Morgunblaðið - 19.11.1992, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ PAGLEGT LÍF FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1992
Víti ai varast. - Það eru mörg vítin að varast í viðskiptum með
notaða bfla svo sem leyndir gallar og rangar upplýsingar.
Um 60 þúsund bílar
skiptu um eigendur í fyrra
FYRIR marga eru kaup á notuðum bíl áhættuviðskipti. í fyrra skiptu
59.404 bflar um eigendur og þarf ekki mikla reikniskunnáttu til að
sjá að þessi viðskipti skipta miiyörðum . Skv. upplýsingum neytenda-
stofnana í nágrannalöndunum eru kvartanir vegna bflaviðskipta ai-
gengari en aðrar. Hér njóta neytendur takmarkaðrar lögvemdar og
em oft berskjaldaðir ef á þeim er brotið.
Löggjöf um starfsemi þeirra, sem
stunda viðskipti með notaða bíla er
ákaflega takmörkuð. í lögum um
sölu notaðra lausafjármuna frá
1979, eru þó ákvæði um sölu not-
aðra bíla en þau eru mjög ófullkom-
in, að sögn Runólfs Olafssonar,
frkvstj. FTB. Árið 1988 og aftur
1989 mælti Ingi Bjöm Albertsson
fyrir fmmvarpi um málið sem ekki
náði fram að ganga. í greinargerð
kom fram að gera mætti ráð fyrir
að löggjöf yrði til hagsbóta, bæði
fyrir bifreiðasala og viðskiptamenn.
„Löggjöf um þetta er áríðandi hags-
unamál bíleigenda og bílasala sem
vilja sinna sínu starfi af fagmennsku
og heiðarleika," segir Runólfur.
Hart lög
Fulltrúar FÍB ræddu við Jón Sig-
urðsson, viðskiptaráðherra, í sumar
og vöktu athygli hans á því
ófremdarástandi, sem er í þessum
viðskiptum. Ráðherra og samstarfs-
menn hans sýndu málinu strax
áhuga og hófust handa við fmm-
varpssmíð til að auka neytendavernd
I þessum viðskiptum og má búast
við að fmmvarp verði lagt fram á
þessu þingi. Þómnn Erhartsdóttur í
viðskiptaráðuneytinu segir að fmm-
varp Inga Bjöms sé haft til hliðsjón-
ar auk tillagna frá öðmm hagsmuna-
aðilum.
Með lagasetningu er stefnt að því
að auka ábyrgð og upplýsingaskyldu
bílasala. Þeir sem kaupa og selja
notuð ökutæki þurfa að fá leyfi yfir-
valda að uppfylltum ákveðnu fagleg-
um og lagalegum skilyrðum. Bíla-
sali, þarf skv. frumvarpinu að leggja
fram tryggingar til að mæta hugs-
anlegum bótaábyrgðum eins og er
um starfsemi fasteignasala. Ekki
hefur verið ákveðið hve háar trygg-
ingar verður farið fram á.
„Það er sjálfsögð krafa að allir
bílasalar verði tölvutengdir SkýR og
hafi þannig aðgang að skrám þar
sem sést fram hvort áhvílandi em
veðbönd eða bifreiðagjöld. Þá þarf
að samræma kaupsamnings- og af-
salseyðublöð," segir Runólfur.
„Kaup á notuðum bíl krefjast
þekkingar og árvekni, og mörg vítin
að varast, s.s leyndir gallar, rangar
upplýsingar um stöðu vegmælis,
veðskuldir og verðlausir eða falsaðir
pappírar. Eðlilegt er að fram komi
meira en söluverð, t.d. reksturs- og
viðhaldskostnaður. Þá verður örygg-
isbúnaður að standast lágmarks-
kröfur. Notaðir bflar af sömu teg-
und, árgerð og álíka mikið keyrðir
geta verið í misgóðu standi. Ástand-
slýsing hjálpar þá neytandum eink-
um þeim sem vita lítið um bfla. Það
er eðlilegt að bflar á bflasölum fari
í söluskoðun hjá viðurkenndu verk-
stæði, sem útfylli ástandsskýrslu til
að auka öryggi og auðvelda val við-
skiptavinar. I lýsingu þurfa að koma
fram grannupplýsingar um bílinn og
aukabúnað, ábyrgðir frá framleið-
anda eða umboði, ástand öryggis-
búnaðar, vélar, rafkerfis, lakks ofl.
og áætlaður kostnaður við viðgerðir
og varahluti," segir Runólfur. ■
JI

VIKUNNAR
Pizzur ódýrari
á Akureyri en í Reykjavík
FLATBÖKURNAR ítöisku
njóta sérstakra vinsælda á
kvöldmatartíma á föstudögum
og í samkvæmum um helgar
samkvæmt þvi sem við kom-
umst næst. Mörgum þykir gott
að fá pizzurnar sendar heim til
sín að lokinni vinnuviku og
losna við eldamennsku í það
skiptið.
pizzur hinnar alþjóðlegu veitinga-
húsakeðju.
