Morgunblaðið - 29.11.1992, Blaðsíða 41

MÖRGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. WÓVEMBER 'Í992
Viðtal við Þórð Jðnsson,
flugmann og ðryggisvirð í Jerúsalem
Þórður Jónsson, flugmaður og nú öryggisvörður, á svölunum á íbúð
sinni í Austur-Jerúsalem.
Bifreið brennd og ýtt út af í Abu Tor, arabíska hverfinu í Jerúsalem. Kemur fyrir
að gyðingar eru rifnir út úr bílum sínum og þeir síðan brenndir.
„Ég hefði viljað halda áfram hjá
Rauða krossinum í birgðaflutning-
um, en svo dagaði ég uppi hjá herlög-
regu UNTSO,“ segir hann og hlær
við. „Þótt við Bláhúfurnar séum
óbreyttir borgarar undir heraga, þá
vill SÞ helst að menn hafí 5 ára
starfsreynslu í her, lögreglu eða sam-
bærilegu starfi, auk þess sem flugið
kemur manni til góða.“ Slíka starfs-
reynslu hafði Þórður. Hann starfaði
í 9 ár í lögreglunni á íslandi og var
byijaður í vopnagæslunni á Keflavík-
urflugvelli. Hér sannast sem fyrr hve
vel það kemur sér fyrir þá íslendinga
sem sækja í verið erlendis að flestir
þeirra hafa víða komið við í vinnu.
Orðavalið viðkvæmt
UNTSO hefur aðsetur í landstjóra-
höllinni, sem byggð var fyrir land-
stjóra Breta uppi á hæð sem gnæfir
yfir borgina. Þaðan blasir við gamla
Jerúsalem umlukt borgarmúrum.
Þegar Sameinuðu þjóðimar höfðu
samþykkt stofnun Israelsríkis og
skiptingu þessa landsvæðis milli ísra-
ela og Palestínumanna en að Jerúsal-
emborg yrði alþjóðleg, enda báðum
helgur staður, yfirgáfu Bretar landið
og landstjórahöllina 1948. Jórdanir
tóku hana fyrst, en síðan var höllin
gefín Rauða krossinum, sem svo lét
hana í hendur Sameinuðu þjóðanna.
Við Þórður gengum um þessa fallegu
skrúðgarða. Þar er grafreitur hunda
landstjóranna með grafskriftum, sem
sýna að þeir hafa þó átt í hundunum
sínum góða vini í þessu erfiða lífi.
Þarna í Landstjórahöllinni gömlu
er vinnustaður Þórðar. Lögregla
Sameinuðu þjóðanna sér um örygg-
isgæslu í Jerúsalem, ef t.d. einhver
frá friðargæslunum lendir í vandræð-
um. Eftir að hafa verið þama í sex
vikur í öryggislögreglu SÞ var Þórð-
ur gerður að varðstjóra yfir einni
vaktinni, sem í eru átta menn. Hann
ber beina ábyrgð gagnvart yfirhers-
höfðingja UNTSO einum, en hann
er nú frá Finnlandi og hefur bústað
í gömlu höllinni.
Einnig fer Þórður þjálfunarferðir
með nýliða til að kenna þeim aðferð-
arfræði, þ.e. hvemig þeir eiga að
koma fram og komast af við landa-
mæraverði og aðra þá sem þarf að
umgangast. Það er ekki einfalt í
þessum heimshluta.„Þessar tvær
þjóðir em svo ólíkar og allt svo við-
kvæmt,“ segir Þórður og tekur dæmi.
