Morgunblaðið - 04.07.1993, Blaðsíða 11

MORGUNESLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. JÚLÍ 1993
11
í fagháskólum eru ekki gerðar
sömu kröfur til kennara um rann-
sóknaskyldu og í hefðbundnum há-
skólum. Jafnvel þykir æskilegra að
þeir státi af starfsreynslu á því sviði
sem kennt er og þá litið á hana sem
jafngildi rannsóknareynslu. Innan
listaháskóla eru gerðar listrænar
kröfur til starfsmanna og jafnast
afrek á listasviðinu til rannsókna-
niðurstaða í almenna háskólanum.
Sveinbjöm Bjömsson háskóla-
rektor telur æskilegra að hér rísi
sterkur fagháskóli, sem bjóði upp
á margar greinar og geti tekið við
mörgum nemendum, fremur en
fjöldi smáskóla. Ef slíkur skóli verð-
ur til opnast jafnframt möguleiki á
að losa Háskóla íslands undan þeirri
kvöð að taka við öllum umsækjend-
um með stúdentspróf. Eins og lög-
um er nú háttað er Háskóli íslands
skyldugur að innrita alla sem leita
inngöngu og geta framvísað stúd-
entsskírteini. Háskólinn hefur
heimild til að takmarka nemenda-
fjölda í heilbrigðisgreinum og helg-
ast það af takmarkaðri aðstöðu til
verklegrar kennslu. í öðmm grein-
um grisjast nemendahópurinn í lok
fyrsta misseris. Aðgangur að flest-
um öðrum hérlendum skólum á
háskóiastigi er takmarkaður af við-
komandi skólayfirvöldum við þann
fjölda sem fjárveiting og kennslu-
rými skólans marka og sá fjöldi sem
ekki kemst þar inn leitar í Háskóla
íslands.
Samræming háskólastigsins
Talsverð hreyfíng hefur verið í
átt til aukinnar samræmingar og
jafnvel samruna skóla á háskóla-
stigi. Skipaðar hafa verið ýmsar
nefndir og er þeirra stærst Sam-
starfsnefnd háskólastigsins. í henni
eiga sæti fulltrúar 13 skóla og er
formaður hennar Sveinbjöm
Bjömsson. Eins er starfandi Sam-
starfsnefnd um uppeldismenntun
og eiga aðild að henni skólar á
háskólastigi í kennslu- og uppeldis-
greinum. Háskólinn á Akureyri og
Leiklistarskólinn eiga áheymarfull-
trúa í nefndinni, formaður hennar
er Þórir Ólafsson rektor Kennara-
háskólans. Menntamálaráðuneytið
á fulltrúa í báðum nefndunum.
Nefnd um mótun menntastefnu
komst að þeirri niðurstöðu að sam-
ræma þyrfti stúdentspróf. En
hvemig er með prófgráður hinna
ýmsu skóla á háskólastigi? Svein-
bjöm segir að prófgráðurnar verði
að standast dóm erlendra mennta-
stofnana, það sé hin alþjóðlega
viðmiðun sem gildi. Því bera þessir
skólar sig saman við erlenda skóla.
- Háskóli Islands á aðild að alþjóðleg-
um samningum um prófgráður.
Skólar sem ekki hafa fengið viður-
kennt með lögum að þeir séu á
háskólastigi hér á landi eiga erfíð-
ara með að fá alþjóðlega viðurkenn-
ingu. Engu að síður taka erlendir
skólar við nemendum þeirra og
/ meta frammistöðu hvers nemanda
um sig.
Listaháskóli
Uppi hafa verið hugmyndir um
sameiningu listaskóla á háskóla-
stigi, þ.e. Myndlista- og handíða-
skólans, Tónlistarskólans í Reykja-
vík og Leiklistarskólans, í einn lista-
háskóla. Nefnd um listaháskóla
hefur nýlega skilað ráðherra áliti,
sem bíður birtingar. Bryddað hefur
verið upp á því að listaháskólinn
yrði sjálfstæður skóli (college) inn-
an Háskóla íslands, án þess að
Háskólinn hafí veitt því jáyrði.
