Morgunblaðið - 21.02.1992, Side 1
64 SIÐUR B/C/D
43. tbl. 80. árg. FÖSTUDAGUR 21. FEBRÚAR 1992 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Suður-Afríka:
Umbæturnar bomar
undir þjóðaratkvæði
De Klerk sagði að úrslit
kosninganna sýndu að nauðsyn-
legt væri að fá úr því skorið hvaða
flokkur nyti stuðnings hvíta minni-
hlutans í viðræðum sem hafnar
hafa verið um nýja stjórnarskrá.
Blökkumannahreyfingin Afr-
íska þjóðarráðið (ANC) fordæmdi
ákvörðun forsetans og sagði hana
til marks um kynþáttamismunun
þar sem atkvæðagreiðslan myndi
einskorðast við hvíta Suður-Afr-
íkumenn.
Talsmaður íhaldsflokksins,
Casper Uys, kvaðst sannfærður
um að Búar myndu hafna stefnu
de Klerks í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni þar sem þeir vildu „ekki
fremja sjálfsmorð".
Vestrænn stjómarerindreki í
Jóhannesarborg sagði að þetta
væri djarfasta ákvörðun sem de
Klerk hefði tekið sem forseti til
þessa og bætti við að hún gæti
jafnvel reynst „fífldirfska".
De Klerk hyggst segja af sér styðji meirihluti hvítra ekki stefnu hans
Höfðaborg. Reuter.
F.W. de Klerk, forseti Suður-
Afríku, kvaðst í gær ætla að
boða til þjóðaratkvæðagreiðslu
á meðal hvítra Suður-Afríku-
manna til að fá úr því skorið
hvort meirihluti þeirra styddi
umbótastefnu stjórnarinnar.
Daginn áður hafði flokkur hans
goldið afhroð í aukakosningum.
„Ef ég bíð ósigur í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni segir stjórn
Þjóðarflokksins af sér og þið
fáið þá kosningar," sagði forset-
inn á þinginu.
De Klerk sagði að þjóðarat-
kvæðagreiðslan myndi að öllum
líkindum fara fram fyrir lok mars,
en dagsetningin yrði ekki ákveðin
fyrr en í næstu viku.
Daginn áður hafði íhalds-
flokkurinn, sem er andvígur af-
námi kynþáttaaðskilnaðar í Suður-
Afríku, unnið sigur í aukakosning-
um til þingsins í Potchefstroom,
einu af höfuðvígjum Þjóðarflokks-
ins. Litið er á kosningarnar sem
besta mælikvarðann á skoðanir
hvíta minnihlutans á breytingun-
um í landinu frá því de Klerk lét
blökkumannaleiðtogann Nelson
Mandela lausan og heimilaði
stjómmálastarfsemi blökku-
mannahreyfinga fýrir tveimur
ámm.
, Reutcr
Frambjóðandi suður-afríska íhaldsflokksins í aukakosningunum í
Potchefstroom fagnar hér sigri í gær eftir að hafa borið sigurorð
af Þjóðarflokki F.W. de Klerks forseta.
ísraelar ráðast inn í Suður-Líbanon:
Herinn ruddist gegn-
um vegatálmanir SÞ
biðu að minnsta kosti tveir óbreyttir
borgarar bana og 11 særðust, en
flestir íbúa þorpanna tveggja höfðu
þegar flúið vegna loft- og stórskota-
árása ísraela. Tugþúsundir manna
flúðu frá öðrum þorpum í grennd-
inni er fregnir bárust af innrásinni.
ísraelar segja að innrásin hafí
verið gerð til að eyðileggja bæki-
stöðvar skæruliðanna., og stöðva
flugskeytaárásir þeirra á norður-
hluta ísraels. Boutros Boutros-
Ghali, framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, hvatti Israela til að
kalla hersveitirnar tafarlaust heim
og fyrirskipaði háttsettum embætt-
ismanni samtakanna að kalla sendi-
herra ísraels á sinn fund til að mót-
mæla innrásinni.
„Þið vitið að þegar við tölum um
takmarkaðan tíma setjum við ekki
ákveðin takmörk," sagði Yitzhak
Shamir aðspurður um hvenær her-
mennirnir yrðu kallaðir heim.
Naqoura í Líbanon, Sameinuðu þjóðunum,
Jerúsalem. Reuter.
ÍSRAELSKIR hermenn og skrið-
drekar ruddust í gær gegnum
vegatálmanir friðargæslusveita
Sameinuðu þjóðanna (SÞ) og réð-
ust inn í þorp í suðurhluta Líban-
ons. Nokkur hundruð skæruliða
veittu harða mótspyrnu og héldu
áfram flugskeytaárásum á norð-
urhluta ísraels. Boutros Boutros-
Ghali, framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, hvatti ísraela til
að kalla hermenn sína tafarlaust
heim. Yitzhak Shamir, forsætis-
ráðherra Israels, vildi ekki segja
hversu lengi hersveitirnar yrðu á
svæðinu og yfirmenn friðargæslu-
sveitanna óttuðust að ísraelar
væru með innrásinni að stækka
„öryggissvæðið", sem þeir höfðu
þegar hertekið innan landamæra
Líbanons.