Er helmsendlngln ókeypls?
Við miðuðum við 12 tommu
pizzu með sveppum, skinku, papr-
iku og ananas auk tómatsósu og
osts. Flestir staðanna auglýsa fría
heimsendingarþjónustu og í ljós
kemur að verð þeirra er nokkuð
ari könnun. Vel má vera að til séu
bæði ódýrari og dýrari pizzur,
annaðhvort í Reykjavík eða ann-
ars staðar á landsbyggðinni og
því ítrekum við að hér var verð
aðeins kannað á nokkmm sölu-
stöðum.
Talið er að fyrsta pizzan hafi
verið elduð í Napólí á Italíu á 16.
öld þegar tómatar bámst til Evr-
ópu. Sú pizza er þá var elduð
hefur þó væntanlega verið fátæk-
leg, a.m.k. miðað við það sem við
eigum nú að venjast, því ekki var
farið að nota_ ost á pizzur fyrr en
mun síðar. Ólífur hafa þó lengi
þótt tilheyra pizzum, en egg,
nautahakk, ananas og fleira í
þeim dúr er tilbreyting sem smám
saman hefur fest rætur. Hinn
gamli háttur að eldbaka pizzur
er enn í hávegum hafður í heima-
landi pizzunnar, Ítalíu, og er í
mörgum tilfellum ákveðinn gæð-
astimpill. ■
BT
Við könnuð-
um verð á pizzum á
nokkmm stöðum í Reykjavík og
tveimur stöðum á Akureyri, en
að gefnu tilefni skal tekið fram
að ekki er um heildarúttekt að
ræða. Hér er heldur ekki tekið
tillit til gæða eða magns, nema í
einu tilfelli, sem er hið dýrasta. Á
Pizza Hut var okkur tjáð að þar
væm pizzur seldar eftir þyngd og
væri álegg vigtað ofan á hveija
pizzu. Væri þessi háttur hafður
á, því staðlaðar reglur giltu um
hærra
en hjá hinum
sem selja pizzur
bæði til að snæða í heimahúsi og
inná veitingastaðnum. Hin „fría“
heimsendingarþjónusta þarf því
ekki endilega að borga sig. í öllum
tilfellum gildir verðið í meðfylgj-
andi töflu, ef kaupandi sækir pizz-
una sjálfur.
Á Ákureyri reyndust pizzumar
vera ódýrari en í Reykjavík og
þar með breikkar bilið milli ódýr-
ustu og dýmstu pizzunnar í þess-
Hér er pizzan, upp með veskið!
12 tommu Send heim
pizza, kr. án aukagjalds
Staður
Bautinn, Akureyri
Greifinn, Akureyri
Homið
Hrói höttur
Jón bakan
Eldsmiðjan
Madonna
Pizzahúsið
Pizza Hut*
* Pizza Hut afgreifiir ekki 12 tommu pizzur, heldur 10 tommu. Þær
vega 485 gr., þar af er ostur 160 gr. og annafi álegg 60-65 gr. hvert.
780 nei
860 já
920 nei
1.020 já
1.025 já
1.050 já
1.090 já
1.230 já
1.620 já
Hreindýrakjöt
að hætti Vaðbrekkubænda
Á HEIMILI Evu Ásgeirsdóttur og Sigurðar Aðalsteinssonar að Vað-
brekku í Jökuldal er alltaf til hreindýrakjöt í frystikistunni. Ekki
nema von því bóndinn er skytta með veiðileyfi fyrir þremur hreindýr-
um á ári. Einn skrokk hafa þau handa sér og sínu fólki en hina
selja þau. Þau sjá sjálf um að verka kjötið, úrbeina og búa til hakk.
35 Þau hjónin segjast yfírleitt
bera bóg, bringukoll eða hakk
, á borð fyrir heimilisfólk, sem
mm er auk þeirra fjögur böm og
05 vinnumaður. Á gamlárskvöld
^51 og þegar gesti ber að garði
matreiða þau hrygg eða læri.
