Morgunblaðið - 06.03.1991, Síða 2

reer síjám .e íiuoAauxivaiM 9iqaj;i’/.tjohom
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVÍKÚDAGÚR 6. MARZ 199Í~------:
£
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra:
Tillaga um álmálið lögð
fyrir þingið í vikunni
PAUL Drack aðalforstjóri bandaríska álfyrirtækisins Alumax segir
að þótt stríðinu við írak sé lokið, sé efnahagsástand i heiminum enn
svo ótryggt, að enn sé fjármögnun nýs álvers á Keilisnesi í óvissu.
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra segist munu leggja fram þingsálykt-
unartillögu í þessari viku i fjórum liðum þar sem Alþingi lýsi stuðn-
ingi við framhald samninga við Atlantsálsfyrirtækin og styðji fram-
hald undirbúningsverka og jarðakaup. Jón sagði í samtali við Morgun-
blaðið i gær að hann biði samþykkis Alþýðubandalagsins enn, en hann
myndi ekki bíða lengi og leggja þingsályktunartillöguna fram í þess-
ari viku. Ólafur Ragnar Grímsson formaður Alþýðubandalagsins seg-
ir þingsályktunartillöguna óþarfa og betra að nota tímann til þing-
slita til að afgreiða áríðandi sljórnarfrumvörp.
„Við spyijum enn hvort við getum
fengið lán á viðunandi kjöram.
Raunar munu fjármálasérfræðingar
okkar hitta bankamenn í Evrópu í
næstu viku, þar sem farið verður
ofan í lánamálin og hvort við fáum
lán með nógu lágum vöxtum,“ sagði
Drack í samtali við Morgunblaðið í
gær. Drack segir að hin höfuðspurn-
ingin lúti að því hvort hægt sé að
ná stofnkostnaðinum niður í það sem
talist geti viðunandi og falli þannig
innan þess ramma sem Atlantsáls-
fyrirtækin hafí sett sér í fjárhags-
legu tilliti.
Drack sagði að hópur manna
kannaði það í Atlanta með hvaða
hætti væri hægt að ná niður stofn-
kostnaðinum og einmitt nú er einn
fulltrúi Alumax staddur hér á landi
til þess að fara yfir kostnaðaráætl-
anir með sérfræðingum iðnaðarráðu-
neytisins, Markaðsskrifstofunnar og
Landsvirkjunar. „Ég reikna ekki
með því að við náum ákveðnum nið-
urstöðum fyrr en í apríllok eða maí-
mánuði,“ sagði Drack.
Iðnaðarráðherra segir að þings
ályktunartillagan geri einnig ráð
fyrir lánsfjárheimild handa Lands-
virkjun upp á 800 milljónir króna.
„Þrír stjórnarflokkanna hafa sam-
þykkt þennan málatilbúnað. Alþýðu-
bandalagíð hefur hins vegar ekki enn
viljað samþykkja þessa málsmeð-
ferð. Ég bíð eftir samþykki þeirra,
en bíð nú ekki mikið lengur. Þetta
mál mun koma fram í þinginu i vik-
Leikurum sagt
upp þrátt fyr-
unni. Ég hef rætt þetta við Sjálf-
stæðisflokkinn á Alþingi og vænti
skilnings á þessu máli,“ sagði Jón
Sigurðsson.
Ólafur Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra og formaður Alþýðu-
bandalagsins, sagði þingsályktun-
artillögu um álmálið ekki nausyn-
lega. Flokkurinn væri hins vegar til-
búinn til að styðja aðra liði í tillögu
iðnaðarráðherra, það er að hann
flytti skýrslu um álmálið í þinginu
og aflað sé nauðsynlegra lagaheim-
ilda, m.a. vegna samningagerðar um
kaup á landi fyrir höfn og verk-
smiðju. Sagði Ólafur Ragnar að hátt
í sextíu stjórnarframvörp biðu af-
greiðslu síðustu daga þingsins. Þar
af flyttu ráðherrar Alþýðubanda-
lagsins fjórðunginn og væra öll mál
þeirra talin forgangsmál. „Við höf-
um talið nauðsynlegt að raða málum
í forgangsröð og viljum nýta tímann
til þingloka sem best,“ sagði hann.
