Morgunblaðið - 29.11.1992, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1992
Nýbyggingar þar sem ísraelsk yfirvöld skipuðu araba að rífa hús sitt í Abu Tor. Arabinn reif þriggja hæða hús sitt sjálfur og býr í tjaldi, sem er við veginn á miðri mynd.
Ástæðan? Skýring ísraela: vegna óleyfis og vangoldinna byggingagjalda. Skýring araba: vegna intifata, uppreisnar araba.
VEIKOMIN Á
VESTURBAKKANN
eftir Elínu Pólmadóttur
VELKOMIN á Vesturbakkann! Þannig bauð Þórður Jónsson flugmað-
ur okkur velkomin á heimili sitt í Austur-Jerúsalem. í morgunsólinni
er þetta þó svo fjarska friðsamlegur og ljúfur staður. Ný falleg rað-
hús utan í hæðunum á þtjá vegu og af svölunum blasa við um skarð
í mistrinu í austri Jórdaníufjöllin og sér niður á blett af Dauðahaf-
inu. Þó var ísraelskur maður stunginn þarna í bakið í næstu götu í
vikunni áður. Við erum í Austur-Jerúsalem, sem fyrir 1967 var jór-
danskt land, þ.e. á árunum frá 1948 fram til 1967. Betlehem með
nærliggjandi Deheisheh flóttamannabúðum er í aðeins 10 km fjar-
lægð, en nú get ég ekki ekið þangað í bílaleigubíl eins og 1984. Hef
ekki efni á því, þar sem í leiguskírteininu stendur að leigutakinn verði
að greiða allar skemmdir sem verða á bílnum ef hann aki á Vestur-
bakkanum. Og margir eru þeir bílamir með Israelsnúmeri sem koma
stórskemmdir af grjótkasti úr slíkri ferð. Andrúmsloftið og ástandið
er mikið breytt síðan intifata hófst fyrir 4 ámm. Ósjálfrátt kemur upp
í hugann hvort vera kunni að einmitt þama hafi e.t.v. verið sett jarð-
ýta á heimili einhvers Arabans, sem endur fyrir löngu byggði sér hús
í óleyfi, til að rýma fyrir nýju byggingunum, eins og gerst hefur í
Austur-Jerúsalem. Ég veit það ekki, fremur en svo margt annað á
þessum flókna stað. Eg skynja bara yndislegt dalverpi í borginni helgu,
baðað roða i morgunsólinni.
etta er starfsumhverfi
Þórðar Jónssonar,
flugmanns frá íslandi,
sem nú er öryggis-
vörður á vegum
UNTSO, elstu friðar-
gæslu Sameinuðu
þjóðanna í Austur-
löndum, sem hófst 1948 og er enn
miðstöð til eftirlits á öllu svæðinu
með aðsetri í Jerúsalem. Hann er því
mikið á flakki, í förum til Jórdaníu,
Sýrlands, Líbanons og Egyptalands,
auk þess sem hann er vaktstjóri hjá
lögreglu friðargæslunnar í Jerúsal-
emsborg. Þórður er nýkominn úr
ferð yfír Sinai- og Gasasvæðið til
Egyptalands með diplómatapóst SÞ
og hafði á landamærunum lent í þrasi
við ísraela, sem ekki ætluðu að
hleypa honum í gegn án þess að
gegnumlýsa póstpokann. Bíllinn var
kominn hálfur inn í ísrael og stöðv-
aði alla umferð meðan hann kallaði
upp höfuðstöðvámar og fékk fyrir-
mæli þaðan. Neitaði að hreyfa sig
þar til greitt var úr málinu.
Safnari og módelsmiður
Á þessum fagra morgni var það
þó annað og mikilvægara sem þvæld-
ist fyrir. Þórður Jónsson og Jytta
Fogtman hjúkrunarkona ætluðu að
ganga í það heilaga og voru að búa
undir brúðkaupið, en danska skrif-
fínnskan þvældist fyrir, vísaði út og
suður, svo þrátt fyrir hjálp danska
prestsins í Jerúsalem var óútséð
hvort nauðsynleg vottorð bærust í
tæka tíð, sem þau þó gerðu á endan-
um. Þau Þórður og Jytte kynntust
gegn um störf fyrir Rauða krossinn.
