Morgunblaðið - 19.11.1992, Blaðsíða 40

40 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1992
$— ...............- —1 .- * ---:—' —i <>:<]' "' ■■ ‘ • •<—
Aðalfundur Félags hrossabænda
Samruna- og hagræðingar-
andi sveif yfir vötnum
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
Hrossabændur vilja að hestaeigendur fái að fylgjast með þegar kyn-
bótadómarar dæma byggingu hrossanna og einnig að þeir dæmi
hæfileikana hver í sínu lagi likt og tíðkast viða erlendis.
Hestar_____________
Valdimar Kristinsson
Félag hrossabænda hélt á
föstudag aðalfund sinn í Bænda-
höllinni. Þótti léttara yfir fundin-
um nú en verið hefur síðustu tvö
árin þegar miklar væringar ríktu
meðal hrossaræktarmanna og
endurspeglaðist sá andi á aðal-
fundum félagsins.
Fundurinn bar nokkum keim af
þeirri sameiningaröldu sem virðist
teygja sig í flesta anga þjóðfélags-
ins og virðast hrossaræktarmenn
hafa áhuga á ýmiskonar samruna
til hagræðingar. Tvær tillögur í
þessa átt voru samþykktar. I ann-
arri er gert ráð fyrir að stjóm fé-
lagsins vinni að því að stofnað verði
fagráð hrossaræktarinnar þar sem
saman kæmu allir aðilar sem hags-
muna eiga að gæta. í hinni tillög-
unni er stjóminni falið að leita leiða
til hagræðingar í félagskerfi
hrossaræktenda og hestaáhuga-
fólks. Mátti á ýmsum fundarmönn-
um skilja að hugmyndin að baki
tillögunni væri hugsanleg samein-
ing Landssambands hestamannafé-
laga, Hestaíþróttasambands ís-
lands, Félags hrossabænda og e.t.v.
fleiri aðila í framtíðinni. Virðist orð-
inn áhugi fyrir að hagræða og ein-
falda félagskerfi hrossaræktar- og
hestamanna. Þá var samþykkt til-
laga sem endurspeglar nokkuð
skiptar skoðanir manna um hvemig
standa skuli að kynbótadómum
hrossa. Þar er skorað á stjóm Fé-
lags hrossabænda og ráðunauta
Búnaðarfélagsins að tryggja að eig-
endum hrossa verði heimilt að vera
viðstaddir byggingardóma hross-
anna. Að undinn verði bráður bugur
að því að koma á einstaklingsdóm-
um a.m.k. við hæfíleikadóma. Er
þar átt við að dómarar dæmi hver
í sínu lagi og rétti upp einkunna-
spjöld eins og tíðkast í gæðinga-
keppni. Þessi háttur mun hafður á
víða erlendis við dóma á íslenskum
hrossum. Að síðustu er mælst til
að dómarar fái ekki vitneskju um
ættartölu hrossa sem koma fyrir
dóm hveiju sinni. Sem kunnugt er
hafa ráðunautar Búnaðarfélagsins
verði alfarið á móti þessum vinnu-
brögðum og kom það fram í máli
Kristins Hugasonar á fundinum.
Málefni Stóðhestastöðvarinnar
bar nokkuð á góma og var sam-
þykkt að félagið sækti um styrk
úr framleiðnisjóði til byggingar
reiðskemmu við stöðina. Einnig var
skorað á landbúnaðarráðherra að
endurskoða hug sinn varðandi hug-
myndir innan ríkisstjórnarinnar um
fyrirhugaða sölu stóðhestastöðvar-
innar og tryggja að starfsemi stöðv-
arinnar haldist með einhveijum
hætti í höndum bænda komi til sölu.
Fundurinn dró í efa ágæti þessara
hugmynda.
Samþykkt var naumlega að mót-
mæla reglugerðarbreytingum um
Stofnvemdarsjóð þar sem einstakl-
ingum og ræktunarfélögum eru
fyrirmunuð framlög úr sjóðnum.
Telur fundurinn eðlilegt að í allri
þjónustu hins opinbera skuli bænd-
ur og áhugahópar ræktunarmanna
njóta sömu fyrirgreiðslu og hrossa-
ræktarsamböndin. Einnig var til-
laga frá Rangárvalladeild naumlega
samþykkt, með 10 atkvæðum gegn
7. Þar er þeim tilmælum beint til
stjómar Gunnarsholtsbúsins að
hrossastóð búsins verði selt hið
fyrsta. Jafnframt skoraði fundurinn
á forsvarsmenn þeirra ríkisstofnana
og búa sem kunna að vera í svip-
aðri stöðu að gera slíkt hið sama.
