Morgunblaðið - 05.09.1990, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. SEPTEMBER 1990
21
Upplausn imian nýsjálenska Verkamannaflokksins:
Forsætisráðherrann knúinn
til afsagnar og hrun blasir við
væt úr höndum íraska innrásarhers-
ins. „Irösku hermennirnir hafa
komið sér vel fyrir, búið um sig í
skotgröfum og sett upp vélbyssu-
hreiður út um allt. Margir hermann-
anna eru jDaulvanir eftir átta ára
átök við Irani,“ sagði einn karl-
mannanna. Ekki voru allir landar
hans úr röðum gíslanna á sama
máli og töldu ekki mikla ógn stafa
af innrásarhernum. „Þetta eru ein-
tómir unglingar, allt niður í 14 ára,“
sagði önnur kona úr hópnum.
Bandaríkjastjórn var ekki
skemmt með för Jesse Jacksons til
Iraks. Hann er sagður hafa lagt
Saddam Hussein til vopn í áróðurss-
tríði er hann fékk íraka til að sleppa
nokkrum Bandaríkjamönnum. í
yfiriýsingu frá utanríkisráðuneyt-
inu um brottflutninginn voru honum
engar þakkir færðar, heldur sagði
þar aðeins: „Okkur skilst að séra
Jackson hafi stuðlað að því að
nokkrir einstaklingar hefðu fengið
að fara úr landi“.
Norðmenn yfirgefa sendiráðið
í Kúvæt
í gær skýrði talsmaður utanríkis-
ráðuneytisins í Ósló frá því að Norð-
menn myndu yfirgefa sendiráð sitt
í Kúvæt þar sem vistin þar væri
orðin óbærileg. Lokað hefði verið
fyrir vatn, rafmagn og síma til
sendiráðsins í marga daga. „Við
erum ekki að hlýða fyrirmælum
íraka um lokun erlendra sendiráða
í Kúvæt. Þetta er bráðabirgðaráð-
stöfun. Við verðum að hugsa um
líf og heilsu sendiráðsmanna," sagði
í yfirlýsingu ráðuneytisins.
Bretland;
Andstaða
við stefnu
Thatcher
myndast
St. Andrews. Frá Guðmundi H.
Frímannssyni, fréttaritara Morgiin-
blaðsins.
ÝMSIR breskir friðarhópar
ásamt þingmönnum á vinstri
væng breska Verkamanna-
flokksins hafa stofnað nefnd
til að vinna gegn stríði í Pers-
aflóa. Búist er við, að þing-
mennirnir gagnrýni afstöðu
stjórnarinnar og forystu
Verkamannaflokksins á
aukafundi í breska þinginu á
morgun og föstudag.
Á föstudag stofnuðu tjöl-
margir breskir friðarhópar
ásamt vinstrisinnuðum þing-
mönnum í Verkamannaflokkn-
um með Tony Benn í broddi
fylkingar nefnd gegn stríði í
Persaflóa. Um 150 friðarhópar
taka þátt í þessu og ákveðið
hefur verið að efna til mót-
mælafundar síðar • í þessum
mánuði.
Ákveðið var í síðustu viku
að kalla breska þingið saman
til aukafundar á morgun og
föstudag vegna átakanna við
Persaflóa að beiðni Neils
Kinnocks, leiðtoga Verka-
mannaflokksins. Forysta
Verkamannaflokksins hefur
stutt allar ákvarðanir ríkis-
stjórnarinnar vegna atburð-
anna við Persaflóa fram til
þessa, en taldi rétt að þingið
fengi tækifæri til að tjá sig um
málið.
Tony Benn hefur lýst yfir
því, að hann hyggist leggja
fram tillögu á þingfundinum
um að mótmæla stefnu stjórn-
valda. Búist er við, að a.m.k.
30 þingmenn Verkamanna-
flokksins styðji slíka tillögu.
Slík andstaða við stefnu stjórn-
valda gæti skaðað Verka-
mannaflokkinn og forystu
hans.
Wellington. Reuter.
GEOFFREY Palmer, forsætis-
ráðherra Nýja-Sjálands, var í
gær þvingaður til að segja af sér
og hefur Mike Moore, fyrrum
utanríkisráðherra, tekið við
stöðu hans. Moore bíða ærin
verkefni, nýsjálenski Verka-
mannaflokkurinn er margklof-
Santiago. Reuter.
