Morgunblaðið - 27.04.1990, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 1990
35
Minninff:
Asgeir Einarsson
fv. aðalféhirðir
Fæddur 10. ágúst 1916
Dáinn 18. apríl 1990
Þegar ég nú kveð Ásgeir hinstu
kveðju, langar mig að þakka ótal
ánægjulegar og ógleymanlegar
minningar frá bernsku minni. Aldr-
ei man ég eftir því að hann reidd-
ist þó við krakkarnir stælumst inn
í herbergið hans, spiluðum á píanó-
ið eða skoðuðum öll erlendu blöðin,
sem hann keypti og voru svo
spennandi.
Ásgeir kenndi mér manngang-
inn í skák og leyfði mér stundum
að vinna mér til mikillar ánægju.
Samt eru minnisstæðustu stund-
irnar, þegar hann spilaði fyrir mig
á píanóið verk gömlu meistaranna.
Alltaf er ég heyri, þó sérstaklejga
píanóverk Brahms, minnist ég Ás-
geirs og yndislegu bernskuáranna
á Brekkustíg 19.
Ég óska honum góðrar ferðar.
Ég sendi Ágústínu vinkonu Ás-
geirs, Birgi syni hans og fjölskyldu
og systkinum Ásgeirs sem öll eru
mér svo kær, innilegustu samúðar-
kveðjur.
Gússý
Móðurbróðir minn, Ásgeir Ein-
arsson, verður til moldar borinn í
dag. Hugurinn reikar til æsku-
slóða. Fyrst þegar ég man eftir
mér bjó ég í húsi afa og ömmu á
Brekkustíg 19. Þá bjó Ásgeir þar
í einu herberginu. Þangað var
gaman að koma, til að spjalla við
Ásgeir eða hlýða á hann spila á
píanóið. Hann var afbragðs góður
píanóleikari og kenndi mér að
meta það hljóðfæri og leika lítils-
háttar á það á þeim tíma. Löngu
Fædd ll.júlí 1910
Dáin 11. apríl 1990
í dag verður frú Steinunn Mar-
teinsdóttir jarðsungin frá Háteigs-
kirkju. Mann setur hljóðan þegar
berast andlátsfregnir af góðum vin-
um. Þannig var mér farið þegar
mér barst sú fregn að Steinunn
Marteinsdóttir væri dáin. Ég talaði
við hana kvöldið áður á spítalanum
og þá sagðist hún vera að hressast
en morguninn eftir var hún öll.
Þegar dánarfregn berst kemur það
manni alltaf á óvart þó að um aldr-
aða konu hafi verið að ræða og fer
svo fyrir fleirum en mér að þegar
þeir líta yfir hóp samferðafólks á
lífsleiðinni, ættingja og persónu-
legra vina, finna þeir til þakklætis
vegna þeirrar samfylgdar og mundu
naumast fremur hafa kosið aðra
förunauta. Við sem tilheyrum elstu
kynslóðinni um þessar mundir höf-
um sannarlega munað tímana
tvenna. Við vorum alin upp við fá-
tækt, vandræði, úrræðaleysi og
skort á tækifærum og möguleikum
til að bæta nokkuð að ráði okkar
efnalegu og menningarlegu tilveru.
Steinunn fékk að reyna flest af
þessu en hún lét aldrei bugast þótt
móti blési. Stundum kannski nokk-
uð kalt, þegar hún með dóttur sína
veika í fleiri ár, þurfti að ferðast
með hana frá Norðfirði til Reykja-
víkur ár eftir ár að reyna að fá
handa henni einhvern bata. Þá var
ekki farið að fljúga á milli og varð
hún að fara með bíl og hlýtur það
að hafa verið ærin þrekraun með
Ragnheiði veika. En á Neskaupstað
vildu hún og Benjamín búa, enda
Steinunn fædd á Austfjörðum og
alin þar upp. Hún sagði oft við mig
síðar fór ég í píanótíma í eitfyár
og æfði mig þá á hljóðfæri Ás-
geirs. Ásgeir var sérstakur pers-
ónuleiki, alltaf svo léttur í skapi
og þannig að börn hændust alveg
sérstaklega að honum.
