Morgunblaðið - 27.04.1990, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 1990
Ásættanleg fískveiðisljórnun eða valdbeiting?:
Jaftirétti milli sóknarmarks og
aflamarks er grundvallaratriði
Að hafa vaðinn fyrir neðan sig en ekki villuráfandi ríkisstjórn
eftirArna Johnsen
Það væri gróf valdbeiting að fella
niður sóknarmark í fiskveiðum eins
og gert er ráð fyrir í frumvarpi Hall-
dórs Ásgrímssonar sjávarútvegsráð-
herra, án þess að tryggja sóknár-
marksskipum rétt út frá þeim afla
sem þeir hafa áunnið sér, því þeir
völdu að taka áhættu í samræmi við
Á undanförnum 36 árum, eða álíka lengi og Happdrætti
D.A.S. hefur starfað, hafa Sjómannadagssamtökin lyft Grettis-
taki í velferðarmálum aldraðra og eru Hrafnisturnar báðar í
Reykjavík og Hafnarfirði, talandi tákn þar um.
Tekið skal fram að vistfólk Hrafnistu er ekki einungis úr
Reykjavík og nágrenni, heldur víðs vegar af landinu.
A seinustu árum hafa samtökin einbeitt sér að byggingu
verndaðra þjónustuíbúða að Boðahlein og Naustahlein við
Hrafnistu í Hafnarfirði, en íbúðir þessar njóta þjónustu og
öryggis dag og nótt frá Hrafnistuheimilinu.
Nú í sumar hefjast framkvæmdir við samskonar íbúðir við
Hrafnistu í Reykjavík, jafnframt er ætlunin að byggja upp þjón-
ustu á Hrafnistu í Reykjavik þannig, að hún svari öllum nútíma
kröfum um læknis- og hjúkrunarþjónustu og endurhæfingu.
Síðar er á framkvæmdalista bygging verndaðra þjónustu-
íbúða í fjölbýlishúsi á lóð Hrafnistu í Reykjavík.
Hagnaður Happdrættis D.A.S. rennur óskiptur til velferðar-
mála aldraðra.
Miði í Happdrætti D.A.S. er framlag í þágu allra landsmanna
- fyrr eða síðar.
Happdrætti dvalarheimilis
aldraðra sjómanna
Látum óskir aldraðra
um áhyggjulaust
ævikvöld rætast!
Miði á mann fyrir hvern aldraðan!
Allirvinna
- fyrr eða síðar!
STÓRfjölgun vinninga
lög og reglur. í fyrsta lagi er það
mikil spurning hvort nokkur ástæða
sé til þess að afnema sóknarmarkið,
en viðurkennt skal að æskilegt er
að samræmi sé í stjórnun sem er
neyðarúrræði og að því leyti gengur
ekki til lengdar að í tveggja mögu-
leika kerfi ávinni annar aðilinn sér
síaukinn veiðirétt, en hinn ekki. Það
hlýtur hins vegar að vera grundvall-
aratriði og réttlætismál að sóknar-
marksskip ávinni sér aflamark út frá
reynslu sinni ef menn á annað borð
telja að það kerfi sem er við lýði sé
brúklegt með öllum sínum gloppum.
Það má segja að þegar kvóti var
settur á hefði verið eðlilegt að þau
skip sem ekki vildu aflamark hefðu
fengið tiltekinn tíma til þess að
ávinna sér nýtt aflamark með sókn-
armarksieið, t.d. 3 ár. Þá þarf sér-
staklega að skoða stöðu nýrra skipa
sem hafa í gegn um allt kerfið gert
ráð fyrir aflamarki, þ.e. fengið
smíðaleyfi og öll lán bæði í sjóðum
og bönkum út á þá fjárhags- og
rekstraráætlun. Það var nóg vald-
beiting gagnvart ungum bændum á
sínum tíma þegar lánum var hrúgað
á þá til þess að byggja stærri fjós
og fjárhús, en síðan fengu þeir engan
bústofn til þess að afla upp í fjár-
magnskostnað. Sjávarútvegsráð-
herra hefur innleitt sömu framsókn-
armennskuna í sjávarútveginn þótt
hann hafi gætt þess að gera í flestum
tilvikum ekkert nema það sem hags-
munaaðilamir vilja, en úrræði hans
hafa ekki bætt stöðuna.
