Morgunblaðið - 26.02.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRÚAR 1992
Krefjast
landsvæða
í Litháen
Pjotr Kravtsjenko, utanríkis-
ráðherra Hvíta-Rússlands,
sagði í gær að stjórn sín hefði
gert kröfu til landsvæða í Lit-
háen, sem næðu til höfuðborg-
arinnar, Vilnius. Hann sagði
að stjórnin vildi leysa málið
með friðsamlegum hætti en
bætti við að Litháar hefðu
neitað að ræða það. Ráðher-
rann lét þessi orð falla í há-
degisverðarboði með sendi-
nefnd Evrópubandalagsins í
Mínsk. „Við ætlum ekki að
skapa annað Nagorno-Karbak
í miðri Evrópu,“ sagði hann
þó. „Við leysum málið eins og
siðmenntuðum mönnum sæm-
ir.“
Velayati í
friðarferð
Ali Akbar_ Velayati, utanríkis-
ráðherra írans, fór í gær til
Azerbajdzhans til að freista
þess að binda enda á bardaga
Azera og Armena vegna hér-
aðsins Nagomo-Karabak.
Hann ræddi við ráðamenn í
Bakú, höfuðborg Azerbajdz-
hans, í gær og fer til héraðsins
umdeilda og síðan til Jerevan,
höfuðborgar Armeníu, í dag.
Stórhríð í Mið-
austurlöndum
Sex manns biðu bana í snjó-
flóði á þorp í suðausturhluta
Tyrklands í fyrrinótt. Alls hafa
230 manns týnt lífi vegna snjó-
flóða á svæðinu í mánuðinum
og veðurfræðingar segja að
veðrið þar hafi ekki verið jafn
slæmt í tvo áratugi. Stórhríð
olli miklum usla í Miðaustur-
löndum í gær, meðal annars
varð að loka skólum í Jórdan-
íu. Verslanir og skrifstofur
voru lokaðar í ísrael og ekkert
fólk var á götum Jerúsalem-
borgar vegna óveðursins.
Vilja breyt-
ingar á Airbus
NEFND, sem hefur rannsakað
hvað olli brotlendingu Airbus
A-320 þotu franska flugfé-
lagsins Air Inter skammt frá
Strasbourg 20. janúar, hefur
lagt til að fyrirkomulagi mæli-
tækja í flugstjómarklefa þota
af þessari tegund verði breytt
til þess að koma í veg fyrir
mistök af hálfu flugmanna er
þeir stilla lækkun í aðflugi.
Ennfremur að skylt verði að
hafa jarðnándarmæli í öllum
þotum sem skráðar era í
Frakklandi og neyðarsendir
verði færður úr tijónu A-320
þotunnar í stél. Talið er að ár
muni líða þar til orsakir
óhappsins liggja endanlega
fyrir en þó er talið nær öruggt
að flugmenn þotunnar hafí
gert mistök er þeir létu þotuna
lækka flugið. Stjórntölvur hafi
verið mataðar á upplýsingum
sem gilda þegar um lækkun
eftir svifgeisla er að ræða en
tölvurnar hafí verið tengdar
hæðarmæli þotunnar í stað
aðflugshallamæla og því hafi
lækkunin verið mun örari en
ella.
f1T>
ERLENT
Manfred Wörner, framkvæmdastjóri NATO:
Samveldisríkin fái
aðild að samstarfs-
ráði bandalagsins
Kíev, Moskvu. Daily Telegraph, Reuter.
MANFRED Wörner, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, boðaði nýja tíma
samstarfs og samvinnu þegar
hann tilkynnti í Kíev, höfuðborg
Ukraínu, á sunnudag, að öllum
samveldisríkjunum eða sovétlýð-
veldunum fyrrverandi væri vel-
komið að taka þátt í samstarfs-
ráði Atlantshafsbandalagsins.
„Kalda stríðinu er lokið. Nú tek-
ur við samvinna í stað fjandskap-
ar. Hlutverk okkar er að tryggja
stöðugleika,“ sagði Wörner á
fréttamannafundi í Kíev en hann
var í sinni fyrstu heimsókn í austur-
vegi eftir hrun Sovétríkjanna. Ana-
tólíj Zlenko, utanríkisráðherra
Úkraínu, og Andrei Kozyrev, utan-
ríkisráðherra Rússlands, hafa báðir
þegið boð um að koma til Brussels
10. mars næstkomandi þegar fagn-
að verður nýjum þátttakendum í
samstarfsráði NATO. Aðeins Ge-
orgíu, sem er ekki hluti af samveld-
inu, hefur ekki verið boðin aðild
að ráðinu.
