Morgunblaðið - 09.05.1991, Síða 13

Jttflf ÍAM (' HUOAŒJTMMI'í (IKIAJKMUi)í|OM
-MOROUNfifcAÐÍÐ -FBIMTU i>AG Uft AJ-. -MAJ J-&ÍH-
Börnin verða harðast úti
Óbreyttir borgarar, börn, konur og gamalmenni, sem aldrei hafa
klæðst einkennisbúningi eða borið vopn, eru 90 af hundraði fórnar-
lamba nútíma styrjalda. ,
eftir Sigríði
Guðmundsdóttur
Allir hafa hugmyndir um afleið-
ingar styijalda, en fæstir gera sér
fulla grein fyrir hve skelfilegur raun-
veruleikinn er. Enginn veit hve
margir létust í Persaflóastríðinu
enda er sú tala ekki endanleg í dag,
því enn látast þúsundir manna úr
hungri og sjúkdómum sem er bein
afleiðing stríðsins. Það er hlutverk
Rauða krossins að takast á við þenn-
an raunveruleika og taka virkan
þátt í aðstoð og uppbyggingu þeirra
þjóða sem þjást.
Erfiðleikarnir við endurreisn og
uppbyggingu þess sem eyðilagt er
andlega og líkamlega hjá fórn-
arlömbum styijalda eru oft á tíðum
óyfirstíganlegir. En margt er hægt
að gera og það er ótalmargt sem
Rauði krossinn gerir til hjálpar.
Níu af hveijum tíu fórnarlömbum
styijalda eru óbreyttir borgarar og
eru það börnin sem harðast verða
úti, ekki aðeins líkamlega, heldur
ekki síður andlega. Tilfinningalegur
skaði barna vegna stríðs getur orðið
mjög djúpur og varanlegur. Það er
algéngt að fullorðnir vanmeti hve
mikið börn skilja. Það er mögulegt
að allt sem skaðar öryggiskennd
barnsins sé geymt í minningunni og
hafi áhrif á lífsviðhorf þess um alla
framtíð. Barnið byggir framtíðarsýn
sína á persónulegri reynslu sinni og
skilningi á umhverfi sínu. Rannsókn-
ir sýna að börn, sem upplifa skelfi-
legan atburð þó ekki sé nema einu
sinni á ævinni, lenda oft í erfiðleikum
síðar. Mörgum slíkurn ungmennum
finnst þau ekki eiga neitt gott skilið
og eru þess fullviss að þau muni
deyja fyrir aldur fram. Innra með
þeim býr tilfinningin um að eitthvað
skelfilegt sé í vændum og ómeðvitað
búa þau sig undir slæma framtíð.
Morðtólin sem notuð eru í styijöld-
um verða fullkomnari, þá um leið
verða afleiðingar þeirra, þjáningar
og dauði tilviljunarkenndari. Þeir
íbúar heimsins sem mest eru veik-
burða, þeir sem síst allra geta varið
sig eða flúið, það er að segja börn-
in, eru þeir sem þjást mest. Það
andlega tjón sem styijaldir valda
börnum er því oft og tíðum óbætan-
legt. En börn eru ekki aðeins fórn-
arlömb í tilfinningalegum skilningi,
hörmungar stríðs bitna mjög svo
áþreifanlega á þeim líkamlega.
Alheimsátak til hjálpar stríðs-
hijáðum, sem hér á landi hefur að
kjörorði „Sól úr sorta“, hefur að
markmiði að lina þjáningar þeirra
sem orðið hafa fórnarlömb stríðs-
hörmunga. Það andlega tjón sem
hernaður veldur börnum er erfitt eða
ógerlegt að bæta, en margt má gera
til að lina þjáningar og bæta kjör
þeirra sem lifað hafa af. Það söfnun-
arátak sem nú stendur fyrir dyrum
hinn 12. maí beinist annars vegar
að verkefni í Afganistan, sem bætt
SÓL ÚR
SORTA
Alheimsátak
til hjálpar stríðshrjáðum
getur á áþreifanlegan hátt fyrir eina
tegund stríðsáverka.
Tugþúsundir manna í Afganistan
hafa misst útlim eða útlimi af völd-
um hernaðarátaka, og ekki síður af
völdum jarðsprengja. Stór hluti
þeirra, líklega meirihlutinn, er undir
18 ára aldri. Rauði kross íslands
hefur að undanförnu haft hjúkrunar-
fræðinga starfandi á sjúkrahúsi Al-
þjóðaráðs Rauða krossins í Kabúl.
