Morgunblaðið - 21.01.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 1992
Lóðum skilað í
Rimahverfi:
Gefur ekki
rétta mynd
af heildar-
lóðafjölda
- segirskrif-
stofustjóri borg-
arverkfræðings
SIGRÚN Mag-núsdóttir vakti at-
hygli á því á fundi borgarstjórn-
ar í síðustu viku að í Rimahverfi
í Grafarvogi hefði fleiri lóðum
verið skilað en úthlutað á síðasta
ári. Agúst Jónsson, skrifstofu-
stjóri borgarverkfræðings, segir
að taka verði tillit til þess að í
yfirliti yfir lóðaúthlutanir jafn-
gildi hver einbýlishúsalóð einni
íbúð í fjölbýlishúsi og tölurnar
gefi þannig ekki rétta mynd af
heildarlóðafjölda.
Sigrún sagði að 48 lóðum hefði
verið úthlutað í Rimahverfi á síð-
asta ári en 65 lóðum verið skilað.
Þá sagði hún að ekki hefði tekist
að endurúthluta lóðum sem skilað
var þegar á árinu 1990. Á því ári
hefði t.d. 66 lóðum undir parhús
verið skilað en mun fleiri lóðum
undir parhús væri almennt skilað
heldur en undir einbýlishús.
Ágúst Jónsson sagði, í samtali
við Morgunblaðið, að allt ætti þetta
sér eðlilegar skýringar. Hann benti
á að þegar tekið væri saman yfirlit
um úthlutanir lóða væru lóðir undir
einbýlishús og hver íbúð í fjölbýlis-
húsi lagðar að jöfnu. í Rimahverfi
hefði einni lóð undir fjölbýlishús
með 24 íbúðum verið skilað og það
skekkti myndina væri litið á tölum-
ar án tillits til þess.
Ágúst sagði að í Rimahverfi hefði
allmörgum parhúsalóðum verið út-
hlutað og mun fleíri en úthlutað
hefði verið í Engjahverfi á síðasta
ári. „Þannig verður að hafa í huga
að þó að lóðum hafi verið skilað í
Rimahverfi eru þær ekki hlutfalls-
lega fleiri en í Engjahverfi," sagði
Ágúst.
Ágúst sagði að til skýringar
væri rétt að fram kæmi að þegar
verið væri að tala um úthlutanir
og skilanir lóða væru sumar lóðim-
ar taldar oftar en einu sinni.
Millilandaflug
Flugleiða:
Bókanir um
8% meiri
en í fyrra
BÓKANIR í millilandaflugi
hjá Flugleiðum fyrstu fjóra
mánuði ársins eru um 8%
meiri en á sama tímabili í
fyrra, og að sögn Margrétar
Hauksdóttur hjá upplýs-
ingadeild Flugleiða, er
aukningin í samræmi við
aukið sætaframboð.
í Atlantshafsfluginu er sæt-
aframboð nú 10% meira en í
fyrra, og til Norðurlanda er
það um 12% meira. Sætafram-
boð til Bretlands og annarra
Evrópulanda er hins vegar
svipað og í fyrra. Margrét
sagði sennilega skýringu á
auknum bókunum vera hag-
stætt verð sem í boði væri, en
nýlega kynntu Flugleiðir ný
fargjöld til New York og Balti-
more, sem em um 22% lægri
en lægstu skráðu gjöld félags-
ins á þessari flugleið.
Þátttakendur á utanríkismálaráðstefnu Sjálfstæðisflokksins á laugardag Motgunbiað.ð/svemr
Utanríkismálaráðstefna Sjálfstæðisflokksins um ný viðhorf í breyttu umhverfi:
Þýðing Keflavíkurstöðvarinn-
ar mun aukast á næstu árum
EES-leiðin kann að reynast íslendingum ófær, segir Davíð Oddsson
MIKILVÆGI Ráðstefnunnar um öryggi og samvinnu í Evrópu og
Vestur-Evrópu sambandsins (VES) mun líklega aukast á næstu árum
en búast má við að hlutverk Atlantshafsbandalagsins haldist óbreytt.
Þrátt fyrir niðurskurð í varnarstöðinni á Keflavíkurflugvelli er búist
við að mikilvægi hennar aukist og að niðurskurður þar verði minni en
í öðrum herstöðvum sem fjármagnaðar eru af Bandaríkjamönnum.
