Morgunblaðið - 23.12.1990, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1990
21
Tónlistargagnrýni
Heinz Joachim Fischer
„Liggur við að stundum
finnist manni umfjöllun
gagnrýnenda meira í
ætt við hryðjuverka-
starfsemi eða atvinnu-
róg en faglega upp-
byggilega umsögn.“
Við skulum ekki loka augunum
fyrir þeirri staðreynd að tónlistar-
unnendur flykkjast á tónleika um
allt land og fara oft þakklátir heim.
Sé mið tekið af undirtektum er nið-
urrifsumfjöllun upp í opið geðið á
öllu þessu þakkláta fólki auðvitað
helber móðgun. Skilaboðin einfald-
lega þau að þetta fólk hafi ekkert
vit á tónlist. Svo ekki sé talað um
þá móðgun sem sumir gagnrýnend-
ur sýna hljómlistarmönnum með
umijöllun sem einkennist oft af
klisjukenndum alhæfingum og
orðagjálfri í stað greinandi og upp-
byggjandi umljöllunar um flutning-
inn sjálfan. Læðist stundum að
manni sá grunur að kunnáttu skorti
til málefnalegrar umfjöllunar. Að
baki tónleika liggur gífurleg vinna
sem gagnrýnandanum ber að viður-
kenna með öðru en innantómu
snakki. Ef annað er ekki hægt, þá
er betra að þegja. Krafan um vönd-
uð vinnubrögð má nefnilega ekki
vera einhliða. Og undarleg er sú
náttúra sumra þessara spekinga að
hefja meðalmennskuna upp til skýja
en telja það heilaga skyldu sína að
rífa niður það sem öði-um þykir
skara fram úr.
Gagnrýnendur eru ekki friðhelgir
og hafa ekki ótakmarkað tjáningar-
frelsi. Þeir hafa ákveðnum skyldum
að gegna, og þeim var sýnt ákveðið
traust. Ef þeir eru ekki þessa
trausts verðir ber þeim þegar í stað
að draga sig í hlé.
Höíundur er doktor í hagfræði
ogáhugamaður um tónlist.
Hótel Armandos
St. Ponsa, Mallorka
Sendum öllum viÖskiptavinum okkar bestu öskir um
gleðilega jólahátiÖ ogfarsœldar ákomandi ferðaári
með Samvinnuferðum-Landsýn.
— fagleg umfjöllun eða hryðjuverkastarfsemi
Bláhrafnar
framlengja
dvöl sína á
Hvolsvelli
Hvolsvelli.
í HAUST og vetur hefur verið
allnokkuð af bláhrafni hér í
þorpinu.
Þegar þeir sáust fyrst í haust
hugðu menn að þeir væru hingað
komnir í helgarreisu eins og títt er
um túrista. En svo hefur þeim líkað
vistin að þeir eru ekki farnir enn,
enda nægilegt æti og blítt veðurfar
það sem af er vetri.
Bláhrafnar eru ólíkir krumma
frænda sínum í háttum. Þeir fara
saman í hópum á daginn en um
nætur gista þeir í trjánum í görðum
þorpsbúa.
Frést hefur af því að sumir gefi
þeim og reyni þannig að hæna þá
að sér. E.t.v. stafar það af söknuði
eftir gamla krumma enda sést hann
æ sjaldnar. Þessi nýju gestir þykja
ekki eins virðulegir og hrafninn og
er því jafnvel haldið fram að þeir
séu hálf spjátrungslegir.
eldispólitík að klóra og jagast. Góð-
ur gagnrýnandi verður að kunna
að klappa. Það hlýtur að vera hlut-
verk hans að hlúa að tónlistarlífi í
landinu og klóra og jagast aðeins
ef það þjónar einhveijum uppbyggi-
legum tilgangi. Og vissulega gefast
oft tilefni til neikvæðrar umfjöllun-
ar og reynir þá ekki hvað síst á
hæfileika gagnrýnandans. En nið-
urrif niðurrifsins vegna þjónar eng-
um tilgangi. Það er því miður svo
að sumir virðast haldnir þeirri mein-
loku að þeir geti slegið sig til ridd-
ara með því að vera sem neyðarleg--
astir á kostnað annarra. Þessi til-
hneiging virðist stundum hafa kom-
ið fram í skrifum um Sinfóníuhljóm-
sveit íslands í gegnum tíðina, og
þá ekki síst í seinni tíð. Meðlimir
og aðstandendur Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar eru raunar löngu orðn-
ir vanir aðkasti og glósum frá gagn-
rýnendum, enda kveður stundum
svo rammt að að nálgast einelti.
Eitt er víst að íslenskt tónlistarlíf
hefur ekki eflst við slíkt framlag
heldur þrátt fyrir það.
