Morgunblaðið - 23.10.1990, Page 48

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBjER 1990
48 ■
Sérhagsmunagæsla blindar
Formanni Læknafélags Reykjavíkur svarað
eftir Hörð Bergmann
Upplýsingar gefnar í grein
minni „Hættum ríkistryggðum
éinkarekstri í heilbrigðiskerfmu"
(Morgunblaðinu 9. október) eru
réttar. Sama gildir um upplýsingar
í bókinni „Umbúðaþjóðfélagið —
Uppgjör og afhjúpun. Nýr fram-
faraskilningur." Heimildir um heil-
brigðiskerfið og rekstur þess hef
ég einkum frá heilbrigðisráðuneyt-
inu, landlækni, borgarlækni, Ál-
þingi, Læknablaðinu, embættis-
mönnum og læknum sem starfa
innan kerfísins og gefa stundum
ágætar upplýsingar á ráðstefnum,
í tímaritum og blöðum. Þetta kem-
ur glöggt fram í bókinni og áður-
nefndri grein. Það sjá þeir sem sjá
vilja. Hins vegar virðist Högni
Óskarsson, formaður Læknafélags
Reykjavíkur, sleginn undarlegri
sérhagsmunablindu þegar hann
fullyrðir í grein’hér í bláðinu 12.
þ.m. að ég hafi leyft mér í bókinni
og greininni að setja fram um heil-
brigðiskerfið „... fullyrðingar um
sukk og óráðsíu, sem enginn annar
gat sannað, hvað þá hrakið, því
allar tölulegar upplýsingar vant-
aði.“ Og orð mín á umræðufundi
um „Umbúðaþjóðfélagið“ túlkar
hann ... eitthvað á þá lund, að
hann (Hörður) hefði ekki hugsað
sér að fjalla um þessi mál út frá
vísindalegum staðreyndum, heldur
kvaðst hann setja fram staðhæf-
ingar til að ná áhrifum.“
Orð Högna eru ærumeiðandi og
túlkun hans röng á orðum sem ég
hef iátið falla á fundi um nauðsyn
þess að höfundar, sem skrifa um
þjóðfélagsmál, yddi stíl sinn vilji
þeir ná athygli. En eins og óhlut-
drægir lesendur mínir vita og fram
kemur í inngangi „Umbúðaþjóðfé-
lagsins“ þá er viðhorf mitt þetta:
„Afstaða mín mun koma skýrt
fram, bæði í efnis- og orðavali.
Ég er nefnilega viss um að það
vekur meiri áhuga á efninu og
auðveldar lesandanum að vega það
og meta fremur en fræðileg fram-
setning með yfirbragði hlutleysis.
Auðvitað er þó leitast við að halla
hvergi réttu máli: draga ályktanir
af réttum upplýsingum."
Högni fjallar raunar um ýmsar
tölulegar upplýsingar í Morgun-
blaðsgrein minni þó hann sé búinn
að segja að þær sé ekki að finna
í verkum mínum! Tölulegu upplýs-
ingarnar dregur hann ekki í efa
en lætur líta svo út að staðhæfing
mín um kostnað við rekstur lækna-
stofu standist ekki. Tölurnar sem
urðu tilefni greinar minnar standa
óhaggaðar: Miðað við núverandi
einingaverð byrja sérfræðingar
með einkareknar stofur að gefa
Tryggingastofnun 10% afsláttþeg-
ar reikningarnir eru komnir yfir
450 þúsund á mánuði sé reksturinn
aðalstarf og 225 þúsund sé hann
aukastarf. Þeir eru að sögn Högna
óánægðir með hvernig afslátturinn
kemur niður. Það er ein af orsökum
uppsagna þeirra á samningi við
Tryggingastofnun auk vanmats á
kostnaðarliðum .... og svo hug-
myndir ýmissa ráðamanna um að
herða enn meira að þessum þætti
heilbrigðiskerfisins. “
Endurmat á rekstri
heilbrigðiskerfisins
Þetta o.fl. gefur tilefni til að
álykta að komið sé að tímamótum
í rekstri heilbrigðiskerfisins og
óhjákvæmilegt sé að endurmeta
núverandi skipan. Það eru óhugn-
anleg tíðindi að sérfræðingar í
þeim tekjuflokki sem þarna er .um
að ræða (80 hafa gefið magnaf-
sláttinn skv. Morgunblaðinu 29.