Síðar fluttu foreldrar mínir í sitt
eigið húsnæði, en alltaf var jafn-
gaman að koma til ömmu og afa
og Ásgeirs frænda sem bjó hjá
þeim meðan þau lifðu. Var þá
spjallað, tekið í spil eða tafl eða
horft á sjónvarpið en Ásgeir var
einn af þeim sem átti sjónvarp svo
hægt var að horfa á Keflavíkur-
stöðina. Eftir fermingu var ég
kominn með ljósmyndadellu, og þá
var ég svo heppinn að áður hafði
Ásgeir haft sama áhugamál, og
það var ekki látið sitja við eina
myndavél. Ég gat því farið til Ás-
geirs til að læra af honum, lesa
ljósmyndabækur og til að fram-
kalla og stækka myndir mínar.
Hann átti tækin til þess og amað-
ist síður en svo við því þó að ég
væri þar frafn á nætur við mynda-
smíðar. Ásgeir var atorkumaður í
því sem hann tók sér fyrir hendur.
Fyrir utan píanóleikinn, sem hann
stundaði mjög á þessum tíma, las
hann mikið á ensku og þýsku og
var fljótur að kenna sjálfum sér
frönsku. Þegar við hófum að tefla
skák saman hafði ég miklu meiri
reynslu, en hann keypti sér skák-
bækur og tímarit svo ég naut ekki
lengi þessara yfirburða minna.
Svo atvikaðist að ég sótti Ás-
geir upp á Borgarspítala fyrir um
tveimur árum. Hann var slæmur í
baki og þurfti að fara í rannsókn.
Hann sagði mér að þetta hefðu
nú aldeilis ekki verið neinir smá
bakverkir heldur bölvaður krabb-
„mér finnst ég vera komin heim
þegar ég er komin austur á firði“
því enginn slítur þau bönd sem
hann er bundinn heimahögum
sínum.
Móðir þín fylgir þér á götu
er þú leggur af stað út í heiminn
en þorpið fer með þér alla leið.
(Jón úr Vör)
Þessi orð munu verða langlíf
vegna sannleikans sem í þeim fel-
ast því svo traust er sú taug sem
tengir okkur átthögum þó við viljum
slíta hana að fullu, þá tekst okkur
það aldrei. Hún kann að togna og
slakna en hún brestur þó ekki og
hversu langt sem við flytjum í fjar-
lægðina fylgir heimabyggðin okkur
eftir. Fjölskyldubönd slitna, vinir
berast burt með tímans straumi og
vonir bregðast, hugsjónir verða
hjóm og reykur en átthagabyggðin
varir. Sjóndeildarhringur bernsk-
unnar stendur okkur fyrir hug-
skotssjónum skýr og raunverulegur
þó að áratugir líði og oft og tíðum
er hugurinn þar á reiki í draumsýn
svefnsins. Ég á Steinunni margt
að þakka á liðnum árum því þegar
ég átti erfiðast reyndist hún mér
best og fæ ég seint fuliþakkað það.
Steinunn og Benjamín, sem lést
3. mars 1967, eignuðust fjögur
börn, stúlku misstu þau fárra mán-
aða gamla, Ragnheiði, sem lést 25.
ágúst 1962 aðeins 25 ára, eftir
langvarandi veikindi. Hin tvö fékk
Steinunn að sjá vaxa úr grasi. Þau
eru Jón jarðfræðingur, kvæntur
Guðnýju Kjartansdóttur, búsett í
Reykjavík, og Elísabet, gift Friðrik
Magnússyni framkvæmdastjóra,
Keflavík.
