Morgunblaðið - 19.11.1992, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1992
Gunnarssund
Mjósund
mr
CEICEICK] (g
íj CE3CE3CE] Í
tnBca B

HSSfrMhf
& £. A A A ■ A/ f
ywyy r
[y^íYYW
Hótel
t t
Aðalinngangnr
Skrifstofubygging
Miðbær Hafnarfjarðar með teikningu af fyrirhugaðri byggingu.
Vöndum uppbyggingu á nýjum
miðbæjarkjarna í Hafnarfirði
Komum í veg fyrir mikil skipulagsmistök
eftirÞorgils Óttar
Mathiesen
Hafnarfjarðarbær er byggður á
bæjarstæði sem frá náttúrunnar
hendi er mjög sérstætt og fagurt.
Byggðin mótaðist fyrst og fremst
meðfram hraunbrúninni niður við
fjörðinn og síðan suður yfir lækinn
með Hamrinum.
Þegar fólkinu tók að fjölga í
Hafnarfirði færðist byggðin upp á
hraunið og suður fyrir Hamarinn
og hafnarmannvirki voru byggð
þar sem áður var aðstaða smábáta
og viðlegumannvirki fyrir segl-
skútur. Þannig myndaðist sá mið-
bær sem er í Hafnarfirði í dag
með skjólríkri byggð sem hefur
heppnast nokkuð vel og verið stolt
bæjarbúa. Það var landslagið og
mótun byggðarinnar sem hjálpað-
ist að við að staðsetja og byggja
miðbæinn í Hafnarfirði.
Nokkuð hefur þó skort á að lok-
ið hafi verið við uppbyggingu mið-
bæjarins og um áratugaskeið hef-
ur verið unnið að mótun miðbæjar-
skipulagsins. Ákveðið var fyrir
nokkrum árum að miðbæjarkjarn-
inn yrði tekinn til endurskipulagn-
ingar eftir að Hafnarfjarðarbær
hafði fengið keyptar lóðirnar við
Fjarðargötu og gat ráðið meiru
um_ framvindu skipulagsins.
Á sl. ári var síðan lagt fyrir
bæjarstjórn endurskoðað mið-
bæjarskipulag og var það sam-
þykkt í bæjarstjórn Hafnarfjarðar.
Því hefur síðan verið breytt þann-
ig að byggingar hafa verið að
hækka.
Nú liggja fyrir útlitsteikningar
Þorgils
Mathiesen
„Þessi gífurlega stóra
bygging verður staðsett á
mjög viðkvæmum stað í
miðbæ Hafnarfjarðar og
mun skemma og breyta
umhverfi miðbæjarins
verulega auk þess að vera
mikil sjónmengun fyrir
aðra bæjarhluta Hafnar-
fjarðar.“
af fyrirhugaðri byggingu í miðbæ
Hafnarfjarðar eins og meðfylgj-
andi mynd ber með sér. Bygging-
in, sem ætlað er að rísa við Fjarð-
argötu í miðbænum, er að hluta
tvær turnbyggingar þar sem önn-
ur þeirra er 8 hæðir eða um 30
metra há og því í sömu hæð yfir
sjávarmáli og turninn á Fríkirkj-
unni. Heildargólfflatarmál bygg-
ingar er um 9.000 m2 og 35.000
m3 að stærð.
Þessi gífurlega stóra bygging
verður staðsett á mjög viðkvæm-
um stað í miðbæ Hafnarfjarðar
og mun skemma og breyta um-
hverfí miðbæjarins verulega auk
þess að vera mikil sjónmengun
fyrir aðra bæjarhluta Hafnarfjarð-
ar.
Á engan hátt skal dregið úr
þýðingu á uppbyggingu miðbæjar
Hafnarfjarðar sem hvort tveggja
er mikilvægt og mjög þarft mál.
Miðbærinn hefur þörf fyrir nýja
verslunarmiðstöð og það líf sem
henni fylgir en verslunarmiðstöð
með hótelbyggingu upp á 8 hæðir
er að mínu mati mikil mistök.
Á bæjarstjórnarfundi í Hafnar-
firði sl. þriðjudag bar ég fram
ásamt Magnúsi Gunarssyni, vara-
bæjarfulltrúa, tillögu um endur-
skoðun byggingarskipulagsins í
miðbæ Hafnarfjarðar, sem flýtt
yrði og lokið fyrir 1. febrúar 1993.
Því miður treysti meirhluti Al-
þýðuflokks sér ekki til að greiða
þeirri tillögu atkvæði og hafnaði
tillögunni.
Eg trúi því og vona að þeir sem
fyrir væntanlegri byggingu ætla
að standa séu mér sammála einsog
ég veit að fjöldi Hafnfírðinga er.
Við verðum að hafa í huga að
umræddri byggingu er ætlað að
standa um langa framtíð í hjarta
Hafnarfjarðarbæjar og því mikil-
vægt að til verksins sé vandað.
