á
sviðinu í leiklestri. Höfðu leikhús-
gestir þá fengið góða og yfirgripsm-
ikla sýn yfir verk þessa merka höf-
undar leikbókmenntanna, sem ég
hygg að fáir hér á landi þekki. Það
var því fengur að þessari kynningu,
sem of fáir nutu til enda. Húsfyllir
var á leiksýningum fyrra kvöldið, en
seinni kynningin virtist ekki kalla á
forvitni leiklistarnema, leikara eða
annarra en tiltölulega fámenns hóps
unnenda franskar menningar. Hefúr
tungumálið kannski fælt frá, en boð-
ið var upp á þýðingu á útskýringum
með leikdæmunum. Hygg ég að
margir hafi þar misst af góðu gamni.
í fyrrahaust bauð Alliance Fran-
caise í samvinnu við menntamála-
ráðuneyti Frakklands upp á tvær
afbragðs leiksýningar í Óperunni.
Annars vegar sýningu á Madame de
la Carliere eftir 18. aldar höfundinn
Diderot með þekktum frönskum leik-
urum klassískra verka frá Comédie
Francaise og Theatre National, þeim
Caterine Sellers og Pierre Tabard,
og hinsvegar eins manns útfærslu á
20. aldar sögu Ionescos, Nashyming-
unum í höndum Erics Eychenne.
Voru leikararnir á leið í sýningarferð
til Bandaríkjanna, er Alliance Fran-
caise í Reykjavík fékk þá til að hafa
viðdvöl og eina sýningu á íslandi.
Nú hefur aftur verið gripið tækifæ-
rið til að stöðva Campagnol-Ieik-
flokkinn á leið sinni í leikför milli
Frakklands og Ameríku með kynn-
ingu á leikverkum Marivauxs. Verð-
ur leikflokkurinn í leikför fram til
loka nóvember, en við heimkomuna
mun hann færa upp í eigin leikhúsi
fleiri verk eftir þennan höfund, enda
hefur hann í tilefni af 300 ára ártíð
rithöfundarins tekið til sýningar alla
21 einþáttunga hans. Hafði raunar
byijað á einu leikriti hans þegar það
var stofnað fyrir rúmum áratug, þá
þegar fyrir forgöngu og undir stjóm
þessa sama leikstjóra, Jeans-Claudes
Penchenats, sem er þekktur bæði
sem leikhúsmaður og kvikmyndaleik-
ari. Bám þessar þrjár leiksýningar
þess greinileg merki að þar var ekki
kastað til höndum og að leikarar og
leikstjóri em gagnkunnugir verkum
höfundar og tíðaranda þeim, sem þau
eru sprottin úr.
Sýningarnar báru þess líka merki
að hér er um leikför að ræða, þar
sem búningar vom einstaklega hag-
anlega gerðir til að nýtast í öllum
sýningunum, í mismunandi hlutverk-
um og eins til að setja samstæðan
svip á leiklesturinn. Það gerði sitt
til að binda ekki sýningarnar nema
að hluta við 18. öldina, sem var helst
Daina Lavarenne og Arnault
Lecarpentier í Sveitakonunni.
dregin fram í förðun og hárkollum.
Allir búningar eru svartur sam-
kvæmisklæðnaður en tvenns konar
glæsileg snið á kjólum kvennanna
gefa til kynna stöðu þeirra hveiju
sinni og sérkennilegir jakkar karl-
anna gáfu svipaða möguleika. Þessir
margnota búningar em einstaklega
glæsilegir, sem kom æ betur fram
því fleiri sýningar sem maður sá.
Þrátt fyrir einfaldleikann leyndi sér
ekki að þeir voru mnnir undan rifjum
frægustu tískuhúsa í París.
