Morgunblaðið - 04.07.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. JULI 1993
4
SJÁLFSTJETT
w \t*
e»y’
vs^'1
eftir Halldór Fannar Guðjónsson
Það er kreppa. Svo er manni að minnsta kosti
sagt. Þorskafli hefur dregist saman frá ári til
árs og þar sem ekki er samdráttur, þarf að
skera niður. Atvinnuleysið hefur því sjaldan
verið meira. En svo tekur daginn að lengja.
Klakabönd bresta og vorið gefur fyrirheit um
bet-_____ ri tíð: á sumrin er jafnan meiri vinnu
að fá. En þegar þúsundir
>>. námsmanna flykkjast út á
x vinnumarkaðinn verður
það óhjákvæmilega
hlutverk sumra að
vera framboð um-
fram eftirspurn. Það
getur verið ágætt að
slaka á í góðu veðri
eftir erfiðan vetur í
námi en aðgerðar-
leysið vill oftast breyt-
ast í viðþolsleysi. Slík
afslöppun getur nefnilega
verið þreytandi. En atvinna
ungs fólks ræðst ekki einungis af
atvinnuframboði. Þeir eru til sem taka af skarið
og ráðast í eigin atvinnurekstur. Það getur ver-
ið afskaplega þægilegt að sækja um vinnu hjá
sjálfum sér, ráða sig sem forstjóra og hafa alla
þræði rekstursins í hendi sér.
Atvinnuþátttaka ungs fólks á íslandi er með
því mesta sem þekkist á Vesturlöndum. Skól-
arnir gefa rausnarlegt sumarfrí og í rauninni
eru námsmenn sárafáir sem ekki leita sér vinnu
yfir sumartímann. Á íslandi er það jafnvel talinn
hluti af þroskaferli einstaklingsins að taka þátt
í margvíslegum störfum þjóðfélagsins. Það
hljóta því flestir að vera sammála um að fátt
er jafn þroskandi og að koma á fót og reka
eigið fyrirtæki. í slíkum rekstri þýðir víst lítið
að eyðileggja verkfærin til þess að þurfa ekki
að vinna. „Um rétta notkun hrífu“ var til dæm-
is rætt á síðum Morgunblaðsins fyrir ári þegar
lesanda blöskraði meðferð unglingavinnuflokks
á verkfærum sínum. Gerðu garðyrkjumennirnir
ungu allt hugsanlegt með sláttuvélum og hrífum
annað en að slá gras og raka því saman. Hefur
því verið um kennt að í bákni eins og vinnuskó-
lanum beri unglingarnir of litla ábyrgð. Það má
alla vega vera Ijóst að stofnun fyrirtækis fylgir
stórt stökk í ábyrgð fyrir ungt fólk. Langflest
fyrirtæki sem rekin eru af ungu fólki eru smá
í sniðum. Þetta hefur vissa kosti í för með sér.
Þau geta oft og tíðum boðið lægra verð en
„risarnir" og ábyrgðin er auk þess oftast á einni
hendi - hendinni sem vinnur verkið.
Hafnfirðingar hafa gert átak í atvinnu- og tóm-
stundamálum ungmenna þar í bæ og nefnist
átakið „Tækifæri". Unglingarnir hafa boðið upp
á húshjálp, bílaþvott, þrif og sendiferðir svo
fátt eitt sé nefnt og hefur framtakið fengið
góðar undirtektir að sögn aðstandenda.
Það er staðreynd að ekki hefur borið mikið á
ungum atvinnurekendum síðustu árin. Hugsan-
leg skýring er sú að atvinnuframboð hefur oft-
ast reynst nægilegt. Svo er ekki lengur. Það
er því forvitnilegt að velta því fyrir sér hvort
meira eigi eftir að bera á þessu „rekstrar-
formi" á næstu árum. Það er ekki ætlunin að
svara þeirri spurningu hér. En við eigum marga
útsjónarsama og upprennandi kaupsýslumenn.
í þeim hópi má nefna ákveðinn tólf ára snáða
sem strax er orðinn umsvifamikill. Með sláttu-
vél sem hann vann í happdrætti og vélorf þeys-
ist hann um bæinn og slær garða hjá fjölbýlis-
húsum og vinafólki. Svo þegar skyggja tekur
læðist hann út og tínir maðka meðan aðrir sofa.
Karl Pstur Jóns-
•on i simanum
eins og venju-
lega.
