Morgunblaðið - 09.05.1991, Qupperneq 19

SML
TOPP ▼ GÆÐI
SLÁTTUORF - HEKKKLIPPUR
Það er álitið að þjónusta flutning-
smiðlara nýtist best litlum og með-
alstórum fyrirtækjum en nánast öll
íslensk út- og innflutningsfyrirtæki
eru innan þeirra marka. Þjónusta
flutningsmiðiara felst m.a. í því að
finna hagkvæmustu flutningaleið
og -máta, sjá um tollafgreiðslu,
gefa út farmbréf o.fl. Flutning-
smiðlari sem vinnur sem MTO
(Multimodal Transport Operator),
fjölmátaflutningsmiðlari, og gefur
út FBL-farmbréf (Combined Tran-
sport Bill of Lading samþ. af ICC
1984) ábyrgist m.a. afhendibg-
artíma, ástand vörunnar o.fl. og
gefur aðeins út eitt farmbréf, þótt
flutt sé með mörgum ólíkum farm-
flytjendum eins og skipi, bíl eða
járnbraut milli sendanda og móttak-
anda. Flutningsmiðlari er aldrei eig-
andi vöru en hagsmunir hans og
fraktkaupanda fara saman í því að
halda kostnaði sem lægstum þannig
að varan sé ætíð samkeppnishæf í
verði, en með því tryggir flutnings-
miðlarinn að til hans sé leitað um
þjónustu. Flutningsmiðlarinn nær
niður flutningskostanði með sér-
þekkingu sinni og með því að vinna
fyrir marga út- og innflytjendur í
einu og getur þannig í krafti mik-
illa viðskipta knúið niður verð flutn-
ingafyrirtækj anna.
Flutningsmiðlarar hafa af þess-
um sökum verið þyrnir í augum
íslensku skipafélaganna og hafa
þau með ýmsum ráðum reynt að
halda þessum óboðnu gestum frá
íslenska flutningamarkaðnum. Hér
skal tvennt tínt til. Fyrst skal nefna
að síðla árs 1989 sögðu stóru ís-
lensku skipafélögin upp 2,5% þókn-
un til flutningsmiðlara en svo vildi
til að bréf félaganna voru dagsett
sama dag. Þessi litla þóknun er við-
tekin venja meðal stærstu skipafé-
laga og er oftast á bilinu 1,5% til
5% og er ætlað að þekja ókræfan
SKOÐAÐU
Verið velkomin!
.1 i i i i i n~n~ ■
r;:mOO<
hvíla þreytta fætur
Wicanders
Kork-o-Plast
Korkflísar er barnaleikur
að þrífa
^ inníla 29, Múlatorgi, síml 31641
Þ. ÞORGRÍMSSON & CO
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. MAI 1991
kostnað sem hlýst af tilboðsgerð,
upplýsingagjöf um ferðatíðni, bók-
un á fraktrými og vaxtakostnaði
vegna útlagðs kostnaðar. Þótt þessi
upphæð sé ekki há vita skipafélögin
vel að afturköliun á greiðslu þessar-
ar smáþóknunar dregur úr áhuga
flutnjngsmiðlaranna á viðskiptum
við ísland. Annað sem stóru ís-
lensku skipafélögin hafa sérstöðu í
er að neita flutningsmiðlurum um
gámaverð fyrir safnsendingar. Hér
er semsé vísvitandi unnið gegn
grundvallarstarfsemi flutningsmiðl-
unar sem gengur út á að safna
saman. stórum og smáum sending-
um og semja um heildsöluverð á
frakt hjá flutningsaðilum. Um þetta
þarf í raun ekki fleiri orð en þessi
afstaða stóru íslensku skipafélag-
annna hefur verið til umræðu á
alþjóðaþingum flutningsmiðlara.
Samtök flutningsmiðlara í Rotterd-
am, EVO, hafna alfarið fullyrðing-
um íslenskra skipafélaga um að
flutningsmiðlun sé hnignandi og
gamaldags atvinnuvegur. Samtökin
segja að andúð íslensku skipafélag-
anna á viðskiptum við flutnings-
miðlara sé alþekkt og „þægileg"
staða vegna fábreytni í flutningum
til landsins geri þeim þetta kleift.