Einn megintilgangur með heim-
sókn Wörners var að þrýsta á, að
Rússar og Úkraínumenn kæmu sér
sem fyrst saman um skiptingu her-
aflans og hann kvaðst ánægður
með, að búið væri að flytja helm-
inginn af 2.600 skammdrægum
kjamorkuvopnum Úkraínu til
Rússlands þar sem þeim verður
eytt. Þá sagði Wörner, að Atlants-
hafsbandalagið, sem hefði verið
stofnað til að veijast Sovétríkjun-
um fyrrverandi, væri reiðubúið að
hjálpa samveldisríkjunum að koma
upp eigin heijum og hét um leið,
að engin afskipti yrðu höfð af inn-
ríkismálum þeirra.
Wörner átti einnig viðræður við
Kozyrev, utanríkisráðherra Rúss-
lands, í Moskvu, meðal annars um
Andófsmenn
dæmdir I Kína
Peking. Reuter.
WU XUECAN, fyrrverandi rit-
stjóri Dagblaðs alþýðunnar, mál-
gagns kínverska kommúnista-
flokksins, var í gær dæmdur til
fjögurra ára fangelsisvistar fyrir
að „dreifa gagnbyltingaráróðri".
Wu er 42 ára og var handtekinn
eftir að herinn braut á bak aftur
andóf lýðræðissinna á Torgi hins
himneska friðar í Peking árið 1989.
Hann gaf út „aukabláð" af Dag-
blaði alþýðunnar er andófíð stóð
sem hæst til að hvetja til þess að
Li Peng forsætisráðherra yrði vikið
frá og Zhao Ziyang fengi uppreisn
æru og endurheimti embætti leið-
toga kommúnistaflokksins.
Sex aðrir menn voru dæmdir
ásamt Wu, þeirra á meðal náms-
mannaleiðtoginn, Peng Rong, sem
fékk tveggja ára fangelsisdóm.
Peng var handtekinn eftir að hafa
birt ritgerð í maí 1990 þar sem
hann hélt því fram að kínverskir
námsmenn væru þunglyndir og
áhugalausir um námið eftir
grimmdarverk hersins í Peking 4.
júní 1989.
Ekki var vitað í gær hvaða dóma
hinir fengu, en þeirra á meðal voru
tveir atkvæðamiklir andófsmenn úr
röðum námsmanna, Zhai Weimin
og Li Mingqi.
Réttarhöldin yfír sjömenningun-
um hófust í desember. Helstu Ieið-
togar lýðræðissinnanna á Torgi hins
himneska friðar voru dæmdir fyrir
ári. Síðan hafa kínversk stjórnvöld
látið nokkra andófsmenn lausa úr
fangelsi vegna þrýstings frá
Vesturlöndum. Fréttaskýrendur
segja hins vegar að réttarhöldin
yfir sjömenningunum sýni að stóm-
völd hyggist ekki slaka á klónni.
áætlanir um að breyta rússneska
hergagnaiðnaðinum í venjulegan
framleiðslu- og neytendaiðnað.
Sagði Wörner NATO hafa á pijón-
unum sérstakt námskeið fyrir rúss-
neska iðnrekendur í þesu skyni.
Þá ræddi Wörner í gær við Jevg-
eníj Shaposhníkov, yfirmann sam-
veldishersins, og Alexander
Rútskoj, varaforseta Rússlands, og
í dag Borís Jeltsín forseta. Sam-
kvæmt frétt Itar-TASS fréttastof-
unnar var ekkert látið uppi um
efni viðræðnanna.
Beiðni Ceausescu um frelsi hafnað
Hæstiréttur Rúmeníu hafnaði í gær beiðni um að Nicu Ceausescu,
sonur einræðisherrans fyrrverandi, yrði látinn laus úr fangelsi af
heilsufarsástæðum. Hann afplánar nú sextán ára fangelsisdóm fyrir
dráp í byltingunni í desember 1989 þar sem föður hans var steypt.
Ceausescu þjáist af skorpulifur og æðaslitum í vélinda. Myndin var
tekin er hann fór úr dómshúsinu í Búkarest í fylgd lögreglu.
Þorskveiðar iindan ströndum Nýfundnalands;
EB vísar ásökunum um
ofveiði algjörlega á bug
Brussel. Reuter.
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evr-
ópubandalagsins (EB) mótmælti
i gær fullyrðingum Kanada-
manna þess efnis að fiskveiði-
skip EB-ríkja hefðu ofveitt
þorsk við Nýfundnaland. Hins
vegar bauð framkvæmdastjórn-
in Kanadamönnum til samstarfs
um veiðitakmarkanir til að
koma í veg fyrir að gengið yrði
of nærri þorskstofninum á mið-
unum við Nýfundnaland.
