Morgunblaðið - 04.07.1993, Blaðsíða 4

ERLEIMT
4 FRÉTTIR/YFIRLIT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. JÚLÍ 1993
INNLENT
Skertar afla-
heimildir
Um síðustu helgi kynnti ríkisstjóm-
in ákvarðanir sínar um skerðingu
á aflaheimildum á næsta fiskveiði-
ári og efnahagsaðgerðir í tengslum
við þær. Þorskkvótinn mun verða
skorinn niður í 165.000 lestir
samanborið við 230.000 lestir á
yfírstandandi fiskveiðiári. Sam-
hliða tilkynningu um þetta var
ákveðið m.a. að fella gengið um
7,5%, flýta frumvarpi til laga um
Þróunarsjóð sjávarútvegsins og
lengja lánstíma lána hjá Atvinnu-
tryggingardeild og Byggðastofnun.
Sunna landará
Nýfundnalandi
Rækjuskipið Sunna landaði 176
tonnum af rækju í hafnarbænum
Argentia á Nýfundnalandi í upp-
hafí vikunnar. Afla fékk hún á
Flæmska hattinum, alþjóðlegu
veiðisvæði fyrir utan 200 mílna
lögsögu Kanada. Af þessum afla
fóru 110 tonn á markað í Japan
og Frakklandi en 60 tonn voru
send til íslands til vinnslu.
Verksmiðja til Rússlands
Pharmaco hf. hefur selt bresku
ijárfestingarfyrirtæki gosdrykkja-
verksmiðju Gosan hf. og mun verk-
smiðjan verða sett upp í St. Péturs-
borg í Rússlandi. Með sölunni á
verksmiðjunni er endi bundinn á
þátttöku Pharmaco í íslenskum
gosdtykkjarmarkaði. Átta starfs-
menn Gosan mun fara utan með
verksmiðjunni.
Vsk. á útgáfu og fjölmiðla
Frá og með 1. júlí mun 14%
virðisaukaskattur verða lagður á
bækur, blöð, tímarit og ljósvaka-
miðla. Af þessum sökum munu
afnotagjöld RUV og Stöðvar 2
hækka sem nemur þessari pró-
ERLENT
Samdrátt-
arskeiði
að ljúka
FLEST bendir til, að samdrættin-
um í efnahagslífí heimsins sé að
ljúka þótt dregist geti, að hagvöxt-
ur nái sér vel
á strik. Kemur
þetta fram í
misseris-
skýrslu
OECD, Efna-
hags- og
framfara-
stofnunar-
innar, en þar
segir, að mikil
skuldasöfnun flestra ríkja á síðasta
áratug og háir vextir í Evrópu
geti haldið aftur af batanum. Er
Evrópa raunar mesta áhyggjuefnið
að mati höfunda skýrslunnar og
þeir búast ekki við, að úr atvinnu-
leysinu þar fari að draga fyrr en
seint á næsta ári. Um Norðurlönd
önnur en ísland segir, að þar sé
botninum náð og spáð góðum hag-
vexti á næsta ári. Á íslandi er hins
vegar engra góðra frétta að vænta
fyrr en þorskstofninn réttir úr
kútnum en það getur tekið nokkur
ár. í OECD-skýrslunni er sérstak-
lega varað við skyndilausnum, sem
hefðu þau ein áhrif að auka verð-
bólgu, og sagt, að fari menn var-
lega geti hugsanlegur efnahagsbati
orðið upphafíð að löngu hagvaxtar-
skeiði.
Eldflaugaárás á írak
ÁRÁS Bandaríkjamanna á höfuð-
stöðvar írösku leyniþjónustunnar í
Bagdad um síðustu helgi mældist
nokkuð misjafnlega fyrir en Bill
Clinton, forseti Bandaríkjanna,
skipaði fyrir um hana vegna sann-
ana um, að íraksstjóm hefði stað-
ið að baki samsæri um að ráða
sentu og verð dagblaða einnig en
tímarit munu hækka mismikið.
Jóhannes Nordal lætur af
störfiun
Jóhannes Nordal seðlabanka-
stjóri lét af störfum um mánaða-
mótin eftir 32 ára starf en við stöðu
hans tók Jón Sigurðsson fyrrver-
andi viðskiptaráðherra. Jóhannes
er formaður íslensku álviðræðu-
nefndarinnar og hann telur að tvö
til fjögur ár muni líða áður en upp
kemur verulegur áhugi erlendra
fyrirtækja á að fjárfesta í stóriðju
hérlendis.
