Morgunblaðið - 14.03.1991, Qupperneq 27

MORGUNRLAÐIÐ FIMMTU.DAGUR 14. JVIARZ .1991
27
Þórarinn V. Þórarinsson:
Sýnir þörf á að
þrengja verkfalls-
heimildir
ÞÓRARINN V. Þórarinsson,
framkvæmdastjóri VSÍ, segir
að ekkert í dóminum komi sér
á óvart. Segir hann að draga
megi þann lærdóm af málinu
öllu, að þrengja þurfi þær
reglur sem veiti einstökum
hópum möguleika á að lama
atvinnustarfsemina í landinu
með verkföllum.
-Gefur niðurstaða dómsins
stjórnvöldum rýmri möguleika á
að grípa inn í kjarasamninga á
grundvelli efnahagsstefnunnar á
hveijum tíma?
„Nei, ég tel að þessi umræða
öll hafi gert að verkum að mögu-
leikar til afskipta löggjafar-
valdsins af kjarasamningum eru
fremur takmarkaðri nú en áður.
Dómurinn gefur það líka sterk-
lega til kynna og gengur út frá,
að það sé dómstóla að meta
hvort brýna nauðsyn beri til
setningar bráðabrigðalaga. Það
er nýtt í þessum dómi og hlýtur
að þrengja möguleikana til setn-
ingar bráðabirgðalaga," sagði
Þórarinn.
Hann sagði að menn yrðu að
minnast þess að kjarasamningur
BHMR hafi orðið til eftir langt
verkfall. „Sá lærdómur sem ætti
að draga af þessu máli öllu, er
að nauðsynlegt er að taka til
endurskoðunar heimildir ein-
stakra íjjnáhópa til að lama at-
vinnustarfsemina í landinu með
verkfallsaðgerðum. það þarf að
þrengja og skerpa reglurnar.
Það er augljóst að eftir því sem
tækni hefur fleygt fram og hluti
vinnunnar verður minni, verður
tjón atvinnurekandans af völd-
um verkfalla miklu meira en tjón
launþegans. Það jafnræði sem
kann að hafa verið með aðilum
árið 1938, þegar lögin um
stéttarfélög og vinnudeilur voru
sett, er ekki lengur fyrir hendi.
Það þarf því að endurskoða þær
leikreglur til meira jafnvægis og
draga þannig úr hættunni á, að
löggjafinn þurfi eilíflega að taka
fram fyrir hendurnar á gamn-
ingsaðilum," sagði Þórarinn.
Páll Halldórsson, formaður BHMR:
Samningsréttur
nánast að engu
gerður
„VIÐ urðum fyrir vonbrigð-
um með þennan dóm. Það
er ljóst að í honum er sú
stefna mörkuð að löggjafinn
geti breytt kjarasamningum,
afnumið þá og breytt inni-
haldi þeirra, ef þeir eru ekki
i samræmi vð efnahags-
stefnu sljórnvalda á hveijum
tíma,“ sagði Páll Halldórsson
formaður BHMR, þegar leit-
að var viðbragða hans við
dómi Borgardóms Reykja-
víkur. Páll sagði að ekki
hefði verið tekin ákvörðun
um hvort dóminum yrði
áfrýjað til Hæstaréttar. Það
ætti eftir að ræða við lög-
fræðinga samtakanna.
„Þetta þýðir auðvitað í raun
að rétturinn til að gera kjara-
samninga er að engu orðinn.
Það er efnahagsstefna stjóm-
valda sem skiptir máli og ef
gerður samningur fer út fyrir
þann ramma geta stjórnvöld
sett lög til að aðlaga samning-
inn efnahagsstefnu sinni og
skert samningsbundin laun án
þess að bætur komi fyrir. Við
teljum að þarna sé samnings-
rétturinn í landinu nánast að
engu gerður,“ sagði Páll.
Páll vildi ekki að svo stöddu
leiða líkum að áhrifum dómsins
á baráttuaðferðir og samninga-
gerð BHMR, þegar lögin og
samningurinn falla úr gildi 31.
ágúst næstkomandi. Hann
sagði ljóst að þessi máli yrðu
öll ítarlega rædd á aðalfundi
BHMR annan föstudag.
um við BHMR, en það hafí ekki tek-
ist.
Af hálfu stefndu er því haldið
fram að bráðabirgðalöggjafinn eigi
einn mat á því hvort brýn nauðsyn
sé til setningar bráðabirgðalaga.
Dómstólar geti ekki tekið til endur-
skoðunar huglægt mat bráðabirgða-
löggjafans á nauðsyninni. Þetta sé
skoðun bæði íslenskra og danskra
fræðimanna. Þetta komi einnig fram
í dómum sem gengið hafi hér á landi.
