Morgunblaðið - 18.12.1991, Síða 1

72 SIÐUR B
289. tbl. 79. árg. MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 1991 Prentsmiðja Morgnnblaðsins
Jeitsín Rússlandsforseti segist hafa samið við Míkhaíl Gorbatsjov:
Sovétríkin úr sögunni frá
og með næstu áramótum
Moskvu. Reuter.
James Baker, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, gerir nú
víðreist um Sovétríkin en um
þessar mundir eru þau að leys-
ast upp í fimmtán sjálfstæð
ríki. 1 gær heimsótti Baker
Kírgístan, Azerbajdzhan og
Kazakhstan. Hér sést Baker
ásamt Askar Akajev, forseta
Kírgístans, á flugvellinum í
Manas.
SOVÉTRÍKIN Iíða undir lok um áramótin samkvæmt samkomulagi
Borís Jeltsíns, forseta Rússlands, og Míkhaíls Gorbatsjovs, forseta
Sovétríkjanna, sem náðist í gær á tæplega tveggja tíma fundi. Jelts-
ín staðfesti þetta í gærkvöld í samtali við Rússnesku upplýsingaskrif-
stofuna: „Frá og með áramótum getum við lifað nýju og betra lífi
án Sovétríkjanna fyrrverandi.“ Jeltsín sagði að Gorbatsjov óskaði
nýja samveldinu nú velfarnaðar og ætlaði sér ekki að leggja stein í
götu þess. Sagði Jeltsín að þetta væri augljós stefnubreyting af hálfu
Gorbatsjovs.
Að sögn Tass-fréttastofunnar
ákváðu forsetarnir að um áramótin
hefðu rússnesk stjórnvöld tekið við
opinberum verkefnum sovéskra
stofnana. Hafði fréttastofan það eft-
ir Gorbatsjov að hann teldi enn að
upplausn og endalok Sovétríkjanna
gerðu vandamál þjóða þeirra enn
verri. „Ef æðstu ráðin [þing lýðveld-
anna] eru hlynnt Samveldi sjálf-
stæðra ríkja þá virði ég þá ákvörð-
un,“ hafði Tass eftir Gorbatsjov.
Pavel Vostsjanov, blaðafulltrúi
Jeltsíns, sagði í gær að sovéski
fáninn yrði dreginn niður í Kreml á
gamlárskvöld. Kreml sjálf, aðsetur
sovéskra stjórnarstofnana, færðist
undir rússnesk yfirráð. Rússneska
þingið lýsti því yfir í gær að það
tæki við starfsemi og eignum sov-
éska þingsins. Að sögn Tass mót-
mæltu þingfulltrúar frá Mið-Asíu-
lýðveldum Sovétríkjanna þessu og
sökuðu Rússa um yfirgang. Innan
skamms mun Rússland taka við sov-
éska seðlabankanum, Gosbank, að
því er tilkynnt var í gær. Um það
var og samið í gær við tólf erlenda
banka að Sovétríkin og arftakar
þeirra þyrftu ekki að borga af er-
lendum lánum í þijá mánuði í byijun
næsta árs en vextir yrðu hins vegar
greiddir.
Á laugardag- hittir Borís Jeltsín
leiðtoga fimm Asíulýðvelda Sovét-
ríkjanna í Alma Ata, höfuðborg
Kazakhstans. Þessi lýðveldi hafa
ákveðið að ganga í Samveldi sjálf-
stæðra ríkja að uppfylltum ákveðn-
um skilyrðum. Sagði Seitkazíj
Motajev, talsmaður forseta Kazakh-
stans, í gær að nýju aðildarríkin
yrðu jafnrétthá stofnendunum,
Úkraínu, Rússlandi og Hvíta-Rúss-
landi. Yrði nafni ríkjabandalagsins
breytt í Samveldi evróasískra ríkja.
Jeltsín segir að á fundinum verði
m.a. samið um tilhögun varnarmála
í samveldinu og útnefndur yfirmaður
heraflans. Aðstoðarmaður James
Bakers, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, sagði í gær að Jevgeníj
Sjaposníkov, varnarmálaráðherra
Sovétríkjanna, hefði sagst búast við
að hann yrði yfirmaður herafla sam-
veldisins. Gorbatsjov hefur það hlut-
verk með höndum nú hvað Sovétrík-
in varðar. Leoníd Kravtsjúk, forseti
Úkraínu, hefur lýst sig yfirmann
heraflans þar í landi og hið sama
gerði Ajaz Mutalibov, forseti Az-
erbajdzhans, í gær hvað hans lýð-
veldi varðar. Andrej Gratsjov, tals-
maður Gorbatsjovs, sagði í gær að
Sovétforsetinn myndi leggja ákveðn-
ar tillögur um framtíð hersins fyrir
fundinn í Alma Ata og svo kynni
að fara að hann yrði þar viðstaddur.