™ Evu finnst bógur þó allt eins
flL bragðgóður en segir að marg-
ir séu hrifnari af hrygg vegna
þess að hann sé feitari. Fitan er
þó ekki borðuð en þykir gefa betra
bragð.
Eva segir að matreiðsla hrein-
dýrakjöts sé auðveld, aðalatriðið sé
að steikja kjötið lengi við vægan
hita og best sé að steikja það í
poka. Sósuna segir hún bragðmikla
og alls konar meðlæti megi hafa
með.
Eins og aðrir Austfírðingar hefur
Sigurður borðað hreindýrakjöt frá
blautu bamsbeini, en Eva, sem er
að vestan, bragðaði það í fyrsta
__fskipti þegar hún fluttist austur fyr-
ir tíu ámm.
Daglegu lífí fannst tilvalið að
leita til hjónanna að Vaðbrekku um
uppskrift að hreindýrasteik.
Hreindýrasteik
fyrir 8 manni
3 kg hreindýrahryggur
Salt og Season all
Strjúkið kryddið mjög vel inn í kjöt-
ið þegar það hefur þiðnað. Best er
að láta hrygginn þiðna í einn og
hálfan sólarhring.
Steikið hrygginn í í ofni í 2'/2 til 3
klst. við 100° hita.
Sósa
Kjötsoð
1 dl rjómi eða mjólk
1 msk. hveiti.
Látið soðið af kjötinu í pott 0 g búið
til hveitijafning. Hellið smám sam-
an út í 1 dl af rjóma og hrærið vel í.
Hrásalat
'A haus kínakál
2 tómatar
14 agúrka
14 græn paprika
1 msk. majones
1 msk. súrmjólk
1 tsk. salt
1 tsk. aromat
Brytjið grænmetið og hrærið saman
við majones og súrmjólk. Kryddið.
Annað meðlæti sem fólkið að
Vaðbrekku gæðir sér á með steik-
inni er 1 kg brúnaðar kartöflur,
'Adós gulrætur og grænar baunir
og Vízdós rauðkál.
Veró:
Hreindýrakjötið þurfa þau hjónin
ekki að borga, en 1 kg af hreindýra-
hrygg kostar 1.750 kr. í Kaupfélagi
Héraðsbúa.
1 dl rjómi kostar 60 kr. (2*/2 dl eða
1 peli kostar 150 kr.)
14 úr haus kínakál 70 kr. (1 kg.
266 kr.)
2 tómatar 22 kr. (1 kg. 350)
14 agúrka 25 kr. (1 kg. 198 kr.)
'4 græn paprika 20 kr. (1 kg. 198
kr.)
1 kg kartöflur 130 kr.
V2 dós (tæp 500 g) gulrætur og
grænar baunir 48 kr.
Eva Ásgeirsdóttir setur hrein-
dýrahrygginn í ofninn.
Vi dós (500 g) rauðkál 128 kr.
Samtals kostar meðlætið rétt rúmar
500 kr.
Hátíöarsósa
Uppskriftin af sósu Vaðbrekku-
hjónanna er fremur einföld, en vilji
fólk leggja meira í matreiðsluna,
gefum við hér eina uppskrift til við-
bótar.
Þeir sem safna villtum íslenskum
jurtum; blóðbergi, bláberjalyngi,
birkilaufum og vallhumli, jgeta not-
að þær með villibráð. I sumum
heilsuverslunum fást slíkar jurtir,
sem má nota, en gott er að bæta
við villtu tímíani. Þeir sem eiga
heimatilbúið rifs- eða hrútaberja-
hlaup nota það að sjálfsögðu.
Sósusoó
Lengstan tíma tekur að gera
soðið og þarf að biðja kaupmanninn
um bein fyrir soð. f sósu fyrir 8
manns þarf:
1 kg bein með svolitlu kjöti
8 dl kalt vatn
3 gulrætur
2 laukar
1 msk. blönduð piparkorn (rauð,
hvít og svört)
1 msk. gróft salt
1 -1 '/2 dl villtar ísl. jurtir
1 dl þurrt bragðmikið rauðvín
1 msk. lítið saltaður
grænmetiskraftur (ekki teningar)
1 msk. þurr einiber
Grænmetið hreinsað og skorið
gróft. Sett í 150° heitan ofn ásamt
beinum og bakað í 2 mín. á hvorri
hlið. Soðið ásamt öðm hráefni við
vægan hita í 4 klst. Snöggkælt með
því að setja pottinn út fyrir og þá
er fítunni fleytt ofan af, hafí það
ekki verið gert meðan soðið kraum-
aði. Við kælinguna þykknar soðið
og því þarf að velgja það aftur og
sigta.