Af samtímarithöfundum þekkja
íslendingar Voltaire miklu fremur
en Marivaux, sem var þó hlutskarp-
ari um sæti í Frönsku akademíunni
árið 1743. Til glöggvunar á leikritum
hans er gagnlegt að vita að hann
kom á eftir öðrum frönskum leikrita-
höfundi, sem hér hefur meira verið
kynntur, Moliére, sem var á dögum
Marivauxs algert stórveldi og yfir-
Skuggalegar tillögur
eftir Friðjón
Guðmundsson
Snemma í ágústmánuði var í ijöl-
miðlum nokkuð sagt frá tillögum
svokallaðrar „afurðastöðvanefndar"
um fækkun mjólkurbúa í landinu úr
17 í 9 eða jafnvel 7. En undirritaður
styðst hér við frásagnir í Morgun-
blaðinu og Tímanum þann 5. ágúst sl.
í þessari nefnd, sem skipuð var
af fyrrverandi landbúnaðarráðherra,
Jóni Helgasyni, sitja aðeins tveir
menn. Margeir nokkur Daníelsson
forstjóri lífeyrissjóðs SÍS og Egill
Bjarnason búnaðarráðunautur á
Sauðárkróki. Það vakti athygli mína
og furðu að nefndarmenn þessir skuli
vera tveir, hélt nú reynar að í sér-
hverri nefnd þyrfti að vera oddamað-
ur til þess að mynda starfhæfan
meirihluta þegar um ágreining væri
að ræða, og sökum þess væri tveggja
manna nefnd í raun og veru ómark-
tæk.
Nefndarmenn telja sig hafa unnið
tillögur sínar á mjög vísindalegan
hátt með hagkvæmnis- og arðsem-
issjónarmið að leiðarljósi. En hins
vegar hafa þeir, að eigin sögn, ekki
tekið neitt tillit til svokallaðra
byggðasjónarmiða. Með öðrum orð-
um: Það er bara horft á eina hlið
málsins, peningalega arðsemi mjólk-
urbúanna, en ekkert fjallað um þá
búseturöskun sem fækkun þeirra
myndi án efa hafa í för með sér á
viðkomandi svæðum, né aðra fylgi-
fiska aðgerðanna. Svo sem sóun og
eyðingu verðmæta, sem óhjákvæmi-
lega hlýtur að fylgja allri búseturösk-
un ellegar þann kostnað hlutaðeig-
andi íbúa og þjóðfélagsins í heild,
við það að koma sér fyrir á nýjum
stöðum og stofna þar til nýrra at-
vinnumöguleika. Hvað þá að fjallað
sé um félagsleg, siðræn, menningar-
leg og menningarsöguleg verðmæti
eða mannlegar tilfinningar. Allt slíkt
á að víkja fyrir peningahyggjunni
einni saman og varpa miskunnar-
laust á glæ.
I mínum huga er þessi „afurða-
stöðvanefnd" ekki starfi sínu vaxin.
Að tillögur hennar séu pólitísk lág-
kúra, og skemmdarstarf ef eftir þeim
yrði farið. Svo er að sjá að nú til
dags eigi að leysa flestan eða allan
vanda atvinnulífsins með sameiningu
fyrirtækja ásamt því að leggja dreif-
býlishéruð í eyði. En hvernig skyldi
standa á því að „efnahagsvandinn"
skuli ekki leysast með þvílíkri ráðs-
mennsku, heldur þvert á móti? Vand-
inn hleðst stöðugt upp, færist sí og
æ í aukana og er svo sannarlega að
vaxa íslensku þjóðinni yfir höfuð.
Hvers vegna? Vegna þess að það er
engin alvarleg tilraun gerð til þess
að vega að rótum vandans: Sukkinu
í þjóðlífinu, óstjórn og spillingu í
meðferð fjármuna, óráðsíunni,
vaxtaokrinu. Það er talað um hag-
ræðingu í rekstri fyrirtækja og ekki
að ástæðulausu, því íslendingar eru
óskaplega litlir búmenn, en það er
ekki sama hvernig að þeirri hagræð-
ingu er unnið. Og á meðan ekki verð-
ur gagngerð breyting á ríkjandi
hugsunarhætti landsmanna í pen-
ingamálum, á meðan ekki má blaka
við vaxtaokrinu, á meðan braskar-
arnir leika lausum hala og hafa for-
gang í peningakerfinu er harla lítil
von um árangur.
