Morgunblaðið - 26.02.1992, Blaðsíða 23
22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRUAR 1992
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRUAR 1992
23
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. ( lausasölu '110 kr. eintakið.
Alþýðubandalagið
og fiskveiðistefnan
Iályktun, sem miðstjóm Alþýðu-
bandalagsins samþykkti um
síðustu helgi var athyglisverður
kafli um sjávarátvegsstefnu. Þar
var lögð áherzla á nauðsyn þess
að skapa samstöðu um nýja
stefnu í sjávarútvegsmálum. Síð-
an sagði: „Komið hefur í ljós, að
núverandi stefna í sjávarútvegs-
málum nær ekki með fullnægj-
andi hætti fram markmiðum um
þjóðhagslega hagkvæmni, rétt-
láta dreifingu arðs og verndun
og nýtingu fiskistofna."
í samtali við Morgunblaðið í
gær gerði Ólafur Ragnar Gríms-
son, formaður Alþýðubandalags-
ins, frekari grein fyrir því hvað í
þessari ályktun felst. í frétt Morg-
unblaðsins af ummælum Ólafs
Ragnars segir m.a. svo: „Hann
sagði að flokkurinn legði megin-
áherslu á að núverandi fram-
kvæmd fiskveiðistjórnunarlag-
anna væri í ósamræmi við 1.
greinina, þar sem kveðið væri á
um það að fiskimiðin f kringum
landið væru þjóðareign og nýting
aflaheimilda skapi ekki rétt til
eignar. „Til viðbótar höfum við
lagt áherslu á að í framkvæind
þurfum við að tryggja þrennt. í
fyrsta lagi að fiskimiðin séu í
reynd þjóðareign og þjóðin fái
arðinn af þeim, í öðru lagi að
atvinnuhagsmunir byggðarlag-
anna séu tryggðir og í þriðja lagi
að uppbygging fiskiskipaflotans
og fiskvinnslufyrirtækjanna sé á
þann veg að hámarksarður fá-
ist.““
Þessi samþykkt miðstjórnar
Alþýðubandalagsins og skýring
formanns flokksins á því hvað í
henni felst sætir töluverðum tíð-
indum. Alþýðubandalagið hefur
hingað til farið sér svo hægt í
umræðum um fiskveiðimál, að
undrun hefur vakið. Nú er hins
vegar Ijóst, að flokkurinn leggur
í vaxandi mæli áherzlu á það
grundvallaratriði, að fiskimiðin
séu eign þjóðarinnar og að þjóð-
inni beri arður af þessari eign. I
samþykkt Alþýðubandalagsins
felst að tveir stjómmálaflokkar,
Alþýðuflokkur og Alþýðubanda-
lag, leggja nú áherzlu á þetta
meginatriði.
Þótt skoðanir séu mjög skiptar
innan Sjálfstæðisflokksins um
málið er ástæða til að minna á
þau ummæli sem Davíð Oddsson,
forsætisráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokksins, lét falla í
kosningabaráttunni sl. vor er
hann Iýsti því yfir að gera yrði
lagaákvæðið um sameign þjóðar-
innar á fiskimiðunum virkara og
skömmu síðar lýsti hann þeirri
skoðun, að ástæða gæti verið til
að stjórnarskrárbinda þetta
lagaákvæði.
Þá gaf Friðrik Sophusson, ijár-
málaráðherra og varaformaður
Sjálfstæðisflokksins, mjög af-
dráttarlausa yfirlýsingu um sína
afstöðu til málsins í ræðu á Al-
þingi hinn 5. maí árið 1990. Vara-
formaður Sjálfstæðisflokksins
sagði m.a.: „Þar sem fískimiðin
eru takmörkuð auðlind er ljóst,
að rétturinn til veiðanna er verð-
mætur og eftirsóknarverður fyrir
fleiri en þá, sem fengið hafa veiði-
leyfi. Þessi staðreynd birtist m.a.
í því verði, sem greitt er fyrir
aflakvóta og umframverð fyrir
skip, sem hafa-veiðiréttindi. Það
liggur því beint við, að eigendur
auðlindarinnar, íslenzka þjóðin,
selji veiðileyfi.“
Þótt Morgunblaðið vilji ekki
draga neinar afdráttarlausar
ályktanir af orðum Davíðs Odds-
sonar er þó Ijóst, í hvaða átt þau
hníga og ummæli varaformanns
Sjálfstæðisflokksins eru ótvíræð.
