Morgunblaðið - 09.02.1991, Blaðsíða 20

20
teei íiAúaaín .e auoAaaAOUAJ aiaAjaviuoaoM
MÖRGÚNBMÐIÐ' LAUGAKdAGUR 97TEBKÚAETMT-'
Skotpallur fyrir ScuíEeld-
flaugar eyðilagður í Irak
Harðar loftárásir á borgir og önnur skotmörk í Suður-Irak
FYRIR BQTNI
PERSAFLOA
_
an ísraelska hersins sagði að til-
raunir heittrúaðra múslima til að
fara yfir landamærin frá Jórdaníu
til ísraels í árásarferðir hefðu auk-
ist mjög síðari hluta síðasta árs.
*
Israel:
Jórdanskir hryðjuverka-
menn skotnir til bana
Jerúsalem. Reuter.
ÞRÍR Jórdanir, sem laumuðu sér inn í ísrael, réðust á lang-
ferðabíl fullan af ísraelskum hermönnum í gær, að sögn öryggis-
yfirvalda. Jórdanirnir féllu og fjórir ísraelskir hermenn særðust
í skotbardaga. „Þrír hryðjuverkamenn, sem laumuðu sér inn í
Israel, voru felldir í morgun eftir að þeir réðust á bíl nálægt
Tsukim-vegamótunum,“ sagði í yfirlýsingu hersins. „ísraelsk her-
sveit sem kom á staðinn elti hryðjuverkamennina, til skotbardaga
kom og Jórdanirnir féllu.“
Árásin var gerð snemma í gær-
morgun nálægt Be’er Menucha, um
100 km fyrir norðan bæinn Filat
við Rauða hafið á þjóðvegi sem ligg-
ur meðfram landamærunum að
Jórdaníu. Jórdanimir hentu hand-
sprengju, sem aldrei sprakk, að
bflnum og skutu síðan á hann.
Avner Danoch langferðabflstjóri
sagðist hafa lent í miðri skot-
hríðinni milli hermannanna og Jórd-
ananna með farþega sína. „Við
komum að vegartálma þar sem
herbifreið var fyrir og hermenn sem
lágu við veginn. Nokkrir langferða-
bflar voru þar, fimm þeirra voru
fullir af hermönnum. Ég sagði far-
þegunum að fara úr bflnum og við
lögðumst niður í lægð fyrir neðan
veginn og þeir skutu rétt fyrir ofan
höfuðin á okkur... Hermenn komu
loksins og skutu hryðjuverkamenn-
ina þrjá til bana," sagði Danoch.
Þetta var í annað skipti síðan
stríðið við Persaflóa hófst og þriðja
skiptið á árinu sem Jórdanir smygla
sér inn í ísrael. Heimildarmenn inn-
Schwarzkopf
yfirhershöfðingi:
Saddam
illafarinn
Riyadh, Haag. Reuter.
BANDARÍSKAR herflugvélar réðust á skotpall fyrir Scud-eld-
flaugar í írak í gærmorgun og eyðilögðu hann ásamt flaug sem
var í skotstöðu. Skömmu áður höfðu írakar skotið Scud-flaug
frá hreyfanlegum palli rétt hjá að höfuðborg Saudi-Arabíu,
Riyadh, en henni var eytt með Patriot-gagnflaug og olli engu
tjóni.
Flugmönnunum tókst ekki að
fínna hreyfanlega pallinn vegna
lélegs skyggnis. Alls hafa írakar
skotið 29 flaugum á Saudi-Arabíu
og öðrum 29 á ísrael en flestar
hafa verið skotnar niður með
Patriot-flaugum. Flugvélar banda-
manna réðust einnig á þijá Scud-
palla í vesturhluta Iraks sem not-
aðir hafa verið til eldflaugaárása
á ísrael en ekki er vitað um árang-
urinn af árásunum. Heimildar-
menn í herliði bandamanna segja
að ekki sé lengur lögð áhersla á
að eyða föstum skotpöllum, þeir
séu fáir eftir og erfitt að finna þá
auk þess sem Irakar virðist nær
eingöngu nota hreyfanlega palla.
Stjómvöld í Hollandi skýrðu frá
því í gær að þau hygðust verða
við ósk ísraelskra yfirvalda og
senda þeim átta skotpalla fyrir
Patriot-flaugar ásamt tæknimönn-
um er kenna eiga ísraelum að
nota vopnin. Eldflaugaárásimar á
ísrael em sagðar hafa eflt stuðn-
ing almennings í Hollandi við að-
gerðimar gegn írökum en Hol-
lendingar hafa tvö herskip og eitt
birgðaskip á Persaflóa. Þeir hafa
einnig sent Tyrkjum Patriot- og
Hawk-vamareldflaugar en Tyrkir
óttast að Saddam Hussein hefji
árásir á borgir í suðurhluta lands-
ins til að hefna fyrir aðstoð lands-
ins við fjölþjóðaherinn.