AÐ SPILA A
FJÖLMIÐLA
Morgunblaðið/Kristinn
ÞEGAR gengiö er inn á auglýs-
ingastofuna Nonni og Manni rek-
ur maður fljótlega augun í af-
markaðan bás í einu horni stof-
unnar. A skrifborðinu hvílir far-
tölva, faxtæki, tölvuskjár og sími
sem mynda í sameiningu full-
komna óreiðu af tengingarsnúr-
um. Svartur lampi hallar sér ró-
lega yfir borðið og varpar birtu
á tilkynningu um tónleika í
Stapa. Þetta er skrifstofa hins
unga athafnamanns, Karls Pét-
urs Jónssonar.
Gestur Kristinn
Frióriksson
kvartar okki
þegar sóiin skin
og vióskiptavin-
irnir flykkjast
aó.
ÞVEGID
OG BÓNAD
NOKKUR ungmenni hafa vakið athygli undanfarið á bílastæðum
Fjarðarkaupa í Hafnarfirði fyrir bílaþvott gegn vægu gjaldi. Þvottur-
inn hefur gengið framar björtustu vonum og hefur aðsókn á tíðum
verið slík að þvottamenn hafa neyðst til að vísa viðskiptavinum frá.
Almenningur virðist taka þessu framtaki einstaklega vel og kunna
að meta frumkvæði unga fólksins. Þannig fréttist til dæmis af eldri
hjónum sem óku úr Arbænum til Hafnarfjarðar til þess að fá bíl-
þvott og kaupa inn - í þessari forgangsröð. Svo voru það allir hinir
sem keyptu sér eina mjólkurfernu og bílþvott.
Þegar blaðamann Morgunblaðs-
ins bar að garði voru íjórir
námsmenn önnum kafnir við að
þrífa og fægja. Það var heitt í veðri
og sólin speglaðist í sápulöðrandi
vélarhlífunum. Það er á slíkum
stundum sem maður spyr sig:
Hvemig fæðist svona snjöll hug-
mynd? Fyrir svörum varð Katrín
Ósk Einarsdóttir sem titlar sig ald-
ursforseta hópsins: „Æskulýðs- og
tómstundaráð Hafnarfjarðar hefur
staðið fyrir atvinnuátaki í bænum
sem kallast Tækifæri. í byijun sum-
ars var hringt í atvinnulaust ungt
fólk og það boðað á fund til þess
að ræða málin og koma með hug-
myndir. Þar á meðal var bílaþvottur
og vorum við fjögur sem réðumst
í að framkvæma þá hugmynd.
Starfsemin fór vel af stað og nú
erum við um 10 sem erum meira
eða minna í þessu.“
Reksturinn á bílastæði Fjarðar-
kaupa er þó nær algerlega sjálf-
stæður. Starfsmenn þvottastöðvar-
innar sjá um fjármálin sjálfir. Það
fellur því í verkahring þeirra að
taka við greiðslum, gefa kvittanir
og gera upp viðskipti dagsins. Að
sögn Sigríðar Árnadóttur þá er fyr-
irtækið rekið sem nýtt á hveijum
morgni: „Að vinnudegi loknum er
Morgunblaðið/Bjami
gróðinn reiknaður út og útfrá hon-
um ákvörðum við tímakaupið. Síðan
fær hver greitt fyrir þá tíma sem
hann vann.“
Að koma fýrirtæki á laggirnar
fylgir alltaf viss fjárfesting. Yfir-
bygging þvottastöðvarinnar við
Fjarðarkaup er hvorki mikil í bók-
staflegri né fjárhagslegri merkingu
þess orðs. Það er auðvitað einn af
stærstu kostum rekstursins. Fötur,
svamparj tuskur og sápa er allt sem
til þarf. í upphafi útvegaði Hafnar-
fjarðarbær hluta af verkfærum
þvottamanna. „En eftir að rekstur-
inn komst af stað og tók að vaxa
fiskur um hrygg þá höfum við keypt
efnið og tækin sjálf,“ sagði Valgeir
Árni Ómarsson sem var að vinna
sinn fyrsta dag hjá fyrirtækinu og
líkaði það vel. En hver er framtíð
fyrirtækisins? „Við höfum verið að
ræða um að flytja okkur um set
og bjóða þjónustu okkar við aðra
stórmarkaði," sagði Katrín Ósk en
bætti því við að stærsti ókosturinn
væri hin ótrygga afkoma: „Rekstur-
inn veltur allt of mikið á veðri. En
á meðan við fáum enga traustari
vinnu þá verðum við hér enda höf-
um við haft ágætlega upp úr þessu
hingað til.“
Þegar hér var komið var blaða-
manni Morgunblaðsins stuggað frá
þar sem hann var farinn að hafa
veruleg áhrif á afköst og viðskipti
með forvitni sinni.
II