Ráðherra sagði að íjármögnunar-
nefnd Atlantsáls hittist í Amsterdam
13.-14. mars nk. og eiga þar viðræð-
ur við lánastofnanir og lögfræðinga-
fundir Atlantsáls og íslendinga verði
í Amsterdam 20.-21. mars. Ráðgerð-
ur væri viðræðufundur samninga-
nefnda beggja aðila og lögfræðinga
í New York 4.-5. apríl nk.
„Við stefnum að því að ljúka við-
ræðunum í maí um aðalsamninginn,
orkusölusamninginn, verkloka-
ábyrgðina, hafnar- og lóðasamning,
auk þess sem þá er meiningin að
ljúka endurskoðun stofnkostnaðar,"
sagði Jón, „og loks er stefnt að því
að bindandi samningar, fyrirvara-
lausir, verði undirritaðir í haust.“
Morgunblaðið/SVFÍ Grindavík
Hinn siasaði fluttur frá borði í Sandgerðishöfn.
Slasaður sjómaður
fluttur til Gríndavíkur
Grindavík.
FÉLAGAR úr slysavarnasveit-
inni Þorbirni í Grindavík náðu
í slasaðan sjómann um borð í
Hrafn Sveinbjamarson GK 255
sl. sunnudag.
Beiðni barst til sveitarinnar um
klukkan 9 á sunnudagsmorgun
að sveitin færi á móts við Hrafn
tii að sækja sjómann sem slasað-
ist á fæti við störf sín. Einnig var
óskað eftir því að tveir aðrir skip-
veijar yrðu fluttir í land þar sem
þeir voru orðnir veikir. Það vora
því sex menn sem lögðu af stað
með Oddi V. Gíslasyni, björgunar-
skipi Þorbjamar, þrír frá slysa-
varnasveitinni og þrír skipveijar
á Hrafni sem skiptu við þá sem
fóru í Iand. Skipstjóri Odds var
Gunnar Jóhannesson félagi í Þor-
birni.
Að sögn Guðmundar Birkis
Agnarssonar félaga í Þorbirni
gekk ferðin vel og komu þeir að
Hrafni um 5 sjómílur vestur af
Sandgerði. Þar voru sjúkrabörur
settar um borð í Hrafn og hinn
slasaði hífður um borð í Odd og
gekk það vel þar sem gott var í
sjóinn meðan á aðgerðum stóð.
Strax og því var lokið var haldið
til Sandgerðis og skipveijinn flutt-
ur þaðan á sjúkrahús í Keflavík
og er líðan hans góð.
Að sögn Guðmundar reyndist
Oddur V. Gíslason mjög vel og
sannaði hann gildi sitt í þessari
ferð.
FÓ
Íl* iRUSð/F StÖðlir Tilliaga stjórnar Yerktakasambands íslands:
STJÓRN og trúnaðarmannaráð Félags íslenskra leikara fjallaði um
uppsagnir leikara í Þjóðleikhúsinu í gær og lýsti vonbrigðum með að
ekki skyldi vera ráðið í lausar stöður leikara sem voru fyrir hendi í
Þjóðleikhúsinu áður en til uppsagnanna kom. Sljórn Starfsmannafé-
lags ríkisstofnana hefur skrifað Stefáni Baldurssyni Þjóðleikhússtjóra
bréf þar sem félagið mótmælir þeim vinnubrögðum sem viðhöfð voru
við uppsagnir sex leikara og þriggja annarra starfsmanna við leikhúsið.
Guðrún Alfreðsdóttir, formaður
Félags íslenskra leikara, kvaðst telja
að 8-10 stöður hefðu verið lausar
áður en til uppsagnanna kom. „Við
eram óánægð með að það skuli vera
gripið til uppsagna meðan þetta
margir lausir samningar era til stað-
ar,“ sagði Guðrún.
Sú regla gildir varðandi ráðningar •
leikara í Þjóðleikhúsinu að þegar
leikari nær sextíu ára aldri er heim-
ilt að ráða í aðra stöðu samhliða
hinni. Sagði Guðrún að um nokkrar
slikar lausar stöður væri að ræða
þar sem þessari heimild hefði ekki
verið beitt á síðustu áram. Jafnframt
hefði losnað um stöður á venjulegan
hátt, þ.e.a.s. að leikarar hafa hætt.
„Þetta era líklega jafnmargar eða
fleiri stöður sem eru lausar en sem
nemur uppsögnunum," sagði Guð-
rún.
Sigríður Kristinsdóttir formaður
Starfsmannafélags ríkisstofnana
sagði að engin viðbrögð hefðu borist
við bréfi stjómar Starfsmannafé-
lagsins til Þjóðleikhússtjóra. Hún
sagði að svo virtist sem uppsagnirn-
ar væru lögmætar en hún teldi þær
siðferðilega rangar þar sem Þjóðleik-
hússtjóri hafi ekkert út á störf þeirra
að setja sem sagt var upp. Lög um
æviráðningu opinberra starfsmanna
vora numin úr gildi 1974 en Sigríð-
ur sagði að-verið væri að kanna lög-
mæti uppsagna nokkurra leikara
sem voru félagar í Bandalagi há-
skólamenntaðra ríkisstarfsmanna.
Leikarar byggju við minna atvinnu-
öryggi en aðrir opinberír starfsmenn
því þeir hefðu hver og einn gert
ráðningarsamning til takmarkaðs
tíma við sitt leikhús í kjölfar afnáms
fyrrgreindra laga. Uppsagnarfrestur
leikaranna er sex mánuðir.
Á fundi stjómar og trúnaðar-
mannaráðs Félags íslenskra leikara
í gær harmaði stjórnin að til upp-
sagna hefði þurft að koma á lista-
mönnum í fullu starfi sem eigi að
baki margra ára starf við íjóðleik-
húsið. „Reynsla þeirra hlýtur að vera
leikhúsinu mikils virði í listrænum
efnum. Stjóm og trúnaðarmannaráð
FÍL lýsir vonbrigðum sínum með að
ekki hafi verið ráðið í lausar stöður
leikara, sem voru fyrir hendi í Þjóð-
leikhúsinu áður en til ofangreindra
uppsagna kom. Á sama hátt og at-
vinnuleikhúsi er nauðsyn á hreyfan-
leika og endurnýjun þá er nauðsyn-
legt að tryggja ákveðinn stöðugleika
í Ieikarahópnum og atvinnuöryggi
eins margra félagsmanna og mögu-
legt er hverju sinni,“ segir í yfírlýs-
ingu frá FÍL.
Framkvæmdum fyrir
4-5 minjarða verði flýtt
STJÓRN Verktakasambands íslands hefur gert tillögu um flýtingu
verklegra framkvæmda opinberra aðila þar sem ljóst sé að ekki verði
úr fyrirhuguðum framkvæmdum vegna álvers og virkjana á árinu.
Tillögurnar eru sendar Steingrími Hermannssyni forsætisráðherra
og Davíð Oddssyni borgarstjóra. Stjórnarmenn Verktakasambandsins
ganga í dag á fund forsætisráðherra til að ræða málið og stefnt er
að fundi með borgarstjóra við fyrsta tækifæri. Lagt er til að ýmis
opinber verkefni fyrir minnst 4-5 milljarða króna verði unnin á þessu
ári í stað síðar, énda skapist við það 1.000 til 1.500 störf í sumar.
I tillögunni segir að þar sem nú
sé ljóst að ekki verði ráðist í virkj-
anaframkvæmdir á þessu ári vegna
byggingar álvers, telji stjórn Verk-
takasambandsins nauðsynlegt að
stjórnvöld grípi nú þegar til sér-
stakra ráðstafana til að flýta ýms-
um framkvæmdum sem fyrirhugað
væri að ráðast í á næstu árum.
„I ljósi þess samdráttar sem blas-
ir við telur stjórn Verktakasam-
bandsins mikilvægt að flýta fram-
kvæmdum fyrir a.m.k. 4-5 milljarða
króna á þessu ári til að hægt verði
að tryggja atvinnu og mæta þeim
margvíslegu neikvæðu áhrifum sem
annars kæmu fram,“ segir í tillög-
unni.
Ekkert svigrúm til skatta-
lækkana í fyrstu lotu
segir Pálmi Jónsson
PÁLMl Jónsson alþingismaður
telur að ekkert svigrúm sé til
skattalækkana á komandi árum
vegna linnulauss hallareksturs á
ríkissjóði sem núverandi ríkis-
stjórn beri ábyrgð á.
Pálmi sagði að það væri stefna
Sjálfstæðisflokksins að lækka skatta
en að þessu stefnumáli yrði ekki
komið fram í fyrstu lotu. Ástæðan
væri að Ólafur Ragnar Grímsson
fjármálaráðherra hefði staðið að
Iinnulausum hallarekstri ríkissjóðs
sem hefði leitt til skuldasöfnunar
sem næmi allt að 30 milljörðum kr.
á fjórum áram og auk þess með
skuldbindingum sem ekki kæmu
fram í fjárlögum sem næmu eigi
minnaen 17 milljörðum til viðbótar.
„Þetta hefur gerst þrátt fyrir það
að skattar era á árinu 1991 miðað
við fjárlög um 16 milljörðum kr.
hærri en þeir voru 1987. Þessi hrika-
lega staða leiðir til þess að mér sýn-
ist að svigrúm til skattalækkana sé
naumast fyrir hendi og verður auð-
vitað markmið Sjálfstæðisflokksins
að koma í veg fyrir fyrirætlanir
núverandi ríkisstjórnar um stórfelld-
ar skattahækkanir til viðbótar, að
taka fyrir sífellda útþenslu ríkiskerf-
isins og ná raunverulegum spamaði
sem verður að hefjast á æðstu stöð-
um, þ.e.a.s. hjá ráðherranum sjálf-
um, svo hægt verði að útfæra það
yfir allt ríkiskerfið. Með þeim hætti
verður að leggja grunn að breyttri
stefnu í fjármálum ríkisins um leið
og það verður keppikefli Sjálfstæðis-
flokksins að taka málefni atvinnu-
veganna þeim tökum að tekjumynd-
un geti aukist í þjóðfélaginu sem
hagvöxtur geti tekið við af þeirri
kyrrstöðu og hnignun sem við höfum
búið við undanfarin ár,“ sagði Pálmi.
Pálmi kvaðst ekki sjá hvenær
svigrúm myndi skapast til skatta-
lækkana en að Sjálfstæðisflokkurinn
myndi taka skattkerfið til endur-
skoðunar kæmist hann til valda og
halda þannig á málum á næsta
kjörtímabili að stefna flokksins í
skattamálum skili sér.
í greinargerð segir að frestun
virkjanaframkvæmda komi á versta
tíma nú, þegar við blasi enn frek-
ari samdráttur í öðram fram-
kvæmdum þriðja árið í röð og árs-
verkum í verktakaiðnaði hafí fækk-
að úr um 12.000 árið 1988 í
10.000-11.000 í fyrra. Vikið er að
sumarvinnu skólafólks, sem verk-
takaiðnaðurinn hafi byggt mikið á,
og sagt að eins og nú horfi megi
gera ráð fyrir að um eitt til tvö
þúsund nemendum færra en áður
fái sumarvinnu hjá verktökum.
Ekki er lagt mat á einstakar
framkvæmdir til að flýta, en nefnd-
ir nokkrir möguleikar: almenn verk-
efni í vegagerð, breikkun Reykja-
nesbrautar, bygging flugskýlis á
Keflavíkurflugvelli, ýmsar hafnar-
framkvæmdir, þar á meðal á Höfn
í Hornafirði og í Þorlákshöfn, sjó-
vamargarðar á suðurströndinni,
framkvæmdir við Egilsstaðaflug-
völl, bygging Verkmenntaskóla á
Akureyri, viðgerð og endurbætur á
Þjóðminjasafni, lúkning fram-
kvæmda við Þjóðarbókhlöðu, við-
gerð og endurbætur á Korpúlfsstöð-
um, ýmsar framkvæmdir við um-
ferðarmannvirki á höfuðborgar-
svæðinu og bygging Tónlistarhúss
í Reykjavík. Að hluta til eru þessar
tillögur samhljóða tillögum fjár-
málaráðherra í síðustu viku.
Bent er á nokkrar fjármögnunar-
leiðir eins og að taka erlend lán,
ríkið og Reykjavíkurborg leggi til
bein framlög, bensíngjald verði
hækkað ef innkaupsverð á bensíni
lækkar og loks er bent á að hugsan-
legt sé að fá hluta af framkvæmda-
fénu lánað hjá Landsvirkjun, sem
fengi það síðan endurgreitt með
fullum vöxtum þegar framkvæmdir
hefjast af fullum krafti við álvers-
virkjanir.