Að sögn þeirra leggjast að meðal-
tali 30 börn á mánuði, sem misst
hafa útlim, inn á barnadeild sjúkra-
hússins.
I Kabúl í Afganistan starfar nú
stoðtækja- og gei-vilimasmiðja, þar
sem sjö gervilimasmiðir á vegum
Rauða krossins kenna nútímatækni
við gerð gervilima. Hjá þeim eru um
70 lærlingar, sem munu taka við og
starfa sjálfstætt og útbreiða jafn-
framt þessa þekkingu. Þetta verk-
stæði annar engan veginn þörfinni.
Alls eru um 2.700 manns á biðlista
til að fá gervilim. Nú í sumar mun
nýtt og fullkomið verkstæði taka til
starfa í Kabúl og þá mun öll aðstaða
gjörbreytast. _ Það verkstæði ætlar
Rauði kross íslands að styrkja.
Jafnframt ætlar Rauði kross ís-
Sigríður Guðmundsdóttir
lands að halda áfram að styrkja
landflótta Kúrda. Það þarf ekki að
hafa mörg orð um aðbúnað þeirra
eða þá þjáningu sem þeir þurfa að
ganga í gegnum. Fréttamiðlar hafa
á undanförnum vikum skýrt ná-
kvæmlega frá þeim aðstæðum sem
Kúrdar búa við. Starfsmaður Al-
þjóða Rauða krossins, dr. Michel
Tailhades, sem unnið hefur í árarað-
ir að hjálparstarfi á vegum Rauða
krossins, sagði eftir að hafa heim-
sótt Isikveren-flóttamannabúðirnar
á landamærum Tyrklands og íraks:
„Á tíu ára starfsfeiii mínum við
hjálparstörf hef ég aldrei séð nokkuð
þessu líkt. Þessar búðir eru mar-
tröð.“
í söfnuninni 12. maí verða íslend-
ingar beðnir að styrkja þessi tvö
verkefni. Það mun geta gjörbreytt
lífi margra þúsunda, bæði barna og
fullorðinna. Sjálfboðaliðar munu
ganga fyrir hvers manns dyr, og
hVert framlag mun á áþreifanlegan
hátt nýtast þeim sem orðið hafa
saklaus fórnarlömb hernaðarátaka.
Höfundur er st-arfsmaður RKI.
A
KOPAVOGS
IDAG:
HJÓLREIÐAR
Klukkan 10 hjóla ungir og gamlir fró Sœlgœtisgerðinni
Freyju hf. ó Kórsnesbraut 104 um Kórsnesbraut,
Nýbýlaveg og að versluninni Hvelli hf. ó Smiðjuvegi 4c.
Freyja hf. gefur öllum þótttakendum sœlgceti og
Hvellur hf. gefur þrjú reiðhjól, sem dregið verður um.
SIGLINGAR:
Siglingafélagið Ýmir er með bótaleigu að Vesturvör 8
fró klukkan 11-17 og klukkan 14 standa Ýmismenn fyrir
sýningarkeppni, sem verður kynnt ó staðnum.
Keppt verður í 4 aldursflokkum, 22 einstaklingsgreinum
og boðsundi, þar sem sveitir skólanna verða skipaðar
fjórum stúlkum og fjórum piltum.
Stigahœsti skólinn hlýtur verðlaunagrip til eignar.

SKÓLASUNDMÓT:
Klukkan 14-17 'efna Sunddeild Breiðabliks og Sundlaug
Kópavogs til skólamóts í sundi í nýju sundiauginni ó
Rútstúni fyrir grunnskólanema.
Á LAUGARDAGINN KLUKKAN 10 VERÐUR SÝNINGIN
KÓPUR '91 OPNUÐ í DIGRANESI. PAR VERÐA UM 60 FYRIR-
TÆKI OG PJÓNUSTUAÐILAR í KÓPAVOGI KYNNT. PAR
VERÐUR FJÖLMARGT TIL FRÓÐLEIKS OG SKEMMTUNAR.
KÓPAVOGSBÚAR - TÖKUM ÖLL ÞÁTT í KÓPAVOGSVIKU!
Atvinnumálanefnd Kópavogs
Iðnþróunarfélag Kópavogs.