Morgunblaðið - 07.07.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. JULI 1990
Búlgaría:
Petar Mladeno v forseti
knúinn til að segja af sér
Sofíu. Reuter.
FORSETI Búlgaríu, Petar
Mladenov, sagði af sér í gær.
Um eitt þúsund manns höfðu
hafst við í tvo daga við skrifstof-
ur forsetans og forsprakkar
stúdenta gáfu út yfirlýsingu í
gær þar sem afsagnar Mlad-
enovs var krafist fyrir kvöldið.
Námsmenn hótuðu að koma á
allsherjarverkfalli á mánudag
yrði hann ekki við kröfu þeirra.
Hans eigin flokksblað lýsti yfir
stuðningi við kröfur stúden-
tanna og að sögn vestrænna
stjórnarerindreka var orðin
mikil spenna í höfuðborginni,
Sofíu.
Mladenov var hampað sem um-
bótasinna eftir að hann bolaði leið-
Bandaríkin vilja bætt
samskipti við Israel
Jerúsaletn. Reuter.
JAMES Baker, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, hefiir leitað eft-
ir viðræðum við hinn nýja utanríkisráðherra ísraels, David Levy,
til að bæta stirðnandi samskipti landanna tveggja, að sögn ísrael-
skra embættismanna.
Aðstoðarmenn Levys eru
hlynntir fundi en segja að tíma-
setning verði að ráðast af heilsu-
fari ráðherrans, en hann er nú að
ná sér eftir vægt hjartaáfall sem
hann fékk í síðasta mánuði.
Levy, sem talinn er vera leiðtogi
harðlínuráðherra í hægristjóm
Likud-flokksins undir forystu
Yitzhaks Shamirs, þykir harðorður
í ræðum sínum en raunsæismaður
í verkum. Hann var til að mynda
mótfallinn tillögu Bakers um að
leyfa Aröbum frá Austur-Jerúsal-
em og útlægum Palestínumönnum
að taka þátt í friðarviðræðum við
ísraela. Hann studdi hins vegar
Camp David-viðræðumar árið
1978, sem Ieiddu til friðar milli
ísraels og Egyptalands, en þá var
hann ráðherra í ríkisstjóm Begins.
Ennfremur var hann fylgjandi því
að ísraelskir hermenn yrðu kallað-
ir heim frá Líbanon, þvert á vilja
flokksbræðra sinna.
Samskipti Bandaríkjamanna og
ísraela hafa versnað vegna þess
að ísraelum hefur enn ekki tekist
að koma á viðræðum við Palestínu-
menn, sem halda uppi skæmm á
vesturbakka Jórdanar og á Gasa-
svæðinu en ísraelar hertóku þessi
Sovétríkin:
Jeltsín var-
ar við „sögu-
legu afliroði“
kommúnista
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Sovét-
lýðveldisins Rússlands, sagði
á flokksþingi sovéskra
kommúnista í gær að þeir
hefðu aðeins um tvennt að
velja: Annaðhvort féllust
þeir á róttækar lýðræðisum-
bætur eða gyldu fyrr eða
síðar „sögulegt afhroð“
vegna óánægju almennings.
Jeltsín lagði til að uppstokk-
un yrði í forystu flokksins, auk
þess sem nafni hans yrði
breytt, til að hann gæti myndað
bandalag með lýðræðissinnum
í öðrum flokkum. Ef það yrði
ekki gert myndi flokkurinn
óhjákvæmilega klofna og fyrr
eða síðar missa völd sín eins
og kommúnistaflokkarnir í
Austur-Evrópu. Hann lagði til
að flokkurinn tæki upp nafnið
Flokkur lýðræðissósíalista eins
og kommúnistaflokkurinn
gamli í Austur-Þýskalandi.
svæði árið 1967. ísraelar hafa
drepið a.m.k. 681 Palestínumann
í óeirðum þessum og Palestínu-
menn hafa drepið 46 gyðinga og
216 araba, sem flestir hafa verið
sakaðir um að hjálpa ísraelum.