Þetta kom fram á ráðstefnu um utanríkis- og öryggismál sem utanrík-
ismálanefnd Sjálfstæðisflokksins, utanríkismálanefnd Sambands ungra
sjálfstæðismanna og Landsmálafélagið Vörður héldu síðastliðinn laug-
ardag.
Frummælendur á ráðstefnunni
voru Davíð Oddsson forsætisráð-
herra, Arnór Hannibalsson prófessor,
Björn Bjamason alþingismaður,
Gunnar Pálsson sendiherra, Albert
Jónsson deildarstjóri í forsætisráðu-
neytinu og Arnór Siguijónsson varn-
armálafulltrúi. Auk þeirra tóku Eyj-
ólfur Konráð Jónsson formaður utan-
ríkismálanefndar Alþingis og Jón
Kristinn Snæhólm formaður utanrík-
ismálanefndar SUS þátt í pallborðs-
umræðum.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
vék að samrunaþróuninni í Evrópu í
inngangsorðum sínum og sagði að
íslendingar hefðu reynt að verða
þátttakendur í þessari þróun með
samningaviðræðum um evrópskt
efnahagssvæði. Nú benti hins vegar
margt til þess að sú leið reyndist
íslendingum ófær og að hinar EFTA-
þjóðirnar myndu ganga beint í Evr-
ópubandalagið. Eftir þijú ár gæti því
farið svo að Islendingar yrðu einir
eftir í EFTA. Þessi mál hlytu að
snerta öiyggismálin og á næstu árum
yrðu Islendingar að vera vel á varð-
bergi og vera viðbúnir því að laga
sig að breytingum á því svið.
Sovétdekur
Alþýðubandalagsins
Björn Bjamason alþingismaður
ræddi um hrun Sovétríkjanna og
áhrif þess á íslensk stjómmál. Minnti
hann á að ýmsir hefðu lengi haft
aðdáun á Sovétríkjunum og barist
fyrir því í ræðu og riti að íslending-
ar hættu varnarsamstarfi við vest-
rænar lýðræðisþjóðir til þess að geta
þjónað sovéskum hagsmunum betur.
Enn skorti þó markvissa úttekt á
þessu Sovétdekri og flótti Alþýðu-
bandalagsins frá rökræðum um
þennan þátt í stefnu þess sýndi best,
hve viðkvæmt málið væri. Því fyrr
sem þessi mál væm rædd af hrein-
skilni þeim mun betra væri það fyrir
stjómmálaþróun hérlendis. Þá taldi
Bjöm nauðsynlegt að íslendingar
löguðu sig að nýjum aðstæðum í
verslunarháttum við fyrram Sovét-
ríki. í umræðum um saltsildarsamn-
ing við Rússa hefðu íslensk stjórn-
völd vísað frá sér ákvörðun um lán-
veitingu og sagt. réttilega, að hér
væri um ákvarðanir seljenda og við-
skiptabanka þeirra að ræða. Væri
það vísbending um að stjórnvöld
hygðust hætta að vera miíliliður í
þessum viðskiptum og hafa þau á
sama grundvelli og önnur milliríkja-
viðskipti.
Upplausn í Austur-Evrópu
Arnór Hannibalsson prófessor
fjallaði um öryggismál Austur-Evr-
ópu og benti á að þau væru öll í
upplausn í tómarúmi því sem skap-
ast hefði við hvarf Varsjárbandalags-
ins. í álfunni væri því við mörg ugg-
vænleg vandamál að glíma og ríkis-
stjórnir hennar væru nú að móta
nýja öryggismálastefnu á fálm-
kenndan hátt. Við slíkt ástand vissu
ríkisstjómir hinna nýfijálsu ríkja
ekki hvemig þær ættu að bregðast
við aðsteðjandi hættum og því væri
sú ósk þeirra skiljanleg að Atlants-
hafsbandalagið víkkaði öryggiskerfi
sitt út, þannig að það næði einnig
til þessara landa. NATO-ríkin ættu
þó erfitt með að skuldbinda sig í
Austur-Evrópu og því skipti mestu
máli að þar verði komið á lýðræðis-
legri stjórnskipan. Takist það muni
sprengihættan af Iandamæraátökum
smám saman hverfa.
