Morgunblaðið - 10.10.1989, Blaðsíða 15

15
MORqUjNBþApift ÞfflÐjUDAG.UR, IQ. QKTÓBER 19g9,
Auðlindaskatt-
ur, fundið fé
eftir Kristjón Kolbeins
Margvíslegum aðgerðum hefir
verið beitt við stjórn sóknar í fisk-
stofna en flestar eiga þær það
sammerkt að spara ekki útgerðar-
kostnað og hafa ekki verið hemill
á offjárfestingu, sem almennt er
viðurkennt að vera eitt helzta
vandamál íslenzks sjávarútvegs
nú. Heildarkvóti getur hentað út
frá fiskifræðilegu sjónarmiði, það
er verndað fiskstofna en hann
kemur ekki í veg fyrir að skipum
fjölgi, vertíð styttist og útgerðar-
kostnaður aukist.
Með auðlindaskatti er fjárfest-
ingu í flota stjórnað þannig hann
hefur áhrif á rekstrarskilyrði sjáv-
arútvegs og þar með hvöt til offj-
árfestingar.
Fyrir um áratug voru unnin
nokkur reiknilíkön í Reiknistofnun
Háskólans sem sýndu sambandið
á milli flokkastærðar, aflamagns
og afkomu miðað við skynsamlega
nýtingu fiskstofnanna.
Settar voni fram ýmsir kostir.
Hér fyrir neðan þeirra. Sirtast tveir
Flotastærð 70.000 100.000
brl brl
Aflaverðmæti 43 48
Aðföng 6 11
Vinnsluvirði 37 37
Laun (endurmetin) 12 14
Framlegð 25 23
Fastur kost.(endm.) 12 19
Hagnaður 13 4
Allar tölur eru í milljörðum
króna.
Því miður höfum við búið við
öfugan auðlindaskatt, kerfi sem
hefir frekar hvatt til fjárfestingar
í flota en latt eftir að séð varð að
aukin ijárfesting kæmi ekki til með
að skila auknu aflaverðmæti.
Þar eð fiskstofnar eru endurnýj-
anleg sameiginleg auðlind og
ákveðið samband ríkir á milli afla-
magns, sóknar og stofnstærðar er
við sérstök vandamál að etja í sjáv-
arútvegi, sem virðast fara vaxandi
ár frá ári þrátt fyrir allar stjórnun-
araðgerðir.
Fiskiskipaflotinn er nú um
120.000 brl. en 70.000 brl. floti
gæti skilað meira aflaverðmæti ef
ástand fiskstofna væri eins og bezt
yrði kosið og fiskveiðidánarstuðull
hins veiðanlega stofns lægri en nú
er.
Hlutverk auðlindaskatts í dæm-
inu hér að ofan hefði því getað orð-
ið að hamla stækkun flota úr 70.000
Kristjón Kolbeins
„Því miður höfiim við
búið við öfiigan auð-
lindaskatt, kerfi sem
hefir frekar hvatt til
Qárfestingar í flota en
latt.“
brl. í 120.000 brl. og að koma þann-
ig í veg fyrir að þeim arði sem sjáv-
arútvegurinn getur gefið af sér sé
sóað í óþarfa kostnað.
Nú hefur það gerzt að við sitjum
uppi með flota, sem er að afkasta-
getu langt umfram skynsamleg
hagræn mörk. Að ósekju verður því
vart trúað að þetta sé það gjald sem
þjóðin þarf að borga fyrir byggða-
stefnu en sú skoðun hefir heyrst
að hluti vandans sé vegna viðleitni
til að halda uppi byggð í stijálbýli
landsins.
Hreint glapræði og uppgjöf væri
að líta svo á að núverandi ástand
sjávarútvegs væri einhver kjör-
staða, sem ekki yrði lagfærð nema
með umtalsverðu gengissigi í einu
stökki og beinum fjárframlögum í
mynd niðurgreiðslu lánsfjár.
Gerbreyttar áherslur þarf í sjáv-
arútvegi. Undanfarið hefír hinn
veiðanlegi stofn flestra fisktegunda
minnkað en fjárfesting aukist í veið-
um. Þessu verður að snúa við. Fjár-
festa í fiskstofnum en losa fjármagn
sem bundið er í flota.
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Morgunblaðið/Þorkell
Ann Toril Lindstad við orgeiið æfír hér kór Laugarneskirkju.
æfuin vikulega og aðeins eru fáar
aukaæfingar síðustu dagana fyrir
tónleika eins og þá sem ráðgerðir
eru 10. desember. í kórnum er fólk
á öllum aldri og við viljum hvetja
bæði karla og konur sem hafa
áhuga á söng að setja sig í sam-
band við okkur en við æfum hérna
í kirkjunni á miðvikudagskvöldum,
segir söngfólkið í kórstjórinni.