Morgunblaðið - 08.10.1991, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. OKTÓBER 1991
25
i í geginim tíðina.
lálfum
lætlun
Morgunblaðið/Gugu
asamstæðu Blönduvirkjunar vil ég
*eim er hér standa og þess njóta
” sagði Jóhannes Nordal, stjórnar-
árunum 1973 til 1984. Rannsóknir á
lífríki vatna á Auðkúluheiði voru
gerðar á vegum Orkustofnunar og
Rannsóknarstofnun landbúnaðarins
rannsakaði gróðurfar og beitargildi
afréttanna á Auðkúlu- og Eyvindar-
staðaheiði árið 1980. Auk virkjunar-
framkvæmda hefur Landsvirkjun
staðið að uppgræðslu lands í sam-
ræmi við eigendur lands sem fór
undir miðlunarlón. Uppgræðslan
hófst þegar 1981 og umsamið er að
3.000 hektarar lands verði græddir
upp.
eðið í Öskju þar sem jarðhiti hefur
Bein áhrif gjaldskrárhækkana og þjónustugjalda á hag vísitölufiölskyldu:
Útgjöld hækka um 18 þúsund
krónur á ári umfram verðlag
Niðurfelling vörugjalds þýðir 7.770 kr. lækkun á móti -
Barnabætur skerðast hjá tekjuhærri fjölskyldum
AUKIN útgjöld vísitölufjölskyldu vegna gjaldskrárhækkana ríkis-
stofnana, aukinnar þátttöku í heilsugæzlu, hækkunar dómsmála-
gjalda og gjalda í skólum, sem gert er ráð fyrir í fjárlagafrumvarp-
inu, eru 18.130 krónur á ári umfram almennar verðhækkanir. Á
móti kemur að jöfnunargjald fellur niður um næstu áramót og lækk-
ar útgjöld vísitölufjölskyldunnar um 7.770 krónur. Útgjöldin hækka
því um 10.360 krónur umfram almennar verðlagshækkanir. Tekju-
hærri fjölskyldur verða auk þessa að taka á sig skerðingu vegna
tekjutengingar barnabóta.
Samkvæmt upplýsingum frá-fjár-
laga- og hagsýslustofnun íjármála-
ráðuneytisins nema áætluð brúttó-
áhrif fjárlagafrumvarpsins á fram-
færsluvísitöluna hækkun upp á
0,7%. Að gefnum þeim forsendum
að vísitölufjölskyldan hafi árstekjur
sem nema rúmlega 2,5 milljónum
króna munu útgjöld hennar vegna
þessa hækka um 18.280 krónur á
árinu 1992. Stærstu liðirnir í þess-
ari hækkun eru aukin kostnaðarþát-
taka í heilsugæslu sem nemur rúm-
lega 9.000 krónum fyrir fjölskyld-
una og hækkun dómsmálagjalda,
auknar sértekjur í skólum o.fl. sem
nemur 10.300 krónum. Alls nema
þessar hækkanir þjónustugjalda
19.300 krónum, þar af eru 16.710
umfram almenna verðlagshækkun.
Á móti kemur að jöfnunargjald
verður fellt niður um áramótin sem
þýðir sparnað hjá fjölskyldunni upp
á 7.770 krónur. Hvað aðrar gjald-
skrár- og þjónustugjaldahækkanir
varðar eru þær mun minni í sniðum
eins og sjá má á meðfylgjandi töflu.
Alls nema þessar gjaldskrár-
hækkanir 6.993 kr. á ári, þar af
eru 1.303 kr. umfram almennar
verðlagshækkanir.
Áætluð nettóáhrif fjárlagafrum-
varpsins að mati fjármálaráðuneyt-
isins, það er hækkanir umfram al-
mennar verðlagsbreytingar, nema
0,4% hækkun framfærsluvísitölunn-
ar eða 10.360 krónum á vísitölufjöl-
skylduna. Reiknar ráðuneytið með
að almenn verðuppfærsla sé 0,3%.
Jöfnunargjald er sett á allar inn-
fluttar vörur og nemur það nú 3%.
Hefur það á skömmum tíma lækkað
úr 5%. Fjármálaráðuneytið gerir ráð
fyrir að þegar það verður afnumið
muni allar innfluttar vörur lækka
um 3%.
Fjárlagafrumvarpið gerir ráð fyr-
ir tekjuskattshækkun hjá þeim efn-
ameiri þannig að barnabætur
minnki í hlutfalli við laun. Er áform-
að að skatturinn hækki um milljarð
króna af þessum sökum hjá þeim
fjölskyldum sem hafa meiri tekjur
en nemur 220 þúsund krónum á
mánuði. Vísitölufjölskyldan telur nú
um 3,5 einstaklinga þannig að
skipta má landinu upp í 80.000 slík-
ar. Ef deilt er í einn milljarð króna
með 80.000 kemur út 12.500 króna
meðalskerðing barnabóta á fjöl-
skyldu. Þessi skerðing mun ekki
koma niður á vísitölufjölskyldunni,
sem hér er lögð til grundvallar,
heldur munu tekjuhærri fjölskyldur
taka hana á sig.
Áætluð verðlagsáhrif þeirra
breytinga á gjaldskrám, niður-
greiðslum og sköttum sem koma til
framkvæmda strax í haust eru
hverfandi að mati íjármálaraðu-
neytisins þegar á heildina er litið -
eða aðeins 0,04% á mælikvarða
framfærsluvísitölu. Þar af eru þegar
komin fram nimlega 0,2% til lækk-
unar í september í formi hækkaðra
niðurgreiðslna og 0,1% sökum lækk-
unar jöfnunargjalds úr 4% í 3%. Það
þýðir að áhrif þessa hvors tveggja
gerir meir en að vega upp þau
verðlagsáhrif sem koma vegna
gjaldskrárhækkana Pósts og síma,
Landsvirkjunar og hærri flugvallar-
skatti.