Það væri byggingaraðilum til
mikils sóma ef þeir tækju málið í
sínar hendur og leggðu fram nýjar
hugmyndir sem falla smekklega
og eðlilega að þeim miðbæ sem
verið hefur í uppbyggingu.
Verkið er ekki hafið og enn
hægt að koma fram breytingum.
Geri þeir þetta koma þeir í veg
fyrir afdrifarík skipulagsmistök í
miðbæ Hafnarfjarðar að mínu
mati.
Höfundur er bæjarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði.
Af liverju segja hjúkrunar-
fræðingar upp störfum sínum?
eftir UnniHebu
Steingrímsdóttur
Ég er að skrifa í annað skiptið á
stuttum tíma í Morgunblaðið og
bæði málin varða hjúkrun. I fyrra
sinnið (júlí ’92) var synjun námsleyfa
til hjúkrunarfræðinga á Landspítal-
anum útgangspunkturinn. Núna er
ég búin að segja stöðu minni lausri
eins og 75% hjúkrunarfræðinga og
ljósmæðra á Landspítalanum gerðu
1. nóv. ’92.
Tilefnið var að mótmæla hvemig
vinnuframlag okkar er metið til
launa.
Af hverju á að hækka laun
hjúkrunarfræðinga?
Eins og undanfarið hefur komið
fram í fjölmiðlum eru hjúkrunarfræð-
ingar á Landspítalanum mjög
óánægðir með það óréttlæti að störf
þeirra séu ekki metin launalega til
jafns við sambærilega hópa innan
spítalans. Þarna er um að ræða u.þ.b.
25-30 þúsund króna lægri laun á
mánuði en t.d. sjúkraþjálfar, iðju-
þjálfar og félagsráðgjafar hafa. Þó
skal tekið fram að þeir hópar eru
ekki hálaunaðir. Hjúkrunarfræðing-
ar hafa bara ótrúlega iágt kaup mið-
að við menntun, ábyrgð og vinnuá-
lag.
I mörg ár hafa hjúkrunarfræðing-
ar á landsbyggðinni haft betri kjör
en á höfuðborgarsvæðinu og fyrir
nokkrum árum reið Landakotsspítali
á vaðið með betri kjör fyrir sína
hjúkrunarfræðinga en Landspítali og
Borgarspítali. En núna síðast þegar
fréttist að Borgarspítalinn, þ.e.
hjúkrunarfræðingum í fullri vinnu
(sem eru rúmlega 50 hj.fr. á? 300),
varð það dropinn sem fyllti mælinn.
Hjúkrunarfræðingar á Landspít-
alanum geta ekki unað kjörum sínum
lengur og fara fram á kjarabætur
til handa öllum starfandi hjúkrun-
arfræðingum á spítalanum.
Hvers vegna svona láglaun?
Hveijar skyldu ástæðurnar vera
fyrir því að laun flestra hjúkrunar-
fræðinga, a.m.k. á höfuðborgarsvæð-
inu, hafi dregist svo langt aftur úr
launum sambærilegra hópa með hlið-
stæða menntun? Sennilega eru þær
margar.
Það sem mér dettur í hug er að
hjúkrunarfræðinga hafí vantað tíma
og orku til að sinna kjaramálum.
Mikið vinnuálag er einnig stað-
reynd þar sem margir hjúkrunar-
fræðingar vinna langt umfram 40
stunda vinnuviku.
Þessu veldur bæði skortur á hjúkr-
unarfræðingum en einnig þessi lágu
laun sem valda því að hjúkrunar-
fræðingar þurfa að vinna yfírvinnu
til að hafa í sig og á.
Sumir segja kannski að hjúkrun-
arfræðingar séu bara heppnir að
geta unnið svona mikið, sérstaklega
eins og ástandið í þjóðmálunum er í
dag. Eg held hins vegar að það sé
alvarlegt mál hve hjúkrunarfræðing-
ar eru óánægðir með hlutskipti sitt,
jafnvel svo að farið er út í uppsagnir
á þessum síðustu og verstu tímum.
Svo er eir, röksemd sem mér fínnst
alltaf hálf pirrandi að heyra, það er
að hjúkrunarfræðingar séu kvenna-
stétt og.þar af léiðandi með lág laun.
Ég skora á okkur hjúkrunarfræð-
inga að afsanna þá tilgátu og standa
saman. Ofangreindar uppsagnir sýna
reyndar að það er nákvæmlega það
sem við erum að gera núna.
Flótti úr hjúkrun?
Ég talaoi hér ofar um „undirmönn-
un“ hjúkrunarfræðinga, sem þýðir
að mun færri hjúkrunarfræðingar
vinna en stöðuheimildir leyfa. Ég vil
taka það skýrt fram að ástæðan er
ekki sú að það vanti menntaða hjúkr-
unarfræðinga, því þeir eru til, heldur
er það enn og aftur ástand kjaramál-
anna. Þeir hafa einfaldlega ekki efni
á að vinna við sitt fag. Rannsóknir
sýna að launin eru aðalástæðan fyrir
því að hjúkrunarfræðingar hætta
hjúkrunarstörfum á íslandi.
