Morgunblaðið - 04.07.1993, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. JÚLÍ 1993
43
eftir Elínu Pálmadóttur
SAUTJAN
SÍÐANÍHAUST
Sautján ára á 17. júní. Þau
voru í bílnum á eftir mér í
þvögunni í Miðbænum. Bíla-
strollan mjakaðist varla eftir
Hafnarstrætinu. Við gatnamót-
in á Kalkofnsvegi kom bflaruna.
Þau máttu ekkert vera að því
að bíða eftir að hún færi hjá og
flautuðu gríðarlega. Það var þá
sem ég sá þau í speglinum.
Hópur af kátum ungmennum,
full af galsa á góðum degi, eins
og kýr sem sleppt er út á vorin.
Réðu sýnilega ekkert við óþolið.
Þegar losnaði um æddu þau
fram hjá mér öfugu megin, inn
á Skúlagötuna,
veifandi öllum
öngum út um
gluggana, og
brenndu yfír á
rauðu ljósi fram-
an við Hafrann-
sóknastofnun.
Fjölskyldur voru
að koma af úti-
hátíðunum og
fara í bílana
beggja vegna
götunnar og gat-
namótanna. í
þvögunni mátti
búast við barni
út á götuna á
hverri stundu. En
það var galsi í
þeim, ofur eðli-
legt af ungmenn-
um á vori og á
útihátíð - ef þau
hefðu ekki verið
með bíl undir
höndum og bensíngjöf undir fót-
um.
Þegar svipað hafði endurtekið
sig tvisvar í vikunni - ung-
menni undir stýri akandi í óþol-
inmæði sinni í svigi beggja meg-
in bílastrollunnar inn eftir
Miklubrautinni og á fullri ferð
niður Breiðholtsbrautina, sveigj-
andi sitt á hvað milli akreina -
tóku efasemdir að bæra á sér í
hugskotinu. Svo kom helgin með
öllum sínum slysum í umferð-
inni. Banaslys og lemstranir.
Ekki voru það að vísu allt ung-
menni sem urðu fyrir hnjaskinu.
En lögreglumenn og atvinnufóik
í greininni sagði hvert um ann-
að: of hraður akstur, réðu ekki
við bílinn, misstu stjóm á öku-
tækinu. Semsagt höfðu ekki
dómgreind til þess að aka í sam-
ræmi við aðstæður. Eða ekki
nægilega þjálfun til að bregðast
við óvæntum uppákomum.
Þó að þú sért bara sextán,
þá er ég þó orðinn sautján
- síðan í haust,
sungu Hljómar. Og auðvitað er
maður karl í krapinu þegar þeim
áfanga er náð. Hvað er eðlilegra
en að 17 ára ungmenni langi tii
að hafa bíl undir höndum og
geta fengið útrás í að geysast
áfram. Það er mikið sport. Ekki
er það þó alls staðar látið eftir
þeim. Skólapiltur í Svíþjóð var
svo heppinn í fyrra að eiga góða
að á íslandi. Hann kom í sumar-
ieyfínu sínu og fékk bílpróf til
þess að geta byijað að aka í
Svíþjóð daginn sem hann yrði
18 ára. Varð þann dag hetjan í
skólanum. Hinir krakkamir
máttu þá fyrst byrja að læra á
bfl. Og nú í sumar ætlar 17 ára
bróðir hans að gera það sama.
Ætlar að koma heim til Svíþjóð-
ar í haust með ökuskírteinið sitt
tilbúið upp á vasann. Efasemdir
leituðu á. Hvað emm við að
gera þessu unga fólki? Kannski
er ekki mikill munur á 17 ára
og 18 ára undir stýri, en munar
ekki um einn árgang á hættu-
svæðinu? Mörgum fínnst dapur-
legast að sjá klippt á þráðinn
hjá þeim sem eiga allt lífið fram
undan, einmitt þeim sem eðli-
lega er mestur galsinn í og
minnstar hömlurnar. Af hveiju
viljum við taka meiri áhættu
með þau en sumar aðrar þjóðir?