Það fer því ekkert á milli mála,
að tveir helztu forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins vilja ieggja
áherzlu á lagaákvæðið um sam-
eign þjóðarinnar, sem er líka
kjarninn í málflutningi Morgun-
blaðsins um þetta mál.
Hin pólitíska staða sýnist því
vera sú, eftir að miðstjóm Al-
þýðubandalagsins samþykkti
ályktun sína, að Framsóknar-
flokkurinn er eini stjórnmála-
flokkurinn, sem í heild rígheldur
í kvótakerfið. Auðvitað eru innan
Sjálfstæðisflokksins sterk öfl,
sem vilja viðhalda kvótakerfinu
og þau njóta forystu Þorsteins
Pálssonar sjávarútvegsráðherra.
Sú staðreynd blasir hins vegar
við, að umfjöllun formanns og
varaformanns flokksins er á allt
annan veg.
Það er því tæpast ofmælt að
segja, að vaxandi pólitískur
stuðningur sé við þá fískveiði-
stefnu, að undirstrika í reynd
lagaákvæðið um sameign þjóðar-
innar á fiskimiðunum. I því ljósi
verður að telja samþykkt mið-
stjórnar Alþýðubandalagsins
bæði markverð pólitísk tíðindi og
sérstakt fagnaðarefni.
Nú starfar sérstök nefnd á
vegum stjórnarflokkanna að end-
urskoðun laganna um fiskveiði-
stjórnun. Starf þessarar nefndar
á eftir að verða mjög til umræðu,
þegar líður á árið. Hins vegar
hafa stjórnmálamenn, þ. á m. al-
þingismenn, lítið fjallað um þessi
veigamiklu mál á undanförnum
mánuðum. Æskilegt er, að þeir
láti meira að sér kveða í þessum
umræðum á riæstunni og ekki
sízt er nauðsynlegt að fram fari
víðtækar umræður um málið á
vettvangi Sjálfstæðisflokksins til
þess að auðvelda flokksmönnum
að gera upp hug sinn.
Rúturnar utan vegar í hlíðinni. Morgunbiaðið/Júiíus
Suðurlandsvegi lokað vegna hvassviðris fyrir hádegi í gær:
Farþegar rétt shippu út úr
rútunni áður en hún valt
ENGAN sakaði þegar tvær rútur,
hvor með um 40 nemendur úr
Flensborgarskóla, fuku út af
Suðurlandsvegi í Draugahlíð ofan
við Litlu kaffistofuna í gærmorg-
un. Önnur rútan valt á hliðina út
fyrir veg þegar nemendurnir og
kennari og bílstjóri höfðu nýlega
forðað sér út en hin rútan hélst á
réttum kili en rann hálf út fyrir
veginn. Lögregla stöðvaði alla
umferð um Suðurlandsveg um
tveggja tíma skeið í gærmorgun
en þá var þar ekki stætt í hryðj-
um. AIls höfðu ökumenn sex bíla
misst farartæki sín út fyrir veg
vegna vindsins á Sandskeiði og í
Draugahlíð en engan sakaði að
heitið gæti. Við Hólmsá tókst tóm-
ur 20 feta gámur á loft af palli
vöruflutningabíls og fauk út fyrir
veg.
Lögreglu- ogslökkviliðsmenn voru
sendir á staðinn þar sem rúturnar
höfðu oltið en farþegar og bílstjóri
leituðu skjóls í Litlu kaffistofunni.
Lögreglu- og slökkviliðsmenn áttu í
miklum erfiðleikum með að athafna
sig á staðnum enda hviðurnár svo
snarpar að engum var stætt. Var
gripið á það ráð að binda taug milli
þeirra bíla sem voru í hlíðinni og
eftir þeim fetuðu menn sig áfram.
Þegar veðrið tók að ganga niður var
send rúta til að sækja þangað Flens-
borgarnemendur sem ásamt fjöl-
mörgum öðrum vegfarendum biðu
af sér veðrið í eða við Litlu kaffistof-
una.