Diplómatapassana geta SÞ-mennirn-
ir aðeins notað út úr ísrael, Jórdaníu-
megin em stimpluð nafnskírteini,
sem gilda ein frá Jórdaníu til Sýr-
lands. Þegar komið er á landamærin
inn í þessi arabalönd má ekki sjást
nokkurt framleiðslumerki á flík eða
hlutur með ísraelsku letri, ekki einu
sinni vatnsflaska. Alla þarf að um-
gangast af þeirri kurteisi sem við
á. Og hreint. ekki sama hvaða orð
era valin á hveijum stað. Til dæmis
er venjulega talað um Vesturbakk-
ann og Gasa sem hemumdu svæðin,
en á kortum arabaþjóða heitir það
sem við köllum Vesturbakka Palest-
ína og í munni Israela heitir þetta
landsvæði Júdea og Samaría. „Þess-
vegna segi ég alltaf að ég komi frá
frá King-Hussein brúnni austan
megin og Allenby-brúnni ísraelsmeg-
in. Eða austan megin að ég sé frá
Amman, aldrei ísrael eða Jerúsalem.
Þetta er það sem ég er að leiðbeina
strákunum með, syo að þeir komist
í gegn án vandræða fyrir þá eða
Sameinuðu þjóðimar. Ekki að ljúga
heldur að segja eitthvað sem hægt
er að standa við,“ útskýrir Þórður.
Og hann bætir við: „Umgengnin verð-
ur að vera afslöppuð. Maður verður
að setjast niður og brosa, sýna kurt-
eisi og hafa biðlund." Við þessi orð
rifjast upp það sem Timur Goksel,
talsmaður friðargæslunnar í Líbanon,
hafði sagt við mig: „Við SÞ-menn
verðum alltaf að muna, að hér hafa
allir rétt fyrir sér. Og það verður allt-
af að gefa sér tíma til að hlusta."
Bros og grjótkast
Þórður segir mér að þeir séu alltaf
óvopnaðir í ferðum. En þeir era með
bláu hjálmana og í skotheldum vest-
um til að taka við gijóthnullung-
unum, sem dynja líka á hvítum bílum
merktum UN og með sérstök Sam-
einuðu þjóða númer. „Við skrúfum
alltaf niður rúðurnar þegar ekið er
um Gasasvæðið. Hvorki fullorðnir
né bömin gera nokkurn greinarmun
á Sameinuðu þjóða-bílunum, þegar
þeir era í intifata-stuði. Þó er þeim
ekkert i nöp við Sameinuðu þjóðimar
nema síður sé. Á Gasasvæðinu era
Sameinuðu þjóðimar lífæð þessa
fólks. Það ferðast t.d. til vinnu með
bílum Sameinuðu þjóðanna.“ Því má
bæta við að á Gasa-strandlengjunni
era 50 þúsund manna flóttamanna-
búðir Araba, sem lifa við hörmulegar
aðstæður þótt stofnanir Sameinuðu
þjóðanna leggi
þar til heilbrigð-
is-, fræðslu- og
velferðarþjón-
ustu.
Þórður segir
að það sé stund-
um dálítið
kúnstugt að sjá
þessa litlu
krakka, sem
standa og veifa
brosandi með
annarri hendi
þegar maður fer
framhjá. Hinni
halda þau fyrir
aftan bak og era
svo eldfljót að
kasta steininum.
„Líklega vita
litlu greyin ekki
af hveiju þau
era að kasta. En
manni bregður
alltaf þegar
steinvölur skella
á bílnum og
hjálminum. Og
satt að segja er
maður alltaf
með hnút í mag-
anum og spenntur meðan ekið er
þama í gégn. Þetta er ekki hræðsla,
en maður venst því ekki eða slær
því upp í kæraleysi." Ekki til að furða
sig á, enda hefí ég rekið augun í
einn af bílum Sameinuðu þjóðanna
illa farinn, bílstjórinn hafði orðið fyr-
ir steini og misst meðvitund. Bíllinn
valt og eyðilagðist. Það er ekkert
einsdæmi. Slík bílhræ sér maður víða
með vegum.
Ég spyr Þórð hvemig bömin hans
taki því að vita af honum þama, stöð-
ugt með nærmyndir af slíkum átökum
í sjónvarpinu fyrir augunum. Bömin
hans tvö, Valdís og Benedikt, sem
era 5 og 8 ára gömul, era á íslandi.
Þau vora nýlega hjá honum með
ömmu sinni og sáu vinnustað pabba.