Bjarni Daníelsson skólastjóri
Myndlista- og handíðaskólans ritaði
grein í Morgunblaðið 8. apríl sl. um
Háskóla íslands. Þar segir hann að
Háskólinn hafí brugðist sínu for-
ystuhlutverki og tafíð eðlilega þró-
un skólakerfísins. Háskólinn hafí
reynst ófær um að veita forystu í
endurskipulagningu menntunar á
háskólastigi. Leggur Bjarni til að
Háskóli íslands verði lagður niður
í núverandi mynd og einstakar
deildir hans sameinaðar öðrum
menntastofnunum á afmörkuðum
fag- eða fræðisviðum. Þannig yrðu
til uppeldisskólar, viðskiptaskólar,
tækniskólar og listaskólar svo dæmi
séu tekin. Síðan leggur Bjarni til
að stofnaður verði nýr Háskóli ís-
lands sem verði tengiliður og sam-
skiptaaðili þessara stofnana. Hver
stofnun hefði fjárhagslegt og fag-
legt sjálfstæði.
Sveinbjörn háskólarektor segir
að Háskóli íslands hafí lagt til að
fremur yrði stofnaður sjálfstæður
listaháskóli en að þessum greinum
yrði komið fyrir innan Háskólans.
Fyrir því liggi bæði fjárhagslegar
og menntunarlegar ástæður. Fjár-
hagmr Háskólans sé þröngur eins
og er. Eins sé munur á rannsóknar-
hefð hins almenna háskóla og sköp-
unar- eða listrænni hefð listaháskól-
ans sem erfítt geti verið að sam-
ræma í skólastarfí eins skóla. Þá
nefnir Sveinbjöm mismunandi
starfskjör kennara sem eina ástæðu
þess að erfítt geti reynst að reka
fagháskóla samhliða almennum
háskóla. Fagháskólakennararnir
hafa yfírleitt minni rannsókna-
skyldu en háskólakennarar sem
eiga að verja 40% af vinnutíma sín-
um til rannsókna. Á þessu tvennu
er talsverður munur.
Sveinbjöm segir að ekki megi
skilja afstöðu Háskólans sem lítils-
virðingu við hina listrænu kollega.
Hann segir Háskólann gjarnan vilja
styðja listaskólana í að verða að
sjálfstæðum listaháskóla. Meðal
annars ætti að hafa samvinnu um
námskeið og gefa nemendum kost
á að fara á milli skóla í hluta náms.
Sveinbjöm segist hafa efasemdir
um að setja enn fleiri háskóladeild-
ir, en nú er, undir einn hatt og tel-
ur hann hætt við að svo viðamikið
stjómkerfí yrði þungt í vöfum.
Uppeldisháskóli
Þórir Ólafsson, rektor Kennara-
háskólans, hefur varpað fram hug-
mynd um háskóla uppeldisgreina.
Hugmynd Þóris er að Kennarahá-
skóli Islands, Þroskaþjálfaskólinn,
Fósturskólinn og Íþróttakennara-
skólinn sameinist undir einum hatti.
Auk þessara skóla eru starfandi
kennaradeild við Háskólann á Akur-
eyri, þar sem lögð er áhersla á
menntun raungreinakennara, og
uppeldis- og kennslufræðideild við
Háskóla íslands sem miðast við
kennslu á unglinga- og framhalds-
skólastigi.
Hugmynd Þóris snýst ekki um
að setja skólana alla undir eitt þak,
heldur að þeir starfí sem sjálfstæð-
ar háskóladeildir með sameiginlega
stjómun og stoðþjónustu. Bendir
Þórir á að bókasafn Kennaraháskól-
ans sé nú vandaðasta bókasafn
landsins í uppeldis- og kennslufræð-
um. í hinum nýja háskóla yrði sam-
vinna um rannsóknir og mögulegt
fyrir nemendur að samþætta nám
sitt innan hinna ýmsu deilda.