’Ég held ég ýki ekki þegar ég
segi að flestir þeir sem tónlist iðka
og unna og þekkja til innviða í
íslenskum tónlistarheimi séu löngu
hættir að taka nokkurt mark á sum-
um þessum gagnrýnendum. Hins-
vegar er ómældur sá skaði sem
íslensk tónlistariðkun má þola þeg-
ar niðurrifsumfjöllunin nær til
þeirra sem minna þekkja til. Hætt
er t.d. við að ýmsir velti því fyrir
sér hvað við séum að gera með að
púkka upp á sinfóníuhljómsveit sem
heidur varla lagi eða þá að eyða
peningum í það að mennta undir-
málsfólk sem ekkert erindi á á ein-
leikarapall.
OIIMLIOA HÁTtDI
HOFUM OPIÐ
UM HÁTÍÐARNAR
SEM HÉR SEGIR:
Þorláksmessa 23.desember kl. 8-22
Aðfangad. jóla 24.desember kl. 8-15
Jóladagur 25. desember LOKAÐ
2. jóladagur 26. desember kl. 10-19
Gamlársdagur 31. desember kl.8-15
Nýársdagur 1. janúar LOKAÐ
eftír Heinz Joachim
Fischer
Það kemur stöku sinnum fyrir
að ég heyri eða sé ijallað um eitt-
hvað sem ég hef sjálfur orðið vitni
að og fæ þá á tilfinninguna að ekki
sé verið að vitna í sama atburðinn.
Þetta kom fyrir mig eftir að hafa
notið tónleika Sinfóníuhljómsveitar
Afhenti
trúnaðarbréf
Tómas Á. Tómasson, sendiherra,
afhenti George Bush forseta
Bandaríkjanna, trúnaðarbréf sitt
sem sendiherra íslands í Banda-
ríkjunum, 17. desember sl.
Höfn hf. Selfossi:
Verðlauna-
lærið slær
í gegn
Selfossi.
„ÞAÐ er mun meiri sala í þessu
en var í fyrra og við segjum
auðvitað að þetta sé líklegasta
lærið yfir hátíðirnar þetta árið,“
sagði Björn Ingi Björnsson kjöt-
vinnslustjóri Hafnar hf. á Sel-
fossi um viðtökur við léttreykta
rauðvínslegna lambalærinu sem
fékk silfurverðlaun á alþjóðlegri
sýningu í Danmörku fyrr á árinu.
Björn sagði mikið hringt úr versl-
unum sem aldrei áður hefðu verið
í viðskiptum við kjötvinnsluna og
erindið að panta verðlaunalærið.
Hann sagði þá hafa nóg af lærum
enda með heilt sláturhús á bak við
framleiðsluna.
Sig. Jóns.
íslands 6. desember sl. ásamt fullu
húsi þakklátra áheyrenda. Á þess-
um tónleikum kom m.a. fram ungur
íslenskur einleikari, Bryndís Halla
Gylfadóttir, sem flutti af mikilli
snilld eina af fegurstu og jafnframt
erfiðustu perlum sellóbókmennt-
anna.
Fagnaðarlátum áheyrenda ætlaði
seint að linna. Umfjöllun sú sem
þetta ánægjulega kvöld fékk hjá
Ragnari Björnssyni í Morgunblað-
inu og Sigfríði Björnsdóttur í
Ríkisútvarpinu keyrir svo um þver-
bak að ég get ekki orða bundist.
Rétt eins og hrifning tónleikagesta
væri dæmd ómerk og þeim sýnt
fram á hversu lítið vit þeir hafa á
tónlistarflutningi.
Það er því eiginlega mikil furða
að fyrst nú stingi ég niður penna.
Svo mörg hafa tilefnin verið. Eða
allir hinir sem þagað hafa þunnu
hljóði? Svo megn er þeirra foragt
og svo heilög þeirra reiði. En það
er eitt að steyta hnefann í þröngum
hópi og annað að fylgja því eftir
frammi fyrir alþjóð. Til þess er
smæð okkar sennilega of mikil,
tengslin of náin og persónuleg.
„Tónlistargagnrýni" kallast um-
ijöllun um afstaðna tónlistai’við-
burði þó svo að hún eigi oft hreint
ekkert skylt við gagnrýni. Liggur
við að stundum finnist manni um-
fjöllun gagnrýnenda meira í ætt við
hryðjuverkastarfsemi eða atvinn-
uróg en faglega uppbyggilega um-
sögn. Stundum höfum við hugboð
um þær annarlegu hvatir sem liggja
að baki og furðum okkur á hversu
svívirðilega sumum líðst að misnota
umboð sitt. Og stundum á maður
bara ekki til orð.
Það hefur aldrei þótt góð upp-
VZterkurog
k-J hagkvæmur
auglýsingamióill!