september) ætli að verða fyrstir
til að heimta meira úr almanna-
sjóði sem rekinn er með 4-6 millj-
arða halla á ári í seinni tíð. Sá
hallarekstur og slæmar horfur í
fiskveiðum dg fiskeldi valda því
að við verðum að reikna með því
að minna renni til heilbrigðiskerfis-
ins næstu ár en verið hefur. Ég
býst við að þjóðareining sé um að
láta það koma niður annars staðar
en í heilsugæslu- og sjúkrahús-
rekstri. Athyglin hlýtur því sem
von er að beinast að einkareknu
stofunum. Það eru ábyrgir ráða-
menn sem ætla að reyna að stöðva
KX-T 2386 BE - Kr. 12.332 stgr.
Sími með símsvara — Ljós í takkaborði — Útfarandi skiia-
boð upp í 'á mín. — Hvert móttekið skilaboð getur verið
upp í 2'h mín. — Hátalari — Lesa má inn eigin minnis-
atriði — Gefur til kynna að 15 skilaboð hafa verið lesin
inn — Hægt að ákveða hvort símsvarinn svari á 3 eða 5
hringingu — Tónval — 15 minni, þar af 3 númer fyrir
hraðval — Endurhringing — Hægt að geyma víðmælanda
— Stillanleg hringing — Hljóðstillir fyrir hátalara -
Veggfesting.
2322 E / KX-T 2342 E
Kr. 5.680 stgr. Kr. 7.400 stgr.
KX-T 2342 E handfrjáls notkun - KX-T 2322 E hálf-
handfrjáls notkun — 26 númera minni, þar af 6 númer
fyrir hraðval — Endurhringing — Hægt er að setja síðast
valda númer í geymslu til endurhringingar, einnig er hægt
að setja símanúmer í skammtíma minni á meðan talað er.
— Tónval/púlsval — Hljóðstillir fyrir hátalara — 3 still-
ingar fyrir hringingu — Veggfesting.
KX-T 2365 E - Kr. 10.849 stgr.
Skjásími sem sýnir klukku, símanúmer sem valið er,
tímalengd símtals.
Handfrjáls notkun — 28 hraðvalsminni — Endurhringir
sjálfkrafa 4 sinnum — Hægt að setja símanúmer t' skamm-
tíma endurvalsminni — Hægt að geyma viðmælanda —
Tónval — Stillanleg hringing — Hægt að setja símanúmer
í minni á meðan talað er — Veggfesting.
Hörður Bergmann
„Okkur Högna greinir
á um það hvort sér-
fræðiþjónustan sé of-
notuð.“
veldisvöxt í útgjöldum vegna -
þeirra; þeir eru að gæta almanna-
hagsmuna og við eigum að styðja
þá gegn þröngum sérhagsmuna-
kröfum.
