Morgunblaðið - 27.04.1990, Blaðsíða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 1990
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 1990
25

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Ottínnog
sjálfstæði Litháens
Margt ótrúlegt hefur verið
að gerast í Austur-Evr-
ópu síðustu misseri. Hver hefði
til dæmis trúað því að samein-
ing Þýskalands gengi eins
fljótt og átakalaust fyrir sig
og nú er að gerast? Þar sann-
ast einfaldlega, að austurhluti
landsins byggði sérstaka stjórn
sína á fölskum forsendum,
röngum kenningum marxism-
ans og einræði í krafti sovéska
hersins. Fráleitt er fyrir aðrar
þjóðir að ætla sér að leggja
stein í götu þýsku þjóðarinnar,
þegar hún sameinast. Enginn
telur það ögrun við Sovétríkin
að stuðlað sé að sameiningu
Þýskalands og það verði aðili
að Atlantshafsbandalaginu,
þótt Austur-Þýskaland hafí
fyrir aðeins örfáum mánuðum
verið styrkasta stoð sovéskra
ráðamanna í Austur-Evrópu.
Þegar að því kemur að ræða
um sjálfstæði Litháens og vilja
smáþjóðarinnar sem þar býr,
hika of margir ráðamenn á
Vesturlöndum við að taka ein-
dregna afstöðu með Litháum.
Afsökunarrökin koma í sjálfu
sér ekki á óvart. Því hefur oft
áður verið haldið fram, að
mótmæli lýðræðissinnar
óhæfuverkum einræðisherr-
anna í Kreml, geri mótmælin
aðeins illt verra fyrir þá sem
beittir eru harðræði. Þessum
rökum fyrir vestrænu aðgerða-
leysi hafa andófsmenn í komm-
únistaríkjunum fyrir löngu
hafnað. Þeim á einnig að hafna
þegar sjálfstæði Litháens og
annarra Eystrasaltsþjóða er á
dagskrá.
I Morgunblaðinu í gær er
birt samtal við Baldur Apinis,
aðstoðarritstjóra Atmoda,
vikurits Þjóðfylkingarinnar í
Lettlandi. Þegar hann er
spurður um það, hvort formleg
viðurkenning á Litháen myndi
hafa skaðleg áhrif á stöðu
Mikhaíls S. Gorbatsjovs og al-
varlegar afleiðingar um . öll
Sovétríkin svarar hann: „Hér
skilja menn ekki hvers vegna
Vesturlönd eru svo rög við að
stíga þetta skref. Fulltrúar
þeirra segjast hafa viðurkennt
sjálfstæði Litháens 1918 og
ekki lagt blessun sína yfir her-
setu Sovétmanna 1940. Hvers
vegna er þá formleg staðfest-
ing á eldri viðurkenningu svo
stór biti að kyngja? Þar með
yrði ekki allt fengið fyrir Lith-
áa heldur yrði það einungis
upphafíð að frekari samskipt-
um þeirra við Vesturlönd. Hvað
stöðu Gorbatsjovs varðar
stafar honum einkum hætta
af hugsanlegu valdaráni hers-
ins. Formleg viðurkenning á
sjálfstæði Litháens og síðar
Eistlands og Lettlands gæti
ekki hrundið slíku af stað.
Gorbatsjov hefur hingað til
slegið sig til riddara með því
að taka á málum af skynsemi.
