Morgunblaðið - 22.11.1989, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDÁQUR Ýl. NÖVEMÖÉR; 1989
39
TR í undanúrslit Evrópu-
keppninnar á byg*gingarárinu
Fáir skákmenn njóta jafnmikillar frægðar og ungversku Polgar-systurnar. Hér eru þær með banda-
rísku forsetahjónunum í Hvíta húsinu í vor, frá vinstri Zusza, 20 ára, Judit, 13 ára og Zsofía, sem
er nýorðin 15 ára.
Skák
Margeir Pétursson
TAFLFÉLAG Reykjavíkur
stendur í miklum stórræðum
þessa dagana. Það er komið í
fjögurra liða úrslit í Evrópu-
keppni taflfélaga með stórsigri
yfir hinu öfluga ungverska liði
MTK Budapest, 8-3 á útivelli
og á fostudaginn verður nýtt
og glæsilegt félagsheimili í
Faxafeni 12, 2. hæð, tekið í
notkun. Við það gjörbreytist öll
aðstaða til skipulagðrar tafl-
inennsku á Reykjavíkursvæð-
inu. Flesta alþjóðlega skákvið-
burði verður mögulegt halda
þar og einnig er hægt að halda
bæði mót og æfingar á sama
tíma, án þess að annar hópur-
inn trufli hinn. Síðast en ekki
sízt getur Taflfélagið nú enn
aukið við sína öflugu barna- og
unglingastarfsemi, en í núver-
andi húsnæði hafa stundum
komist færri að en vildu.
Fyrsta keppnin í nýja hús-
næðinu fer fram á föstudags-
kvöldið en það verður deilda-
keppni Skáksambands íslands. í
fyrstu deild tefla þá m.a. sveitir
Taflfélags Reykjavíkur innbyrðis.
En víkjum nú að Evrópukeppn-
inni í Búdapest. Fyrirfram voru
Taflfélagsmenn ekki sérlega
bjartsýnir, sérstaklega eftir slak-
an árangur landsliðsins í átta-
landakeppninni um daginn. Vitað
var að ungverska sveitin væri
mjög öflug, með Lajos Portisch,
sterkasta skákmann Ungveija um
30 ára skeið, á fyrsta borði og
hinar þijár stórhættulegu Polgar-
systur, sem lagt hafa margan
stórmeistarann að velli. Að auki
voru tveir þrautreyndir stórmeist-
arar í liðinu, Argentínumaðurinn
Barbero og Forintos, sem stóð sig
mjög vel á'Reykjavíkurskákmót-
inu árið 1974.
Það gerði þó gæfumuninn í
þessari keppni að liðsmenn sáu
nú við öllum brögðum Polgar-
systra og lögðu þær samanlagt
með fimm vinningum gegn einum.
Súrt í broti fyrir stúlkurnar eftir
alla velgengnina upp á síðkastið.
Mér segir þó svo hugur um að
þessi úrslit fái litla sem enga
umíjöllun í alþjóðaskákpressunni,
sem heldur þó yfirleitt ekki vatni
þegar þær systur eru annars veg-
ar. Þær hafa þegar öðlast mikla
frægð og eru alls staðar aufúsu-
gestir, en mér sýnist að of mikið
hafi vérið á þær lagt upp á síðkas-
'tið hvað varðar ferðalög, fjöltefli
og hvers konar uppákomur. Það
er fjarri lagi að búast við því af
20, 15 og 13 ára stúlkum að þær
geti baéði tekið þátt í slíkum sirk-
us og jafnframt æft nægilega
mikið til að auka styrkleika sinn.
Illt til þess að hugsa að þessar
prúðu og snjöllu systur verði
slíkum sýndargróða að bráð.
Einstök úrslit í keppninni urðu
þessi:
Jóhann-Portisch 0-1
Jón L-Zsusza Polgar 1-0
Margeir-Judit Polgar jafnt
Helgi-Barbero 0-1
Hannes-Forintos 0-1
Karl-Zsofia Polgar jafiit.
Daginn fyrir keppnina barst
okkur tillaga um það frá Ungveij-
unum að keppnin yrði ekki reikn-
uð til stiga, en við töldum þetta
veikleikamerki og höfnuðum.. í
lokahófinu kom þó Portisch með
skýringu á þessari ósk. Hann
hefði geymt snjalla nýjung sem
hann hefði hrist fram úr erminni
gegn Jóhanni, ef stig hefðu ekki
verið í húfi. Sannur atvinnumaður
Portisch, en liðsandinn hjá Ung-
veijunum hefði greinilega mátt
vera betri. í seinni umferðinni
hafði Portisch hvítt, en bauð jafn-
tefli á óteflda skák sem Jóhann
þáði. Þar með minnkuðu mögu-
leikar Ungveijanna verulega. Ég
held að slíkt háttarlag, að semja
stórmeistarajafntefli á hvítt í liði
sem þarf nauðsynlega á vinningi
að halda, myndi kalla á mikla
gagnrýni hér heima. Það er líka
venja að skipstjórinn sé síðastur
frá borði þegar skipið er að
sökkva.