Þórður fór með þau um allt og sýndi
þeim trakkana og búnaðinn, sem þeim
fannst spennandi. Hann hefur það
eftir móður þeirra að þau séu rólegri
á eftir þegar þau sjá slíkar fréttir frá
ísrael. „Þama hittu þau vinalega her-
menn og þetta er nú ekki eins aga-
legt í þeirra augum og sjónvarps-
myndimar,“ segir hann.
Ekki að furða þótt bömum gangi
illa að skilja það sem þama gerist.
Það reynist okkur fullorðna fólkinu
full erfitt. Oft slær það ókunnan
gest á ferð hve margt er líkt með
þessu fólki fremur en að kynstofn-
amir séu svo ólíkir. Báðar þjóðimar
era líka upprannar af sömu Semita-
rótum, báðar komnar af hirðingjum
að langfeðratali, báðar dreifðust í
útlegð og þreyðu ofsóknir, niðurlæg-
ingu og pyndingar. Ef allt væri með
felldu ættu þeim að koma prýðisvel
saman. Gallinn bara sá að báðir aðil-
ar gera kröfu til að snúa aftur til
sama landsvæðisins. Og báðir hóp-
arnir hafa gripið til ofbeldis til að
láta drauminn um sitt sjálfstæða
ættland rætast. í þessu friðsamlega
umhverfi heima hjá honum Þórði og
henni Jytte eram við því stödd í miðj-
um miklum harmleik.
Sædýra- og sæþörungadag-
ur á höfuðborgarsvæðinu
SÝNINGAR verða á ýmsum stöð-
um á höfuðborgarsvæðinu á sæ-
dýrum og sæþörungum. Þetta er
gert til að hvetja til aukinnar
kynningar á sjónum og sævarbú-
um, þannig að það sæmi þjóð sem
byggir afkomu sína á skynsam-
legri nýtingu sjávarafla.
Á sunnudaginn verður eftirfar-
andi sýnt: Kl. 10.30-12.00 S Varm-
árskóla, Mosfellsbæ, þurrkuð sæ-
dýr, kl. 12.00-16.00 í Laugames-
skóla, þurrkuð sædýr kl. 13.00-
15.00 í Hafrannsóknarstofnun,
Skúlagötu 4, lifandi sædýr og sæ-
þörungar, kl. 13.30-16.00 í sýning-
arsal Náttúrufræðistofnunar Is-
lands, Hlemmi 5 (gengið inn frá
Hverfisgötu), þurrkuð sædýr og
sæþörungar íd. 14.00-16.00 í Nátt-
úrugripasafni Seltjarnarness, Val-
húsaskóla, þurrkuð sædýr kl.
14.30-16.00 í Náttúrufræðistofu
Kópavogs, þurrkuð sædýr og lifandi
sædýr og sæþörungar kl. 16.00-
18.00 í vöruskemmu á Grófarbakka
(gömul vöruskemma ríkisskips) að
vestanverðu, lifandi sædýr, þörung-
ar og ísaðir nytjafiskar. Sælífsker
með botnlífverum verða utandyra
allan daginn ef veður leyfir. Náttúr-
an sjálf sýnir lifandi og dauða sæ-
þörunga og sædýr á fjöru milli kl.
15.00 og 17.00 víðsvegar í fjörum
á höfuðborgarsvæðinu. Um næstu
helgi verða samskonar sýningar á
Suðvesturlandi utan höfiiðborgar-
svæðisins.
(Fréttatilkynning frá NVSV)
------» ♦ ♦------
Kolrössur
halda tónleika
f TILEFNI þess að hljómsveitin
Kolrassa Krókríðandi er að gefa
út sína fyrstu plötu, munu
Kolrössur standa fyrir tveimur
uppákomum í Reykjavik í næstu
viku.
Mánudaginn 30. nóvember mun
Kolrassa spila á kaffi Rósinberg
ásamt hljómsveitinni Rut-t- og föstu-
daginn 4. desember munu svo
Kolrössur halda hina eiginlegu út-
gáfutónleika.
lUlarkápur, ullarfakkar.
Glæsilegt úrval.
V/Laugalæk, sími 33755.