Tillagan hafði verið felld í nefnd
en Þorkell Steinar Ellertsson endur-
flutti hana með þessum árangri.
Athygli vakti að aðeins 17 af 30
atkvæðabærum fundarmönnum
greiddu atkvæði.
í skýrslu stjómar kom fram að
samtals voru flutt út 1.834 lífhross
á síðasta ári. Vora það 47 ógeltir
hestar, 812 hryssur og 975 gelding-
ar. Skipting eftir löndum var þann-
ig að til Þýskalands fóra 798 hross,
Sviþjóðar 504, Noregs 204, Dan-
merkur 105, Hollands 66, Austur-
ríkis 44, Finnlands 43, Englands
22, Sviss 19, Færeyja 13, Banda-
ríkjanna 9, Frakklands 6 og eitt
hross fór til Lúxemborgar. Fyrstu
tíu mánuði þessa árs hafa verið flutt
út 1.856 hross, þar af vora 38 ógelt-
ir hestar, 826 hryssur og 992 geld-
ingar. Skipting milli landa á þessu
ári er sem hér segir: Þýskaland
904, Svíþjóð. 537, Danmörk 136,
Noregur 110, Bandaríkin og Kan-
ada 58, Austurríki 26, Holland 23,
England 22, Finnland 18, Færeyjar
10, Frakkland 4, Sviss 4 og til Ital-
íu fóru 4 hross. A sama tíma í fyrra
höfðu farið út 1.563 hross, 34 ógelt-
ir hestar, 643 hryssur og 886 geld-
ingar. Er þetta aukning um 293
hross, en búist er við að fjöldi út-
fluttra hrossa geti farið í 2.000 í
árslok.
Félag hrossabænda skilaði
rekstrarhagnaði upp á 5 milljónir
fyrir reikningsárið, sem er frá 1.
september til 31. ágúst. Segir í
skýrslu stjórnar að umsvif félagsins
hafi aukist mjög á þessu ári og
beri reikningamir þess glögg merki.
1 stjóm voru kjömir Hreinn
Magnússon frá Leysingjastöðum í
Austur-Húnavatnssýslu og Bergur
Pálsson frá Hólmahjáleigu í Rang-
árvallasýslu, en þeir koma inn fyrir
Kjartan Georgsson, Ólafsvöllum, og
Grím Gíslason, Blönduósi, sem ekki
gáfu kost á sér til endurkjörs. Aðr-
ir í stjóm era Einar E. Gíslason,
Syðra-Skörðugili, formaður, Hall-
dór Gunnarsson, Holti, varaformað-
ur og framkvæmdastjóri, Þórir
ísólfsson, Lækjarmóti, Bima
Hauksdóttir, Skáney, gjaldkeri.
Enskjólakaka
Matur og matgerd
Kristín Gestsdóttir
„Bara rúmur mánuður til jóla.“ Oft
heyrum við þessa setningu og hugsum um
leið: „Nú ætla ég að byija jólaundirbúning-
inn snemma,“ en hann dregst stundum
úr hófi með tilheyrandi stressi. En þeir
sem ætla að búa til enska jólaköku, ættu
að drífa sig í baksturinn, þar sem kakan
batnar við geymslu. Með batnandi velmeg-
un hefur fólk látið eftir sér að baka þessa
íburðarmiklu köku, sem er lítið annað en
þurrkaðir ávextir og hnetur — aðeins deig
til að halda ávöxtum og hnetum saman.
Kakan geymist mjög vel og er þess vegna
hægt að baka hana og geyma til næstu
jóla eða jafnvel jólanna næstu 25 árin, en
dæmi era um slíkt í Englandi, en íslending-
ar eru líklega ekki svo forsjálir. Alltaf er
leiðinlegt að skera þurrkaða ávexti í sund-
ur, þeir klessast við hnífinn. Gott er að
klippa þá með skærum, sem dýft er í vatn.
