Morgunblaðið - 12.02.1991, Síða 30

Morgunblaðið - 12.02.1991, Síða 30
30 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 1991 Pjármálaráðherra efast iim hæfni RHdsendiirskoðiinar Ræða ráðherra ósannindi og fúkyrði, segir Páll Pétursson OLAFUR Ragnar Grímsson fjármálaráðherra fór fram á umræður utan dagskrár í sam- einuðu þingi í gær. Ráðherrann sagðist efast um hæfni Ríkis- endurskoðunar. Með ræðu sinni telur hann sig hafa hrakið það, sem kemur fram í skýrslu Ríkis- endurskoðunar um sölu hluta- bréfa í fyrirtækinu „Þormóði ramma“. Pálmi Jónsson (S-Nv) kvaðst hins vegar bera meira traust til Ríkisendurskoðunnar heldur en fjármálaráðherrans þrátt fyrir „sjö stundarfjórð- unga árásarræðu". Páll Péturs- son (F-Nv) sagði ræðu ráðher- rans fulla af „ósannindum og fúkyrðum". Ólafur Ragnar Grímsson fjár- málaráðherra gerði nokkra grein fyrir aðdraganda þessa máls og ^skýrslugerðar Ríkisendurskoðunar um málefni fyrirtækisins Þormóðs ramma í Siglufirði. En ráðherrann hefur sætt nokkurri gagnrýni fyr- ir sölu á hlutabréfum ríkisins í því fyrirtæki fyrir um 150 milljónir króna. Ríkisendurskoðun hefur hins vegar metið verðmæti bréf- anna á 250-300 milljónir. Ræðumaður sagði m.a. annars að fyrir nokkru hefði Ríkisendur- skoðun verið færð frá fram- *kvæmdavaldinu til löggjafarvalds- ins, þ.e. Alþingis. Ríkisendurskoð- un væri nú á ábyrgð Alþingis og æðsti aðili um reikningsskil ríkis- fjármála. Niðurstöður Ríkisendur- ' skoðunar yrðu að vera unnar af slíkri faglegri fæmi að fremstu sérfræðingar, fræði- og kunnáttu- menn í endurskoðun og bókhaldi, viðurkenndu niðurstöðumar. Fjár- málaráðherra taldi því miður að það væri ekki reyndin hvað varð- aði skýrslugerð stofnunarinnar um málefni Þormóðs ramma. Ráðherrann lét þess getið að löggjöf um heimildir ráðherra til sölu hlutabréfa í eigu ríkissjóðs ^væri mjög ófullkomin; Qármála- ráðherra gæti selt hlutabréfin með hveijum þeim hætti og skilmálum sem hann kysi. Þess vegna hefði verið hægt að selja hlutabréfín og kvótann til Reykjavíkur, og eyði- leggja þar með atvinnulíf Siglu- ijarðar. Ráðherrann hvatti til þess að komið yrði í veg fyrir slíkt; að sala á hlutabréfum og öðmm eign- um ríkisins þyrfti að fara um hend- ur löggjafans. Fjármálaráðherra taldi markað- inn vera hinn æðsta dómara um verð hlutabréfa og treysti honum betur en einhveiju ríkismati. Ráð- herra greindi frá því að Sigurður B. Stefánsson framkvæmdastjóri Verðbréfaþings íslandsbanka Pálmi Jónsson hefði síðasta sumar verið beðinn um að meta hlutabréfin í Þormóði ramma og fundið þau það léttvæg að þau væru ekki söluvara á verð- bréfamarkaði íslandsbanka. Ráð- herrann benti á að fjármálaráðu- neytið hefði einnig notið ráðuneyt- is Ólafs Nílssonar fyrrum skatt- rannsóknarstjóra við sölu þessara hlutabréfanna. Ríkisendurskoðun hefði valið þann kostinn að svara áliti þessara manna litlu eða engu. Ræðumaður rakti nokkuð að- draganda að sölu hlutabréfanna. Hann rakti m.a. fundi með bæjar- stjórn Siglufjarðar og með þing- mönnum kjördæmisins. Taldi hann að frá sinni hálfu hefði ekki skort á samstarf og samráð. Hins vegar hefði fyrsti þingmaður kjördæmis- ins, Páll Pétursson, verið nokkuð seinlátur í þessu máli, dregið að boða fund með þingmönnum og fj ármálaráðherra. Ólafur Ragnar Grímsson íjár- málaráðherra lét þess getið að þegar viðræður við forráðamenn Drafnar og Egilssíldar voru hafnar hefði borist tilboð í nafni bókhalds- skrifstofu Axels Axelssonar. Því miður hefði reynst bak við þær tölur sem hefði verið komið með meira um góð áform heldur en fjármálalegar tryggingar eða föst framlög inn í reksturinn. Tilboð Drafnar og Egilssíldar fólu í sér betri tryggingar, hærri upphæðir og öruggari viðskipti heldur en hitt tilboðið. Derrick og „rógur úr Húnavatnssýslu“ Fjármálaráðherra sagði Pál Pét- ursson hafa af „Derrickhæfni“ Páll Pétursson Sölugengi — eignarfjárhlutfall Sölugengi/ Eignarfjár- innra virði hlutfall Grandihf................................. 