Morgunblaðið - 20.02.1993, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1993
Tvísöngnr eftir norska tónskáldið
Kjell Mork Karlsen hlaut 1. verðlaun
66 stutt orgelverk frá tónsmiðum í 15 löndum bárust í samkeppnina
Verðlaunaverkið skoðað í Hallgrímskirkju sl. fimmtudag. Frá v. Jóhannes Pálmason form. sóknar-
nefndar, Þorkell Sigurbjörnsson formaður dómnefndar, Haukur Guðlaugsson sönginálastjóri Þjóð-
kirkjunnar, Einar Karl Haraldsson og Hörður Áskelsson, en tveir þeir síðastnefndu eru í fram-
kvæmdanefnd orgelsamkeppninnar ásamt Birgi Isleifi Gunnarssyni.
LISTVINAFÉLAG og sóknar-
nefnd Hallgrímskirkju efndu í
byijun sl. árs til alþjóðlegrar
samkeppni um ný orgelverk í
tilefni af vígslu nýja konsertorg-
elsins í kirkjunni. Kunnugir
telja að þetta sé í fyrsta sinn
sem boðið er til alþjóðlegrar
tónlistarsamkeppni af hálfu ís-
lenskra skipuleggjenda.
Samkeppnin var sérstaklega
kynnt á Norðurlöndum og í Þýska-
landi en var opin öllum tónskáldum
án aldurstakmarkana. Áskilið var
að hvert orgelverk ætti að vera
4-6 mínútur að lengd og hugsað
til flutnings á tónleikum eða í
helgihaldi, t.d. sem forspil eða eft-
irspil. Þá áttu verkin að vera sér-
staklega samin fyrir keppnina og
taka mið af raddskipan orgels
Hallgrímskirkju.
Sextíu og sex orgelverk bárust
í samkeppnina frá höfundum í 15
löndum, aðallega frá Evrópulönd-
um, en einnig frá Bandaríkjunum,
Kanada og Israel. Alþjóðleg dóm-
nefnd ijallaði um verkin dagana
22.-24. janúar sl. í Ósló og komst
að þeirri niðurstöðu að flest þeirra
væru í samræmi við reglur keppn-
innar og mörg ágætum eiginleik-
um búin. Dómnefndina skipuðu
Þorkell Sigurbjömsson tónskáld í
Reykjavík, sem var formaður
nefndarinnar, prófessor Oskar
Gottlieb Blarr tónskáld og kantor
í Dusseldorf í Þýskalandi og Trond
Kvemo tónskáld og organisti í
Ósló.
Dómnefndin komst að einróma
niðurstöðu um verðlaunaverkin
þijú sem hún taldi sérstaklega eft-
irtektarverð í hópi margra góðra
tónsmíða. Fyrstu verðlaun hlaut
Tvísöngur eftir norska tónskáldið
Kjell Mork Karlsen, önnur verð-
laun Partita per Organo eftir
Svíann Anders Nilsson og Þjóð-
veijinn Markus Höring fékk þriðju
verðlaun fyrir tónsmíðina Pro Org-
ano.
Tónmenntasjóður þjóðkirkjunn-
ar gaf verðlaunafé til samkeppn-
innar og nema fyrstu verðlaun
200.000 íslenskum krónum, önnur
verðlaun 100.000 og þriðju verð-
laun 50.000 krónum. Verðlaunin
verða afhent á Kirkjuiistahátið
sem fram fer í Reykjavík 29. maí
til 6. júní næstkomandi. Hugað
verður að útgáfu á verðlaunaverk-
unum og fleiri verkum úr sam-
keppninni.
Tvísöngur Kjell Mork Karlsens
er glæsilegt‘konsertverk sem tekur
5-6 mínútur í flutningi. Það er
skýrt og skorinort og vísar til ís-
lensks fimmundarsöngs með röð
samstígra fimmunda í fótspilinu.
Tónsmíðin sættir gamalt og nýtt
með frumlegri handfjöllun á ýms-
um þekktum smíðaaðferðum.
Sænski organistinn Hans Fagius,
sem er einn þekktasti konsertorg-
anisti Norðurlanda, frumflytur
Tvísöng í Hallgrímskirkju á
Kirkjulistahátíð 29. maí í vor.
Kjell Mork Karlsen, (f. 1947)
er þekkt tónskáld á Norðurlöndum
og hefur samið 5 sinfóníur, 3 órat-
óríur, kantötur, konserta, kam-
mermúsík svo og tónlist fyrir kóra
og orgel.
Anders Nilsson (f. 1954) leggur
stund á tónsmíðar og háskóla-
kennslu í hljómsveitarútsending-
um og tónsmíðum. Hann hefur
áður hlotið alþjóðleg verðlaun í
samkeppni og í janúar í fyrra
frumflutti Konunglega fíl-
harmoníuhljómsveitin í Stokk-
hólmi konsert fyrir orgel og hljóm-
sveit eftir Nilsson. í lýsingu á tón-
smíðinni Partita per organo segir
höfundurinn að hann hafi ofið
nafn Hallgríms Péturssonar inn í
nóturnar. Daníel Roth, organisti
við St. Sulpice í París og einn virt-
asti orgelleikari Frakklands, frum-
flytur Partita per organo í Hall-
grímskirkju 1. júní næstkomandi.