Bandarískir embættismenn
hafa túlkað bréf, sem Shamir sendi
Bush, forseta Bandaríkjanna, þar
sem hann svarar tilboði Bakers,
þannig að ekki sé ástæða til bjart-
sýni.
toga kommúnista, Todor Zhivkov,
frá í nóvember og losaði flokkinn
við marga aðra harðlínumenn.
Hann varð forseti í apríl en lét af
formennsku í Sósíalistaflokknum,
sem áður var Kommúnistaflokkur
landsins, í janúar til að einbeita
sér að því að taka við forsetaemb-
ættinu.
Andstaða gegn Mladenov jókst
mjög þegar Lýðræðisfylkingin,
sem er í stjómarandstöðu, gaf út
myndband sem sýnir Mladenov
mistakast að róa mótmælendur er
þeir kröfðust afsagnar kommún-
istastjómarinnar um miðjan des-
ember og þar sést hann einnig
gefa skipanir um nota skriðdreka
til að leysa upp mótmælin. Mlad-
enov hélt því fram að myndbandið
væri falsað en Douma, dagblað
Sósíalistaflokksins, skýrði frá þvi
að hópur sérfræðinga hefði stað-
fest að það væri ekta. í sjónvarps-
viðtali fyrr í vikunni neitaði Mlad-
enov ekki að hafa gefið fyrirmæl-
in. Douma, sagði að eftir þennan
atburð hefði Mladenov gert hvert
glappaskotið á fætur öðm og hann
yrði því að yfirgefa leiksvið stjóm-
málanna.
Mikill fögnuður braust út méðal
mannfjöldans.sem var samankom-
inn við forsetaskrifstofumar í Sof-
iu, þegar Mladenov tilkynnti af-
sögn sína í gær.
Reuter
Lögreglan við öllu búin íKosovo
Vopnaðir lögreglumenn stóðu vörð fyrir utan byggingar fjölmiðla
Kosovo-héraði í Júgóslavíu í gær eftir að stjórnvöld í Serbíu, stærsta
lýðveldi landsins, höfðu leyst upp þing og stjórn héraðsins. Leiðtogar
Albana, sem eru í miklum meirihluta í héraðinu, hvöttu fólk til að
sýna stillingu en að minnsta kosti fimmtíu manns, aðallega Albanar,
hafa beðið bana í óeirðum í héraðinu undanfama átján mánuði. Á
myndinni standa lögreglumenn fyrir framan byggingu rithöfundasam-
bands héraðsins þar sem stjómarandstöðuflokkar efndu til ólöglegs
blaðamannafundar.
Pólland:
Mazowiecki rekur fyrrum
kommúnista úr stjóminni
Varsjá. Reuter.
TADEUSZ Mazowiecki, forsætisráðherra Póllands, losaði sig við
fyrrum kommúnista og bandamenn þeirra úr stjórn sinni í gær
og hvatti til þess að boðað yrði til alfrjálsra kosninga í landinu
mun fyrr en gert hefur verið ráð fyrir. Mazowiecki rak fimm ráð-
herra, þar af þijá sem voru atkvæðamiklir forystumenn kommún-
ista, til að bæta ímynd sljórnarinnar, sem er aðallega skipuð Sam-
stöðumönnum, og blása nýju lífi í umbótaáætlun hennar.
Lech Walesa, leiðtogi Sam-
stöðu, hafði gagnrýnt stjómina
harðlega fyrir að hafa ekki hraðað
lýðræðisþróuninni og losað sig við
fyrrum forystumenn kommúnista
eftir að flokkur þeirra var leystur
upp í janúar.
Á meðal þeirra sem vom reknir
eru Florian Siwicki hershöfðingi,
varnarmálaráðherra frá 1983, og
Czeslaw Kiszczak innanríkisráð-
herra. Kiszczak lét handtaka þús-
undir andófsmanna í Samstöðu
þegar herlög tóku gildi í landinu
1981 en stjórnaði átta áram síðar
viðræðum við hreyfmguna, sem
urðu til þess að starfsemi hennar
var heimiluð að nýju. Hann var
einnig forsætisráðherra um skeið
í fyrrahaust.