Verndun smáfisks
Sjávarútvegsráðuneytið hefur
nú í undirbúningi aðgerðir um að
loka varanlega svæðum þar sem
mikið er um undirmálsfisk. í nýrri
athugun Fiskistofu kom í ljós að
allt að 80% þorskafla smábáta er
of smár. Veiðisvæði sem ætlunin
er að loka eru einkum stunduð af
línuveiði-og krókaleyfísbátum.
Vatnsflóð á Vestfjörðum
Umtalsverðar tafír gætu orðið á
gerð Vestfjarðaganganna eftir að
vatnsæð í þeim opnaðist við spreng-
ingu á fimmtudag. Talið er að
2.000 sekúndulítrar af vatni hafí
streymt úr göngunum eða álíka og
tvöföld notkun Reykvíkinga á
neysluvatni. Nokkrar skemmdir
urðu af vatnsflóðinu en það var
heldur í rénum undir helgina.
Fyrsta loðnan
Góð loðnuveiði hefur verið hjá
þeim bátum sem hófu veiðamar
strax og það mátti, þann 1. júlí.
Þrír bátar fengu fullfermi á fyretu
dögunum en það voru Hólmaborgin
sem sigldi til Eskifjarðar með 1.370
tonn, Gígja sem sigldi til Raufar-
haftiar með 740 tonn og Sunnuberg-
ið sem einnig sigldi til Raufarhafnar
með um 800 tonn. Veiðisvæðið er
nú djúpt norðaustur af Langanesi
og loðnan dálítið blönduð.
George Bush, fyrrverandi foreeta,
af dögum. Á Vesturlöndum var
hún almennt studd en í arabaríkj-
unum ekki nema í Kúveit. Var 23
stýriflaugum skotið af tveimur
bandarískum herekipum, öðru í
Rauðhafi en hinu í Pereaflóa, og
lögðu þær aðsetur írösku leyni-
þjónustunnar í rúst. Þrjár flaug-
anna misstu þó marks og ollu því,
að sex óbreyttir borgarar létu lífið.
í Bandaríkjunum fögnuðu jafnt
andstæðingar Clintons sem stuðn-
ingsmenn árásinni og er talið, að
hún hafí styrkt hann heima fyrir.
Skorið niður í Þýskalandi
ÞÝSKA stjómin boðaði í vikunni
mikinn niðurskurð á ríkisútgjöldum
næstu þrjú árin ásamt öðmm að-
gerðum til að bæta efnahags-
ástandið. Sagði Helmut Kohl
kanslari, að landsmenn hefðu lifað
um efni fram og yrðu því að
þrengja að sér til að tryggja fram-
tíðarvelferð sína og bama sinna. Á
þessu tímabili verða útgjöldin skor-
in niður um rúmlega 77 milljarða
marka, meðal annare með því að
lækka atvinnuleysis- og trygginga-
bætur, bamabætur og niðurgreiðsl-
ur í atvinnulífínu. Eiga þessar að-
gerðir meðal annare að auðvelda
þýska seðlabankanum að lækka
vexti og vom þeir raunar lækkaðir
daginn eftir, jafnt forvextir sem
svokallaðir Lombard-vextir.
Serbar og Króatar sammála
SERBAR og Króatar í Bosníu hafa
náð samkomulagi um skiptingu
landsins í þtjú smáríki þjóðarbrot-
anna. Landamæri ríkjanna hafa
þó ekki verið ákveðin endanlega.
Múslimar flestir með Alija Izet-
begovic forseta í broddi fylkingar
hafa verið andvígir þessari skipt-
ingu en ekki er víst, að þeir eigi
margra kosta völ. Kom forsætis-
nefndin í Bosníu saman til fundar
á þriðjudag og þar var ákveðið að
semja nýja áætlun um framtíð
landsins þótt vitað sé, að Serbar
og Króatar í nefndinni séu hlynnt-
ir fyrmefndu samkomulagi.
Leiðtogi herskárra múslima í New York handtekinn
Múslimar hóta óeirð
»
um og hryðjuverkum[
New York. Reuter.
EGYPSKI klerkurinn Ornar
Abdel-Rahman, andlegur leið-
togi múslima sem grunaðir eru
um sprengjutilræðið í World
Trade Center, gaf sig fram við
lögregluna á föstudagskvöld.
Stuðningsmenn hans vöruðu við
því að handtaka klerksins gæti
valdið öldu óeirða og hryðju-
verka í bandarískum borgum
og víðar um heim.