IV. 3
Af hálfu stefnanda er því haldið
fram að sú skerðing á launakjörum
hennar sem bráðabirgðalögin höfðu
í för með sér sé brot á 67. gr. stjórn-
arskrárinnar um verndun eignarrétt-
arins. Þau laun sem stefnandi var
svipt með bráðabirgðalögunum hafi
verið eign í skilningi 67. gr. stjórnar-
skrárinnar og réttindi samkvæmt
vinnusamningum njóti verndar
greinarinnar. Þetta eigi ekki síst við
þegar launin hafí verið ákveðin með
niðurstöðu dóms. Launaskerðingin
hafí verið sérstök en ekki almenn
og því ekki réttlætanleg samkvæmt
67. gr. stjórnarskrárinnar. Launa-
skerðingin samkvæmt bráðabirgða-
lögunum hafi einungis náð til félaga
í BHMR, en þeir séu 3500 til 3700
talsins eða innan við 3% af launþeg-
um landsins. Aðrir launþegar hafi
engan rétt öðlast til launahækkunar
og engri launahækkun verið sviptir
með bráðabirgðalögunum. Hins veg-
ar hafi verið reynt láta líta þannig
út að launaskerðingin væri almenn.
Engar efnahagslegar forsendur hafi
því legið til grundvallar launaskerð-
ingunni. Engin málefnaleg rök hafi
legið til þess að haga launaskerðing-
unni eins og gert var en hún hafí
skert jafnræði launþega og gengið
lengra en þörf hafi krafið. Nær jafn-
ræði hefði verið ef framtíðarhækk-
anir hefðu verið afnumdar. Því hafí
hér ekki verið til að dreifa, sú hækk-
un sem bráðabirgðalögin afnámu
hafí verið komin til framkvæmda.
Ríkisstjórnin hafí átt aðra möguleika
en setningu bráðabirgðalaga til að
ná sömu markmiðum. . Samkvæmt
þessu sé tvímælalaust að stefnandi
hafi verið svipt eign sem njóti vernd-
ar 67. gr. stjórnarskrárinnar.
Af hálfu stefndu er því haldið
fram að allir launþegar hafí átt í
vændum sömu launahækkun og fé-
lagar í BHMR höfðu fengið og hafi
sú hækkun verið á grundvelli
ákvæða í kjarasamningum sama
efnis og í 15. gr. kjarasamnings
BHMR, þ.e. um viðbótarhækkanir
yrðu almennar breytingar á launa-
kjörum annarra launþega. Bráða-
birgðalögin hafi tekið til flestra gild-
andi kjarasamninga og laun sam-
kvæmt þeim lækkað um sama hlut-
fall eða 4,5%. Launaskerðing sú sem
bráðabirgðalögin höfðu í för með sér
hafi þannig verið almenn en ekki
sérstök. Hækkanir til annarra laun-
þega en félaga í BHMR hafi verið
tilefni bráðabirgðalaganna.
Sé það ný málsástæða hjá stefn-
anda, sem fyrst hafi komið fram við
munnlegan flutning málsins, að ekk-
ert ’liggi fyrir í skjölum málsins um
það að aðrir launþegar fengju sömu
hækkanir og félagar í BHMR, sé
hún of seint frain komin. Stefnandi
hafí þess vegna sönnunarbyrði fyrir
þeirri staðhæfingu að slík hækkun
hefði ekki komið til og þar með því
að bráðabirgðalögin hafí verið sett
á rangri forsendu.
Því er haldið fram af hálfu stefndu
að einu gildi hvort litið verði svo á
að skerðingin hafí einvörðungu náð
til félaga í BHMR eða allra launþega
jafnt. Astæðan sé sú að laun sem
ekki hafi verið unnið fyrir geti ekki
verið eign í skilningi 67. gr. stjórnar-
skrárinnar. Um þetta séu þó skiptar
skoðanir. Launþega skorti t.d. þá
eignarréttarheimild að geta veðsett
þau laun sem hann hafi ekkþunnið
fyrir. Einstakir launþegar séu ekki
aðilar að kjarasamningum. Þeir
gangist undir óvissu um það hvaða
SJÁ SÍÐU 31
ÍTALSKIR DAGAR
ÍSKRÚÐI
frá 14.-23. mars framreiðum við ítalskt
lostæti í veitingasalnum Skrúði:
Antipasti:
Meione con prosciutto crudo
Spaghetti alle erbe
Pasta alla panna
Salumi
Insalata di zucchine
Pane e burro
Primi piatti e secondi:
Scaloppine di mailalino alla satvia
Maccheroni alla Milanese
Crostacei con la mozzarella
Maiale affumicato al forno
Desserts:
Formaggi, frutta fresca e desserts italiani
Allt þetta og meira til á glæsilegu
hlaðborði Skrúðsins.
Hinn frábæri söngvari og gítarleikari
Giorgio Carana skemmtir gestum
ofangreind kvöld.
... fyrir góða
frammistöðu.
Nýtt súkkulaði
(SLENSKT 0G GOTT
NÝR DAGUR .SÍA