Morgunblaðið - 23.12.1990, Blaðsíða 44

Morgunblaðið - 23.12.1990, Blaðsíða 44
44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1990 ENSKT VIN- Vínbændur buðu umhverfinu birginn og endurreistu gamla landbúnaðargrein Morgunblaðið/Anna Bjamadóttir Geoffrey Bond, framkvæmdastjóri Ensku vínræktarsamtakanna, með nokkrar flöskur af enskum vínum. Gæðamerki vínræktarsamtakanna og gömul silfurverðlaun. Texti og myndir: Anna Bjarnadóttir MARGARET Thatcher var svo þjóðrækin forsætisráðherra að hún átti það að minnsta kosti til að bera enskt Lamberhurst-vín fram með hádegisverðum í Downing Street 10 í stað þekkt- ari og betri vína frá meginlandi Evrópu. Hún studdi þar með og vakti athygli á landbúnaðargrein sem öllum er ekki ljóst að er stunduð í Englandi. Enskir vín- bændur hafa boðið umhverfinu birginn og eru á góðri leið með að koma undir sig fótunum. Lamberhurst er stærstur um 440 víngarða sem eru á víð og dreif um suðurhluta Englands og teygja sig ailt norður til Leeds. Vinsælar vinbetjategundir frá Þýskalandi, eins og Muller-Thur- gau, Reichensteiner og Huxelrebe, þrífast best við enskar aðstæður svo að flest ensk vín eru hvítvín sem minna á meðalþurr og þurr þýsk vín. Það má alls ekki rugla þeim saman við bresk vín sem eru auðfá- anlegri og ódýrari. Þau eru fram- leidd í Bretlandi úr innfluttum vín- massa og eiga ekkert skilt við heim- aræktuð vín. Mér var seld flaska af slíku víni á tæp.2 pund, um 210 ÍSK, þegar ég bað um enskt vín í áfengisverslun í London. Verðið kom mér á óvart þangað til að ég smakkaði vínið, það var ódrekk- andi. Ensk vín eru frekar sjaldséð, aðeins 2,25 milljónir lítra voru framleiddar 1989, og vínflaskan kostar 4 til 6 pund, 425 til 635 ÍSK, hjá vínbændum og í sérversl- unum. Vínyrkja hefur verið stunduð í Englandi allt frá því Rómveijar voru þar til forna. Fyrri blómaöld hennar stóð frá 1066 til 1154 og hin síðari er væntanlega rétt að hefjast. Franskir munkar, sem eitu Normanna til Englands þegar þeir hemámu það 1066 og fengu lönd undir klaustur, þurftu á víni að halda við trúarathafnir og til lækn- inga. Þeir gerðu vín og þar af leið- andi eru gömul kort yfír klaustur í Englandi einnig kort yfir gamla víngarða. Gestir og ferðamenn kunnu vel að meta veigar munk- anna en framleiðslan var ekki fyrr farin að ganga en franskt vín flæddi til landsins frá Bordeaux. Franska ■ vínhéraðið varð hluti af Englandi þegar Hinrik II gerðist konungur 1154_ Hann var kvæntur Eleanófu af Aquitaine og hún hafði hertoga- dæmið í Suðvestur-Frakklandi, sem Bordeaux er hluti af, með í hjóna- bandið. Frönsku vínin voru líklega betri og ódýrari en hin ensku svo spum eftir þeim minnkaði og það dró verulega úr vínrækt í Eng- landi. Einstaka Iandeigandi hélt henni áfram en átak til að endur- reisa landbúnaðargreinina var ekki gert fyrr en eftir heimsstyijöldina síðari. Það gekk hægt í fyrstu en árið 1967 vom víngarðarnir orðnir 24 og Enskh vínræktarsamtökin vora stofnuð. Reynslunni ríkari eftir þorskastríðið Geoffrey Bond, fv. skipherra í breska flotanum, var ráðinn fram- : kvæmdastjóri samtakanna árið 1985. Einn ritari starfar með hon- um á skrifstofunni sem er til húsa uppi á lofti heima hjá honum í suð- urhluta London. Enskar vínflöskur og víngarðakort skreyta hana og stríðsbækur, eins og The Falklands War, A Bridge Too Far og Dun- kirk, standa í hillum. Bond var kom- inn á eftirlaun eftir 33ja ára starf hjá flotanum um borð í herskipum og í