Embættismaður útlendinga-
eftirlitsins í New York sagði að
Abdel-Rahman væri í gæsluvarð-
haldi og hann yrði yfirheyrður
fyrir brot á innflytjendalögunum.
„Hann var handtekinn þar sem
hætta var talin á að hann myndi
flýja og vegna þess að samfélaginu
kann að stafa hætta af honum,“
sagði embættismaðurinn. Abdel-
Rahman var fluttur í fangelsi í
Otisville, um 100 km norðan við
New York-borg.
Múslimaklerkurinn var ekki
handtekinn í tengslum við meint
samsæri um að sprengja höfuð-
stöðvar Sameinuðu þjóðanna í
New York í loft upp eða við
sprengjutilræðið í World Trade
Center 26. febrúar sem varð sex
manns að bana. Lögreglan hefur
handtekið alls fímmtán fylgismenn
klerksins vegna þessara mála, en
hann hefur prédikað í nokkrum
moskum í New York og nágrenni.
Mohammed Mehdi, einn af leið-
togum múslima í borginni, sagði
að handtakan gæti auðveldlega
valdið óeirðum í Bandaríkjunum
og víðar um heim. Hann sagði að
fylgismenn Abdels-Rahmans í San
Francisco, Seattle, Houston,
Detroit og Jacksonville í Flórída
myndu efna til mótmæla. „í
Reuter
Hættulegur samfélaginu
EGYPSKI klerkurinn Omar Abdel-Rahman ásamt fylgismönnum sín-
um skömmu áður en hann gaf sig fram við lögregluna í New York
á föstudagskvöld. Embættismaður sagði að klerkurinn hefði verið
handtekinn þar sem hann væri hættulegur samfélaginu.
Egyptalandi munu múslimar hefja
öldu ofbeldisverka og ráðast á
Bandaríkjamenn, bandaríska
sendiráðið og hugsanlega banda-
ríska háskólann í Kaíró,“ sagði
Mehdi.

*

I
Leiðtogi serbneskra stjórnarandstæðinga í mótmælasvelti
Víll svelta í hel frekar
en að þjást í fangelsi
Belgrad. Reuter.
ÞINGMENN og starfsmenn helsta stjórnarandstöðuflokksins í Serb-
íu hófu mótmælasvelti á laugardag til að krefjast þess að leiðtogi
þeirra, Vuk Draskovic, yrði látinn laus úr fangelsi. Draskovic hefur
verið í mótmælasvelti frá því á fimmtudag og kveðst vilja deyja
verði honum ekki sleppt.
„Við verðum svöng og gefum
hvergi eftir fyrr en Vuk Draskovic
verður leystur úr haldi,“ sagði Ivan
Kovacevic, prófessor við háskólann
í Belgrad og starfsmaður Serbnesku
endurreisnarhreyfíngarinnar (SPO),
flokks Draskovics, á torgi í höfuð-
borginni þar sem stjómarandstæð-
ingamir eru í mótmælasvelti.
„Ég hef ákveðið að deyja, þannig
að kvalarar mínir geti ekki notið
þeirrar ánægju að sjá mig þjást í
langan tíma,“ sagði Draskovic í
opnu bréfi sem dreift var til fjöl-
miðla.
Draskovic og kona hans, Danica,
vom handtekin 2. júní eftir mót-
mæli gegn serbnesku stjórninni í
Belgrad. Lögreglumaður beið þar
bana og tugir manna særðust.
„Draskovic er mjög veikur mað-
ur, hann heldur ekki lífi í fangels-
inu,“ sagði Kovacevic. „Þetta mál
snýst ekki um glæpi, heldur stjórn-
mál.“
Serbneskir læknar fengu að
skoða Draskovic á miðvikudags-
kvöld og sögðu að heilsu hans hefði
hrakað en hann væri þó ekki í lífs-
hættu.
i
Mandela ræðir
við Clinton
F.W. DE Klerk, forseti Suður-Afr-
íku, og Nelson Mandela, leiðtogi
Afríska þjóðarráðsins (ANC),
ræddu við Bill Clinton, forseta
Bandaríkjanna, á föstudagskvöld.
Clinton sagði meðal annars við
þá að hann myndi mælast til þess
á fundi sjö helstu iðnríkja heims
í Tókýó síðar í vikunni að Suður-
Afríka yrði fullgildur þátttakandi
í heimsviðskiptunum eftir að sam-
komulag hefur náðst um lýðræðis-
lega stjómarskrá í landinu. Mynd-
in er af Mandela þegar hann
ávarpaði félaga í samtökunum
Frelsisvettvangi í Washington.