Það getur hann enn gert með
því að láta Eystrasalt'sríkin
fara sína leið.“
Þessi orð eru eins og töluð
til ríkisstjómar íslands sem
vísar til viðurkenningar á Lith-
áen frá 1922 og vill láta við
hana sitja. Þama talar maður
sem býr við sovéska stjórn og
þorir að láta þessa skoðun í
Ijós. Hér eru ráðherrar og for-
menn þingflokka eins og Páll
Pétursson, þingleiðtogi fram-
sóknarmannáj sem þykjast
miklu færari að dæma ástand-
ið, og þora ekki að veita Lith-
áen formlega viðurkenningu
trúir gamaldags hræðslu-
pólitík. Páll grípur til saman-
burðarfræðanna að hætti
þeirra, sem vilja bera blak af
Kremlveijum, og kemst að
þeirri niðurstöðu í Morgun-
blaðsgrein að Mikhaíl Gorb-
atsjov sé heldur skárri en Abr-
aham Lincoln, enn sem komið
er að minnsta kosti. Má helst
skilja Pál þannig að þessi mun-
ur kunni að hverfa ef Litháen
verði viðurkennt og Gorbatsjov
skipi her sínum að beita Litháa
vopnum.
Óttinn í garð Sovétstjórnar-
innar hefur birst í mörgum
myndum hér á landi. Skýrastur
er hann þegar rætt er um versl-
unarviðskipti okkar og Sovét-
manna. Þar skiptir innflutning-
ur á olíu mestu. Þrátt fyrir
gjörbreytingu á alþjóðavið-
skiptum er enn haldið fast í
það fyrirkomulag í innflutningi
á olíuvörum til landsins, að
Sovétríkin skipa þar heiðurs-
sess meðal viðskiptaríkja. Er
stundum látið eins og ut-
anríkisviðskipti okkar öll
standi og falli með þessum inn-
flutningi. Hvað gerðu Kreml-
veijar fyrst, þegar þeir reyndu
að koma Litháum á kné með
þvingunum? Þeir skrúfuðu fyr-
ir alla olíu til landsins. Getum
við ekki eitthvað lært af þessu?
Hve lengi ætla menn að láta
óttann stjórna sér í þessu efni?
Góð lausafjárstaða bankakerfis-
ins gerði kleift að flármagna-
ríkissj óðshallann innanlands
- sagði Jóhannes Nordal, seðlabankasljóri á ársfundi Seðlabankans
JÓHANNES Nordal, seðlabankastjóri, sagði á ársfundi bankans í
gær, að vaxtalækkun á undanförnum mánuðum væri fyrst og fremst
afleiðing betra jafiivægis milli framboðs og eftirspurnar á lánsfjár-
markaðinum, einkum vegna minni eftirspurnar eftir lánsfé. Þá
benti seðlabankastjóri á í ræðu sinni að sá „mikilvægi árangur, að
það tókst að fjármagna meginhluta ríkissjóðshallans með innlendum
lántökum“ á síðasta ári hafí fyrst og fremst verið að þakka sterkri
stöðu bankakerfisins, sem festi meginhluta bættrar lausafjárstöðu
sinnar í ríkisvíxlum. Johannes sagði að þó þessi fjármögnunarleið
hefði verið viðunandi yrði að finna betri lausn á fjármögnunar-
vanda ríkisins.
Seðlabanki Islands:
Um 723 milljónir króna greidd-
ar til ríkisins í arð og skatta
í ræðu sinni rakti Jóhannes
Nordal helstu atriði efnahagsmála
á liðnu ári og sagði að batamerki
væru nú á lofti og þá sérstaklega
hvað varðar verðlag. En hann
benti hins vegar á reynslu fyrri
tíma og sagði: „Jafnframt er rétt
að vera minnugur þess, að tvisvar
á undanfömum fjórum árum,
þ.e.a.s. eftir kjarasamningana
1986 og á tímum verðstöðvunar-
innar 1988, hefur tekist að koma
verðbólgu hér á landi verulega
niður um nokkurra mánaða skeið,
en verðlagsþróunin samt fljótlega
sótt í sama far, vegna þess að
grundvallarforsendur stöðugleika
í hagkerfinu voru ekki fyrir hendi.
Þótt skilyrði séu nú mun hagstæð-
ari til árangurs, er áreiðanlega
bæði þörf árvekni og festu í stjórn
allra þátta efnahagsmála, ef tak-
ast á að ná þeim markmiðum, sem
að er stefnt."