Adam Wieladek samgönguráð-
herra er þriðji fyrram kommúnist-
inn sem sviptur var ráðherraemb-
ætti. Þá vora Czeslaw Janicki,
landbúnaðarráðherra og Marek
Kucharski fjarskiptaráðherra, sem
Reuter
Tadeusz Mazowiecki tilkynnir
neðri deild pólska þingsins þá
ákvörðun sína að reka fimm ráð-
herra, þar af þrjá fyrrum komm-
únista, úr stjórn sinni.
Flóttafólkinu flölgar enn
í sendiráðunum í Tirana
París, Itóm. Rcuter.
Utanríkisráðherra Albaníu,
Reis Malile, hét því í gær að
unnið yrði að því að leysa vanda
2.000 Albana sem leitað hafa
hælis í erlendum sendiráðum í
höfuðborginni Tirana. Perez de
Cuellar, framkvæmdastjóri Sam-
einuðu þjóðanna, skýrði Malile
frá að samtökin reyndu að hafa
milligöngu um lausn.
Lögrégliiménn í Tiráná'hættúT
gær að hindra fólk í að komast inn
í sendiráðin og veittu jafnvel fólki
leiðsögn til að finna þau. „Vestur-
þýska sendiráðið er eins og járn-
brautarstöð," sagði heimildarmaður
úr röðum stjórnarerindreka í París
en í húsinu og á lóð þess munu
vera allt að 1.500 manns.
Sendiherra Albaníu á Ítalíu sagði
að fundur hefði verið kallaður sam-
'ah' í miðstjórn'kömmúnistaflokkSins
og gerðar yrðu breytingar á foryst-
uni. Erlendir stjórnarerindrekar
telja að hörð valdabarátta standi
yfir milli Ramiz Alia, er tók við af
Enver Hoxha, og hinnar valdamiklu
ekkju Hoxha. Hún vill láta hart
mæta hörðu og hvikar í engu frá
bókstafstrú eiginmanns síns sem
réð ríkjum í fjóra áratugi. Alia er
sagður vilja aukin samskipti við
önnur lönd. ** --------------------*
vora báðir í flokkum sem mynduðu
bandalag með kommúnistum,
einnig reknir úr stjórninni.
Ráðherramir fimm voru allir í
stjóminni samkvæmt samningi,
sem gerður var við kommúnista-
flokkinn áður en hann lét af völd-
um.
Aðeins tveir fyrram kommúnist-
ar gegna nú valdamiklum embætt-
um í landinu, þeir Wojciech Jaraz-
elski, forseti Póllands og fyrrum
leiðtogi kommúnistaflokksins, og
Marcin Swiecicki, sem fer með
utanríkisviðskipti í stjóminni og
er virtur tæknikrati.
Mazowiecki sagði að Krzysztof
Kozlowski, fyrram blaðamaður
sem barðist gegn stjórn kommún-
ista og nú yfírmaður öryggislög-
reglunnar, tæki við embætti inn-
anríkisráðherra. Piotr Kolodziej-
czyk aðmíráll yrði varnarmálaráð-
herra og tveir Samstöðumenn,
tækju við samgöngu- og l^ndbún-
aðarráðuneytunum.
„í upphafi lét ég í ljós þá skoð-
un að alfijálsar kosningar ættu
að fara fram ekki síðar en næsta
vor. Núna vil ég leggja áherslu á
orðin „ekki síðar en“ þar sem ég
tel að stefna beri að slíkum kosn-
ingum mun fyrr,“ sagði Mazowi-
ecki er hann kynnti ákvörðun sína
fyrir neðri deild pólska þingsins.
Stjórn hans sætir vaxandi gagn-
rýni almennings vegna efnahags-
aðgerða sinna, sem hafa minnkað
kaupmáttinn um þriðjung og orðið
til þess að hálf milljón manna hef-
ur misst atvinnuna. Mazowiecki
sagði að stjórnin myndi þó ekki
hvika frá efnahagsstefnu sinni.