landi þegar hann sá starf fram- kvæmdastjóra Ensku vínræktar- samtakanna auglýst. „Það var ósk- að eftir starfsmanni með aðstöðu til að reka skrifstofu í Suður-Lond- on og reynslu í samskiptum við skrifstofubákn ríkisins,'“ sagði Bond. „Það var hvorki minnst á þekkingu né áhuga á vínum. Ég var enginn vínsérfræðingur og er þeirrar skoðunar að yfírleitt sé ótrú- legt ragl og þvaður sagt og skrifað um vín. Ég hafði þó Ianga reynslu af að velja vín fyrir matsali sjóliðs- foringja og veit hvað þeir vilja drekka og eru reiðubúnir að borga fyrir. Ég bjó á hentugum stað í nágrenni við víngarðana, en stór hluti þeirra er í Suðaustur-Eng- landi. Og ég hafði sannarlega reynslu af samskiptum við ríkis- stofnanir, meðal annars^ síðan í þorskastríðinu. Ég var þá í varnar- málaráðuneytinu og þurfti oftar en einu sinni að hafa samband við landbúnaðarráðuneytið, en það fer með sjávarútvegsmál." Bond fékk starfið og er nú í stöðugu sam- bandi við víndeild ráðuneytisins út af enskri vínyrkju og óvinsælum vínreglum Evrópubandalagsins (EB). Víngörðum fjölgaði ótrúlega hratt eftir að framkvöðlar sönnuðu að vínrækt getur borgað sig í Eng- landi. Garðarnir vora 25 árið 1970, 250 1980 og 440 árið 1990, eins og fyrr segir. Jaek Ward var einn af frumkvöðlunum. Hann var í breska flughernum í stríðinu og var skotinn niður yfír Þýskalandi. Sag- an segir að hann hafí hafíð víngerð í fangavistinni hjá nasistum og not- að rúsínur úr Rauðakrosspökkum í hana. Alla vega hafði hann óbifandi trú á enskri vínyrkju þegar heim kom. Hann var einn af stofnendum Merrydown Cider and Wine Comp- any og einn ötulasti talsmaður vín- ræktarmanna þangað til þeir réðu Bond til starfa. Vínber í stað humals og epla Bond nefndi tvær höfuðástæður fyrir því hvers vegna víngörðum fjölgaði svona ört eftir 1970. „Það hafa alltaf verið 50.000 breskir hermenn í Þýskalandi síðan í stríð- inu,“ sagði hann. „Þeir læra að meta lageröl og það hefur haft sín áhrif á bjórframleiðsluna hér. Það er ekki eins mikill humall í lageröli og sígildum bjór svo spum eftir humli hefur minnkað og hann fallið í verði. Humalsbændur sáu fljótt fram á að þeir þyrftu að rækta eitt- hvað annað og margir þeirra, sérs- taklega í Sussex og Kent, kusu vín- ber. Eigendur Lamberhurst eru meðal þeirra, en þeir halda þó einn- ig áfram humlarækt. Hin ástæðan var frjáls innflutningur á eplum frá meginlandinu. Svokölluð Golden Delicious epli, sem eru hvorki gold- en (gullin) né delicious (ljúffeng), flæddu allt í einu yfir landið frá Frakklandi og ensk epli hurfu bók- staflega úr verslunum. Þetta hafði mikla fjárhagsörðugleika í för með sér fyrir eplabændur og þeir urðu að nýta landið á arðbærari máta. Margir fetuðu í fótspor humlabænd- anna og hófu vínrækt." Peningamenn bættust í hóp bændanna þegar það varð ljóst að vínræktin bar sig og þeir hófu vín- yrkju í nokkuð stórum stíl. Kana- dískt fyrirtæki er til dæmis að hefja störf á 100 hekturum í Surrey, en það er stærsta landið sem hefur verið lagt undir vínyrkju í Englandi til þessa. Og vínrækt komst í tísku 'hjá menntamönnum í góðum stöð- um í London. Margir keyptu sveita- býli í nágrenni við London, „konan sá um vínræktina og eiginmaðurinn hjálpaði henni að drekka vínið um helgar,“ eins og Bónd komst að orði. Hann sagði að skattakerfið væri hliðhollt vínbændum í upphafí þar sem þeir gætu afskrifað tap á rekstrinum fyrstu fimm árin en það tæki minnst átta ár að græða eitt- hvað á honum. „Það