Síðustu farþegarnir rétt komnir
út þegar rútan valt
Símon Jón Jóhannsson, kennari í
Flensborgarskóla, sagði að í tilefni
vakningardaga í skólanum, en svo
nefnast þeir dagar á hveijum vetri
þegar bóknámi er vikið til hliðar fyr-
ir annars konar vinnu og fræðslu-
og skemmtiferðum, hefði í morgun
verið farið með hóp um 200 nem-
enda í fjórum rútum. Hefði helming-
urinn ætlað á Þingvöll en hinn helm-
ingurinn á Stokkseyri og Eyrar-
bakka. Rútur þeirra síðarnefndu
voru á undan og komnar upp í miðja
Draugahlíðina þegar snörp hviða tók
með sér bílana og þeytti þeim yfír
veginn og út í kant, þar sem þær
vógu salt. „Við smöluðum hópnum
út og það stóð á endum að þeir síð-
ustu voru komnir út þegar rútan
valt. Það meiddi sig enginn en marg-
ir voru „sjokkeraðir“,“ sagði hann.
Símon sagði að eftir á, þegar allir
væru komnir ómeiddir í skjól, þætti
sjálfsagt mörgum úr hópnum meira
spennandi og eftirminnilegra að hafa
Símon Jón Jóhannsson og nokkrir nemendur hans fyrir utan Litlu kaffistofuna.
Þegar verstu
hviðurnar gengu
yfir var ekki ann-
að að gera fyrir
lögreglu- og
slökkviliðsmenn
en að grípa í bíl-
ana og haida sér
þar uns siotaði.
Við Rauðavatn sneri lögreglan í Reykjavík þeim bílum við sem ætluðu
austur yfir fja.ll og hinum megin fjallsins gerðu lögreglumenn frá
Selfossi hið sama.
lent í þessu ævintýri en að hafa kom-
ist á leiðarenda. Undir það tóku
nokkrir nemendur Símonar sem
blaðamaður ræddi við.
Allt að tíu vindstiga meðalvindur
var á svæðinu frá Snæfellsnesi til
Vestfjarða en hægari vindur annars
staðar á landinu. Á veðurstofunni
voru engar upplýsingar tiltækar um
vindhraða á Sandskeiði í gær en þar
sem vindhraði í verstu hviðunum
hafði farið upp í 61 hnút í Reykjavík
fyrir hádegi í gær voru menn viðbún-
ir því að mjög hvasst yrði í Drauga-
hlíðinni enda er hún í hópi annáluð-
ustu hvassviðrisbletta suðvestan-
lands, einkum í sunnan- og suðvest-
an átt.
Olíufélög með erlenda eignar-
aðild mega ekki kaupa hlut
í sjávarútvegsfyrirtækjum
Þau sem áttu hlut í útgerð og vinnslu fyrir 25. mars í fyrra,
fá líklega að halda sínum hlut, en mega ekki auka hann
MÖGULEIKAR olíufélaganna hér á landi til þess að eignast hlut í
félögum sem hafa leyfi til fiskveiða við ísland eru mjög takmarkaðir
ef olíufélögin eru ekki að öllu leyti í eign íslenskra aðila. Olíufélögun-
um er út af fyrir sig „heimilt að eignast hlutabréf í hvaða útgerðarfé-
lagi sem er, en við það missir utgerðarfélagið hæfi til þess að hafa
heimild til fiskveiða í landhelgi Islands". Þannig orðar Gestur Jónsson
hrl. hluta niðurlagsorða sinna í lögfræðilegri álitsgerð sem hann vann
í nóvember 1991 að'beiðni Skeljungs hf. um hvaða áhrif það hefur á
heimildir hlutafélaga til fiskveiða í íslenskri lögsögu að félag eins og
Skeljungur hf., sem að hluta til er í eigu erlendra aðila, á eða eign-
ast hlut í félaginu.
Samkvæmt þessari álitsgerð er
það matsatriði hvort sjávarútvegs-
fyrirtæki sem olíufélögin, sem eru
að hluta til í eigu erlendra aðila,
áttu hlut í þegar lögum um ijárfest-
ingar erlendra aðilq, var breytt í fyrra
glati veiðiréttindum sínum í íslenskri
landhelgi, þótt lögmaðurinn hallist
fremur að þeirri skoðun að svo sé
ekki. Jafnframt virðist ljóst, eftir að
lögin tóku gildi, að ef erlendur aðili
eignast hlut í olíufélagi hér á landi,
þá glati þau sjávarútvegsfyrirtæki
sem viðkomandi olíufélag á hlut í,
veiðirétti sínum. Þannig kynni að
fara fyrir þeim fyrirtækjum sem
Olíufélagið hf. á hlut í, ef Kuwait
Petroleum, Q-8, kaupir 31% hlut
Sambandsins í Olíufélaginu, en við-
ræður þar um eiga sér nú stað milli
fyrirtækjanna.