Hinum megin fær Steinunn
inn. Eftir það heyrði ég hann aldr-
ei kvarta. En það var eins og at-
hafnaþráin væri skert við að vita
að hann gengi með ólæknandi
sjúkdóm. Þjónar það nokkrum til-
gangi að segja manni sannleikann
um veikindi sín undir svona kring-
umstæðum. Hann tók reyndar
veikindum sínum af stakri hug-
prýði. Alltaf var hann léttur í skapi
og viðurkenndi ekki að sér liði illa.
Hjúkrunarkonurnar á Borgarspíta-
lanum þar sem hann dvaldi síðustu
vikurnar, sögðu að í þessum erfiðu
veikindum, hefði hann aldrei
nokkru sinni hringt þeirri bjöllu
er við rúm hans hékk til að kalla
á aðstoð.
Ásgeir átti því láni að fagna í
veikindum sínum að njóta umönn-
unar æskuvinkonu sinnar,
Ágústínu Ágústz. Hún annaðist
hann af slíkum kærleik og um-
hyggju að mig skortir orð til að
lýsa því. Ásgeir er nú horfinn til
baka úr jarðferð sinni, en minning-
in lifir um skemmtilegan og góðan
dreng sem alltaf mátti treysta á.
Einar Júlíusson
Góður vinur minn og samstarfs-
maður í áratugi er fallinn frá.
örugglega góðar móttökur. Þar
verða vinir í varpa að taka á móti
henni. Börnum, tengdabörnum,
barnabörnum, ættingjum og vinum
votta ég samúð mína en minning
um góða móður, tengdamóður og
ömmu er þeirra huggun harmi
gegn.
Ásbjörn Magnússon
Haustið 1979 auglýsti ég eftir
konu til að gæta tveggja barna
minna nokkrar klukkustundir á
dag. Steinunn Marteinsdóttir var
ein þeirra sem sóttu um þessa
vinnu. Þegar hún kom til viðtals
varð mér strax ljóst að engin önnur
kom til greina. Þarna var komin
iífsreynd kona sem hafði unnið
margvísleg störf, seinast á Hvíta-
bandinu. Allt hennar fas einkennd-
ist af skynsemi og þroska þess sem
hefur þuft að takast á við margs-
konar verkefni og erfiðleika í lífinu
og öðlast við það aukinn styrk. Hún
var þá á sjötugasta aldursári og var
mun eldri en aðrir umsækjendur,
en aldurinn virtist aðeins vera til
Ásgeir fæddist í Reykjavík 10.
ágúst 1916. Foreldrar hans voru
Einar Hróbjartsson deildarstjóri
Póststofunnar í Reykjavík, f. 1885,
Olafssonar bónda að Húsum í
Holtahreppi, f. 1836, og konu
hans, Ingibjargar Magnúsdóttur,
f. 1845, kona Einars móðir Ás-
geirs var Ágústa Stefanía Svein-
björnsdóttir, f. 1887, Stefánssonar
smiðs í Hafnarfirði, f. 1863, og
konu hans, Ástríðar Guðmunds-
dóttur, f. 1865.
Ásgeir var næstelstur átta
systkina en þau eru Ingibjörg,
Ásta, Sveinbjörn, Agnes (dó í
bernsku), Haukur (dó í bernsku),
Sigrún og Hróbjartur.
Sonur Ásgeirs er Birgir Þór, f.
1939, bóndi á Fossvöllum í Jökul-
dal, kona Birgis er Ragnheiður
Ragnarsdóttir, f. 1943. Þeirra börn
eru Anna Gunnur, f. 1970, og
Ásgeir, f. 1981, en áður átti Ragn-
heiður dótturina Aðalheiði.
Ásgeir hóf ungur að árum störf
hjá Póststofunni í Reykjavík 9.
maí 1931. Ekki er mér kunnugt
um að nokkur annar póstmaður
hafi átt lengri starfsferil að baki.