MARXISTINN Salvador Allende,
fyrrverandi forseti Chile, sem
dó í valdaráni hersins fyrir 17
árum, var loks borinn til grafar
í gær í sérstökum forsetagraf-
reit í Santiago. Hermenn jörðuðu
Allende í flýti í ómerktri gröf í
strandbænum Vina del Mar eftir
dauða hans árið 1973. Jarð-
neskar leifar hans voru fluttar
þaðan til Santiago í gær.
Ýmsir erlendir gestir voru við-
staddir jarðarförina í gær, þ.á m.
Danielle Mitterand, eiginkona Fran-
cois Mitterands Frakklandsforseta,
Lisbeth Palme, ekkja Olafs Palmes,
fyrrverandi forsætisráðherra
Svíþjóðar, og Michel Rocard, for-
sætisráðherra Frakklands, sem hélt
ávarp við athöfnina ásamt Patricio
Aylwin, forseta Chile og pólitískum
andstæðingi Allendes. Dóttir
Salvadors Allendes, Isabel, flutti
ræðu við útförina og sagði m.a. að
menn vildu segja skilið við fortíðina
því nú væru tímar sátta í landinu.
Herinn í Chile er enn undir stjórn
Augustos Pinochets hershöfðingja,
sem tilnefndur var af Allende fyrir
valdaránið árið 1973. Til að forðast
spennu milli hersins og borgara-
legra yfirvalda í landinu var herinn
ekki beðinn um að standa heiðurs-
vörð við útförina eins og venja er
við útfarir forseta. Öryggiseftirlit
var þó hert til muna í Santiago og
var ekki vanþörf á, þvi ijórar
sprengjur sprungu snemma í gær-
Sovésk efiiahagsmál:
Gorbatsjov
kynnir rót-
tæka um-
bótaáætlun
Moskvu. Reuter.
MÍKHAÍL S. Gorbatsjov, leiðtogi
sovéska kommúnistaflokksins,
hyggst sjálfur leggja fram áætl-
un um róttækar umbætur í sov-
ésku efnahagslífi og sniðganga
þar með Nikolaj Ryzhkov, for-
sætisráðherra Sovétríkjanna,
sem einnig liefur kynnt tillögur
í þessu skyni.
Það var talsmaður Sovétleiðtog-
ans, Vítalíj ígnatenko, sem greindi
frá þessu á fundi með blaðamönnum
í Moskvu í gær. Sagði hann Sovét-
leiðtogann hafa í hyggju að leggja
áætlun, sem kennd er við hagfræð-
inginn Staníslav Shatalín, fyrir full-
trúaþing Sovétríkjanna, hugsan-
lega í næstu viku. Talsmaðurinn
kvað þessa ákvörðun Gorbatsjovs
ekki til marks um að Ryzhkov hefði
glatað trausti hans og bar til baka
sögusagnir um að forsætisráðher-
rann ætlaði að segja af sér.
Áætlun Shatalíns kveður á um
nauðsynlegar forsendur fyrir því
að unnt verði að innleiða frjálst
markaðshagkerfi í Sovétríkjunum.
inn og hrun blasir við í næstu
þingkosningum ef marka má
skoðanakannanir.
Palmer ákvað að segja af sér er
að ljóst varð að hann myndi verða
undir í atkvæðagreiðslu uin van-
trauststillögu sem borin hafði verið
morgun og er talið að öfgasinnaðir
hafi komið þeim fyrir en þeir hafa
gagnrýnt útför Allendes harðlega
og sagt hana vera yfirskin vinstri-
sinna til að bæta ímynd þeirra.
Um 3.000 manns voru saman-
komnir í Vina del Mar til að votta
Allende virðingu sína og sögðu vitni
að. lögregla hefði handtekið um 10
manns. Þá vörðuðu mörg þúsund
manns leið líkfylgdarinnar í Sant-
iago.
Athöfnin, sem fram fór á 20 ára
afmæli kosningasigurs Allendes, er
enn eitt skref í átt til aukins lýðræð-
is í Chile en breytingar í þá átt
hófust þegar Aylwin tók við af
Pinochet í mars sl. Pinochet neydd-
ist til að fara frá völdum því hann
tapaði í þjóðaratkvæðagreiðslu árið
1988 sem efnt var til í því skyni
að tryggja hann í sessi.
upp á hendur honum innan þing-
flokksins. Palmer kunngerði þessa
ákvörðun sína á fundi með frétta-
mönnum og lagði áherslu á nauðsyn
þess að flokksmenn stæðu saman.
Kvaðst hann vonast til þess að af-
sögn hans gæti orðið til þess að
stilla til friðar í flokknum.
Valdaferill Pinochets hófst 11.
september 1973 þegar herinn, sem
taldi sig njóta stuðnings almenn-
ings, gerði árás á forsetahöllina
með orrustuþotum. Allende var inni
í höllinni þegar árásin var gerð. Lík
hans fannst í ijúkandi rústum hall-
arinnar.
Margir vinstrisinnaðra stuðn-
ingsmanna Allendes halda því fram
að hann hafi verið myrtur en tals-
menn hersins segja að hann hafi
framið sjálfsmorð. Læknir Allendes,
Patricio Guijon styður þann fram-
burð því hann segist hafa séð Al-
lende skjóta sig með vélbyssu sem
hann fékk að gjöf frá Fidel Castro.
Árleg hátíðahöld hersins í tilefni
af því að Allende var steypt af stóli
verða 11. september nk. og mun
herinn þá heiðra foringja sinn, Au-
gusto Pinochet.
Palmer varð forsætisráðherra
Nýja-Sjálands í ágúst í fyrra er
David Lange sagði af sér en allt
frá því Verkamannaflokkurinn
vann sögulegan stórsigur í þing-
kosningunum 1987 hafa deilur um
stefnumál og persónuleg illindi
manna á meðal staðið flokknum
fyrir þrifum. Samkvæmt nýlegum
skoðanakönnunum hefur stjórnar-
andstöðuflokkurinn, Þjóðarflokkur-
inn, nú 35 prósenta forskot á
Verkamannaflokkinn og sumir
stjórnmálaskýrendur telja að stjórn-
arflokkurinn fái jafnvel innan við
20 fulltrúa kjörna í þingkosningun-
um sem verða þann 27. næsta
mánaðar. Á þingi Nýja-Sjálands
sitja 97 menn. Verkamannaflokkur-
inn hefur 56 fulltrúa á þingi, Þjóðar-
flokkurinn 40 en einn þingmaðurinn
sagði skilið við Verkamannaflokk-
inn á kjörtímabilinu.
Fylgishrunið sem við blasir í
þingkosningunum hefur fyllt þing-
menn flokksins örvæntingu og
segja stjórnmálaskýrendur að þar
sé að leita skýringanna á afsögn
Palmers. Honum hefur verið fundið
flest til foráttu og þótt fremur lit-
laus stjórnmálaleiðtogi. Þá hafa
deilur um efnahagsstefnuna, sem
raunar blossuðu upp þegar eftir sig-
ur Davids Lange í kosningunum
árið 1984, grafið undan flokknum.
Stjórnmálaskýrendur á Nýja-
Sjálandi, sem fréttamaður Reuters
ræddi við í gær sögðu að Mike
Moore væri sterkur persónuleiki og
þess umkominn að koma fram sem
fulltrúi alþýðu manna. Þessir éigin-
leikar hans myndu þó tæpast duga
til að snúa taflinu við, Moore gæti
í besta falli komið í veg fyrir það
algjöra fylgishrun sem virst hefði
óhjákvæmilegt.
Er Moore, sem er 41 árs, hóf
stjórnmálaferilinn var hann róttæk-
ur vinstri maður en með árunum
hefur hann færst nær miðju stjórn-
málanna. Aðdáendur forsætisráð-
herrans nýja efast ekki um hæfí-
leika hans en andstæðingarnir
væna hann um hentistefnu og segja.
stjómmálaskoðanir hans í meira
lagi þokukenndar.
LEIKFIMI „LOW IMPACT“ TEYGJUR OG ÞREK EROBIKK-DANS

LEIKFIMIKLUBBUR
KVtNNA GALLFRÍSINS
Við bjóðum rólega tíma fyrir þær sem vilja byrja hægt og
„púl“ fyrir þær sem vilja svitna.
Við leggjum óherslu ó fínar gólfæfingar fyrir maga, rass og
læri, þrek og teygjur.
Þið getið valið um morgun-, dag-, og kvöldtíma.
Takmarkaður fjöldi í hverjum tíma.
Nuddpottur - skemmtileg kaffistofa - heilsudrykkir - róðgjöf.
Innritun í símum 45399 og 43323
Hlökkum til að sjá ykkur
Margrét Bjarnadóttir
Hanno 0. Forrest
Sóley Jóhannsdóttir
Hrafn Friðbjörnsson
Chile:
Allende jarðaður í forsetareit
Reuter
Kona í Santiago snertir kistu Salvadors Allende er forsetinn fyrrver-
andi var borinn til grafar.