Þrátt fyrir að þorskaflanum hefur
verið stjórnað í báðum kerfunum frá
upphafi kvótans, er árangurinn ekki
meiri en svo að þorskstofninn er á
niðurleið að mati fiskifræðinga, en
hins vegar er ýsustofninn talinn
nokkurn veginn í jafnvægi þrátt fyr-
ir það að ýsuveiðar hafa verið nokk-
uð ftjálsar samkvæmt sóknarmark-
inu. Sama er að segja um ufsann,
Hafrannsóknastofnun mælti með 80
þúsund tonnum af ufsa 1989 og 90
þúsund lestum á þessu ári, en ufsa-
veiðar hafa verið fijálsar samkvæmt
sóknarmarki. Á síðustu árum hafa
mörg útgerðarfyrirtæki látið breyta
skipum sínum og bæta, önnur hafa
farið út í það að kaupa skip, ný eða
notuð, í stað þeirra gömlu. Þetta
hefur haft í för með sér miklar ijár-
hagslegar skuldbindingar og eins og
fyrr er getið var rekstrargrundvöllur
þessara skipa og afkoma miðuð við
það að fiskveiðistefnan yrði óbreytt
hvað varðar val á afla eða sóknar-
marki. Hætt er við að ýmislegt fari
úr skorðum hjá þessum útgerðum,
verði sóknarmarkið aflagt og að sjó-
menn missi spón úr sínum aski nema
að réttlætis sé gætt. Það gengur
ekki að með geðþóttaákvörðun ráð-
herra sé hægt að ganga að fólki og
leggja atvinnu þess og afkomu í rúst.
Það gengur ekki lengur í Austur-
Evrópu og ætti ekki heldur að ganga
hér á landi.
Það er engin spurning að mjög
miklu magni af fiski er hent, því sjó-
menn segja óhikað sína meiningu og
það sem kom fram í skoðanakönnun
fyrr í vetur, á vegum Kristins Péturs-
sonar alþingismanns um það hve
mikli magni af afla væri hent fyrir
borð, á því tvímælalaust við rök að
styðjast og það vita allir sem vilja
vita og eru í tengslum við sjómenn
að þar er um meira en söguburð að
ræða. Enda er það svo að kerfið
Skjaldarglíma
Ármanns 1990
eftir Kjartan
Bergmann Guðjónsson
Skjaldarglíma Ármanns, hin 78.
í röðinni, var háð 21. apríl sl. í
íþróttahúsi Kennaraháskóla íslands.
Þátttakendur voru 6 af 10 sem
skráðir höfðu verið til keppninnar.
Þátttakendur voru 5 frá KR og
einn frá Umf. Víkveija. Þátttaka
KR-inga setti því mestan svip á
glímukeppnina.
Sigurvegari í glímunni og skjald-
arhafi varð Ólafur Haukur Olafsson,
KR, sem lagði alla viðglímendur sína
á drengilegan hátt. Ólafur hefur
unnið Skjaldarglímu Ármanns alls 7
sinnum. Fyrst 1983 en 1984 vann
hann ekki glímuna. Ármannsskjöld-
inn hefur Ólafur unnið samfellt síðan
1985 og með sigri sínum í þessari
Skjaldarglímu unnið tvö Ármanns-
skildi til eignar.
Þessi Skjaldarglíma Ármanns
hafði ekki verið auglýst og voru
áhorfendur því fáir.
Ég ætla að fara hér örfáum orðum
um þessa Skjaldarglímu. Þátttak-
endur voru yfirieitt góð glímumanns-
efni, en ég tel suma þeirra hafa
skort nægjanlegan léttleika og mýkt
í glímuna, svo að glímustaðan gæti
í sumum tilfellum talist nægjanlega
góð.
Sigurvegari glímunnar, Ólafur H.
Ólafsson, KR, er afburða góður
glímumaður sem stendur framarlega
í röðum okkar bestu glímumanna.
Hann heldur góðu jafnveégi í lok
glímubragðs og fellur því ekki ofan
á viðglímanda sinn þá bylta er gerð.
En að níða og bolast er eitt þeirra
atriða, sem góðum glímumanni í
íslenskri glímu ber að forðast , og
eins það að hanga í glímutökum í
fallinu.
Helstu úrslitaglímubrögð Ólafs
eru: Klofbragð, sniðglíma á lofti og
einn viðfangsmann sinn lagði hann
á snilldarlega vel teknu leggjar-
bragði.