Mikilvægi RÖSE eykst
Gunnar Pálsson fjallaði um örygg-
ismál Evrópu með tilliti til Ráðstefn-
unnar um öryggi og samvinnu í Evr-
ópu (RÖSE) og taidi hann að mikil-
vægi hennar hefði aukist með hvarfi
Varsjárbandalagsins og þátttöku
hinna nýfijálsu ríkja í ráðstefnunni.
Ráðstefnan væri að koma á fót nýjum
stofnunum sem ættu að stuðla að
og standa vörð um frið og mannrétt-
indi. Mætti þar nefna kosningaskrif-
stofu í Varsjá, sem ætti að greiða
fyrir lýðræðislegum stjórnarháttum
og standa vörð um mannréttindi í
aðildarríkjunum, og átakavarnastöð
í Vínarborg, en hlutverk hennar
væri að koma í veg fyrir átök með
miðlun upplýsinga og e.t.v. milli-
göngu í deilumálum. Einnig væri lík-
legt að samvinna á sviði efnahags-
mála myndi í auknum mæli ryðja sér
til rúms innan ráðstefnunnar með
það fyrir augum að móta almennar
reglur um viðskipti sem kæmu ný-
fijálsu ríkjunum vel en ekkert væri
jafn líklegt til að ógna friðnum og
hið bágborna efnahagsástand þar.
Gunnar sagði það óyggjandi að
RÖSE hefði lagt drög að nýju öryggi-
skerfi í Evrópu og því til staðfesting-
ar væri nóg að nefna að aðildarríki
hennar yrðu sennilega fleiri en fimm-
tíu innan skamms en voru áður 38.
Of snemmt væri hins vegar að spá
um það hvort RÖSE mun eflast sem
þessi nýi öryggisvettvangur eða riðl-
ast þegar á hólminn væri komið. Nú
væri grundvallarregla ráðstefnunnar
að allar ákvarðanir skuli taka með
fullu samþykki allra aðildarríkja en
eftir fjölgun þeirra þyrfti ekki að líta
lengra en til Júgóslavíu til að sjá að
sú skipan væri ónothæf. Þá skipti
máli fyrir framtíð RÖSE hvort henni
væri gert kleift að grípa inn í rás
atburða með raunverulegum aðgerð-
um í stað pólitískra yfirlýsinga ein-
göngu en þróunin væri í þessa átt
eins og eftirlitssveitir RÖSE í Júgó-
slavíu sönnuðu. Gunnar taldi að
hið nýja evrópska öryggiskerfi myndi
ekki gera NATO úrelt eða óþarft.
NATO hefði átt frumkvæði að því
að efla RÖSE á alla lund en myndi
að sjálfsögðu taka aukið mið af henni
í pólitísku samráði. Hvað íslendinga
áhrærði yrði ekki komist hjá aukinni
þátttöku þeirra í störfum RÖSE.
Staða NATO
í ræðu Alberts Jónssonar deildar-
stjóra var vikið að breytingum á
varnarsamstarfí Bandaríkjanna og
Vestur-Evrópu og þá sérstaklega
með tilliti til NATO og Vestur-Evr-
ópu sambandsins (VES) en öryggis-
málasamvinna Evrópubandalagsins
fer fram innan þess. Sagði Albert
að þijú atriði virtust skipta mestu
máli er rætt væri um framtíð NATO:
Þróun mála í Austur-Evrópu og Sov-
étríkjunum, þróun EB og VES og
síðast en ekki síst þróun innanlands-
stjórnmála í Bandaríkjunum.
Albert sagði það ljóst að NATO
veiktist með endalokum kalda stríðs-
ins og hvarfi óvinarins. Bandalagið
væri ekki sniðið til að fást við þær
margvíslegu hættur sem steðjuðu að
álfunni á næstu áram og væri ástæða
til að ætla að hlutverk þess takmark-
aðist áfram við landamæri þess.