Ég lýsti í fyrri grein alvarlegum
annmörkum á einkarekstri Iæknis-
stofa: ríkið ræður ekki hvað það
kaupir og ekki hve mikið heldur
verktakinn og hann vill auk þess
láta kostnaðinn vega sem mest í
gjaldskránni. Fyrr á árum var
landbúnaðarkerfið sem kunnugt
er rekið á svipuðum grunni en nú
er komið að því að hætta þeim
leik. Högni Óskarsson staðfestir í
grein sinni að sérfræðingunum er
mikið í mun að hafa rekstrarkostn-
aðinn sem mestan. En það er gert
til þess að taxtarnir verði sem
hæstir og útgjöld ríkissjóðs sem
mest. Hann eyðir löngu máli í að
reyna að sanna það að sú staðhæf-
ing mín að kostnaðurinn sé minni
en 50% standist ekki. Allt það mál
miðar að því að blása kostnaðarlið-
ina út og er þar á meðal vitnað
til mats BHMR á hlutfalli launa-
tengdra gjalda í töxtum. Slík hags-
munasamtök “Tlraga auðvitað ekki
úr neinu þegar verið er að áætla
kostnað vegna útgefinna texta. í
þeim reikningskúnstum sem við-
hafðar eru til að halda kostnaðar-
liðunum sem hæstum nefnir Högni
það sem kallað er „leyfður kostn-
aður af rekstri bíls“ og „smákostn-
aður“ alls um 15%. Hér vaknar sú
spuming hvort lækni með einka-
stofu reiknist sem kostnaður að
keyra í vinnuna. Það þætti öðrum
gott að fá metið inn í launataxta
sína! Tryggingastofnun ríkisins
þarf að gera grein fyrir hvað samn-
inganefnd hennar hefur miðað við
í mati á kostnaði. Hefur hún kyngt
því að kostnaðurinn við að afla
tekna upp á 450 þúsund í þessum
bransa sé 225 þúsund?
Hvað segja óháðir aðilar?
Okkur Högna greinir á um það
hvort sérfræðiþjónustan sé ofnot-
uð. Það er að vonum vegna þess
að hann hefur þeirra hagsmuna
að gæta að notkun hennar sé sem
mest en ég reyni að veija almanna-
hagsmuni. Ég gæti t'ínt hér til
a.m.k. tuttugu tilvitnanir í skrif
heimilis- og heilsugæslulækna sem
hafa undanfarið ár varað við út-
þenslu og kostnaðaraukningu
vegna einkarekinnar sérfræðiþjón-
ustu. Þeir hafa fært ágæt rök fyr-
ir máli sínu en eru auðvitað bundn-
ir eigin hagsmunum. Lítum því að
lokum á stutta tilvitnun i hlut-
lausan aðila:
„Og meðan tilvísanaskyldunni
er ekki framfylgt á fólk fullan og
óhindraðan aðgang að þeim (sér-
fræðingum með stofu) og fer til
eins í dag og annars á morgun.
Það gerir það að verkum að stór
hluti verkefna heimilislækna er hjá
sérfræðingum. Bæði er það margf-
alt dýrara fyrir samfélagið og þar
á ofan lélegri þjónusta fyrir sjúkl-
iligana. Því að það sem við sækj-
umst eftir er samfelldnin, þ.e. að
sami læknirinn fylgist með heilsu-
fari einstaklingsins og fjölskyld-
unnar í heild.“
Þetta er úr viðtali við borgar-
lækni sem Tíminn birti 29. ágúst
1987. Þar kemur m.a. fram það
álit hans að mikið hagræði yrði í
því að heilsugæslustöðvar tækju
við auknu hlutverki og frá vel rek-
inni heilsugæslustöð væri aðeins
3-4% af þeim sem koma vísað til
sérfræðinga. Ég vil því að lokum
minna á rökstuddar tillögur mínar
um breytingar í Morgunblaðinu 9.
þ.m. og hvetja óháða aðila til að
ræða þær.
Höfundur er kennari og
rithöfundur.
■ Barnaheill
AÐALFUNDUR
Aðalfundur Barnaheilla verður haldinn í Lágmúla
5, 4. hæð, miðvikudaginn 24. október nk. kl. 20.30.
Að loknum hefðbundnum aðalfundarstörfum mun
Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra,
greina frá leiðtogafundi Sameinuðu þjóðanna um
málefni barna og Arthur Morthens, varaformaður
Barnaheilla, segja frá ferð á aðalfund Red Barnet
í Danmörku.
Stjórnin.
ATHUGIÐ
Vlð höfum stœkkað við okkur
og opnað undirfataverslun
Vandaðar vörur fyrlr
dömur og herra.
Snyrtivöruverslun
Reykjavlkurvegi 50 • Hafnarfirðl
Sfml 53422