er eina fjár- hagsaðstoðin sem ríkið veitir vín- ræktinni," sagði hann. Bara borðvín af því að EB-reglur eru ekki uppfylltar Vínbændur eiga ekki sjö dagana sæla. Það er ekki nóg með að dynt- ótt veðrátta stofni uppskeranni stöðugt í hættu og samkeppnin við ágæt, ódýr, innflutt vín sé hörð heldur bætist ósveigjanleg reglu- gerð Evrópubandalagsins ofan á. Samkvæmt henni verða Bretar að kalla öll sín vín, hversu fín og góð sem þau kunna að vera, borðvín. EB skiptir vínum í tvær gerðir, borðvín (vin de table) og gæðavín frá ákveðnu héraði (Vin de Qualité Produit dans Une Région Determ- inée, VQPRD). Vínhéruð megin- landsins eru yfírleitt miklu stærri en allir víngarðar Bretlands saman- lagðir. Vín verða að uppfylla fjögur skilyrði EB til að mega kallast gæðavín: Þau verða að vera frá viðurkenndu vínhéraði, eins og til dæmis Rheingau í Þýskalandi; þau verða að vera gerð úr ákveðinni vínbeijategund sem hefur verið við- urkennd fyrir þetta hérað; aðeins 2,5 milljónir lítra af uppskeru mega kallast gæðavín og víngerðin sjálf verður að fara fram eftir ákveðnum reglum. „Við eigum erfitt með að sætta okkur við þessi skilyrði,“ sagði Bond. „Þau voru sett með vín meg- inlandsins í huga en ekki okkar. Vínyrkjan í Englandi er í fyrsta lagi svo dreifð að hér er ekki hægt að tala um vínhéruð. Eina leiðin í kringum þessa reglu væri að kalla allt England vínhérað í Bretlandi. Í öðra lagi þá eru vínber oft flutt frá einum stað til annars þar sem allir vínbændur búa ekki til sín vín sjálfir, og auk þess hefur EB ekki viðurkennt vínbeijategundir sem falla best að enskum aðstæðum." Það getur tekið allt upp í 14 ár að fá viðurkenningu bandalagsins á berjategund og hún má ekki vera kynblendingur tveggja plantna. En margar tegundir sem hafa reynst vel í Englandi eru kynblendingar, eins og til dæmis berið Bacchus sem er blanda af Silvaner, Riesling og Muller-Thurgau. „Enginn hafði áhyggjur af því fyrir nokkrum árum að vínframleiðslan hér gæti farið upp fyrir magntakmörkun EB á gæðavíni," hélt Bond áfram. „En nú höfum við haft nokkur góð sum- ur og vínbændum fer fjölgandi svo að þriðja skilyrðið gæti farið að setja strik í reikninginn. Það eina sem hægt er að gera við gæðavín umfram 2,5 milljónir lítra er að hella því niður, eima eða nota í edik. Það borgar sig auðvitað ekki að framleiða það til þess svo að við verðum að takmarka framleiðsluna í framtíðinni við það sem má selja. Enginn hafði heldur áhyggjur af reglum Evrópubandalagsins um víngerð fyrir nokkrum áram og hver og einn notaði sína aðferð. Nú verðum við að vanda þetta bet- ur og laga okkur að forskrift EB.“ Ensku vínræktarsamtökin eru sannfærð um að ensk vín séu sann- kölluð gæðavín þótt þau megi bara vera kölluð borðvín. Þau hafa kom- ið með sitt eigið gæðamerki til að bæta fýrir þetta og úthluta það vín- um sem standast nákvæma efna- rannsókn. „Vínbændur geta sent okkur vín í rannsókn ef þeir vilja,“ sagði Bond. „Það er að aukast og gyllta merkið okkar er að vinna sér sess sem virt viðurkenning." Enskar víntegundir hafa gert það gott í alþjóðasamkeppnum en sigurvegar- ar heimafyrir i keppni um vín árs- ins 1990 voru: Thames Valley Sweet Lee 1989, Lamberhurst Sc- honburger Medium Dry 1988, Bar- ton Manor 1989, Penshurst Ehren- felser 1985 og Chiltern Valley Noble Bacchus 1989. Þau eru mun betri en margir halda þegar þeir heyra fyrst minnst á ensk vín.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.