Aðhald í peningamálum
Jóhannes taldi að ekki væri
tímabært að hækka gengi krón-
unnar Iítillega til að koma í veg
fyrir að batnandi hagur sjávarút-
vegs, sem venjulega er fyrsta
kveikja þenslu, stefni árangrinum
í baráttunni við verðbólguna í
hættu: „Endurskoðun á reglum
Verðjöfnunarsjóðs fískiðnaðarins,
sem nú er frumvarp um fyrir Al-
þingi, er eðli sínu mun réttari við-
brögð, þar sem rekstrarstaða sjáv-
arútvegsins er allmismunandi eftir
greinum og ékki sjáanlegur sam-
bærilegur bati í öðrum samkeppn-
isatvinnugreinum."
Að mati seðlabankastjóra er
full ástæða til þess að gæta að
peningamálum, en lausafé banka-
kerfisins hefur aukist verulega á
undanförnum mánuðum vegnA
halla ríkissjóðs. Þessi góða lausaíj-
árstaða bankanna skapar að mati
Jóhannesar hættu á að peninga-
magn aukist langt umfram það
sem samrýmanlegt sé þeim stöð-
ugleika í verðlagi sem stefnt er
að: „Þótt ekki sé unnt að meta
áhrif þessara þátta fullkomlega á
þessu stigi, telur bankastjórn
Seðlabankans nauðsynlegt að
bregðast við í þessum efnum með
því að hækka kröfur um lágmark
lausafjárhlutfalls innlánsstofnana,
en gera um leið ýmsar breytingar
bæði á innlánsbindingu og lausafj-
árreglum í því skyni að ná fram
verulegu vaxtahagræði fyrir inn-
lánsstofnanir, sem þeim er þörf á
til að geta lækkað vaxtamun út-
lána og innlána.“
Hallin ríkissjóð
mikið vandamál
Jóhannes benti á að „þrálátur
halli á ríkisbúskapnum hefur verið
eitt meginvandamálið í stjórn pen-
ingamála nú um skeið. Mörg rök
hníga að því, að jafnvægi í ríkisbú-
skapnum sé eitt mikilvægasta
markmiðið, sem stefna þurfí að í
efnahagsmálum.“ Jóhannes sagði
að á síðustu fimm árum hefði
nettó-skuldastaða ríkissjóðs rúm-
lega þrefaldast á föstu verðlagi
og að vaxtagreiðslur væru orðnar
um 10% af ríkisútgjöldum. Þá eru
ÓLAFUR B. Thors, formaður
bankaráðs Seðlabankans, telur
að verkaskipting bankaráðs og
bankastjórnar Seðlabankans sé
óljós með breyttum áherslum í
starfi bankans. Þetta kom fram
í máli Ólafs á ársfundi Seðlabank-
ans.
„Samvinna og samráð eru áskilin
í lögum og mótans af langri hefð,“
sagði Ólafur B. Thors um samstarf
ótaldar miklar óbeinar skuldbind-
ingar ríkisins, sem eiga eftir að
koma til greiðslu í framtíðinni, svo
sem lífeyrisskuldbindingar og nið-
urgreiðslur húsnæðislána, og
hugsanlegar greiðslur vegna ríkis-
ábyrgða á lánum.