Flugvélar bandamanna héldu
áfram hörðum árásum stöðvar ír-
aka í suðurhluta landsins aðfara-
nótt föstudags. íranska fréttastof-
Reuter
Að lokinni háskalegri árásarferð
Bandarískur flugmaður hugar að væng þotu frá loftvamabyssum íraka en flugmennirnir
sinnar sem skemmdist alvarlega er hann komust þó heilu og höldnu aftur til Saudi-
gerði loftárás á írak. Þotan varð fyrir skothríð Arabíu.
á taugum Evrópubandalagið:
Efnahagsbandalag við Mið-
austurlönd að stríði loknu
Washington. Reuter.
ÝMISLEGT bendir til þess að
sumir írösku flugmannanna
sem flugu vélum sínum til Irans
hafi verið liðhlaupar, að sögn
bandaríska hershöfðingjans
Normans Schwarzkopfs, yfir-
manns fjölþjóðaheijanna við
Persaflóa. Hann segir orðróm á
kreiki um að sumir þeirra hafi
áður reynt að varpa sprengjum
á bústað Saddams Husseins for-
seta sem sé orðinn illa haldinn
á taugum og neyti róandi lyfja.
„Við höfum fengið vitneskju um
það frá nokkrum heimildarmönnum
að hann hafí fyrir nokkru verið
orðinn svo illa haldinn vegna þróun-
ar mála að hann hafí verið að falla
saman. Nauðsynlegt hafí reynst að
kalla á hóp lækna og þeir gæfu
honum róandi lyf," sagði Schwarz-
kopf um ástand Iraksforseta.
Ummæli Schwarzkopfs féllu í
sjónvarpsviðtali á fimmtudag og
sagðist hann halda að enn væri of
snemmt að fullyrða nokkuð um það
hvort nauðsynlegt yrði að hefja
hemaðaraðgerðir gegn írökum á
landi. Hann sagðist viss um að loft-
árásimar á hersveitir Lýðveldis-
varðarins í suðurhluta íraks hefðu
valdið þeim miklu tjóni þótt hann
vildi ekki fullyrða að þær væru
ekki lengur bardagahæfar.
Tryggja verður að deilumál verði útkljáð á friðsamlegan hátt
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgqinblaðsins.
Á AUKAFUNDI Evrópuþingsins í Brussel í vikunni gerði Abel
Matutes sem fer með málefni Miðjarðarhafsríkjanna innan fram-
kvæmdastjómar Evrópubandalagsins (EB) þingmönnum grein fyr-
ir umræðum innan EB um hvað hugsanlega tæki við eftir að styrj-
öldinni við Persaflóa lýkur. Matutes sagði mikilvægast að koma
á eðlilegum samskiptum á milli ríkjanna fyrir botni Miðjarðarhafs-
ins og tryggja þeim leiðir til að útkljá deilumál á friðsamlegan hátt.
Evrópuþingið boðaði til auka-
fundarins til að ræða annars vegar
ástandið í Eystrasaltsríkjunum og
hins vegar stríðið við Persaflóa.
Matutes lagði áherslu á að EB yrði
að vera undir það búið að leggja
eitthvað að mörkum friðar og
öryggis þegar ófriðurinn væri úti.
Komið hefði til tals að hvetja til
stofnunar efnahagsbandalags
ríkjanna við Miðjarðarhaf og í Mið-
Austurlöndum að fyrirmyrid EB.
En forgangsverkefni yrði að koma
á eðlilegum samskiptum ríkjanna á
svæðinu og tryggja jafnvægi á milli
þeirra sem mestu máli skiptu. Ná
yrði fram gagnkvæmri viðurkenn-
íngu á landamærum og fullveldi
allra ríkjanna auk þess sem minni-
hlutahópum yrði tryggður sjálfs-
ákvörðunarréttur á grundvelli lýð-
ræðis. Stefna yrði að náinni pfna-
hagslegri samvinnu og pólitísku
samstarfí, jafnvel til langs tíma.
Matutes mælti og með hugmynd
ítala og Spánveija um ráðstefnu
um öryggi og samvinnu við Miðjarð-
arhaf og í Mið-Austurlöndum á
grundvelli Ráðstefnunnar um ör-
yggi og samvinnu í Evrópu (ROSE).