Þá vil ég minnast á yngsta þátt-
takandann, Ingiberg Sigurðsson,
Víkveija. Hann er aðeins 16 ára
gamall og hefur sýnt í mörgum
glímukeppnum sérstaka glímuhæfni,
en vantar nú sjáanlega næga æf-
ingu.
Ég mun ekki rekja glímur ein-
stakra glímumanna að þessu sinni.
Allt bendir til þess, að Knattspyrnu-
félag Reykjavíkur sé það félag í
Reykjavík sem ráði nú yfir öflugust-
um hópi glímumanna.
Glímuúrslit: vinn.
1. ÓlafurH.ÓlafssonKR 5
2. Jón BirgirValsson KR 4
3. Helgi Bjarnason KR 2 'A
4. Ásgeir Víglundsson KR 1 'A
5. Ingibergur Sigurðsson UV 1 ‘/2
6. Óskar Ingi Gíslason KR '/2
í lok þessarar greinar vil ég minn-
ast þess, að verkefni núverandi
stjórnar Glímusambandsins virðast
vera talsverð, til að vinna að eflingu
íslenskrar glímu. Ég ætla að nefna
hér þijú atriði af mörgum.
Ég tel nauðsynlegt fyrir GLÍ að
halda dómaranámskeið fyrir glímu-
dómara til samhæfingar og kunnáttu
við dómarastörf, sem er mikið
vandaverk.
Þá vil ég minnast á, að efla þarf
eins og áður var, fjórðungsglímur á
landinu, sem getur verið þýðingar-
mikið atriði fyrir landsbyggðina. Nú
á löngum tíma hafa fjórðungsglímur
aðeins verið haldnar í tveimur lands-
Árni Johnsen
neyðir inenn til þess í mörgum tilvik-
um og þar eru agnúar aflamarksins
mun hættulegri en sóknarmarksins.
Það er annað grundvallaratriði í
þessu máli að fiskveiðistjórnunin
verði ekki bundin til langs tíma. Ef
unnt reynist að finna henni
ásættanlegan farveg er óþarfi að
festa þetta óþurftarkerfi til langs
tíma, en hins vegar er stórmál að
lagfæra það til eftir því sem veiði
gefur tilefni til og samsetning veiði-
flotans. Það má minna á að veruleg
fiskifriðun er innifalin í sóknarmark-
inu, eða hvað er það annað en friðun
þegar togarar mega ekki veiða botn-
fisk í 135 daga á árinu 1990, þegar
bátar án sérveiðiréttinda skulu
bundnir við bryggju í 150-175 daga
árið 1990, þegar síldarbátar skulu
láta annan fisk en síld í friði í 220
daga árið 1990, eða þegar humar-
veiðibátar mega ekki stunda aðrar
veiðar en með humarvörpu í 225
daga árið 1990. Með því að vinna
það besta úr báðum kerfunum er
hægt að fínna farsælustu leiðina, en
til þess að komast í einn farveg geng-
ur ekki að slátra öðrum aðilanum.
Sóknarmarksbátar ættu að fá rétt
til dæmis þriggja síðustu ára, eða
tveggja síðustu ára og næsta árs,
en um það þarf að semja og þeir til-
tölulega fáu bátar víða um land sem
lenda úti á köldum klaka þurfa ein-
faldlega sérstaka skoðun og viðun-
Ólafur H. Ólafsson
„Þá vil ég minnast á,
að efla þarf eins og áður
var, ijórðungsglímur á
landinu, sem getur ver-
ið þýðingarmikið atriði
fyrir landsbyggðina.“
fjórðungum: Fjórðungsglíma Suður-
lands og Fjorðungsglíma Norður-
lands. Fallið hafa niður F'jórðungs-
glíma Austurlands og F'jórðungs-
glíma Vesturlands.
Þá vil ég að endingu minnast á,
að nú er búið að stofna Ungmennafé-
lag Akureyrar, og er því kjörið tæki-
færi til að fá það til að taka glímuna
á stefnuskrá sína. Ég tel að það
geti verið tilefni til eflingar íslensku
glímunnar í Eyjafirði, sem nú hefur
legið niðri um alllangan tíma.
Höfunthir hefur í árnrn ðir bnrist
fyrir frnmgangi íslensku
glímunnar.