Fjármögnun ríkissjóðshallans
með skuldasöfnun í Seðlabanka
og erlendum lánum hefur bein
áhrif á peningaþenslu og þar með
verðbólgu. Jóhannes benti á þessa
staðreynd og sagði að aðeins með
því að afla ríkissjóði fjár með út-
gáfu verðbréfa á innlendum mark-
aði sé unnt að koma í veg fyrir
að hallinn leiði til þenslu og við-
skiptahalla. Ríkissjóði er heimilt
að taka rekstrarlán innan hvers
fjárhagsárs hjá Seðlabankanum,
en verður að greiða þau í lok
fyrsta ársfjórðungs árið eftir. Jo-
hannes sagði að þetta hefði ekki
gefið góða raun, þar sem „ríkis-
sjóður hefur takmarkalausan að-
gang að lánsfé innan ársins og
getur að lokum greitt skuldina
með erlendu láni, sem ekki dregur
úr þensluáhrifum. Það er því æski-
legt að kanna, hvort hér sé ekki
unnt að setja mun þrengri mörk,
þannig að ríkissjóður neyðist til
þess að sjá fyrir rekstrarfjárþörf
sinni innan ársins alfarið með sölu
verðbréfa og ríkisvíxla á innlend-
um peningamarkaði. Sömuleiðis
væri æskilegt að setja ákveðin
mörk varðandi lántökur ríkisins
erlendis, nema um sé að ræða
arðbærar framkvæmdir opinberra
aðila,“ sagði Jóhannes Nordal.
bankaráðs og bankastjórnar, „en
með rbeyttum áherslum í starfi
bankans verða ákveðin verkefni
mikilvægari en áður og stundum
liggur verkaskipting þessara
tveggja stjórna ekki í augum uppi
að því er slík verkefni varðar.“ Ólaf-
ur nefndi sérstakleg í þessu sam-
bandi Bankaeftirlitið, en í lögum
segir að það sé undir yfírstjórn
bankastjórnar, sem er skipuð seðla-
bankastjórum, og bankaráðs. Hann
SEÐLABANKI íslands greiddi
um 723 milljónir króna í arð og
skatta til ríkisins á liðnu ári, en
1988 nam þessi greiðsla 509 millj-
ónum króna. Arður og skatttekj-
ur ríkisins af Seðlabankanum
hækkuðu þvi um 42% á milli ára,
en verðbólga á síðasta ári var
um 22%.
Þessar upplýsingar koma fram í
ársskýrslu Seðlabankans fyrir
benti á að verkefni Bankaeftirlitsins
verði stöðugt mikilvægari og kalli
á skjót og hnitmiðuð vinnubrögð.
„Eftirlitið verður því að hafa svigr-
úm til sjálfstæðis í starfi, en jafn-
framt er nauðsynlegt að mótaðar
séu skýrar reglur um eðli þeirrar
yfirstjórnar, sem lögin gera ráð
fyrir og þar með um ábyrgð þeirra
aðila, sem með þá yfirstjórn fara,“
sagði Ólafur.
síðasta ár og benti Ólafur B. Thors,
formaður bankaráðs bankans, á
þær í ræðu. Hagnaður eftir skatta
var um 2.197 milljónir króna á
móti 1.348 milljónum króna hagn-
aði árið á undan. Ólafur sagfði að
skýra mætti talsverðan liluta hagn-
aðarins af misvægi milli breytinga
á innlendu verðlagi og þróunar
gengis.
Rekstur Seðlabankans kostaði á
liðnu ári 464 milljónir króna og
hækkaði um 23% á árinu eða svipað
og verðlag. Laun og launatengd
gjöld námu 292,6 milljónum króna.
Bankinn keypti ýmsa þjónustu, s.s.
sérfræðiþjónustu, síma, tryggingar,
auglýsingar og öryggisvörslu, fyrir
um 33,7 milljónir króna. Bifreiða-
kostnaður nam alls um 20 milljón-
um króna, og þar af voru keyptir
bílar fyrir 2,4 milljónir króna.
Rekstur fasteignar kostnaði 18,4
milljónir króna. Ymsir rekstrar liðir
námu alls 48,8 milljónum króna,
þar af skrifstofubúnaður 11,6 millj-
ónum, gestamóttaka 6,8 milljónum
og ferðakostnaður 13,9 milljónum
króna. Annar kostnaður nam alls
50,5 milljónum króna, þar af náms-
kostnaður og félagsmál starfs-
manna 14,6 milljónum og ,útgáfu-
starfsemi liðlega 13 milljónum.