Kakan er bökuð við lágan hita, eins konar
suðu. Ekki má losa hana úr forminu fyrr
en eftir 20-30 mínútur. Síðan þarf að
kæla hana, pikka með fínum prjóni, hella
yfir hana með skeið volgu víni eða ávaxta-
safa, væta grisju eða þunnt stykki í vfninu
eða safanum, veíja utan um kökuna, setja
álpappír þar utan yfir og stinga henni síð-
an ofan í þétt box með loki. Gott er að
líma límband yfir samskeytin. Boxið má
helst ekki vera miklu stærra en kakan.
Englendingar setja mjög oft krydd í þessa
köku, en mér finnst betra að sleppa því.
Hér era tvær uppskriftir, önnur með
kryddi en hin án þess. Kökuna má skreyta
að vild. Hér er önnur kakan skreytt með
marsipanstjömum en hin með afliýddum
möndlum og kirsubeijum. Möndlumar era
afhýddar með því að láta þær standa í
sjóðandi vatni í um 5 mínútur. Þá er hýð-
ið laust á.
Jólakaka án krydds
1 dl saxaðar gráfíkjur
2 dl súkkat
1 dl orangeat (ef það fæst)
15 rauð sykrað kirsuber
200 g blandaðar hnetur
Vi dl hveiti yfir ávextina
lh-1 dl romm, brandy, sherry eða ávaxta-
safi
250 g jurtasmjöriíki og smjör blandað 1.
saman
250 g sykur
5 egg
4 msk. mjólk 2.
250 g hveiti
lh tsk. lyftiduft
2 dl ljósar rúsínur (ef þær fást, annars 3.
má nota meira af þeim dökku)
2 dl dökkar rúsínur 4.
Wi dl kúrenur
1 dl þurrkaðar saxaðar perur eða apríkósur 5.
Vi dl saxaðar döðlur
Klippið alla ávextina smátt, rúsínur
líka, en saxið hnetumar frekar gróft.
Strá ið Vi dl af hveiti yfir ávextina og
hnetumar og blandið saman.
Hrærið smjör, jurtasmjöriíki og sykur
saman, setjið 1 egg í senn út í og hrær-
ið á milli.
Sigtið hveiti ásamt lyftidufti, hrærið
variega saman við ásamt mjólk.
Hrærið síðan ávextina varlega saman
við. (Ekki í hrærivél.)
Notið hátt springform, klippið hring
úr bökunarpappír eftir botninum á
forminu og leggið á botninn,
smyijið síðan hliðar formsins.
6. Setjið deigið í formið, slétt-
ið vel að ofan.
7. Hitið bakaraoftiinn í 140-
150öC, blástursofn í 120-
130°C. Setjið kökuna neðar-
lega í ofninn og bakið í Wi-2
klst. Hækka má hitann um
20 gráður síðustu 10-15 mín-
útumar.
8. Losið kökuna ekki úr
forminu fyrr en eftir 20-30
mínútur, kælið síðan á grind.
Pikkið og hellið víni eða
ávaxtasafa yfír kökuna, sjá
formála. Skreytið kökuna
skömmu fyrir notkun.
Jólakaka með kryddi
Wi dl vatn
2 Vi dl púðursykur
200 g smjör
1 bolli dökkar rúsínur
2 bollar ljósar rúsínur, ef þær
fást, notið annars meira af
þeim dökku
1 Vi bolli kúrenur
1 pakki söxuð, sykruð kirsu-
ber
1 pakki súkkat
1 pakki orangeat (ef það fæst)
Vi tsk. kanill
'A tsk. engifer
Vt tsk. allrahanda
Vi tsk. sódaduft
Vi tsk. lyftiduft
3 egg
7 dl hveiti
1. Saxið rúsínur og kirsuber.
2. Setjið vatn, púðursykur og smjör í pott
og hitið.
3. Takið af hitanum. Hrærið matarsódann
út með 1 msk. af vatni, setjið út í ásamt
ávöxtum og kryddi. Setjið aftur á hell-
una og látið sjóða. Takið síðan af og
kælið.
4. Hrærið egg saman við það, sem er í
pottinum, hrærið síðan hveiti út í.
5. Klippið bökunarpappír eftir botninum
á springformi, leggið hann á botninn,
en smyijið barmana á mótinu.
6. Setjið deigið í formið.
7. Hitið bakaraofn í 150°C, blástursofn í
130°C. Setjið formið með kökunni neð-
arlega í ofninn og bakið í Wi-2 klst.
Auka má hitann um 10-20°C síðustu
10-15 mínútumar.
7. Sjá lið 8 í uppskriftinni hér á undan
og aðferð við geymslu í formála hér
að framan.