Samkvæmt mínum upplýsingum
mun Sambandinu full alvara með
því að selja Q-8 sinn hlut, fáist viðun-
andi verð fyrir hlutinn, sem Sam-
bandsmenn munu telja vera sexfalt
nafnverð, eða rúmar 1.100 milljónir
króna. Kaupgengi hlutabréfa Olíufé-
lagsins var í gær skráð hjá Kaup-
þingi 4,6 falt nafnverð og sölugengi
5,48 falt nafnverð. Samkvæmt
skráningu hlutabréfa á hlutabréfa-
markaði, er sennilega eðlilegast að
miða við skráningu Kaupþings, þar
sem þeirra markaður er tilboðsmark-
aður. Sambandið hefur nú þegar
óskað eftir upplýsingum um árs-
reikning.Olíufélagsins frá því í fyrra,
en samkvæmt mínum upplýsingum
eru reikningarnir ekki tilbúnir og
því var ekki orðið við þessari beiðni
Sambandsins. Kunnugir telja að
þessi beiðni sé tilkomin, vegna þess
að Q-8 hafí óskað eftir slíkum upp-
lýsingum frá Sambandinu.
Ljóst er því að Sambandið reynir
að ná fram hærra söluverði, með
tilraun sinni til þess að selja Q-8,
en fyrirtækið getur gert sér vonir
um að ná hér innanlands. Þeir sem
til þekkja telja á hinn bóginn af og
frá að Kuwp.it Petroleum sé reiðu-
búið til þess að greiða yfirverð, til
þess að ná hér takmarkaðri mark-
aðshlutdeild, á markaðssvæði sem í
heild er ekki stærra en úthverfi stór-
borgar.
Þó svo að samningar tækjust með
Sambandinu og Q-8 um kaup þess
síðarnefnda á hlut hins fyrrnefnda
í Olíufélaginu, er ekki þar með sagt
að af kaupunum yrði endilega, vegna
þess að 9. grein samþykkta fyrir
Olíufélagið hf. er svohljóðandi: „Vilji
erlendur aðili eignast hlut í félaginu,
þarf til þess samþykki stjórnar fé-
lagsins." Ekkert liggur fyrir um það
enn sem komið er að stjórn Olíufé-
lagsins væri samþykk slíkri sölu og
jafnframt eru líkur á að þau sjón-
armið sem Vilhjálmur Jónsson, fyrr-
verandi forstjóri Olíufélagsins, reif-
aði í viðtali hér í blaðinu í gær, þess
efnis að með sölu á hlut í Olíufélag-
inu til Kuwait Petroleum myndi Olíu-
félagið missa alla sína samninga við
ESSO, yrðu stjórnarmönnum Olíufé-
lagsins ofarlega í huga þegar þeir
tækju afstöðu til samningsins. Auk
þess er líklegt að Olíufélagið yrði
að selja sinn hlut í sjávarútvegsfyrir-
tækjum þeim sem það á hlut í, ef
af sölu til Q-8 yrði, en samtals á
Olíufélagið nálægt eitthundrað millj-
ónum í hlutafé í nokkrum sjávarút-
vegsfyrirtækjum. Sama máli gegnir
um Skeljung og OLÍS. Hvort olíufé-
lag um sig á samkvæmt mínum
upplýsingum nálægt eitthundrað
milljónum í hlutafé í sjávarútvegs-
fyrirtækjum víðsvegar um landið.
í lögfræðilegri álitsgerð Gests
Jónssonar segir m.a. um þá laga-
setningu frá í fyrra sem Skeljungur
fékk hann til að fjalla um: „Yfirlýst
markmið lagasetningarinnar var að
setja almennar reglur sem rýmkuðu
rétt erlendra aðila til fjárfestingar
hér á landi, en á sama tíma yrðu
tryggð full yfirráð íslendinga yfir
náttúruauðlindum lands og sjávar.
Bera umræður á Alþingi með sér
að talsmenn allra flokka lögðu
áherslu á að tryggja að fiskveiðar
og tiltekinn þáttur fiskvinnslunnar
yrði í höndum íslenskra aðila einna.“
Lögmaðurinn rekur þessu næst
hvaða reglur giltu þar til lög nr.
34/1991 tóku gildi þann 25. mars í
fyrra. Aðalregla hafi verið sett í 1.
grein laga númer 33 frá árinu 1922
að einungis íslenskir ríkisborgarar
mættu stunda fiskveiðar í íslenskri
landhelgi og mætti einungis nota
íslenska báta og skipt til veiðanna.