Talsmenn friðargæslusveita Sam-
einuðu þjóðanna í Líbanon sögðu að
350 manna hersveitir með 17 skrið-
dreka, jarðýtur og þyrlur hefðu haf-
ið innrásina skömmu eftir dögun í
gær. Friðargæslusveit hefði lagt
brynvörðum bifreiðum á veginn við
þorpið Sribbin í því skyni að stöðva
hersveitimar, sem hefðu á hinn bóg-
inn hótað valdbeitingu og notað
jarðýturnar til að ryðja bifreiðunum
burt. Fjórir liðsmenn friðargæslu-
sveitanna saerðust; tveir urðu fyrir
skotum frá ísraelum en talið er að
hinir hafí lent í skothríð skæruliða.
Heimildarmenn innar. friðar-
gæslusveitanna sögðu að ísraelar
hefðu náð á sitt vald tveimur þorp-
um, Kafra og Yater, sem hafa verið
á meðal höfuðvígja Hizbollah-
skæruliða. Fregnir hermdu að þrír
ísraelskir hermenn hefðu beðið bana
og fímm særst í hörðum bardögum
við skæruliða. Að minnsta kosti sjö
skæruliðar féllu og 17 særðust. Þá
Reuter
Liðsmenn friðargæslusveita Sameinuðu þjóðanna hlynna að særðum
félaga sínum í höfuðstöðvum sveitanna í Líbanon eftir að hann hafði
verið fluttur þangað með þyrlu í gær.
Umframbirgðum Evrópubanda-
lagsins verði breytt í eldsneyti
Brussel. The Daily Telegraph.
ROTTÆKAR tillögur um að breyta gífurlegum umframbirgðum
jarðargróða í jurta-eldsneyti fyrir bifreiðar hafa verið kynntar hjá
framkvæmdastjórn Evrópubandalagsins. Samkvæmt tillögunum
mundi 32 milljóna tonna hveitifjall eyðast upp jafnframt því sem
landnýting bænda yrði ekki Iengur bundin matvælaframleiðslu ein-
göngu og dregið yrði úr mengun frá útblæstri bifreiða.
Christiane Scrivener, sem fer
með skattamál hjá framkvæmda-
stjórninni, fékk samþykktar tillög-
ur um stórfelldan skattaafslátt fyr-
ir ,jurtaeldsneyti“ eins og etanól,
sem hægt er að blanda bensíni.
Hún sagði að innan fárra ára ætti
jurtaeldsneyti að nema um fímm
hundraðshlutum allrar eldsneytis-
notkunar í Evrópu. Nýlega kom
fram í rannsókn sem gerð var á
vegum EB að kornjurtir, kartöflur,
sólfíflar og síðast en ekki síst rauð-
rófur hentuðu mjög vel til fram-
leiðslu á jurtaeldsneyti.
Scrivener sagði að það mundi
aðeins kosta um eina krónu að
framleiða um 20 lítra af etanól-
eldsneyti úr geijuðum jarðargróða,
en verðið mundi hækka þegar að
markaðssetningu og dreifingu
kæmi. Hún bætti við að engar
breytingar þyrfti að gera á sprengi-
hreyflum þar sem jurtaeldsneytið
yrði blandað bensíni.
Umhverfissamtök mótmæltu
þessum tillögum þegar á miðviku-
dag og sögðu að áætlunin yrði
aðeins til þess að hvetja bændur í
löndum Evrópubandalagsins til enn
meiri umframframleiðslu.
Sameinuðu þjóðirnar:
Saddam mesti
harðstjórinn
eftir stríð
Genf. The Daily Telegraph.
MAX van den Stoel, sérlegur
rannsóknari Sameinuðu þjóð-
anna, sakaði í gær stjórn
Saddams Husseins Iraksfor-
seta um grimmdarverk og
mannréttindabrot sem ættu
sér ekki hliðstæðu frá heims-
styijöldinni síðari.
Van den
Stoel sagði í
skýrslu sem
hann lagði fyr-
ir mannrétt-
indanefnd
Sameinuðu
þjóðanna að
valdakerfíð í
írak miðaði
aðeins að því að tryggja ótak-
mörkuð völd Baath-flokksins og
Saddams. Hann lagði til að Sam-
einuðu þjóðimar sendu sérstaka
eftirlitsnefnd til landsins því
ástandið þar væri svo alvarlegt
að umheimurinn gæti ekki hald-
ið að sér höndum lengur.
Embættismaðurinn segir að
margir tugir þúsunda íraka hafi
horfið. í einu fangelsi sem hann
hafí komið í hafi hvorki meira
né minna en 96 manns beðið
aftöku. Þá sé ljóst að stefna
stjómarinnar hvað Kúrda varðar
sé þjóðarmorð.