I ljósi þess að umtalsverður hluti
hergagna íraka væri keyptur í
Vestur-Evrópu væri ljóst að al-
menningsálitið krefðist takmarkana
á vopnaverslun í framtíðinni. í
umræðum létu þingmenn í ljósi efa-
an IRNA sagði að varpað hefði
verið sprengjum á hafnarborgina
Basra, Abul Khasif, Faw, Zubay-
er, Nasiriyah og fleiri svæði. 20
gríðarlegar sprengingar hefðu
heyrst alla leið til Khorramshahr
í íran, þar sem hús hefðu skolfið,
og Abadan. Virtist sem banda-
menn beittu bæði flugvélum og
eldflaugum.
Bandaríkja-
stjórn biður
Norðmenn um
aukna aðstoð
Ósló. Reuter.
Bandaríkjamenn hafa beðið
Norðmenn að láta meira fé af
hendi rakna til aðgerðanna við
Persaflóa, að sögn talsmanns
norskra stjórnvalda í gær. Hann
neitaði að skýra frá því hve mikla
fjárhæð hefði verið farið fram
á; Bandaríkjastjórn vildi ekki að
tölur yrðu gefnar upp.
„Við erum ekki að ræða um bein-
an fjárstuðning við hemaðarað-
gerðimar," sagði Per Ame Bjerke,
talsmaður Gro Harlem Brundtland
forsætisráðherra. „Þetta verður að-
stoð til mannúðarstarfa."
Norðmenn hafa til þessa stutt
aðgerðirnar með sem svarar tæpum
tíu milljörðum ÍSK og hefur féð að
mestu farið til ýmissa mannúðar-
mála. Einnig hafa Norðmenn sent
eldsneyti og strandgæsluskip sem
tekið hefur þátt í að halda uppi
hafnbanninu á íraka. Tekjur Norð-
manna af olíusölu hafa hækkað
mjög vegna verðhækkana á alþjóða-
mörkuðum eftir að írakar réðust inn
í Kúveit.
semdir um að EB gæti gert eitt-
hvað frekar í málinu, bandalagið
væri ekki í stakk búið til afskipta
við Persaflóa og annmarkar þess
hefðu berlega komið í ljós á síðustu
vikum. Þetta varð mörgum þing-
mönnum tflefni til að hvetja til enn
nánara stjórnmálasamstarfs innan
EB þannig að bandalagið gæti gert
sig gildandi í framtíðinni. Tryggja
yrði að EB gæti eftir pólitískum
leiðum eða jafnvel sem herveldi
staðið vörð um frið og öryggi.
I umræðunum var lögð áhersla
á að vandamál Mið-Austurlanda
væru pólitísk og þau yrði að leysa
á þeim vettvangi, ráðstefna um
málefni Palestínumanna og ísraela
væri óhjákvæmilegur liður í þeirri
viðleitni. Saddam Hussein yrði ekki
sigraður í styijöld heldur myndi
friðurinn bera hann ofurliði. Þess
vegna bæri að krefjast vopnahlés
sem fyrst. Spumingin væri ekki um
að einhver bjargaði andlitinu heldur
um að bjarga mannslífum.
Tyrkland:
Sprenging í
garði NATO-
stjórnstöðvar
Istanbúl. Reutcr.
SPRENGJA sprakk í garði
byggingar sem hýsir stjórnstöð
á vegum Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) í tyrknesku hafnar-
borginni Izmir á fimmtudags-
kvöld. Enginn slasaðist og
skemmdir voru litlar. Fyrr um
daginn var bandarískur starfs-
maður við herflugvöllinn í Inc-
irlik skotinn til bana af óþekkt-
um tilræðismönnum.
Öfgasamtök vinstrisinnaðra
byltingarmanna, Dev-Sol, hafa lýst
báðum tilræðunum á hendur sér
og sagt að þau hafí verið gerð til
að mótmæla „innrás heimsvalda-
sinna í Mið-Austurlönd“. Banda-
rískar herflugvélar hafa farið í
árásarferðir gegn írökum frá flug-
vellinum í Incirlik. Um tylft
sprengjutilræða hefur verið gerð í
Ankara, Istanbúl, Izmir og Adana
undanfama daga og hafa þrír
menn slasast auk þess sem tjón
hefur orðið á húsum og bílum.
Tyrkir báðu í vikunni stjórnvöld
í Bagdad að kalla um þriðjung 75
íraskra stjórnarerindreka heim frá
landinu. Frá því að bandamenn
hófu árásir á stöðvar íraka 17.
janúar sl. hafa verið gerðar a.m.k.
72 árásir á skotmörk bandamann-
aríkja víða um heim og hafa fjórir
menn farist.