1,41 31,6 Skagstrendingur hf....................... 0,78 53,4 Útgerðarfélag Akureyringa hf............. 1,18 36,4 Þormóður rammi hf........................ 1,09 14,4 1. Með sölugengi/innra virði er átt við hlutfallið milli sölugengis allra hlutabréfa í viðkomandi félagi deilt með bókfærðu eigin fé. Sölugengi hlutabréfa í Útgerðarfélagi Akureyringa hf. er þannig 18% yfir bókfærðu eigin fé, en söluverð hlutabréfa í Þormóði ramma hf. var 9% yfir bókfærðu eigin fé. 2. Varðandi fyrst nefndu þijú félögin eru upplýsingar um sölu- gengi/innra virði teknar úr fréttablaði Verðbréfamarkaðar ís- Iandsbanka hf., útgefið í desember sl., en eiginfjárhlutfall er byggt á ársreikningum félaganna fyrir árið 1989. Sölu- gengi/innra virði vegna Þormóðs ramma hf. er hins vegar byggt á söluverði hlutabréfanna og eiginfjárhlutfallið er byggt á efna- ~ hagSreikningi í maílok 1990 eftir breytingu á skuldum félagsins við ríkissjóð í hlutafé. Ólafur Ragnar Grimsson sinni komist að þeirri niðurstöðu að eigendur Drafnar og Egilssíldar væru sínir flokksmenn og pólit- ískir gæðingar. Því miður væru engir af eigendum þessara fyrir- tæka flokksbundnir Alþýðubanda- lagsmenn. Sér væri sagt af kunn- ugum að obbinn af þeim sem fyrir- tækið hefðu keypt væru „góðir og gegnir sjálfstæðismenn og kratar“, að vísu væri rétt að 2-3 hefðu átt aðild að lista sem Al- þýðubandalagið hefði stutt. Ólafur sagði vondan vera málstaðinn og fátt góðra raka í búinu á Höllu- stöðum þegar „rógurinn úr Húna- vatnssýslu“ væri það eina sem fram væri fært. Fjármálaráðherra vék að gagn- rýni í skýrslu ríkisendurskoðunar í nokkru máli. Hann sagði mat á hlutabréfum í félögum sem ætluðu að starfa áfram og hyggðust auka hlutafé sitt með þátttöku almenn- ings vera afar sérhæft verkefni. — Og dró í efa að Ríkisendurskoðun yæri faglega í stakk búin að ann- ast slíkt verkefni. Mat stofnunar- innar væri alltof einhæft og bund- ið við ótraustar forsendur. Ríkis- endurskoðun hefði kosið að miða við tekjuvirðismat. Miðað við að fyrirtækið væri selt fyrir 300 millj- ónir króna gæfi það eigendum 10% arð. Ráðherranum var stórlega til efs að ekki yrði gerð krafa um meiri arðsemi en af fasteigna- tryggðum skuldabréfum í áhættu- rekstri. Ríkisendurskoðun hefði áætlað framlegðarhlutfall 14,2% Ráðherrann taldi það mat ekki vera á traustum grunni. Meðaltal síðustu þriggja ára hefði verið 12,6% og ef miðað væri við það yrði mat á fyrirtækinu 140 milljón- ir. Fjármálaráðherra sagði að Ríkisendurskoðun misskildi nokk- ur grundvallarhugtök, m.a. væri ruglað saman hugtökum um innri arðsemi fyrirtækja, ávöxtunarkr- öfu fjárfesta í öruggum skulda- bréfum og arðsemiskröfu við mat á fjárfestingu í hlutabréfum þar sem áhættuþátturinn skipti veru- legu máli. Markaðsvirði Ræðumaður vildi hlíta dómi markaðarins en Ríkisendurskoðun gerði enga tilraun til að líta til MMfKSI verðmætis hlutabréfa í sambæri- legum fyrirtækjum á hlutabréfa- markaði. Hlutabréf í nokkrum öflugum félögum í sjávarútvegi væru skráð á hlutabréfamarkaði t.d. Grandi hf. og Útgerðarfélag Akureyringa hf. Ráðherrann rakti tölur um sölugengi/innra virði og eiginfjárhlutfall(sjá meðf. töflu). Kom fram að hlutfall