Iiáskólinn á Akureyri
Við Háskólann á Akureyri er
stefnt að skóla með um 1.000 nem-
endur. Síðastliðinn vetur var á
þriðja hundrað nemenda við skól-
ann. Innan hans er boðið upp á
hefðbundnar háskólagreinar og
námsbrautir sem vel gætu átt
heima í fagháskóla, það er tveggja
ára nám í rekstrarfræði og iðn-
rekstrarfræði. Hægt er að bæta við
tveggja ára námið öðmm tveimur
árum í gæðastjómun og telst það
þá nám til BS gráðu.
Haraldur Bessason rektor telur
æskilegt að háskólar bjóði upp á
styttri brautir samhliða lengra
námi, en jafnframt mikilvægt að
fólk lendi ekki í öng, vilji nemendur
styttri brauta halda áfram. Nokkrir
nemendur HA í rekstrarfræði hafa
farið utan til framhaldsnáms og
jafnvel fengið inngöngu í meistara-
nám. „Ég er alltaf svolítið hræddur
við orð, háskóli - fagháskóli," seg-
ir Haraldur. „Ég held að það sé
ekki hægt að skilja að raungreinar
og hugvísindi, eða þá frumrann-
sóknir og aðrar rannsóknir. Það
sem er fræðilegast er oft hagnýt-
ast.“ Haraldi þykir æskilegt að
Háskólinn á Akureyri leggi aðrar
áherslur en gert er syðra. Til dæm-
is er boðið upp á nám í sjávarút-
vegsfræðum fyrir norðan og telur
Haraldur að þörf sé á miklu meiri
menntun í sambandi við sjávarút-
veginn. Þar fer saman verkkunn-
Talsverð hreyfing hefur
verið í átt til aukinnar
samræmingar og jafnvel
samruna skóla á áá-
I Samstarfsnefnd há-
fulltrúar 13 skóla
átta og svo rannsóknastarf. Á Ak-
ureyri hefur verið reynt að hafa
samvinnu milli deilda og eru rekstr-
arfræði og sjávarútvegsfræði dæmi
um það. „Það er alltaf erfítt að
marka háskóla bás, því þar verða
alltaf miklar breytingar á hvetju
ári. En það er nauðsynlegt að alltaf
sé haft stöðugt samráð og samvinna
við aðrar sambærilegar stofnanir,“
segir Haraldur.
Framtíðarsýn
Nýlega var skipuð Þróunarnefnd
um framtíð Háskólans næstu 20
árin. Ef litið er um öxl til ársins
1973 er ljóst að bylting hefur orðið
í menntunarmálum þjóðarinnar
undanfarin 20 ár og allt útlit fyrir
að umbreytingaskeiðinu sé ekki lok-
ið. Þær hræringar sem nú eiga sér
stað á sviði skólamála munu að öll-
um líkindum leiða til aukinnar fjöl-
breytni á háskólastigi, einkum á
sviði starfstengdra námsgreina.
Allt bendir til þess að vægi endur-
menntunar aukist á komandi árum
og að kennslufyrirkomulag taki
stórstígum breytingum. Háskóli ís-
lands rekur viðamikla Endurmennt-
unarstofnun. Skráðir nemendur þar
eru jafn margir og í almenna há-
skólanum, um 5000, og fer ört fjölg-
andi. Kennaraháskólinn hefur riðið
á vaðið með fjarkennslu á háskóla-
stigi, haldin eru námskeið á vegum
skólans víða um land og fjöldi fólks
stundar nám í sínum heimabyggð-
um með hjálp nýjustu samskipta-
tækni.