Þetta orðspor íslensku skipafélag-
anna meðal alþjóðaflutningsmiðlara
eykur ekki hróður landsins og líkur
á góðu samstarfi um ísland sem
gegnumflutningaland milli heims-
álfanna í vestri og austri, en í slík-
um hugmyndum eru alþjóðaflutn-
ingsmiðlarar algjört undirstöðuat-
riði.
„Liner Conferenees" er það sem
kalla má samráðsþing skipafélaga
en þau ákveða jafnan kjör, skilmála
og frakttaxta þeirra skipafélaga
sem í samráðinu taka þátt. Sam-
kvæmt íslenskum lögum um sam-
keppnishömlur og óréttmæta við-
skiptahætti eru „samningar, sam-
jf>ykktir''og samrað oheimiít þegar
verðlag er fijálst". Þetta er einmitt
ein ástæða enn til viðbótar því sem
áður er sagt m.a. um hinn opinbera
stimpil að Fél. ísl. stórkaupmanna
hefur lagt til við Verðlagsráð í bréfi
frá 7. janúar 1991 að verðlag í sjó-
flutningum verði tekið undan
ákvæðum.
Við afnám verðlagsákvæða á sín-
um tíma jókst samkeppni í öllum
greinum viðskipta til mikilla muna.
Enn þann dag í dag búa þó ýmsar
atvinnugreinar við þessa úreltu
skipan mála og má þar fyrst og
fremst nefna sjóflutninga en einnig
vátryggingar o.fl. Við frjálsar
markaðsaðstæður veita kaupendur
seljendum vöru og þjónustu aðhald
gegn verðhækkunum. Fél. ísl. stór-
kaupmanna telur að með afgreiðslu
verðhækkanabeiðna flutningsaðila
í Verðlagsráði, með þeim hætti sem
nú tíðkast, sé þetta aðhald ekki
fyrir hendi og vinni beinlínis á móti
eðlilegri samkeppni.
Yfirskrift þessarar greinar, „sjó-
orrusta á landi“, er fengin úr erlend-
um fagtímaritum um fraktmál frá
sjöunda áratugnum, um það leyti
er gámavæðing hóf innreið sína í
sjóflutningum. Á þeim tíma urðu
mikil átök milli skipafélaga og
flutningsmiðlara vegna hinnar nýju
flutningatækni og var oft talað um
þau átök sem sjóorrustu á landi
(containersation a seabattle on
iand). Tæpum þijátíu árum síðar
stendur þessi orrusta enn á íslandi
og ekki séð fyrir hvenær muni taka
enda. Ýmsir þykjast sjá að vegna
aukinnar fákeppni í flugfrakt sé
skammt í önnur átök sem eðlilegast
verði að kalla „loftbardaga á sjó“.
Höfundur er formaður Félags
íslenskra stórkaupmanna.
Garðsnyrtitæki frá Skil eru byggð samkvæmt
ströngustu öryggis- og neytendakröfum,
viðurkennd af Rafmagnseftirliti ríkisins.
SPÁÐU í VERÐIÐ!
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8, SlMI 84670 U
RARABAKKI 3, SÍMI670100
n

I dag er tilvalið að líta við í nýja sýningarsal
Gísla Jónssonar & co. í Borgartúni 31 og
skoða nýju Camp-let tjaldvagnana, Royal,
Concorde og Apollo. Hörkugóðirtjaldvagnar
ó mjög hagstæðu verði. Einnig eru ó boðstól-
um margskonar ferðavörur, svo sem gasgrill,
gasvörur, borð og stólar, farangurskassar og
ýmsir aukahlutir. Camp-let er tjaldvagninn
sem reynst hefur best ó íslandi.
Sundaborg 11 Sími 91-686644
Skrifstofa Gísla Jónssonar er f Sundaborg 11, S 686644, Sýningarsalur Borgartúni 31, S 626747. Opiðalla virka dagafrá kl. 10-6, laugardaga kl. 10-4.
tíh iriiffriiWiHfMmiiwMmi», bhíiT’Iíii
Kmas*m. »w»s