sölugeng- is/innra virðis Þormóðs ramma væri 1,09; söluverð hlutabréfa í fyrirtækinu væri 9% yfír bókfærðu eigin fé. Ráðherrann taldi sig hafa gert nokkuð góða sölu þrátt fyrir að eiginíjárstaða Þormóðs ramma væri mun veikari en sambærilegra félaga í sjávarútvegi. Ráðherra Ijármála sagðist hafa orðið að veija nokkuð löngu máli til að fara eins ýtarlega í gegnum þetta mál eins og vert væri en hann taldi sig hafa hrakið mat það sem kæmi fram í skýrslu Ríkisend- urskoðunar en það væri með „kurteislegu orðalagi, mjög hæp- ið“. „Ósannindi og fúkyrði“ Páll Pétursson (F-Nv) sagði Ólaf Ragnar Grímsson fjármála- ráðherra hafa vaðið elginn með ósannindum og fúkyrðum og reynt að drepa málinu á dreif. — Hið eina sem væri rétt í ræðu fjármála- ráðheirans væri að nokkuð hefði dregist að halda fundinn um mál- efni fyrirtækisins. — En það hefði engu breytt því ráðherrann hefði verið búinn að leggja sín launráð. Páll Pétursson dró enga dul á að hann hefði viljað halda Þormóði ramma í ríkiseigu, þetta hefði ver- ið traust og gott fyrirtæki en ráð- herrann hefði kosið að afhenda það einni „famelíu“ og taldi ræðu- maður að slíkt kynni ekki góðri lukku að stýra að afhenda „íjöregg Siglufjarðar“ einni fjölskyldu sem ráðherrann hefði velþóknun á. Páll Pétursson taldi að fjármála- ráðherra hefði í engu hrakið álit Ríkisendurskoðunar. Dómur væri fallinn, og dómstóllinn stæði jafn- réttur þótt lögmenn og sakbom- ingur væru óánægðir. Mátti glögg- lega skilja að brotamaðurinn væri Ólafur Ragnar Grímsson íjármála- ráðherra. Ræðumaður hafði fulla trú á faglegri hæfni Ríkisendur- skoðunar en efaðist stórlega um aað sá sem skipaði nú embætti fjármálaráðherra réði við verkefni sitt. Pálmi Jónsson (S-Nv) þótti líkt og Páli Péturssyni lítið til ræðu fjármálaráðherra koma; „sjö stundarijórðunga árásarræða". Hins vegar vildi Pálmi ekki gagn- rýna að hlutabréf ríkisins í fyrir- tækjum væru seld, en það væri ekki sama með hvaða skilmálum slíkt væri gert. Ekki hefði verið farið að góðum viðskiptavenjum, eðlilegt eignamat á fyrirtækinu hefði ekki farið fram. Pálmi sagði að fjármálaráðherra hefði staðið að þessari sölu með leynd og pukri og í engu gætt jafnræðissjónar- miða, ráðherrann hefði tæpast ansað tilboðum annarra. Pálmi taldi að sennilega væru vinnu- brögð fjármálaráðherra lögleg en þau væru siðlaus. Þegar hér var komið sögu varð Pálmi að gera hlé á sinni ræðu, þar eð umræðu var frestað til kvölds vegna þingflokksfunda. Stuttar þingfréttir: Setbergsprestakall Grundarfjarðarprestakall verður — ef Alþingi samþykkir — aftur Setbergsprestakall. A vordögum í fyrra voru samþykkt lög á Alþingi um skipan prestakalla og prófast- dæma og um starfsmenn þjóðkirkju íslands. Lögin tóku gildi 1. júlí síðastliðinn. í 4. tölulið VII. í 1. grein hafði nafni Setbergspresta- kalls verið breytt í Grundarfjarðar- prestakall. Þessi nafnbreyting kom nokkuð flatt upp á sóknarnefnd og sóknarbörn. Sigurður Kr. Sigurðsson sóknar- prestur og Salbjörg Nóadóttir sókn- arnefndarformaður leituðu fullting- is Friðjóns Þórðarsonar (S-Vl); „að þér hlutist til um að gerð verði breyting á nefndum lögum þannig að nafn Setbergsprestakalls standi óbreytt frá því sem það var fyrir gildistöku laganna eins það hefur verið um aldaraðir." Friðjón Þórðarson varð við þess- ari málaleitan og flutti frumvarp í neðri deild um að nafni prestakalls- ins skyldi breytt til fyrra horfs. Allsheijarnefnd deildarinnar hefur nú sagt sitt álit á frumvarpinu og leggur einróma til að það verði sam- þykkt.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.