Fáir efast um að listaháskóla
verði hrundið af stokkunum og eins
bendir margt til þess að hugmyndin
um háskóla uppeldisgreina beri
ávöxt. Samstarfsnefnd háskóla-
stigsins er vettvangur aukins sam-
starfs sem væntanlega leiðir til enn
meiri samvinnu skóla á háskóla-
stigi. Sveinbjörn Bjömsson bendir
á að líkt og möguleikar séu nú að
opnast á að íslenskir háskólanemar
geti tekið hluta náms í öðrum lönd-
um ætti að vera hægt að stofna til
svipaðra nemendaskipta milli skóla
á háskólastigi hér innanlands.
Menn hafa velt því fyrir sér hvort
hægt sé að auka samræmingu milli
rekstrarfræði- og viðskiptaskól-
anna. Það er vel hugsanlegt að
samvinna náist milli heilbrigðis-
greina og tæknigreina Háskólans
og Tækniskólans. Innan Háskólans
em ýmsar hugmyndir á lofti. Til
dæmis hafa menn velt því fyrir sér
að endurskipuleggja nám í heil-
brigðisgreinum á þann hátt að það
hefjist með sameiginlegu grunnámi
sem síðar greinist á milli hinna
ýmsu sérsviða svo sem læknis-
fræði, hjúkrunarfræði og sjúkra-
þjálfunar.
Það er ljóst að framtíðarvelferð
þjóðarinnar felst meðal annars í
góðri menntun. Umbylting og þróun
í skólamálum skiptir því ekki minna
máli fyrir framtíðina en nýliðun
þorsksins. Því er mikils um vert að
skólakerfíð nái að rétta slagsíðuna
af svo skútan haldi beinu striki á
vit framtíðarinnar.
Við stækkum
vélarnar til
Benidorm
- 48 viðbótarsæti á ótrúlegu verði
Nú eru flestar brottfarir okkar uppseldar til Benidorm.
Við höfum nú samið um að fá stærri flugvélar
frá og með 28. júlí.
Benidorm er vinsælasti áfangastaðurinn á Spáni í dag með ótrúlegri fjölbreytni, fyrsta flokks
gististöðum og ótrúlegu mannlífi. Með einstaklega hagstæðum samningum okkar við Turavia
getum við boðið viðbótarsæti í júlí og ágúst á hreint ótrúlegu verði.
Vikulegar brottfarir i júlí og ágúst. Síðustu sætin.
Verð kr.
49.900pr. mann
2 í studio, 11. ágúst, Aquarium
íbúðarhótelið í 2 vikur.
I Verð frá kr. 1 Verð kr. 1
I 35.950pr. mannj I 43.240pr.mann 1
■ Hjón með 2 börn, Trinisol 1 1 Hjón með 2 börn, Aquarium ■
■ íbúðahótelið, 2 vikur, 14. júlí. 1 I íbúðarhótelið í 2 vikur, 4. ágúst. ■
P
Flugvallaskattar og forfallagjald: 3.570,-
f. fullorðna og 2.315 f. börn.
a r i s
Þjónusta Heímsferða
íslenskir fararstjórar Heimsferða taka á
móti þér á flugvellinum og bjóða þér
spennandi ferðir og örugga þjónustu
meðan á feröinni stendur.
Frábærar undirtektir hafa verið við Parísarferðum Heimsferða og er
nú nánast uppselt í flestar brottfarir (beinu leiguflugi okkar
með Air Liberté til Parísar.
Verð kr. 2 1 «670
Flug fram og til baka til Parísar,vikulegt flug frá 7. júlí.
Verð frá kr 34300 pr. mann
Flug og gisting í 1 viku í París, Nouvel hótel, 21. júlí til 11. ágúst.
Flugvallaskattar og forfallagjöld kr. 3.200,- f. fullorðna og 1.945,- f. böm.
HEIMSFERÐIR hf
Austurstræti 17, 2. hæð • Sími 624600