Frá aðalreglunni hafi verið mikilvæg
undantekning í 11. grein sömu laga,
sem varðaði rétt hlutafélaga til þess
að reka fiskveiðar og fískverkun í i
landhelgi. í greininni hafi verið
heimilað að hlutafélög, sem ríkis-
borgarar annarra ríkja ættu hlut í,
rækju fiskveiðar í landhelgi að upp-
fylltum eftirfarandi skilyrðum:
1. Meirihluti hlutaljár væri í eigu
íslenskra ríkisborgara.
2. Félagið ætti heimili á íslandi.
3. Stjórn félagsins væri skipuð
íslenskum ríkisborgurum og væri
helmingur þeirra búsettur á Islandi.
Lögmaðurinn getur þess að þessi
heimild hafi nokkuð takmarkast af
5. tölulið 1. greinar laga um skrán-
ingu skipa,nr. 53/1970 því skráning
fiskiskips, heimilisfang og varnar-
þing á íslandi sé forsenda þess að
það verði notað við fiskveiðar í land-
helginni.
Lögmaðurinn telur með tilvísan
til þessara laga ljóst að hlutafélag
sem Skeljungur eigi hlut í, hafi get-
að fengið heimildir til fiskveiða í ís-
lenskri lögsögu, enda væru ofan-
greind skilyrði uppfyllt.
Þessu næst rekur Gestur hvaða
breytingar hafí orðið með lögum nr.
23 og 34/1991. Orðrétt segir hann:
„Fyrsta grein þessara laga breytti
lögum um rétt til fiskveiða í land-
helgi í grundvallaratriðum. Breyt-
ingin miðar að því að útiloka lögað-
ila frá fiskveiðum í landhelginni, _ef
lögaðilinn er ekki með heimili á Is-
landi og að öllu leyti í eigu íslenskra
ríkisborgara.
Nánar er breytingin sú, að felld
var niður heimildin í 11. grein til
þess að hlutafélög, sem að hluta til
eru í eigu erlendra ríkisborgara,
geti átt hlut í félagi sem stundar
fiskveiðar ... Lögaðilar, þ.m.t. hluta-
félög, geta einungis fengið réttinn
ef þeir eru með lögheimili á Islandi
og að öllu leyti í eigu íslenskra
ríkisborgara.
Óneitanlega er þetta orðalag um
skilyrði þess að félög geti fengið
veiðirétt í fiskveiðilandhelginni
þröngt ...“
Gestur segir að lög nr. 34/1991
feli í sér almenna heimild fyrir er-
lenda aðila til þess að fjárfesta í ís-
lensku atvinnuhfi, en frá meginregl-
unni séu síðan gerðar tilteknar und-
antekningar. I fyrsta tölulið greinar-
innar sé orðrétt tekin upp sú tak-
mörkun á heimild til fiskveiða í ís-
lenskri landhelgi sem lýst sé í lögum
nr. 33/1922, eins og þeim lögum var
breytt með 1. 23/1991. „í reynd fela
lögin því í sér algert bann við því
að erlendir aðilar, með beinum eða
óbeinum hætti, gegnum eignarhald
á íslenskum fyrirtækjum, geti öðlast
rétt til fiskveiða við ísland. Ekki er
að sjá af lagafrumvarpinu, greinar-
gerðinni sem því fylgdi eða umræð-
um á Alþingi að neinar undantekn-
ingar hafi verið ætlaðar frá þessari
reglu aðrar en þær sem kynnu að
felast í sérstöku ákvæði til bráða-
birgða sem er aftast í lögunum,“
segir orðrétt um þetta atriði í álits-
gerð lögmannsins.
Ákvæðið til bráðabirgða í lögun-
um er svohljóðandi:
„Takmarkanir þær, sem lög þessi
setja íjárfestingu erlendra aðila hér
á landi, skulu ekki ná til fíárfesting-
ar erlends aðila sem átt hefur sér
stað fyrir gildistöku laga þessara
samkvæmt heimildum í eldri lög-
um. ..“
Vilhjálmur Jónsson sagði í blaðinu
í gær að hann teldi erlenda eignarað-
ild að sjávarútvegsfyrirtækjum hér
á landi, í gegnum erlenda eignarað-
ild að olíuféiögum ekki heimila,
vegna þess að í lögum um stjórn
fiskveiða væri slík (járfesting ein-
ungis heimil íslenskum ríkisborgur-
um.