AHRIF FJARLAGA AIIT-
GJÖLD FJÖLSKVLDUNNAR
30.000 krónur á ári
25000
I „yísitölufjölskyldunni”,
þ.e.a.s. hinni íslensku
meðaJplskyldu, eru nú 3,5
einstaklingarrSamkvæmt
því búa á bilinu 70\80.000
fjölskyldur íjandinu.
I \
20.000
15.000
10.000
5.000
Hækkun dómsmálagjalda
auknar sértekjur skóla o.fl.
Heilsugæsla
Hækkun á bifreiðagjald .
Hækkun á benzíngjaldi og úungaskatti
Áburðarveröhækkun "
Gjaldskrárhækkun Pósts og síma
Sementsverðhækkun
Hækkun skytduáskriftargjalds RÚV
Til vinstri sjást hækkanir á útgjöldum vegna fjárlagafrumvarpsins, en
til hægri lækkanimar. Fyrir miðju sést svo hversu mikil áætlaða
hækkunin er umfram lækkunina fyrir vísitölufjölskylduna á næsta ári.
Lækkun
-5.000
-10.000
-15.000
-20.000
Hækkun
Hér sjást áætluð verðlagsáhrif fjárlagafrum-
varpsins fyrir 1992. Meðalhækkunin á útgjöld
vísitölufjölskyldunnar nemur alls 26.418
krónum á ári, en á móti kemur.'að útgjöldin
lækka einnig, eða um 16.050 krónur á ári.
Það er aðallega vegna þess að jöfnunargjald
fellur niður um næstu áramót, en einnig
dragast frá verðuppfærslur, sem eru mikiil
hluti hækkananna.
I heildina er því áætlað að hækkunin nemi 10.360 krónum á ári eða 863 krónum á
mánuði. Fyrir einstakling næmi hún því 2.960 krónum á ári eða 247 krónum á mánuði.
Kannað hvort íslendingum er
mismunað við flugfarseðlakaup
Neytendasamtökin hafa skrifað samgönguráðherra bréf þar sem I
óskað er eftir því að sú ákvörðun að hafna beiðni SAS-flugfélagsins |
um 6 nátta fargjald til Norðurlanda verði afturkölluð. „Við lítum
svo á að það sé hlutverk ráðuneytisins að gæta ekki síður hags-
muna neytenda en fyrirtækja í ferðaþjónustu,” sagði Jóhannes Gunn-
arsson, formaður Neytendasamtakanna, við Morgunblaðið. Jóhannes
segir að samtökin afli sér nú upplýsinga um hvað hæft sé í orðrómi
um að íslendingum sé mismunað við kaup á flugfarseðlum, til dæm-
is sé nú til skoðunar hvort fullyrðingar um að það sé ódýrara að
kaupa flugfargjald frá Lúxemborg til New York um Keflavík en
frá Lúxemborg til Keflavíkur séu réttar.
Jóhannes sagði engan vafa á að
þessi ákvörðun hefði verið tekið
vegna hagsmuna Flugleiða og
kvaðst telja þau ummæli Birgis
Þorgilssonar ferðamálastjóra og
formanns Flugeftirlitsnefndar að
það væri dapurlegt að flugfélögin
SAS og Flugleiðir hefðu ekki getað
komið sér saman um verð á vetrar-
pakkanum forkastanleg.
Jóhannes Gunnarsson sagði að
ummæli Birgis Þorgilssonar í sjón-
varpsviðtali á þá leið að vissulega
hefði verið tekið tiilit til hagsmuna
Flugleiða þegar beiðni SAS væri
hafnað, og þau ummæli Sigurðar
Helgasonar forstjóra Flugleiða í
viðtali við DV að félagið hefði talið
þessar breytingar óæskilegar væri
ekki hægt að túlka öðru vísi en svo
að hagsmunir Flugleiða hefðu ráðið
ferðinni þótt ekki vildi hann full-
yrða að félagið hefði bein afskipti
af ákvörðuninni.
Jóhannes sagði að Neytendasam-
tökin væru ekki í aðstöðu til að
gera annað en að láta í sér heyra
þegar hagsmunir neytenda væru
bornir fyrir borð með þessum hætti. iiins almenna neytanda að bregðast t
Að öðru leyti væri það í höndum við málum sem þessum.
Stúlkur seldu blóm á
fölskum forsendum
LÖGREGLAN hafði aðfaranótt laugardagsins afskipti af þremur
17 ára stúlkum sem maður nokkur hafði fengið til að selja rósir í
þágu Kvcnnaathvarfsins. í ljós kom að rósasalan tengdist Kvennaat-
hvarfinu ekkert og óskuðu aðstandendur þess eftir að aðhafst yrði
í málinu. Rósirnar voru seldar við skemmtistaði í borginni á 300
krónur og fengu stúlkurnar 60 króna sölulaun fyrir hverja.
Lögreglan tók 19 rósir af einni
stúlkunni sem sagðist hafa ráðið
sig í gegnum smáauglýsingu til að
selja rósirnar og hafði tekið sér
stöðu við skemmtistaði borgarinnar
á annatíma þijár helgar í röð.
Stúlkah sagði að maður I húsi í
Austurbænum hefði auglýst eftir
sölufóki og sagt að rósirnar væru
seldar til styrktar Kvennaathvarf-
inu. Þegar forsvarsmenn athvarfs-
ins fréttu um þessa starfsemi komu
þeir hins vegar af íjöllum ög ósk-
uðu eftir því við lögreglu að þessi
blómasala í þeirra nafni yrði stöðv-
uð.