Nettó gjaldeyriseignir bankans
hækkuðu á liðnu ári og námu alls
um 20 milljörðum króna í árslok.
Þá jókst nettó inneign innlánsstofn-
ana í Seðlabankanum verulega, eða
úr 9.7 milljörðum kfona í 14,2 millj-
arða króna. Heildarskuld ríkissjóðs
og ríkisstofnana lækkaði hins vegar
nokkuð.
Ólafur B. Thors greindi frá því
að skattur til ríkissjóðs hefði numið
473 milljónum króna vegna liðins
árs og sagði meðal annars. „Skatt-
ur Seðlabankans reiknast af meðal
afkomu síðustu þriggja ára og
reynslan sýnir að miklar sveiflur
eru í afkomu bankans, sem fyrst
og fremst skýrast af samhengi á
milli þróunar innlends verðlags og
gengis... Á árinu 1987 var þessi
þróun bankanum afar óhagstæð,
enda var þá rekstrarhalli að fjárhæð
tæplega 1.100 milljónir. Þessi
rekstrarhalli hafði veruleg áhrif á
ijárhæð skattsins fyrir árið 1988,
en vægi hans er að sjálfsögðu minna
nú eftir tvö góð rekstrarár. Skattur
þessi verður mjög hár vegna ársins
1990, þegar áhrifa hallans frá árinu
1987 gætir ekki lengur, enda þótt
afkoma fyrsta ársfjórðungs þessa
árs og spá um framhaldið bendi til
þess að bankinn skili litlum eða
engum hagnaði á yfirstandandi
ári,“ sagði Olafur B. Thors.
Ólafur B. Thors:
Verkaskiptíng bankaráðs o g
stjórnar Seðlabankans er óljós
íslensku barnabókaverðlaunin:
í jfimmta sinn sem nýr höf-
undur hlýtur verðlaunin
ÍSLENSKU barnabókaverðlaunin voru aflient í gær, fímmtudag, og
að þessu sinni hlaut þau Karl Helgason, ritstjóri barnablaðsins Æsk-
unnar, fyrir söguna „I pokahorninu", sem er þroskasaga ungs drengs
í nútíma þjóðfélagi. Þetta er í fimmta sinn sem Verðlaunasjóður
íslenskra barnabóka veitir verðlaunin að lokinni samkeppni sinni, og
hafa áður óþekktir höfundar hlotið þau í öll skiptin. Tuttugu og níu
handrit bárust í samkeppnina að þessu sinni.
Verðlaunasjóður íslenskra barna-
bóka var stofnaður árið 1985 í til-
efni af 70 ára afmæli Ármanns Kr.
Einarssonar rithöfundar af Bók-
aútgáfunnþ Vöku-Helgafelli ásamt
fjölskyldu Ármanns, en að sjóðnum
standa einnig Barnavinafélagið
Sumargjöf og Bamabókaráðið, Is-
landsdeild IBBY. Sjóðurinn hefur
það meginmarkmið að stuðla að
auknu framboði á yönduðu íslensku
lesefni fyrir æsku landsins. í þessu
skyni efnir sjóðurinn árlega til
sagnakeppni í þeim tilgangi að örva
fólk til að skrifa bækur fyrir börn
og unglinga, og stuðla jafnframt
að auknu framboði íslensks lesefnis
fyrir þessa aldurshópa á öðrum tíma
árs_ en fyrir jól.
Ólafur Ragnarsson, formaður
stjórnar sjóðsins, afhenti Karli
Helgasyni skrautritað viðurkenn-
ingarskjal sjóðsins, þar sem fram
kemur sú umsögn dómnefndar að
heimi söguhetjunnar sé lýst af
skilningi og næmni, en jafnframt
sé skoplegu ljósi brugðið á aðstæð-
ur, og höfundurinn hafi mjög gott
vald á máli og stíi.