Úrslit seinni umferðar:
Portisch-Jóhann jafnt
Zsusza Polgar-Jón L 0-1
Judit Polgar-Margeir 0-1
Barbero-Helgi jafnt.
Forintos-Hannes 0-1
Zsofia Polgar-Karl 0-1
Úrslitin voru nokkuð sanngjörn
eftir gangi skákanna, nema hvað
Zsofia Polgar virðist eiga mikið
ólært í endatöflum því hún missti
vinningsstöðu niður í tap.
Varamaður Taflfélagsliðsins í
Búdapest var Þröstur Þórhallsson,
alþjóðlegur meistari og fararstjóri
var Jón G. Briem, formaður TR.
Þar sem TR er í miklum fjárk-
röggum vegna húsnæðiskau-
panna fór enginn sveitarmanna
fram á þóknun fyrir þátttökuna,
þótt ferðin hafi tekið viku og und-
irbúningurinn annað eins hjá
flestum.
Móttökur Ungveijanna voru til
fyrirmyndar og aðbúnaður allur
sízt lakari en gerist og gengur í
vestari löndum. Teflt var í félags-
heimili skákdeildar MTK Buda-
pest, sem reyndist fulllítið þar sem
áhugi fyrir keppninni var tölu-
verður.
Taflfélag Reykjavíkur hafði
áður náð að slá tvö öflug félög
út úr keppninni, fyrst Anderlecht
frá Belgíu, með hollensku stór-
meisturunum Timman og Sosonko
úr belgíska Glympíuliðinu og
síðan v-þýzku meistarana, Bayern
Múnchen, með jafntefliskónginn
Ribli í fararbroddi mjög jafn-
stejkrar sveitar.
í undanúrslitunum bíða TR erf-
iðir andstæðingar sem ekki er ljóst
hveijir verða. Húgsanlegt er jafn-
vel að haldið verði mót með þátt-
töku allra ijögurra sveitanna, en
þannig var fyrirkómulagið á úr-
slitum síðustu keppni þegar CSKA
Moskva sigraði, á undan Honved,
Búdapest, Volmac, Hollandi og
Solingen.
Fyrst til að tryggja sér sæti í
undanúrslitunum varð hið öfluga
v-þýzka félag Solingen, en fyrir
það tefla m.a. stórmeistararnir
Short, Spassky, Húbner, Kavalek,
Lobron og Lau. Aðrir í liðinu eru
Dueball og B. Schneider. Það
minnkar þó örlítið möguleika Sol-
ingen að þeir mega aðeins nota
tvo „útlendinga" í hverri keppni.
Short, Spassky og Kavalek geta
því ekki allir teflt í einu.
Öðrum viðureignum í áttalið-
aúrslitum keppninnar er ekki lok-
ið. Sovézku sveitirnar Vector og
CSKA Moskvu tefla innbyrðis og
sovézkt lið sem heitir í höfuðið á
Petrosjan mætir Waasa frá Stokk-
hólmi. Líklegt er því að það verðí
núverandi Evrópumeistararnir í
CSKA og landar þeirra í Petrosjan
sem komast áfram. Það er ekki
hörgull á liðtækum skákmönnum
hjá þessum öflugu rússnesku fé-
lögum, það er eina huggun okkar
Taflfélagsmanna að þeir geta ekki
stillt upp nema sex manns í einu.
Fyrir CSKA tefla m.a stórmeistar-
arnir Jusupov, Ivanchuk, Lputjan,
Tukmakov, Makarichev og Vlad-
imirov, auk sterkra alþjóðlegra
meistara, t.d. Dreev, Evrópu-
meistara unglinga og Dautov.
Við skulum að lokum líta á
fyrsta heila vinninginn sem TR
fékk í Búdapest:
Hvítt: Zsusza Polgar
Svart: Jón L. Árnason
Drottningarpeðsbyrjun
1. d4 - RfB 2. Rf3 - e6 3. e3
- b6 4. Bd3 - Bb7 5. 0-0 - c5
6. c4
Nú kemur upp fremur bitlítið
afbrigði af drottningarindverskri
vörn. Oftast er hér leikið 6. b3
6. — Be7 7. Rc3 — cxd4 8. exd4
- d6 9. Hel - 0-0 10. a3 -
Rbd7 11. b4 - He8'T2. Bb2 -
Bf8 13. d5 - e5 14. Rd2 - g6
15. a4!? — a5 16. bxa5 — bxa5
17. Rb3 - Ba6 18. Dd2 - Rg4!?
19. h3 - Bh6 20. Dc2?!
Eftir nokkuð vel heppnaða byrj-
un missir hvítur nú þráðinn og
það sígur ótrúlega fljótt á ógæfu-
hliðina. Hann hefði losnað við
mikil óþægindi með því að leika
hér 20. De2 og eftir næsta leik
er svartur kominn með öruggt
frumkvæði.