Hún var m.a. hjúkrunarkona í Afg-
anistan. Nú eru þau að koma sér
fyrir og að gera Jerúsalem að heim-
ili sínu í bráð. Jytte var búin að fara
í viðtal hjá Sameinuðu þjóðunum til
að komast hugsanlega þar í starf við
heilsugæslu. Þórður var raunar flutt-
ur áður til Jerúsalem, eins og sjá má
í notalegu stofunni þeirra, því hann
hefur tekið með sér frá íslandi gamla
fallega kommóðu, gamla íslenska
kistu og gamlar ljósmyndir auk allra
bókanna og hluta úr söfnunum hans.
Þórður er nefnilega ástríðusafnari,
safnar frímerkjum, einkennisbúning-
um og mörgu fleiru. Á t.d. alla bún-
inga íslensku lögreglunnar. Svo
smíðar hann flugvélamódel. Smíðaði
Þórður og Jytte með börn hans Benedikt og Valdísi, sem voru i heim-
sókn þjá þeim. Þórður og Jytte giftu sig 10. október þar suður frá.
t.d. Spitfíre-flugvélina hans Þor-
steins Jónssonar úr stríðinu, sem sjá
má í Lúxemborg. Og hann hefur
smíðað módel fyrir Flugleiðir, Land-
helgisgæsluna o.fl. Þórði er sem sagt
margt til lista lagt, sem ekki er rúm
til að tíunda hér nánar.
„Meðan ástandið er svona heima
og ég fæ ekki vinnu sem ég kýs,
hefí ég ráðið mig hingað, til að byija
með til eins árs og er að bíða eftir
að komast hjá SÞ hér í störf sem
ég er þjálfaður til, svo sem flug eða
flugumsjón," segir Þórður. Við ræð-
um aðeins nánar um slík störf og
Þórður segir að þeir gætu allt eins
vel sent hann til að hafa umsjón með
flugi á flugvellinum í Sarajevo eða
til Kambódíu, þótt það séu ekki ós-
kastaðirnir. „Maður fer þangað sem
maður er sendur. Þegar maður fer
að kynnast hjálparstarfi og friðar-
gæslu og sér hve þörfín er mikil á
þessum stöðum, þá skilur maður
þetta betur. Því fylgir líka viss
spenna." Hann hefur þegar gripið í
flugið hjá SÞ í Jerúsalem, flaug 10
tíma á Fokkervélum sem notaðar
voru -eftir að litlu vélamar höfðu
verið sendar til Kambódíu.
Heima hafði hann flogið á Fokker
Landhelgisgæslunnar. Og í Súdan
var hann frá janúar og fram á haust
1991 á vegum Rauða krossins í tíma-
bundnu starfí. Sá um birgðaflutninga
á landi. Þetta var ekkert smáræðis
Iandflæmi, 2‘h milljón ferkílómetra.
Kvaðst hafa verið að skakklappast á
Twin Otter-vél. Barnahjálpin lánaði
vélina. Verið var að flytja matvæli
og sjúkragögn. Hungursneyðin var
byrjuð þar og flóttamenn að koma
frá Eþíópíu.„„í Súdan lærði ég að
setja í lága drifíð og keyra á þeim
hæga rytma sem þar hæfir,“ segir
Þórður þegar hann er spurður hvem-
ig hafí verið að vinna í Súdan.
„Ég var búinn að vera þar í sjö
mánuði, þá skall Flóastríðið á. Súd-
anir eru múslimar og þeir studdu
Saddam Hussein. Þótt þeir væru
sjálfír sveltandi þá sendu þeir honum
skip með matvælum. Þarna í Khart-
úm vorum við 60 talsins frá hjálpar-
stofnunum, fréttastofum og sendi-
ráðum, en það var ekkert amast við
okkur. Við vomm bara skyggðir.
Alls staðar njósnarar og slíkt, en ég
fann ekki til neins óöryggis. Það fór
svo sem ekki fram hjá okkur hvað
var að gerast. Fram til 15. janúar,
þegar alþjóðaherinn réðjst inn í írak,
höfðum við verið að kveðja alla út-
lendingana. Bandaríkjamennirnir og
Bretarnir vom bara allir horfnir frá
landinu. Við héldum áfram þótt aðr-
ir hyrfu á brott og vomm í flugi á
leið til Khartúm þegar innrásin var
gerð.“ I Súdan kveðst hann hafa
kynnst stofnunum Sameinuðu þjóð-
anna, því hann vann í samvinnu við
þær, og sótti um flugmannsstarf hjá
þeim.