Stofnanir eins RÖSE og sérstaklega
EB hefðu meiri möguleika á að fást
við hinar efnahagslegu, félagslegu
og pólitísku rætur hinna nýju vanda-
mála álfunnar. Þessi þróun yrði lík-
lega til þess að EB-ríkin hefðu enn
nánara öryggissamstarf innan VES
og ákvarðanir færðust til þess frá
NATO. Slíkt fæli í sjálfu sér ekki
hættu á að NATO leystist upp því
að ekki þyrfti að efast um vilja
EB-ríkja til að halda tilgangi þess
óbreyttum. Spurningin snerist frem-
ur um vilja Bandaríkjamanna til
áframhaldandi NATÖ-samstarfs.
Miðað við breyttar aðstæður í al-
þjóðamálum og slæma stöðu ríkis-
fjármála í Bandaríkjunum væri ekki
hægt að treysta á að Bandaríkja-
menn vilji leggja mikið á sig eða
kosta til miklum fjármunum til að
tryggja framtíð NATO.
Albert benti á að allar vísbending-
ar um að NATO yrði lagt niður eða
viki til hliðar fyrir EB, væru áhyggju-
efni fyrir íslendinga. Meginlands-
veldi, eins og allt stefndi í að EB
yrði, gæti ekki tryggt öryggi íslend-
inga þegar til langs tíma væri litið.
Hagsmunum íslendinga væri best
borgið með náinni varnarsamvinnu
við Atlantshafsveldin, Bretland og
Bandaríkin, og þó einkum Bandarík-
in, sem væra hið eina sanna Atlants-
hafsveldi vegna flotastyrks síns. Al-
bert taldi að sú aukaaðild, sem ís-
lendingum hefur verið boðin að VES
væri bót í máli þótt hún tryggði varla
raunveruleg áhrif á ákvarðanir innan
þess. Hvort sem Islendingar gengju
í EB eða ekki væri brýnt fyrir þá
að efla tengsl sín og öryggissam-
vinnu við Bandaríkjamenn. íslend-
ingar geti ekki valið á milli Evrópu
og Norður-Ameríku af hernaðarleg-
um og pólitískum ástæðum og því
sé NATO mikilvægasti vettvangur
fyrir íslensk öryggismál.
Framtíð varnarstöðvarinnar á
Keflavíkurflugvelli
I ræðu Arnórs Siguijónssonar um
framtíð varnarstöðvarinnar á Kefla-
víkurflugvelli kom fram að þýðing
hennar mun að öllum líkindum auk-
ast á næstu árum þrátt fyrir niður-
skurð. Bandaríkjamenn hafa tekið
ákvörðun um, að fækka orrastuflug-
vélum úr átján í tólf, hætta starfsemi
Troposcatter-fjarskiptakerfísins auk
þess sem stefnt er að því að fækka
starfsmönnum. Að öðru leyti hafí
mikill niðurskurður til varnarmála í
Bandaríkjunum ekki merkjanleg
áhrif á starfsemi vamarliðsins. Að
mati Arnórs eru ekki miklar líkur á
róttækum breytingum á hlutverki og
starfsemi varnarliðsins fram til árs-
ins 1995 vegna aukins hernaðarlegs
mikilvægis Islands á Norður-Atlants-
hafi og nýrrar áætlunar NATO um
liðs- og birgðaflutninga frá Norður-
Ameríku til Evrópu á hættu- og ófrið-
artímum.
í pallborðsumræðum á ráðstefn-
unni spunnust nokkrar umræður um
hlutverk NATO í breyttri Evrópu.
Björn Bjarnason lagði áherslu á, að
þrátt fyrir samrunaþróunina í Evrópu
væri ekki um það að ræða að VES
tæki við hlutverki NATO. Bandalög-
in efldu hvort annað og starf þeirra
væri samrýmanlegt. Fyrir íslendinga
væri mikilvægast að leggja sitt af
mörkum til að styrkja framtíð NATO
ásamt því að taka meiri þátt í örygg-
issamvinnu Evrópuríkja. Þá þyrfti
ef til vill að huga betur að samskipta-
reglum í vamarsamstarfinu við
Bandaríkjamenn og sem dæmi nefndi
Björn að fyrir ári hefði brottflutning-
ur AWACS-ratsjárvéla frá íslandi
komið íslenskum stjórnvöldum í opna
skjöldu. Eyjólfur Konráð Jónsson
taldi að öryggishagsmunum íslend-
inga hefði ávallt verið best borgið
innan NATO og því væri óþarfí að
breyta þar nokkru um við núverandi
aðstæður.
Kj.M.