20. - Rgf6 21. Ba3?! - Hc8! 22.
Bxd6 — e4! 23. Bfl — Bxc4 24.
Bxc4 - Hxc4 25. Rd2 - Hc8 26.
Db2 - e3 27. Rf3
27. - Hxc3! 28. Dxc3 - Re4 og
hvítur gafst upp, því stórfelldu
liðstapi verður ekki forðað.
Helgi S. Eggerts-
son - Minning
Fæddur 4. mars 1923
Dáinn 14. nóvember 1989
Ég var iíklega 12 ára þegar ég
hitti Helga í fyrsta sinn. Ég kom í
búðina hans, Roða við Laugaveg,
til þess að endurnýja í happdrætt-
inu. Hann tók mér eins og gömlum
vini og ég man að ég braut heilann
um það, hvaðan við gætum þekkst.
Hressilegt og hlýlegt viðmót var
hans einkenni. Þannig held ég að
flestir minnist hans.
Sagt er að sérhver ævi sé í þrem-
ur þáttum: upphafi, miðhluta og
endi. í ævi Helga, var upphafið án
efa erfiðast. Hann fæddist sem
þriðja bam hjónanna Sumarrósar
Sigurðardóttur og Eggerts Krist-
jánssonar. Faðir hans var söðla-
smiður og fjölskyldan bjó í reisulegu
húsi við Laugaveg 74, sem ennþá
stendur. Á öðru aldursári veikist
Helgi af lömunarveiki með þeim
afleiðingum, að báðir fætur lamast
varanlega. Þegar hann er 4 ára
gamall deyr móðir hans eftir alvar-
leg veikindi. Þetta voru hörð örlög
ungum dreng, en til allrar ham-
ingju eignaðist hann góða stjúp-
móður, Oddbjörgu Jónsdóttur, sem
gat bætt honum að hluta móður-
missinn. 17 ára missir hann stjúpu
sína og fóru nú í hönd erfið ár. Én
þá, sem ávallt síðar, var það vilja-
styrkurinn og lífsgleðin, sem gerðu
honum kleift að halda sínu striki.
Helgi stundaði nám í leirbrennslu
og teikningu, enda mjög listhneigð-
ur. Á þessum árum átti þó ( jazz-
tónlistin hug hans allan og marga
ánægjustundina átti hann við
grammófóninn éða á hljómleikum.
Alla ævi síðar leið varla sá dagur
að ekki væri sett plata á fóninn og
sveiflunnar notið.
29 ára gamall kynnist Helgi eftir-
lifandi eiginkonu sinni, Lilju Jóns-
dóttur. Þau hófu búskap við þröng-
an húsakost á Laugaveginum og
ráku verslunina Roða í sama húsi.
Þau eignuðust tvær dætur: Rósu
Björgu og Guðrúnu og ber undirrit-
aður þá gæfu að vera kvæntur
þeirri síðarnefndu.
Ófáir voru þeir sem þáðu kaffi-
sopann í eldhúskróknum hjá Lilju,
og þetta líf átti vel við Helga, mik-
ill gestagangur og fjölbreytt
mannlíf.
Sem fatlaður maður á hann fáa
sína líka. Hann knúði fram leyfi til
að aka bíl og ferðaðist síðan með
fjölskyldu sína um allt land og
sigldi og flaug margsinnis til út-
landa. Til að gera slíka hluti, þurfti
ekki bara sterkar axlir og hand-
leggi til að vega sig áfram á arm-
stöfunum, heldur líka sem fyrr,
viljastyrk og einlæga lífsgleði.
Þegar efnahagurinn leyfði
byggðu þau hjónin sér hús í Foss-
vogi, þar sem þau hafa búið tvo
síðustu áratugi. Helgi hætti versl-
unarrekstri og vann 18 ár hjá
Landsbankanum á Laugavegi gegnt
fæðingarheimili sínu.
Segja má að ævilokin hafi til-
kynnt komu sína fyrir tveimur
árum, þegar Helgi veiktist af alvar-
legum sjúkdómi. Uppgjöf var hon-
um víðs Ijarri, hann aðlagaðist
breyttum aðstæðum á aðdáunar-
verðan hátt og þegar hann að lokum
var orðinn rúmfastur, þá spilaði
hann géisladiska tímum saman, en
nú varð jazzinn að víkja fyrir
klassískri tónlist og meistari allra
meistara, Bach, var í mestu uppá-
Haldi. Á þennan hátt sýndi hann
hughreysti sína og æðruleysi og tók
örlögum sínum með mikilli karl-
mennsku.
Það er gæfa að hafa kynnst
slíkum manni, sem aldrei kvartaði
eða hugleiddi uppgjöf þó að lífið
færi um hann óblíðum höndum.
Blessuð sé minning hans.
Garðar Guðmundsson
+
Munið
minningarkort
Bandalags
íslenskra skáta,
Skátahúsinu, sími 91-23190.