í sl. mánuði hafa 3 látist í
umferðinni og 30-40 verið flutt-
ir á slysadeild. í fyrra slösuðust
1.327 einstaklingar í 904 óhöpp-
um, þar af 228 alvarlega. Heild-
arfjöldi slysanna aldrei orðið
meiri. Er þetta
viðunandi?
Verður eklci að
endurskoða
reglumar, og
þá einkum
rýmkun sem
hefur verið inn-
leidd og er verið
að innleiða, eins
og aldurslækk-
un ökumanna?
Haft var eftir
Ómari Smára
Ármannssyni
aðstoðaryfir-
lögregluþjóni -
varla að tölvan
eða tungan taki
svona tungu-
bijótandi titil -
að helstu orsak-
ir umferðarslys-
anna megi rekja
til ökumann-
anna sjálfra.
Þeir sýni ekki nægilega að-
gæslu, skorti tillitssemi, vaði
áfram, ofmeti eigin hæfíleika,
vanmeti ökutæki og akstursáð-
stæður og geti ekki brugðist
rétt við ef eitthvað óvænt kemur
upp á. Eru það þá ekki öku-
mennimir með slíka náttúm sem
eðlilegast er að hvessa á sjónir?
Nú lesum við í blöðum að
ökuprófín eigi að verða erfíðari.
En hvernig? Það verður að ná
betri árangri í því skriflega en
verið hefur til að hljóta ökurétt-
indi. Ekki verklega þættinum -
úti í umferðinni. Er ekki einmitt
til umræðu að rýmka þar. Að
unglingar megi aka próflausir
með einhveijum ótilteknum ætt:
ingja sem kennara við hlið? í
sjokkinu eftir umferðarslátmn
síðustu daga, sér maður fyrir
sér undir stýri krakkana sem
pabbi og mamma freistast til
að láta sækja sig í boðin þegar
þau hafa tekið vín og vilja ekki
aka sjálf. Þá er einhver með
próf í bílnum.
Hver segir að ungmennin
valdi fleiri umferðarslysum?
Skýrslur tryggingafélaganna
sýna að á sl. ári valda 17-20
ára, aðeins fjórir árgangar,
meira en fímmta hveiju óhappi
í umferðinni. Tjónabætur á
hvem einasta íslending á aldrin-
um 17-20 ára em 62 þúsund
kr., 250 þúsund áður en þau em
21 árs. Og að umferðaróhöppum
fækkar jafnan hjá fólki þegar
það er komið yfír tvítugt. Nú
er búið að prófa slíkan ökuskóla
úti í umferðinni með þessari
útkomu, of miklum mannskaða
og eyðilögðum verðmætum. Ég
hefði haldið að þama muni um
hvem slíkan árgang í umferð-
inni.
Og hvað segir ekki í bréfi
Páls postula: „Eg álít mér líka
skylt, meðan ég er í þessari
tjaldbúð, að halda yður vakandi
með því að rifja þetta upp fyrir
yður.“
W • •
1
w w
RAUNAVOXTUN
KJÖRBÓKAR
JANÚAR - 30. JUNI
VAR
2,6-4,6%
YFIR80.000
KJÖRBÓKAR-
EIGENDUR NUTU
VERDTRYGGINGAR
UPPBÓTA NÚ UM
MÁNADAMÓTIN
Innistæða á Kjörbókum er nú samtals tæpir 30,0 milljarðar.
Hún er því sem fyrr langstærsta sparnaðarform í íslenska
bankakerfinu. Ástæðan er einföld: Kjörbókin er traust, óbundin og
áhættulaus og tryggir eigendum sínum háa og örugga ávöxtun.
Kjörbókareigendur geta þess vegna horft björtum augum fram á við
fullvissir um að spariféð mun vaxa vel enn sem fyrr.
Kjörbókin er einn margra góðra kosta sem bjóðast í
RS, Reglubundnum sparnaði Landsbankans
Vakin er athygli á að samkvæmt reglum Seðlabanka íslands verður
tímabil verðtryggingarviðmiðunar að vera fullir 12 mánuðir. Breyting
þessi tekur gildi um næstu áramót. Verðtryggingartímabil Kjörbókar
verður því frá 1. janúar til 31. desember ár hvert.
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna