Morgunblaðið - 07.07.1990, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JULI 1990
Líf og' Tangó
Bókmenntir
Ingi Bogi Bogason
Jón Hallur Stefánsson: Tangó.
Hið dimma fet 1990.
og Sigurður Ingólfsson: Líf.
Mynd 1990.
Ljóðin í bók Jóns Halls, Tangó,
eru að sögn höfundar ekki ort und-
ir áhrifum af dansinum heldur arg-
entíska tangóinum „einsog hann
var sunginn af Carlos Gardel á
þriðja og fjórða áratuginum". Það
getur verið fróðlegt að heyra hvert
skáld sækir innblástur þótt ekki
þurfi það að skipta lesandann miklu
máli. Engu að síður er í bókinni
spenna og tilfinningahiti sem vel
má heimfæra upp á tangó, hvort
sem er sunginn eða dansaðan.
Bókin geymir 21 ljóð sem eru
svipuð að byggingu, stií og efnistök-
um. Ýmis orð koma fyrir aftur og
aftur og er freistandi að líta á sum
þeirra sem tákn (epli, hestar, hjarta,
klukkur o.fl.). Skáldið teflir þessum
þungvægu orðum saman í ólíku
samhengi þar sem þau hljóta þá
oft á tíðum ólíkt gildi. í fyrsta ljóði
bókarinnar hefur t.d. verið bitið í
„eplið“, skilningsávöxtinn Ijúfa.
Síðar er eplið sagt vera „þögn“ og
með því er kveiktur grunur um að
skáldskapurinn nærist á þessum
ávexti. I síðasta ljóðinu segir a.m.k.
Jón Haukur Stefánsson
svo: „Þú gafst mér epli og orð okk-
ar voru fiskar.“ Þessi endurtekna
nálgun ákveðinna hugmynda geng-
ur sem rauður þráður gegnum bók-
ina og styrkir einmitt tilfinningu
lesandans fyrir heildarsvip verksins.
*
Greinargerð Hrafiikels Asgeirssonar hrl.,
fyrrv. formanns hafhar stj órnar Hafiiarflarðar
Morgunblaðinu hefúr borist til
birtingar eftirfarandi greinar-
gerð:
Uppgjörsmál mín við hafnarsjóð
Hafnarfjarðar hafa fengið víðtæka
umfjöllun í íjölmiðlum síðustu tvo
daga. Ég hefi velt því fyrir mér á
hvaða stigi ég skuli sjálfur koma inn
í þessar umræður og tel ég að ekki
verði lengur beðið.
Ríkissjónvarpið reið á vaðið og
flutti mjög einhliða og að mörgu
leyti ranga frétt af málinu, án þess
að leita upplýsinga hjá mér eða öðr-
um þeim, sem myndu koma fleiri
sjónarmiðum að. Hér var reynt að
vega mann án þess að hann gæti
komið við nokkrum vömum og verð
ég að álykta að _það hafi verið gert
af ráðnum hug. Ur því að fréttamað-
ur hafði eintök af göngum málsins
í sínum höndum hlýtur hann einnig
að hafa haft bréf mitt og reikning.
Ekki kann ég að skýra ástæður fyr-
ir aðferðinni. — Ég hefi hingað til
haldið að ríkissjónvarpið ætti að
gæta hlutleysis og flytja sjónarmið
allra.
Síðan hafa ýmsir aðrir fjölmiðlar,
bæði á landsvísu svo og á bæjar-
vísu, haldið áfram umræðum um
mál þetta.
Ég var formaður hafnarstjómar
á síðasta kjörtímabili. Það vita allir,
sem með mér störfuðu, að mjög
mikill tími fór í störf mín hjá hafnar-
stjóminni utan funda. Áætla ég að
um það bil einn fjórði af vinnutíma
mínum hafi farið í störf á vegum
hafnarinnar. Það vissu allir sem
vildu vita,- að ég ætlaðist til þess að
fá sérstaklega greitt fyrir þessa
vinnu. Þess vegna var mér greitt í
árslok 1987 fyrir aukavinnu fyrir
hálft ár 1986 og árið 1987. Fleiri
innan hafnarstjómar fengu á síðasta
kjörtímabili sérstaklega greitt fyrir
aukastörf. — Utan fundartíma og
oft á skrifstofu minni var samið um
ákveðna verkþætti, ég gerði uppkast
af samningum, átti fundi með inn-
lendum og erlendum aðilum og fleira
í þeim dúr. Oft voru þessir fundir
með embættismönnum bæjarins,
sem sátu fundina á fullu kaupi.
Það er rétt að ég hafði með inn-
heimtu að gera í sambandi við skip-
ið Inn. Það má með réttu segja að
fyrr hefði átt að ganga frá þessum
tveimur uppgjöram.
Þegar fyrir lá að bæjaryfírvöld
voru ekki reiðubúin til þess að ganga
frá reikningi mínum um leið og upp-
gjör færi fram vegna Inn-málsins
greiddi ég upphæðina vegna Inn.
Hjá hafnarsjóði lá í ca. tvær vikur
ódagsettur tékki. Tékka þennan
dagsetti ég með gjalddaga 5. júlí
1990 til þess að í ljós kæmi hvort
vilji væri fyrir hendi að ganga frá
heildaruppgjöri á báðum þáttum.
Svo virtist ekki vera og var tékkinn
því greiddur 5. júlí. - Ég hefi ekki
fengið skriflega höfnun á reikningi
minum en munnlega hefi ég heyrt
að honum hafi verið hafnað.
Reikning minn mun ég innheimta
með málsókn að réttarhléi loknu.
21150-21370
LARUS Þ. VALDIMARSS0N framkvæmdastjóri
KRISTINN SIGURJÓNSSON, HRL. loggiitur fasteignasau
Til sýnis og sölu auk annarra eigna:
Sérhæðir með bílskúrum við:
Álfheima 6 herb. Sérhiti. 4 svefnherb. Góður bílskúr.
Hlíðarveg - Kóp. 5 herb. 3 svefnherb. Stór bílskúr. Útsýni.
4ra herb. íbúðir við:
Fálkagötu 2. hæð 97 fm. Sameign endurnýjuð. Húsnlán kr. 2,2 millj.
Hlunnavog. Þakhæð. Sérhiti, sérþvottah. Mikið endurbætt. Tvíbýli.
Melabraut. Jarðhæð. Allt sér. Þríbýli. Ný vistgata. Skuldlaus.
Ofanleiti. Ný úrvalsíb. í enda. Sérþvottah. Góður bílskúr. Útsýni.
Sporhamra 2. hæð 126 fm. Fullb. u. trév. Sérþvottah. Bílskúr.
3ja herb. íbúðir við:
Blikahóla 3. hæð 87 fm. Sameign nýendurbætt. Sólsvalir. Rúmg. herb.
Útsýni. Húsnlán kr. 1,8 millj. Verð aðeins kr. 5,3-5,5 millj.
Sporhamra 1. hæð 117 fm. Úrvalsíb. Hentar m.a. hteyfihömluðum.
Fullb. u. trév. Sérþvottah. Bilskúr. Fráb. greiðslukjör.
Laugaveg lítil 3ja herb. hæð í steinhúsi, bakhús. Föndurherb. í kj.
Verð aðeins kr. 3,5 millj.
2ja herb. íbúðir við:
Digranesveg - Kóp. Jarðhæð í þríb. 64 fm. Sérhiti, sérinng. Nýl. gler.
Nýr sólskáli. Nýl. parket. Stór, ræktuð lóð. Gott verð.
Dúfnahóla 1. hæð 58 fm. Góð innr. Geymsla í kj. Ágæt sameign. Út-
sýni yfir borgina og nágr. Gott verð.
Þurfum að útvega meðal annars:
Raðhús í Mosfellsbæ
2ja-4ra herb. íb. Mikil og góð útborgun.
2ja-3ja herb. íb. i Árbæjarhverfi, Selási eða Ártúnsholti.
Einbýlishús í borginni eða Kóp. Má þarfnast endurbóta.
3ja-5 herb. fbúðir m/bílskúrum. Einkum miðsvæðis í borginni.
3ja-4ra herb. ib. í lyftuhúsi.
Margir bjóða útborgun fyrir rétta eign. Ýmis konar eignaskipti.
Viðskiptum hjá okkur fylgir persónuleg rágjöf.
Opið fdag kl. 11-15.
Almenna fasteignasalan sf.
var stofnuð 12. júlí 1944.
AIMENNA
FASTEIGNASAIAH
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150 - 21370
Það hefur þurft sterkt bak til
þess að axla allan þann fréttaflutn-
ing, sem mál þetta hefur fengið.
Pólítíkin hefur lengi verið harðvítug
í Hafnarfirði. Einhver sagði við mig
í dag, að það væri ekki víst, að rétt-
lætisást sjálfstæðismanna væri jafn
mikil, ef um einhvern annan væri
að ræða. Það skal ég ekki dæma
um. Hitt vona ég, að enginn sá, sem
að atlögunni stóð, búi í glerhúsi.
Sigurður Ingólfsson
Stíllinn er ríkur að myndmáli og
skal nefnt lítið dæmi:
Tunglið kom mér á óvart
einsog harður ávöxtur á svörtum bakka
ég sleikti sand af vörunum og
vindurinn fylltist af krium
Eftirtektarverður er fjöldi viðlík-
inga og beinna mynda sem stundum
reynast þó fulllosaralega unnar eins
og þegar sagt er að „[hnífsblað]
brennir einsog vængur".
Höfundur leikur sér að því bijóta
niður venjumúra orðanna, ruglingur
milli skynsviða er algengur og hefð-
bundnum tilfinningum er gefið
langt nef. Oft tekst honum vel upp
en fyrir kemur að þessar tilraunir
virka ekki, þversögnin er t.d. slapp-
leg þegar mælandinn segist vera í
skapi til að „þyrma lífi vinar míns
/ . . ./ án samúðar.“
Líf Sigurðar Ingólfssonar skiptist
í fjóra hluta — Morgun, Dag, Kvöld
og Nótt — auk eftirmála. Bókin er
allsundurlaus, heiti hennar alltof
vítt til að hafa raunhæfa skírskotun
og kápumynd, teikning af fóstri í
móðurkviði, vægast sagt fráhrind-
andi. Að auki er erfitt að koma
auga á hvað réttlætir skiptingu
bókarinnar í fjóra hluta. Megingalli
bókarinnar felst samt í því hve
gagnrýnislaust hefur verið valið í
hana af sundurlausu efni og ekki
alltaf jafngóðu. Höfundi getur þótt
vænt um téxta eftir sjálfan sig en
samt gert sér grein fyrir að hann
eigi alls ekkert erindi við aðra. I
þessari bók ber of mikið á ljóðum
sem eru raunar alls ólýrísk og fjarri
því að kveikja hughrif lesandans
(sjá t.d. Brot IV).
Ekki er með þessu sagt að bókin
sé alslæm. Mér virðist hún eimitt
gefa fyrirheit um eitthvað sem
gæti orðið frumlegt ef alúð væri
lögð við. Hér eru á ferðinni tilraun-
ir sem eiga m.a. rómantískar og
nýrómantískar rætur (í flæðarmál-
inu, Eros), og gætu bent til að ný
vídd væri að fæðast í íslenskri sam-
tímaljóðagerð. Niðurlag ljóðsins
Aðeins um hann endurspeglar
hugsanlega bæði list og fagurfræði-
lega afstöðu höfundarins:
Er gerserain horfin
gullið týnt
og yndið að óræðum
draumi
Nei! því í huganum
heyri ég söng
hvar fiðlungur
leikur í laumi
fcm&ÖDDQÍl
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
545. þáttur
Ekki er alltaf hlaupið að því
að vita hvort nota skuli forsetn-
inguna á eða í með staðarnöfn-
um, svo sem Nes, Brekka, Hóll
eða Mýri. Er hægt að finna í
þessu efni einhverjar línur, búa
til reglur?
Steindór Steindórsson frá
Hlöðum, gjörkunnugur íslensk-
um landsháttum, hefur glímt vð
þetta erfiða viðfangsefni fyrr og
síðar. Hann hefur leyft mér að
birta hér í þáttunum niðurstöður
sínar og er ég honum mjög þakk-
látur fyrir. „Þykir mér hans sögn
öll merkilegust." Þetta birtist í
nokkrum hlutum og er hér sá
fyrsti:
„Á uppvaxtarárum mínum
vakti það snemma undrun mína,
að bakkar með Hörgá hétu í
nesi heima á Hlöðum, en á nesi
hinum megin Hörgár, á Möðru-
völlum. Síðar, er ég velti þessu
fyrir mér, minntist ég þess, að
Hlaðanesin, þau eru raunar tvö,
Ytra og Syðra, eru mjóar ræm-
ur, undir háum og bröttum mel-
brekkum, en Möðruvallanesið
vítt flæmi, sem enjgin brekka eða
hæð kreppir að. Arin liðu og ég
kynntist bæjanöfnum og staða
víðar um land, og heyrði bæina
ýmist kallaða í eða á nesi. Fór
ég að hugleiða hvort nokkur
regla væri fyrir þessu, og hvort
nesin heima við Hörgá gæfu
vísbendingu í þessu efni. Niður-
staðan varð þessi:
Bæirnir í nesi standa fremur
lágt, oft er þrengt að bæjarstæð-
unum af hólum eða ásum, svo
að bæirnir sjást ekki víða að.
Á-nesin standa hærra og sjást
víða að, og um þá bæi er oft
mikið sléttlendi, líkt og Möðru-
vallanesið. Þá munu flestir bæir,
er standa á mjóum nesjum eða
tungum, heita á nesi. Lítum á
bæi við Eyjafjörð:
Að vestan: á Siglunesi,
Sauðanesi, Brimnesi, Hauga-
nesi, Birnunesi, en í Arnarnesi
og Krossanesi.
Að austan: í Nesi í Höfða-
hverfi, á Svínárnesi og
Grímsnesi (?) á Látraströnd.
Inni í sveitinni eru bæirnir í
Nesi, Saurbæjarhreppi, Fagra-
nesi, Öxnadalshreppi og Búðar-
nesi í Hörgárdal. Reglan mun
gilda um alla þessa bæi, þó skal
ekkert fullyrt um Látrastrand-
arbæina.
Á-nes-bæirnir standa allir
nokkuð hátt yfir næsta um-
hverfi og sjást vítt að, en í-nes-
in standa lágt og sjást mörg lítt
tilsýndar. En skyggnumst víðar:
Sagt er í Nesi í Fnjóskadal.
Nesið sjálft er að vísu allhátt
yfir ána, einnig í Nesi í Aðal-
dal. Einnig allir Nesbæir við
Hornafjörð, sem standa lágt
milli hóla og hæða. Sagt er í
Kaldaðarnesi og Óseyrarnesi í
Flóa. Þar er svo vítt um að lit-
ast, að líkt er á-bæjunum, en
hins er og þar að gæta, að landið
liggur mjög lágt.
Sauðanes á Langanesi er
dæmigerður á-bær. I nágrenni
Reykjavíkur er sagt í Nesi við
Seltjörn, Laugarnesi og Gufu-
nesi. Mín regla á þar einungis
við Gufunes. Aftur eru Akranes
og Borgarnes ein skýrustu dæm-
in um á-nes og í-nes.
Munaðarnes og Einarsnes í
Borgarfirði eru í-nes, en Álfta-
nes á Mýrum á-nes. Ég er ekki
nægilega kunnugur, hvorki
staðháttum né málvenju á Mýr-
um, til að meta nesnöfnin þar,
og raunar ekki heldur um Vest-
urland, Vestfirði né Strandir til
að rekja þar nöfn, en sagt er í
Króksfjarðarnesi, í Reykjanesi
við ísafjarðardjúp og á Kolla-
fjarðarnesi í Strandasýslu.
I Húnavatnssýslu er málvenj-
an í Ásbjarnarnesi, Steinnesi og
Tungunesi. Tvö fyrri nöfnin
gætu fallið undir regluna, en
Steinnes þó á mörkunum, en
Tungunes stendur mjög hátt og
ætti að vera á-nes.
í Skagafirði tel ég að á Sel-
nesi, í Utanverðunesi, í Reynis-
nesi (Staður í Reynisnesi) og í
Brimnesi falli að minni tilgátu.
Þá skal nefna Gránunes og
Hvítárnes á Kili, bæði í-nes:
Gránunes í kvos og Hvítárnes
ásamt vatninu umlukt fjalla-
hring á þrjá vegu, en lágri heiði
á hinn fjórða.
En ekkert þori ég að fullyrða
um hvers vegna menn segja í
Nesjum í Hornafirði, en á Suð-
urnesjum við Faxaflóa.“
Þegar ég var að læra hljóð-
fræði hjá dr. Birni Guðfinnssyni
kenndi hann að d væri ekki til
í íslensku á milli tveggja sér-
hljóða. Þarna var að vísu undan-
skilið linmæli síðari tíma, og ég
man að hann nefndi tvö tökuorð
með d á milli sérhljóða, þau
voru sódi og kvenmannsnafnið
Ida. Öllum kom saman um að
þessu væri sjálfsagt að halda,
hvorki væri hægt að breyta sódi
í sóði né sóti, og ósvífni væri,
ef ída væri nefnd íta eða íða.
Á máli nútíma hljóðfræðinga
væru líklega * ada," óda o.s.frv.
kallaðar „óleyfilegar raðir“.
Mér dettur þetta í hug, þegar
ég les bréf frá Sigurjóni Hall-
dórssyni á Akureyri sem oft
hefur eitthvað sérlegt fram að
færa. Hann segist hafa fundið
ný dæmi um stafsetningu eins
og „síkai-etta“ og „Glópus“, og
þessi stafsetning fellur Sigurjóni
betur en hin venjulega. Eg get
glatt Siguijón með einu dæmi í
viðbót: Hér í blaðinu var fyrir
nokkru grein eftir Jón Ásgeirs-
son, og bar hún fyrirsögnina
Mótettur Bachs. Og svo skulum
við skrifa að gamni vísu Bjarna
úrsmiðs með slíkri stafsetriingu:
Oft ég svík, og oft ég gef,
oft ég vík frá réttu.
En ég er ríkur, ef ég hef
eina áíkarettu.
Innan skamms mun ég fjalla
um fleiri atriði úr bréfi Siguijóns
Halldórssonar.