Ármann Kr. Einarsson afhenti

:W m. iMm
JK.- * rfctgS á
Morgunblaðið/Júlíus
Höfundurinn Karl Helgason ásamt Ólafi Ragnarssyni útgefanda og
Ármanni Kr. Einarssyni barnabókahöfundi.
Karli verðlaunaféð, sem er að þessu
sinni 150 þúsund krónur, auk venju-
legra höfundarlauna samkvæmt
samningi Rithöfundasambands ís-
lands og Félags íslenskra bókaút-
gefenda.
Karl Helgason pr ritstjóri barna-
blaðsins Æskunnar, og hefur hann
starfað mikið að málefnum ungs
fólks. Aðspurður sagði hann að
verðlaunasagan væri frumraun sín
á sviði skáldskapar, en hann hefði
síðan lokið við handrit að annarri
bók, auk þess sem hann væri með
ýmsar hugmyndir að fleiri sögum.
v .Bid ííufm
Ráðstefhaum
verðlag á Islandi
KAUPMANNASAMTÖK íslands gangast fyrir ráðstefhu sem ber jfir-
skriftina „Verðlag á íslandi" laugardaginn 28. apríl nk. á Hótel Örk í
Hveragerði. Tilgangurinn er m.a. að ræða vöruverð hér á landi í saman-
burði við það sem gerist annars staðar og hvaða áhrif fijáls verðlagn-
ing hefur haft frá því hún var tekin upp í byijun þessa áratugar og
hvaða breytinga sé að vænta er Evrópa sameinast sem eitt markaðs-
svæði árið 1992.
Ráðstefnan verður sett kl. 13.30
og að því loknu greinir Guðmundur
Ólafsson, hagfræðingur hjá Hag-
fræðistofnun Háskóla íslands, frá
nýrri rannsókn sem hann hefur unn-
ið og ijallar um verðþróun frá árinu
1868. Hann leitast við að svara
þeirri spurningu hvort orðið hafi
umtalsverðar breytingar í verðþróun
eftir að dregið var úr verðlagshöft-
um.
Guðmundur Sigurðsson, yfirvið-
skiptafræðingur Verðlagsstofnunar,
flytur erindi sem hann nefnir „Sam-
keppni — vöruverð“ og Jóhannes
Gunnarsson, formaður Neytenda-
■ samtakahná; 'flýtur erindið „Njótk I
.áiöíft aBmorl T 50 I 1 !tjB 5^3 noasnóttwS wvpeS liéS 00.00
íslenskir neytendur sambærilegs
vöruverðs og neytendur nágranna-
landa okkar?“ „Er að fínna Glas-
gow-verð hér á landi?“ nefnist erindi
Ragnars Guðmundssonar, kaup-
manns, Jóhannes Jónsson, kaup-
maður, flytur erindi sem hann nefn-
ir „Er hægt að koma við aukinni
hagræðingu í dreifingu á matvöru?"
Bjarni Finnsson, varaformaðiir
KÍ, ræðir um það hvort verðlagshöft
lækki vöruverð og Björn Friðfinns-
son, ráðuneytisstjóri í viðskiptaráðu-
neytinu, flytur erindið „Lækkar
vöruverð árið 1992?“ Að loknum
erindum verða umræður um þessi
mál. (Fróttatilkviuiinir)
Málflutningur í Hafskipsmáli:
Bankamenn vís-
vitandi blekktir
um raunverulegar
forsendur áætlana
- segir Jónatan Þórmundsson
JÓNATAN Þórmundsson sérstakur saksóknari vék í sóknarræðu
sinni í Hafskipsmáli í gær að meintum blekkingum sem þrír for-
svarsmanna Hafskips hefðu beitt bankastjórn Utvegsbankans í
tengslum við upphaf Atlantshafssiglingar félagsins í október 1984.
Hann telur sýnt að Útvegsbankanum hafi aðeins verið kynnt sú
af hinum óraunsæju áætlunum sem gaf hagstæðasta útkomu og
þeir þá leyndir því að í henni hafi verið gert ráð fyrir að flutning-
ar fyrir Varnarliðið flyttust að nýju til íslenskra skipafélaga frá
bandaríska skipafélaginu Rainbow Navigation og að Hafskip endur-
heimti fyrri hlutdeild í þeim flutningum.
Jónatan Þórmundsson gerði í nýtingu án frystigáma. í greinar-
máli sínu grein fyrir hvaða sannan- gerð Ragnars Kjartanssonar hafí
ir stæðu að baki ákærum gegn síðar komið í ljós að Hafskipsmenn
Björgólfi Guðmundssyni, Ragnari hafí einkum stuðst við áætlanir
Kjartanssyni og Páli Braga Krist- A, B og C og að nýjar áætlanir
jónssyni um að hafa vísvitandi um Atlantshafssiglingarnar hafi
veitt bankastjórn Útvegsbanka Is- ekki verið gerðar fyrr en í desem-
lands rangar eða villandi upplýs- ber 1984 en einstakir liðir þeirra
ingar um líklega rekfstrarafkomu hafi verið skoðaðir og endurmetnir.
Hafskips hf á árunum 1984 og Þann 3. október hafi banka-
1985 í bréfum og með áætlunum, stjórn Útvegsbanka íslands verið
sem meðal annars hafi verið reist: sent bréf, undirritað af Páli Braga
ar á röngum eða villandi forsend- Kristjónssyni, þar sem lýst var
um varðandi Atlantshafssiglingar undirbúningi að Atlantshafssigl-
félagsins. Hann rakti að í fyrstu ingum og ákvörðun um að hefja
rekstraráætlun ársins 1984 hefði þann rekstur um miðjan október
verið gert ráð fyrir 20-30 milljón með tveimur leiguskipum. Allir
króna hagnaði af rekstri félagsins. samningar væru þannig úr garði
Við milliuppgjör að loknum fjórum gerðir að unnt væri að draga í
mánuðum þess árs hafi komið í land með skömmum fyrirvara ef
ljós að tap félagsins næmi þá 6,4 forsendur stæðust ekki. I bréfinu
milljónum króna. Endurnýjuð segir að áætlanir útfrá mismun-
rekstraráætlun hafi verið kynnt í andi forsendum sýni að um veru-
lok mars 1984 og þá gert ráð fyr- legan búhnykk verði að ræða. Sýnt
ir 21 milljóna króna hagnaði. Ekki þyki að heildartekjur af þessum
hafi þá verið gert ráð fyrir Atlants- flutningum verði allt að 21 milljón
hafssiglingum en miðað við dala á ári. Gert sé ráð fyrir hrein-
Transit-siglingar, flutninga milli um hagnað frá 1-3 milljónum dala
hafna í Bandartíkjunum og Evróu eftir samsetningu fraktar og nýt-
um Reykjavík. Gert hafi verið ráð ingu skipa. Páll Bragi, Björgólfur
fyrir að tap dótturfélaga erlendis og Ragnar hafi í skýrslum sagt að
næmi 8 milljónum krona í árslok í bréfinu sé vísað til þeirra áætlana
en í lok apríl, í milliuppgjöri fyrstu sem fyrr var lýst. Sú eina þeirra
íjögurra mánaða, hafí það þegar sem geri ráð fyrir meira en miljón
verið orðið 6,2 milljónir króna. í dala hagnaði og 20 milljon dala
maí 1984 hafi flutningar fyrir veltu sé sú sem kölluð var A og
Varnarliðið flust til bandaríska geri ráð fyrir Varnarliðsflutning-
skipafélagsins Rainbow Navigati- um. í áætlun D sé gert ráð fyrir
on og þar með hafi Hafskip misst 3 milljón dala hagnaði, engum
60% af sinni frakt frá Bandaríkjun- varnarliðsflutningum en tekjum af
um og siglingaáætlanir þangað flutningi frystigáma og 18,3 millj-
rakskast verulega. Í júlí og ágúst ón dala heildartekjum. Aðrar áætl-
1984 hafi áætlanadeild félagsins anir geri ráð fyrir minni hagnaði
gert hagkvæmnisáætlanir vegna en einni milljón dala en 5 bréfi til
Atlantshafssiglinga félagsins sem bankans sé rætt um 1-3 milljón
þá höfðu um nokkurt skeið verið dala hagnað. Furðu sæti að ekki
til umræðu og undirbúnings innan sé getið um aðrar áætlanir. Fram-
félagsins og fólust í beinum sigl- komnar skýringar um að eftir sé
ingum í samkeppni við erlend í flestum áætlunum að taka tillit
skipafélög milli hafna í Banda- til 2,7 milljón dalatekjum af frysti-
ríkjunum og Evrópu. Gerðar hefðu gámum en ráð hafi verið gert fyr-
verið nokkrar áætlanir út .frá mis- ir 1,4 milljón dala kostnaði og því
munandi forsendum, svo sem um verði að lesa bréfið með það í huga,
um samsetningu fraktar og nýt- séu fyrirsláttur því ef svo væri
ingu skipa, og hefðu niðurstöður hefði verið rétt að tilgreina vænt-
verið mjög mismunandi. Áætlun A anlegan hagnað sem 2,5 til 8,7
hefði gert ráð 3,1 milljón banda- milljónir dala og hækka veltutölur
ríkjadala hagnaði á fyrsta ári Atl- sem því nam. Því sé ljóst að þegar
antshafssiglinga, 20,5 milljón dala í bréfi Páls Braga sé rætt um 1-3
heildartekjum af þeim rekstrar- milljón dala hagnað þá sé aðeins
þætti og þar af væru 3,4 milljónir átt við þá einu áætlun sem geri
dala tilkomnar vegna flutninga ráð fyrir varnarliðsflutningum án
fyrir Varnarliðið. Áætlun B hefði nokkurs fyrirvara í bréfi sem ritað
á gert ráð fyrir 493 þúsund dala hafí verið þegar nær hálft ár var
hagnaði á fyrsta ári, 17,1 milljóna liði frá því að Rainbpw Navigation
dala heildartekjum og engum kom til sögunnar. Oforsvaranlegt
Varnarliðsflutningum. Áætlun C hafí verið að gera fyrirvaralaust
hefði miðast við 880 þúsund dala ráð fyrir að félagið fengi á ný sömu
hagnað, 18,3 milljóna dala heildar- hlutdeild og fyrr í þessum flutning-
tekjur og enga varnarliðsflutninga. um. Af framburði bankastjóra Út-
í áætlun D hafí verið gert ráð fyr- vegsbankans sé þó ljóst að þeir
ir 66% nýtingu skipa og tekjum hafi allir talið að ekiri væri gert
af flutningi frystigáma en ekki af ráð fyrir flutningum fyrir Varnar-
flutningum fyrir Varnarlið. Þar liðið í þeim áætlunum um Atlants-
hafí verið gert ráð fyrir 2,3 milljón hafssiglingar sem þeim hafi verið
dala hagnaði og 16,4 milljóna dala kynntar heldur hafi verið vonast
heildartekjum. Loks hefði verið til að fengist hlutdeild í þeim á ný
gerð áætlun E, þar sem gert var yrði það hrein viðbót sem bætti
ráð fyrir 132 þúsund dala tapi, enn afkomu af Atlantshafsflutn-
. engum Varnarjiðsflutningum, 66% ingum.
i...,,—— 1 3Vj!,| ..ij3i ,t—|------------. 1 : |,i:, ^
cnni’vsauA qwwiú~00.ei-S0.8f ! -tjite: uimwaaftvieíisvmuifJ'bíínœBi’.KiS ji;i4='
-r