Ásgeir var skipaður póstaf-
greiðslumaður 1. júlí 1937, og full-
trúi 1948, hann gegndi hinum
ýmsu fulltrúastörfum allt til ársins
1977 að hann var skipaður aðalfé-
hirðir Póststofunnar í Reykjavík
og gegndi hann því starfi til 1985
er hann lét af störfum vegna ald-
urs, að hætti opinberra starfs-
manna. Framangreindar upptaln-
ingar lýsa best hversu framúrskar-
andi og fjölhæfur starfsmaður
Ásgeir var.
Hann lauk samvinnuskólaprófi
sem þótti góð menntun, þá var
hann einstaklega mikill málamað-
ur, og voru þeir ófáir starfsmenn
sem leituðu til hans með ýmis bréf
og skjöi sem þurfti hjáipar við að
þýða yfir á íslensku, þá nefni ég
sérstaklega frönsku, en hann var
mikill frönskumaður og franskan
alþjóðlegt póstmál.
Á árum áður var starfandi póst-
afgreiðslumaður á strandferða-
skipinu Esju og var Ásgeir sá er
bóta í þessu tilviki. Ég hafði þó
áhyggjur af því að verkefnin yrðu
henni ofvaxin þar sem börnin voru
á erfiðum aldri, 6 og 7 ára gömul.
Henni var meðal annars ætlað að
taka á móti öðru barninu úr skóla,
gefa þeim að borða og sjá til þess
að hitt barnið færi tímanlega af
stað í skóla. Slík verkefni geta oft
reynt á þolinmæðina og verið erfið
okkur sem yngri erum.
Ekki var nóg með að Steinunni
tækist að sinna umsömdum störfum
með sóma. Á sinn hlýlega og rólega
hátt kom hún einnig ýmsu í verk
sem seint verður metið tii launa.
Hún spilaði við börnin, hlustaði á
þau, talaði við þau og fann sér jafn-
vel tíma til að pijóna á þau sokka
og vettlinga og baka pönnukökur
eða annað góðgæti.
Vegna breyttra aðstæðna kom
Steinunn aðeins til okkar einu sinni
í viku næstu tvö árin. Þá eldaði hún
alltaf gijónagraut sem var orðinn
uppáhaldsmatur barnanna og bak-
aði svo lummur úr afgariginum af
grautnum. Þá daga var alltaf til-
hlökkunarefni að koma heim þreytt-
ur úr vinnu.
Þessi störf á mínu heimili voru
aðeins upphaf að nýjum kafla á
starfsævi Steinunnar. Hún tók að
sér heimilis- og umönnunarstörf
fyrir ýmsa á næstu árum og alveg
fram á síðustu æviár. Var einstak-
lega vel af henni látið, enda vand-
fundin jafn vel gerð manneskja til
að sinna bæði börnum og gamal-
mennum.
Steinunn varð heimilisvinur hjá
okkur og var alla tíð afa kærkom-
inn gestur. Hún var fróð kona og
vel lesin, fylgdist vel með gangi
þjóðmála og hafði ákveðnar skoðan-
ir á stjórnmálum. Hún hafði áhuga
á fólki og þekkti deili á ótrúlega
mörgum, ættum þeirra og uppruna.
En það sem er einna minnisstæðast
í fari hennar, er hversu fordómalaus
og víðsýn hún var í afstöðu sinni
til fólks, og jafnframt einlæglega
áhugasöm um velferð þeirra sem
hún hafði tengst vinaböndum.
síðast gegndi því starfi 1939. Það
væri vert að minnast þessara
starfa póstmanna þegar saga póst-
mála á íslandi verður skráð.
Þau ár sem ég starfaði að fé-
lagsmálum póstmanna leitaði ég
oft ráða hjá Ásgeiri varðandi úr-
lausn ýmissa mála bæði á innlend-
um og erlendum vettvangi. Fyrir
þau ráð mun ég ætíð vera honum
þakklátur. Ásgeir var mikill tón-
listarunnandi og spilaði á píanó,
og kunni góð skil á gömlu meistur-
unum.