Samkvæmt fréttum Reuters-frétta-
stofunnar verður honum ekki boðið
á fundinn. Um framtíð Sovétríkj-
anna og Gorbatsjovs sagði Gratsjov
að forsetanum væri nú umhugað um
að tryggja snurðulaust breytinga-
skeið sem lokið yrði um miðjan jan-
úar. Neðri deild sovéska þingsins
krafðist þess í gær að Gorbatsjov
segði af sér.
Reuter
Dóttír Marcos-hjónanna snýr heim
Irene Marcos, dóttir Ferdinands Marcosar heitins forseta Filippseyja og
Imeldu eiginkonu hans, kom í gær til ættjarðar sinnar eftir sex ára
útlegð í Malasíu. Sést hún hér ásamt móður sinni við kömuna til landsins.
Reuter
Olszewski gefst upp á sljórnarmyndun í Póllandi:
Samstarf fimm Sam-
stöðuflokka úr söpumii
Varsjá. Reuter. 1 ■
JAN Olszewski gafst í gær upp á
að mynda ríkisstjórn í Póllandi
og sagði Lech Walesa forseta
hafna allri samvinnu. „Æðstu
embættismenn ríkisins verða að
að sýna gagnkvæma hollustu til
að hægt sé að ná árangri, þeir
verða að haga sér í samræmi við
reglur lýðræðisins,“ sagði Olsz-
ewski í afsagnarbréfi sínu. Fyrir
tveim vikum samþykkti Walesa
tilnefningu Olszwskis eftir langt
þóf en forsetanum þótti efnahags-
máiastefna flokkanna fimm sem
upprunalega studdu væntanlega
stjórn vera í lausu lofti. Tveir
flokkanna hafa þegar slitið sam-
starfinu.
Fyrii' ári mistókst Olszewski að
myndá stjórn og var ósamkomulag
við Walesa einnig ástæðan. Að sögn
breska vikuritsins The Economist
vill Walesa helst fá að ákveða sjálfur
hveijir skipi allar ráðherrastöður og
jafnframt reynir hann að koma
manni frá Gdansk í embætti forsæt-
isráðherra en valdagrundvöllur for-
setans er þar í borg. Hin mikilvæg-
asta valdamiðstöðin er Varsjá og
þaðan kemur Olszewski sem neitar
staðfastlega að sætta sig við ofríki
af hálfu Walesa, segir vikuritið.
Óljóst er hvort þingið, Sejm, sam-
þykkir afsögn Olszewskis. Fráfar-
andi forsætisráðherra er Jan
Krzysztóf Bielecki sem vill halda
áfram harðri markaðsstefnu og nýtur
stuðnings Walesa. Flokkarnir fimm
höfðu náð samkomulagi um að milda
stefnuna nokkuð en andstaða al-
mennings við markaðsstefnuna hefur
farið hraðvaxandi að undanförnu
vegna atvinnuleysis og lélegra lífs-
kjara. Tvær milljónir manna eru án
vinnu en Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
(IMF) er samþykkur aðhaldsstefnu
Stjórnarkreppu var afstýrt í
Noregi i gærmorgun er mála-
miðlunarsamkomulag náðist i
Stórþinginu um breytingar á
skattalöggjöfinni eftir strangar
og tvísýnar samningaviðræður
stjórnmálaflokkanna.
Fulltrúar flokkanna, Verkamann-
aflokksins, Miðflokksins, Kristilega
þjóðarflokksins og Hægriflokksins,
lýstu allir yfir sigri eftir að mála-
fráfarandi stjórnar og telur hana
nauðsynlega til að treysta efnahag-
inn. Bielecki og Bronislaw Geremek,
einnig umbótasinni, reyndu báðir að
mynda ríkisstjórn eftir kosningarnar
27. október en mistókst. Flokkur
Bieleckis ákvað að slíta samstarfi
flokkanna fimm í síðustu viku og bar
við vantrú á að samkomulag næðist
um skynsamlega efnahagsstefnu. Á
laugardag hrökk annar flokkur frá
og sagði Olszewski ekki nógu ákveð-
inn í að snúa frá stefnu ríkisstjórnar
Bieleckis.
miðlunarsamkomulagið náðist.
Breytingarnar þýða að norskir laun-
þegar greiða 6,9 milljörðum norskra
króna minna í skatta á næsta ári
en ella, eða jafnvirði 64 milljarða
ISK. Hægriflokkurinn stóð gegn
óbreyttu frumvarpi ríkisstjórnarinn-
ar en lét af andstöðunni eftir að
komið var til móts við kröfu flokks-
ins um lækkun hátekjuskatts og létt-
ari skattbyrði fyrirtækja.
Noregur:
Málamiðlun í skattamálum
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.