Varðandi tillögur umræddrar
nefndar um úreldingu Mjólkursam-
lags KÞ á Húsavík, sérstaklega, vil
ég segja þetta: Það er kunnara en
frá þurfi að segja að búseta í Þingeyj-
arsýslum á, sem og annars staðar í
dreifbýlinu, mjög í vök að veijast.
Riðuveiki hefur heijað á sauðfé
bænda undanfarin ár. Það er talað
um fækkun íjár í Mývatnssveit svo
um munar sökum ofbeitar á afrétt-
um. Þetta tvennt ásamt samdráttar-
stefnu í hefðbundinni búvörufram-
leiðslu hefur þrengt og mun þrengja
mjög alvarlega að afkomumöguleik-
um bænda og byggð í héraðinu. Þrátt
fyrir þetta hefur rekstur MSKÞ
gengið bærilega allt til þessa og á
sl. ári skilaði samlagið hallalausri
afkomu og vel það. Ef ekki kemur
til frekari samdráttar í mjólkurfram-
ieiðslu á svæðinu en orðinn er má
hiklaust gera ráð fyrir stöðugleika í
rekstri samlagsins á komandi árum.
Það nær auðvitað ekki nokkurri átt
að leggja samlagið niður á meðan
fyrirtækið ber sig. Tillögur í þá átt
eru með öllu öveijandi.
Sameining MSKÞ við Mjólkursam-
lag KEA myndi hafa mjög alvarlegar
afleiðingar í för með sér fyrir Þin-
geyjarsýslur og byggðina þar. Búast
má við að mjólkurframleiðsla legðist
af í austanverðu héraðinu. Annað-
hvort smám saman eða fljótlegá og
færast til Eyjafjarðarsvæðisins,
væntanlega til hagsbóta fyrir Eyja-
fjarðarbyggð. En afleiðingarnar yrðu
hrikalegar fyrir Húsavíkursvæðið,
byggðahrun myndi jafnvel blasa við.
I kjölfarið kæmi svo væntanlega
gjaldþrot Kaupfélags Þingeyinga,
ellegar sameining KÞ við KEA.
Eg trúi því og treysti að einhugur
ríki áfram í hérðai um rekstur mjólk-
ursamlagsins. Héraðsbúar eiga auð-
vitað að ráða framtíð þess sjálfir en
ekki einhveijir stjórnskipaðir nefnd-
armenn úr fjarlæguip landshlutum
„nefnd“ sem er úti á þekju, nefnd
sem virðist hafa glatað alltof miklu
af heilbrigðri skynsemi í gern-
ingahríð fjármagnshyggjunnar til
þess að verða tekin alvarlega. Mjólk-
ursamlagið er og verður haldreipi
sveitabyggðar í héraðinu og styrk
stoð atvinnulífsins á Húsavík. Ef það
verður lagt niður yrði héraðsbrestur.
Tillögur „afurðastöðvanefndar"
eru í raun og veru ómarktækt rugl.
En eigi að síður verða menn að gera
sér ljóst að þær eru — því miður —
í eðli sínu einn liður af mörgum í
áformum stjórnsýslukerfisins um að
leggja sveitabyggðir í eyði. Sökum
þess eru þær hættulegar. Héraðs-
búar og dreifbýlisfólk um allt land
verða að gera sér þetta ljóst og rísa
af fullri einurð gegn þessum ósóma
sem yrði, ef til kæmi, ómakleg og
stórhættuleg aðför að viðkomandi
byggðarlögum.
Ilöfundur er bóndi á Sandi í
Adaldnl.