Það var haft á orði hvað Ásgeir
var góður og sanngjarn yfirmaður
og ljúfur í viðmóti við þá sem
minna máttu sín.
Ég sem þessar línur rita kynnt-
ist vel drenglyndi og ljúfmennsku
Ásgeirs, hann var vinur vina sinna,
hlýr í viðmóti en þó ekki allra við-
mælandi, því var hann talinn frem-
ur hlédrægur og seintekinn maður.
Syni hans og íjölskyldu, systkin-
um Ásgeirs og öðrum ættmönnum
sendi ég innilegar samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu vinar míns.
Reynir Ármannsson
Þessi fáein orð eru fest á blað
í minningu góðs vinar. Ásgeir Ein-
arsson var hlýr og traustur mað-
ur. Hann var gæddur góðum gáf-
um og ávann sér virðingu þeirra,
sem kynntust honum, orðvar og
nærðist ekki á annarra manna
annmörkum. Tónlist og tungumál
voru honum auðveld í tjáningu.
Hans er gott að minnast. Að leið-
arlokum fylgja honum þakkir og
fyrirbænir.
Ég dey og ég veit, nær dauðann að ber,
ég dey, þegar komin er stundin,
ég dey, þegar ábati dauðinn er mér,
ég dey, þegar lausnin mér hentust er
og eilífs lífs uppspretta er fundin.
(sálmur)
Skáidið Gibran hefur komist svo
að orði um dauðann: Hvað er það
að deyja annað en að standa nakinn
í blænum og hverfa inn í sólskinið?
Kveðja og þökk
frá einlægri vinu.
Þarna kom greinilega fram innri
styrkur hennar, raunsæi og lítillæti.
I samskiptum Ijölskyldu minnar
við Steinunni var hún iðulega gef-
andinn og við þiggjendur. Hún bauð
oft allri fjölskyldunni í íslenskan
veislumat, slátur eða saltkjöt, og
þó að hún væri ekki auðug að ver-
aldlegum gæðum hafði hún alltaf
efni á að gefa börnunum gjafir á
hátíðum. Hún fylgdist vel með fóst-
urbörnunum sínum tveimur sem nú
eru ungt fólk, og ekki síður þeim
yngsta í fjölskyldunni. Hún var ein-
staklega næm á þarfir og áhuga
barnanna og er minnisstætt hversu
fundvís hún var á gjafir sem voru
börnunum kærkomnar.
Að leiðarlokum erum við þakklát
Steinunni fyrir alla hjálpina og lær-
dómsríka vináttu. Áðstandendum
sendum við samúðarkveðjur.
Ragnhildur Bjarnadóttir
Hún var að austan, fædd og
uppalin við Reyðaríjörð með stutta
viðkomu á Akureyri. Byijaði sín
manndómsár í Neskaupstað en
flutti til Reykjavíkur fyrir um 30
árum. Lágvaxin og lagleg, hæglát
en dugmikil, hefði orðið áttatíu ára
í júlí. Eftir henni var tekið fyrir
einarðlegt og hlýlegt viðmót sam-
fara yfirvegun þeirrar manneskju
er lætur skynsemi og reynslu ráða
gerðum. Heilsteypt og listelsk per-
sóna með ákveðnar skoðanir á jafnri
skiptingu brauðsins. Umburðar-
lyndi hlaut hún í vöggugjöf og víst
er að unglingar, börn og málleys-
ingjar áttu í henni öflugan mál-
svara. Með manni sínum eignaðist
hún fjögur börn og eru tvö á lífi.
Eina dóttur misstú þau á unga aldri
og aðra 22ja ára eftir áralanga
baráttu við erfiðan sjúkdóm og
fáum árum síðar varð Steinunn
ekkja. Hún var gædd miklu sálar-
þreki og miðlaði af reynslu til ann-
arra, nútímakona sem horfði fram
á veginn.
Blessuð sé minning hennar.
V.
Steinunn Marteins-
dóttir - Minning