Markús Höring er aðeins 23 ára
gamall og leggur stund á tónlist-
arnám í heimaborg sinni Múnchen
í Þýskalandi. Verk hans, Pro org-
ano, verður frumflutt á lokatón-
leikum Kirkjulistahátíðar 6. júní
nk. og þá verður Hörður Áskelsson
organisti Hallgrímskirkju við org-
elið.
Tilkynnt var um niðurstöðu
dómnefndar við sérstaka athöfn í
Hallgrímskirkju fimmtudaginn 4.
febrúar sl.
(Fréttatilkynning)
Nordal, Grieg og
Sibelius í Aþenu
TÓNVERKIÐ Choralis eftir Jón Nordal var flutt á tónleikum Sinfóníu-
hljómsveitar gríska ríkisins í gær í nýjum og glæsilegum tónlistarsal
í Aþenu. Önnur verk á tónleikunum voru píanókonsert eftir Grieg og
sinfónia eftir Síbelíus.
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 680. þattur
Stjómandi á norrænu tónleikunum
var Dimitri Agrafiotis og ungur son-
ur hans lék einleik í konsert Griegs.
Fyrir nokkmm árum bauð Agrafiotis
Sinfóníuhljómsveit Íslands að koma
og leika með stuttum fyrirvara á
hinu árlega „Festival of Áthens" en
þar sem tónleikahald er allt í mjög
föstum skorðum hér varð þessu ekki
komið við. En hjá sinfóníuhljómsveit-
inni í Aþenu var um árabil verfalls-
ástand. Hljóðfæraleikarar kröfðust
þess að fá til viðbótar við lág laun
greiðslu til viðgerða á hljóðfæmm
sínum. Þar sem ekki var orðið við
kröfunum mættu þeir iðulega hljóð-
færalausir á æfingar og tónleika.
Jafnan þótti tíðindum sæta þegar
stjómandinn lyfti sprota sínum en
grafarþögn ríkti eftir sem áður á
hljómsveitarpallinum.
í ensku hefur svo farið að you
er ekki aðeins notað sem per-
sónufomafn, heldur einnig sem
óákveðið fornafn, sjá orðabók
Arnar og Orlygs. Þessa notkun
hafa íslendingar því miður tekið
upp eftir Englendingum, stund-
um svo að úr hófi keyrir. Stöku
sinnum verða auðvitað mörkin á
milli óskýr. Á þetta hefur verið
minnst í pistlum þessum, en
Haukur Eggertsson í Reykjavík
vill gjarna árétta það enn og
ekki að ástæðulausu. Hann hef-
ur næma máltilfínningu oglætur
sér ekki á sama standa um
móðurmálið. Skemmst er af því
að segja að ég ráðlegg fólki
ekki að taka sér til fyrirmyndar
þau „þú-ávörp“ sem hann tekur
dæmi af, enda þótt ekki sé ský-
laust að þarna sé þú notað sem
óákveðið fomafn, en ekki sem
persónufomafn. En gefum
Hauki orðið:
„Sæll Gísli. Nú um áramótin
bámst mér í hendur auglýsinga-
pappírar frá einu af happ-
drættis-fyrirtækjum okkar
lands. Eg las þetta að sjálfsögðu
af gaumgæfni, einnig með tilliti
til málfars og hvort ég gæti eitt-
hvað af því lært. Ég ætla að
taka hér nokkur dæmi, og bið
þig vinsamlegast að láta mig
vita, hvort þar sé eitthvað, sem
þú ráðleggur fólki að temja sér
í framtíðinni:
„Þú gætir eignast auðæfi.“
„Þú gætir orðið með auðugri
mönnum á íslandi.“ „Þú gætir
átt milljónir í vændum.“ „. . . ef
þú ætlar að spila til vinnings
...“ „Meðan þú bíður eftir stóru
stundinni í lífi þínu ...“ „Þú
leggur mismikið undir.“
Þetta er aðeins lítill hluti allra
þeirra þú-ávarpa, sem fram em
borin. Eg vil taka það fram, að
ég tel mér ekkert misboðið þótt
ég sé þúaður, en þessir pappírar
voru hvorki stílaðir til mín né
nokkurrar annarrar persónu. Ég
hefði haldið, að þarna væri verið
að taka enskuna óþarflega mikið
til fyrirmyndar, og að það þætti
ekki góð íslenska.
Með bestu kveðju.
P.s. Ég vil taka fram, að ég
hef enga löngun til að spilla fyr-
ir þessu happdrætti."
★
Gömul amboð gisna,
gapir rifa hvur,
vænu blómin visna,
vökvalaus og þur.
Allt eins fer hin unga mær,
ef hún það, sem eðlið kýs,
ekki í tíma fæ-ær,
ekki í tíma fær.
(Gamall söngtexti.
Upplýsingar um höf. vel þegnar.)