Gestur Jónsson telur í álitsgerð
sinni að ákvæðið til bráðabirgða í
lögum nr. 34/1991 sé mjög sér-
stakt, fyrir þá sök að það sé sagt
til bráðabirgða, en ekki tiltekið að
það skuli gilda í tiltekinn tíma. „Eg
held að rétt sé að líta svo á að nafn-
giftin sé mistök og í reynd séu þetta
venjuleg lög þess meginefnis að rétt-
indi sem erlendir aðilar áttu á grund-
velli íjárfestingar í íslenskum at-
vinnuvegum, fyrir gildistöku lag-
anna, skuli ekki skerðast þrátt fyrir
lögin ... Mér finnst eðlilegast að líta
svo á að réttur íslensks lögaðila, sem
erlendur aðili á hlut í, með beinum
eða óbeinum hætti, til fiskveiða í
landhelgi íslands, skerðist ekki frá
því sem ,var fyrir gildistöku laganna.
Ónnur niðurstaða fæli í sér að fjár-
festing erlenda aðilans yrði í sumum
tilvikum verðlaus,“ segir lögmaður-
inn.
Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
virðist hafa sama skilning á þessu
„bráðabirgðaákvæði" og Gestur. Jón
sagði í gær að nokkur mál hefðu
komið inn á sitt borð, vegna þess
að olíufélög, sem að hluta væru í
erlendri eigu, ættu hlut í fiskveiðifé-
lögum. „Þetta varðar náttúrlega ein-
göngu eignarhluti sem olíufélögin
hafa eignast eftir 25. mars 1991,
því eldri eignarhlutar eru í lagi. Það
sem gerðist fyrir þann tíma, verður
ekki athugasemdaefni, segja hinir
lögfróðu menn,“ sagði viðskiptaráð-
herra.“
Viðskiptaráðherra kvaðst hafa
vakið athygli sjávarútvegsráðuneyt-
isins á nokkrum málum sem hefðu
komið inn á hans borð um þetta
efni, eftir 25. mars í fyrra.
Jón var spurður hvort í þessu
fælist að hans mati að sjávarútvegs-
fyrirtæki þau sem Olíufélagið á hluti
í, misstu veiðiheimildir sínar, ef
samningar takast um kaup Q-8 á
31% hlut Sambandsins í Olíufélag-
inu: „Mér finnst nú eðlilegra að segja
að þá þyrfti Olíufélagið að losa sig
við eignarhluti sína í sjávarútvegs-
fyrirtækjum," sagði viðskiptaráð-
herra.
í lokakafla álitsgerðar sinnar fjjall-
ar Gestur Jónsson um stöðu Skelj-
ungs hf. sem er væntanlega sama
staða og OLÍS hefur í þessum efnum
og Olíufélagið kæmi til með að hafa,
kaupi Q-8 sig inn í félagið:
„Það er alveg ljóst, af því sem
að framan er sagt, að möguleikar
Skeljungs hf. til þess að eignast hlut
i félögum sem hafa leyfi til fiskveiða
við ísland eru mjög takmarkaðir
meðan félagið er ekki að öllu leyti
i eign íslenskra aðila. Skeljungi hf.
er út af fyrir sig heimilt að eignast
hlutabréf í hvaða útgerðarfélagi sem
er, en við það missir útgerðarfélagið
hæfi til þess að hafa heimild til fisk-
veiða í landhelgi íslands.
Iiklega gildir þetta þó ekki um
útgerðarfélög sem Skeljungur hf.
átti hlut í við gildistöku laga nr.
34/1991. Mér sýnist að „bráða-
birgðaákvæðið“ tryggi að viðkom-
andi útgerðarfélög haldi veiðiheim-
ildum sínum, þrátt fyrir eignaraðild
Skeljungs hf. Hætt er þó við að rétt
þyki að túlka bráðabirgðaákvæðið
þröngt, þannig að aukning á hlutafé
Skeljungs hf. í útgerðarfélagi valdi
því að veiðiheimildir þess falli úr
gildi, hvort sem aukningin stafar af
kaupum þegar útgefins hlutafjár eða
þátttöku í hlutafjárútboði. Skeljungi
hf. er þó væntanlega heimilt að taka
við jöfnunarhlutafé án þess að slíkt
hafi áhrif á réttindi félagsins til fisk-
veiða í landhelginni.“