„Orsakir ofveiðinnar eru ósköp
einfaldar; þær má rekja til kanad-
ísku veiðiskipanna og mikillar
umfram veiðigetu þeirra,“ sagði
talsmaður framkvæmdastjórnar
EB.
John Crosbie, sjávarútvegsráð-
herra Kanada, sagði í fyrradag
að fiskistofnar undan Kanada-
ströndum væru í stórhættu vegna
mikillar veiði fiskiskipa frá EB.
Sagðist hann ráðgera að fara þess
á leit við Spánveija, Portúgali og
Þjóðveija að þeir féllust á nýjar
veiðitakmarkanir utan kanadísku
efnahagslögsögunnar. Ef við því
yrði ekki orðið myndu Kanada-
menn grípa til einhliða aðgerða til
að ná markmiðum sínum fram,
að sögn Crosbie.
Kanadamenn fullyrða að físki-
skip frá EB-ríkjunum hafí veitt
47.000 tonn af þorski undan Ný-
fundnalandi í fyrra en afli þeirra
á þeim slóðum 1990 var 22.000
tonn. Talsmaður framkvæmda-
stjórnar EB mótmælti því í gær
og sagði aflann hafa verið 27.000
tonn í fyrra og ráðgert væri að
hann yrði ekki meiri á þessu ári.
„Leggi Kanadamenn fram skyn-
samlegar tillögur um veiðita-
kmarkanir, sem byggjast á sam-
eiginlegu mati á ástandi stofnanna
á þessum slóðum, munum við
verða að öllu leyti við þeim,“ sagði
talsmaðurinn.
Samkvæmt frétt Financial Ti-
mes verða kanadískir embættis-
menn sendir í vikunni til Brussel
til þess að mótmæla meintri of-
veiði spænsku, portúgölsku og
þýsku togaranna undan Ný-
fundnalandi. Munu þeir jafnframt
bera fram þá ósk kanadíska sjáv-
arútvegsráðherrans að bandalagið
fallist á algjört þorskveiðibann
utan 200 mílna efnahagslögsög-
unnar við austurströnd Kanada.
Grænland og Rússland:
Gagnkvæmar
veiðiheimildir
Kaupmaiinahöfn. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
GRÆNLAND og Rússland hafa ákveðið að taka upp samvinnu í
veiðum á Barentshafi og við austurströnd Grænlands. Þetta varð
að samkomulagi, þegar rússnesk samninganefnd kom til Nuuk í
síðustu viku.
Rússar og Grænlendingar munu
skiptast á fiskveiðiheimildum á
þann hátt að grænlenskir sjómenn
fái hlut í kvóta Rússa á Barents-
Reuter
Suzuki ber vitni
Zenko Suzuki, fyrrverandi forsætisráðherra Japans, ber hér vitni
fyrir fjarlaganefnd neðri deildar japanska þingsins í gær og svarar
spurningum um meinta aðild hans að mútumáli, einu mesta hneyksl-
ismáli í sögu Iandsins. Suzuki kvaðst saklaus af því að hafa þegið
mútur.
hafí og rússneskir sjómenn fái að
veiða við austurströnd Grænlands.
Danska utanríkisráðuneytið
verður að samþykkja samninginn
og þarf í því sambandi að taka
tillit til fiskveiðisamninga Græn-
lands við Evrópubandalagið. Sam-
kvæmt þeim eiga sjómenn frá
EB-löndunum forgangsrétt á þeim
hluta grænlenska fiskveiðikvótans
sem Grænlendingar nýta ekki
sjálfir.
A samningafundinum í Nuuk
var einnig gengið frá því að fisk-
vinnsla grænlensku landstjórnar-
innar, Royal Greenland, kaupi
4000 tonn af þorski af Rússum.
Þeim verður landað hjá græn-
lenskum fiskverkunai-fyrirtækjum
frá því í febrúarlok til ársloka.
Fyrstu 500 tonnin eru á leiðinni
tií Paamiut (Frederiksháb).
Auk þess munu Rússarnir landa
1500 tonnum af rækju hjá rækju-
verksmiðjunum á Norðvestur-
Grænlandi í haust. Hvort tveggja
á að tryggja næga atvinnu í verk-
smiðjunum. Royal Greenland get-
ur ekki flutt þessar framleiðsluvör-
ur tollfijálst til EB. Tollfrelsi
Grænlendinga þar nær aðeins til
fisks, sem þeir veiða sjálfir. Þess
vegna er ætlunin að selja vörur
þessar á Bandaríkjamarkaði.