★
Örnólfur Thorlacius rektor
lætur okkur enn hafa umhugs-
unarefni, og birtist hér fyrri hluti
af bréfi hans, er hann skrifaði
umsjónarmanni „á síðasta kvöldi
hrútmánaðar" 1993:
„Kæri Gísli!
Sjálfsagt er að láta sakborn-
ing njóta sannmælis og er því
ekkert út á það að setja að
greint sé frá því að menn séu
teknir fyrir meinta ölvun við
akstur. En sannmælið snerist í
andstæðu sína þegar frá því var
sagt í fréttum í Sjónvarpinu nú
í kvöld að „varðskip stóð Frigg
að meintu landhelgisbroti.“
(Enda var skipstjórinn sýknaður
í héraði.)
Oft heyrist í síma: „Þetta er
sjálfvirkur símsvari hjá...“ Mér
er spum: Hvar fást handvirkir
símsvarar? Dugir ekki: „Þetta
er símsvari hjá .. .“?
Stundum má heyra það eða
lesa í íjölmiðlum að óvandaðir
fólar gangi erinda framandi
þjóða eða óþjóðhollra afla.
Að ganga erinda sinna hefur
aðeins eina merkingu. íslensku-
kennari minn og síðar samkenn-
ari í Menntaskólanum í Reykja-
vík, Magnús Finnbogason, benti
réttilega á að enginn getur
gengið erinda annarralWms veg-
ar geta menn rekið erindi ann-
arra.
Kennari minn í stærðfræði og
stjörnufræði og samkennari við
sama skóla hélt því fram að ís-
lenskufræðingar þyrftu að átta
sigji því að fótur væri karlkyns
í eintölu en kvenkyns í fleirtölu.
Þótt þið, löggiltir málsmekks-
menn, markið ekki þessa ábend-
ingu, takið þið gilt að önnur orð
skipti kyni með tölu, svo sem
ben - benið, benjar.
íslenskt fjögurra bókstafa
sagnorð merkir bæði að sitja
hest og liggja konu og er í vax-
andi mæli brúkað í sjónvarpi í
síðarnefndu merkingunni sem
þýðing úr guðseiginmáli á jafn-
stafmargri sögn. Ég læt það
svona vera, eins og skessan
sagði við karlsson, en karlrembu
minni er misboðið þegar afkas-
takonur í þessu efni eru á skján-
um sagðar .... fjölda karla.“
★
Áslákur austan sendir:
Bjöm fór ríðandi í fjölmarga flengtúra
að falbjóða þýskt úrval strengúra,
en heima í Býlu
sat Bína í fýlu,
á kroppinn helst líkust og kengúra.
Það hefur svona „legið á hak-
anum“, eins og stóð í DV, að
birta þetta.
★
Úr skólastíl um vatnið:
„Vatnið er alveg lífsnauðsynlegt
fyrir okkur mennina. Ef ekkert
vatn væri til, gætum við ekki
lært að synda. Þá myndum við
öll drukkna."
21150-21370
LARUS Þ, VALDIMARSS0N framkvæmdastjori
KRISTINN SIGURJÓNSSON, HRL, loogiltur fasteignasali
Til sölu og sýnis meðal annarra eigna:
Skammt frá „Fjölbraut" í Breiðholti
Mikið endurn. 4ra herb. íb. á 1. hæð yfir jarðhæð. Vel skipulögð ekki
stór. Parket á gólfum. Sérþvottaðstaða. Ágæt sameign. Góður bíl-
skúr. Gott verð.
Ný mjög rúmgóð íbúð
við Reykás, 4ra-5 herb. á 2. hæð, 118 fm. 3 stór svefnherb. m. innb.
skápum. Sérþvottahús. Gamla og góða húsnæðislánið 2,5 millj.
Nýtt glæsilegt einbýlishús
við Þingás 6 herb. rúmg. íbúð á tveimur hæðum. Bílskúr meö vinnu-
plássi, alls 226 fm nettó. Húsið er íbhæft, ekki fullg. Mikil og góð lán
fylgja.
Einstaklingsíbúð - frábær greiðslukjör
Suðurib. - lítil 2ja herb. í lyftuhúsi við Kríuhóla. Góð innrétting. Ágæt
sameign. Suðursvalir. Útsýni. Laus strax.
Skammt frá Elliheimilinu Grund
Mikið endurnýjuð 3ja herb. íbúð, tæpir 80 fm á 3. hæð. Risherb. m.
snyrtingu, rúmgóð geymsla í kj. Sameign mikið endurbætt. Laus strax.
4ra herb. íb. eða hæð
helst með bílskúr óskast í borginni. Skipti möguleg á mjög góðu einn-
ar hæðar einbýlishúsi í Vogunum.
Á góðu verði við Skriðustekk
Steinhús, rúmir 130 fm nettó auk bílskúrs rúmir 30 fm. Stór ræktuð
lóð. Teikning á skrifstofunni.
• • •
Opiðídag kl. 10-16.
Fjöldi góðra eigna f makask.
Almenna fasteignasalan sf.
var stofnuð 12. júlf 1944.
AIMENNA
HSTEIGNASAUM
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370