Hvert er þitt álit á
hjúkrunarfræðingum?
Ég hef undanfarið ár unnið að
kjaramálum hjá Félagi háskóla-
menntaðra hjúkrunarfræðinga.
Þannig hef ég talað um þau mál við
marga úti í þjóðfélaginu. Oftast er
viðkvæðið hjá fólki; „hvað segirðu,
ekki vissi ég að þið hefðuð svona lág
laun“, og ekki síður verður fólk hissa
þegar maður hefur í miklum vígamóð
upplýst hvaða vinna liggur að baki
þessum launum.
Þessum fleti á málum hjúkrunar-
fræðinga er vel lýst með því sem kom
upp í spjalli við hjúkrunarfræðing
um daginn. Hún sagðist vera nýskil-
in og vera með litla stúlku á fram-
færi sínu. Það sem henni fannst slá-
andi og óréttlátt sýnir eftirfarandi
dæmi. Hún og- maðurinn hennar
höfðu verið samferða gegnum nám
sitt í Háskólanum. Hann í viðskipta-
fræði og hún í hjúkrunarfræði. Bæði
í fjögur ár. Eftir aðþau fóru að vinna
og þiggja laun fyrir störf sín var
alltaf a.m.k. helmingi meira I lau-
naumslaginu hans. Eftir nokkurra
ára starfsreynslu í áhugaverðu en
krefjandi starfi auk þeirrar stað-
reyndar núna að hún er fyrirvinna
heimilis, eins á við um marga hjúkr-
unarfræðinga, er hennar upplifun að
vegið sé að sjálfsvirðingu hennar.
Henni fínnst störf sín lítils metin,
a.m.k. þegar kemur að því að borga
af námsláninu, húsnæðisláninu og
öðru sem þarf til að reka heimili í
dag.
Er ekki eitthvað skrítið við þetta?
Af hveiju er svona mikill launa-
munur á hliðstæðu námi?
Leiðir þetta ekki til þess að fólk
velji fremur nám sem gefur meira
af sér peningalega þó áhuginn bein-
ist að hjúkrunarstörfum?
Margar ástæður kunna að vera
fyrir vali þeirra sem hefja nám í
hjúkrunarfræðum, samt sem áður er
það staðreynd að hjúkrunarfræðing-
ar þurfa að sjá fyrir sér eins og aðr-
ir, hvort sem þeir eru fyrirvinna
heimilisins eða ekki.
Það er einnig slæmt mál að hafa
það á tilfinningunni að vera ekki virt-
ur að verðleikum, svo og þau störf
sem maður hefur með höndum.
Frá hvaða störfum ganga
hjúkrunarfræðingar ef ekki
verður samið áður?
Hvaða hjúkrunarfræðingar hafa í
gegnum árin mjög lítið kynnt í fjöl-
miðlum hvað liggur að baki því að
vera hjúkrunarfræðingur. Starfsvið
hjúkrunarfræðinga hefur þróast og
tekið miklum breytingum frá dögum
Florence Nightingale. í dag «ru
hjúkrunarfræðin á tnjög breiðium
vettvangi þó undirstaðan sé sú 'sama,
ti.e. fjögurra ára nám við Háskóla
slands. Þau spanna allt frá störfum
við fyrirbyggingu sjúkdóma og heil-
sugæslu til hinna ýmsu starfa á deild-
Unnur Heba Steingríinsdóttir
um spítalanna. Hjúkrunarfræðingar
eru reyndar aðeins bytjaðir að vinna
utan stofnana og hafa t.d. sýnt fram
á gildi sitt með hjúkrun krabba-
meinssjúklinga í heimahúsum. Ekki
má svo gleyma þætti stjórnunar,
kennslu og rannsóknarverkefna.
í flestum tilfellum velja hjúkrun-
arfræðingar sér ákveðna leið eftir
útskrift úr náminu og öðlast þá sér-
hæfíngu í hjúkrunarmeðferð ákveð-
inna hópa. Þetta gerist bæði með
viðbótarnámi og síðan reynslu sem
viðkomandi öðlast við störf sín.
Að lokum er það von mín að fleiri
hjúkrunarfræðingar láti til sín taka
í fjölmiðlum. Kynnt verði fyrir fólki
það sem hjúkrunarfræðin felur í sér
og hvað hjúkrunarfræðingar eru að
starfa. Að mínu mati og margra
annarra hjúkrunarfræðinga hefur
fólk almennt ekki skýra hugmynd
um hvað störf okkar hafa að segja.
Það er að sjálfsögðu okkar hjúkrun-
arfraeðinga að koma réttum upplýs-
inum til skila.
Höfundur er lyúkrunarfrteðingur
og deildarstjóri á geðdeild
Landspítalans.