Morgunblaðið - 12.02.1994, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 1994
Minning
Sigurlína Jónína
Jónsdóttir frá
Fyrirbarði
Fædd 31. janúar 1922
Dáin 1. febrúar 1994
Merkiskona er fallin frá. Sigur-
lína frá Fyrirbarði í Fljótum var svo
sannarlega merkiskona í mínum
huga og ég kveð hana með virð-
ingu, hlýhug og þakklæti fyrir þau
ár sem ég fékk að kynnast henni.
Eg sé hana Línu fyrir mér stand-
andi í dyragættinni með útbreidda
arma, en þannig tók hún á móti
öllum sínum börnum, barnabörnum
og tengdabörnum, alltaf með opnum
örmum og bros á vör. „Eruð þið
ekki svöng, elskumar mínar?" var
það fyrsta sem hún spurði og ávallt
var hún búin að elda og hafði allt
tilbúið hvenær sem okkur bar að
garði. Hvort sem það var um miðjan
dag eða seint um kvöld. Hún Lína
hugsaði ávallt um aðra fyrst, henn-
ar eigin þarfir voru eitthvað sem
hún hugaði lítið að.
Fyrir rúmum tveimur mánuðum
lést Björgvin, maður Línu, eftir
skammvinn en erfið veikindi. Hún
studdi hann dyggilega á þeim tíma
eins og alltaf og sat hjá honum
þegar hann kvaddi. Þetta var erfið-
ur tími fyrir hana, en stutt var þar
til þau yrðu saman á ný. Þau höfðu
staðið saman í blíðu og stríðu öll
sín hjónabandsár og höfðu sjaldan
verið hvort án annars.
Það er sorglegt að vita að þegar
þau hefðu loksins átt að geta farið
að hafa það gott fór heilsan að gefa
sig. Þau nutu þó oft góðra stunda
á Skagfírðingabraut 3. Þar var, eins
og í Fyrirbarði, gestkvæmt og voru
dagamir fáir sem þau fengu ekki
heimsóknir og oftast voru þær
margar, enda minnti heimili þeirra
oft á félagsmiðstöð. Þar var spilað
og spjallað, hlegið og gert að gamni
sínu. Á sumrin dreif að fólk alls
staðar að af landinu sem var á ferða-
lögum og kom við á heimili Línu
og Björgvins til að heilsa upp á þau.
Stundum varð mér það á að hugsa
hvaðan allt þetta fólk kæmi eigin-
lega, hvernig þau gætu hafa kynnst
því, því ekki höfðu Lína og Björgvin
gert víðreist um ævina. En þannig
var þetta, fólk kom til þeirra þó þau
stunduðu sjálf ekki heimsóknir. Það
var gott að koma til þeirra; það var
einhver stöðugleiki og friður sem
maður fann fyrir um leið og komið
var inn, eitthvert jafnvægi sem við
leitum öll eftir og fínnst á fáum
stöðum í þessum heimi hraða og lífs-
gæðakapphlaups.
Það er erfítt að lýsa því sem þau
gáfu frá sér, en hjá þeim var stöð-
ugur punktur í tilverunni og ósjálf-
rátt fann maður fyrir ró á heimili
þeirra þrátt fyrir að oftast væri þar
margt um manninn.
Sigurlína Jónína Jónsdóttir var
fædd 31. janúar 1922 á bænum
Deplum í Stíflu í A-Fljótum, en flutt-
ist síðar með foreldrum sínum að
Molastöðum í A-Fljótum og ólst þar
upp. Foreldrar hennar voru þau Jón
Sigmundsson frá Vestarahóli í Fljót-
um og Sigríður Guðmundsdóttir frá
Saurbæ í sömu sveit.
Sigurlína átti fimm systkini, þau
Guðmund, múrara í Reykjavík, sem
er hálfbróðir, Snorra sem var múr-
ari en er látinn, Svavar, bóndi í Öxl
í Húnavatnssýslu, Ásgeir, umdæm-
isstjóri hjá RARIK á Akureyri, og
Önnu sem búsett var í Kópavogi en
lést nýlega.
Sigurlína þurfti ung að fara að
vinna eins og tíðkaðist, en 16 ára
fór hún að heiman og gerðist kaupa-
kona. Fyrsta árið vann hún sér inn
fyrir forláta saumavél, sem var
handknúin Singer í trékassa og á
þessa vél saumaði hún síðar fötin á
Amici Þorsteinsdóttir
frá Litlu-Hámundar-
stöðum - Minning
Fædd 29. júní 1909
Dáin 6. febrúar 1994
í dag kveðjum við tengdamóður
okkar Ónnu Þorsteinsdóttur, sem
látin er á áttugasta og fimmta ald-
ursári. Hún fæddist í Hvammi í
Arnameshreppi, fimmta barn Val-
gerðar Sigfúsdóttur og Þorsteins
Þorsteinssonar. Alls urðu þau systk-
inin tíu, átta bræður og tvær syst-
ur. Eftir lifa þau Svanhildur, búsett
á Akureyri, og Sigfús, búsettur á
Hauganesi. Tveggja ára gömul
flutti Anna að Litlu-Hámundarstöð-
um á Árskógsströnd, þar sem hún
ólst upp og bjó sín búskaparár. Um
tvítugt dvaldi hún vetrartíma á
Akureyri og lærði fatasaum. Eftir
það saumaði hún öll föt á karlmenn-
ina á heimilinu.
Hún giftist 27. júlí 1929 Stefáni
Einarssyni sem fæddur var í Hörg-
árdal 14. maí 1902 en vartil heimil-
is í Kálfskinni er þau kynntust.
Byrjuðu þau sinn búskap í sambýli
við Valgerði móður Önnu á Litlu-
Hámundarstöðum. Félagsbú var
, lengi stundað en síðan bjuggu þau
hjónin á jörðinni í tuttugu ár. Til
ársins 1950 var búið í „gamla bæn-
um“, þar sem börnin þeirra sjö
fæddust, en árið 1950 var flutt í
nýtt íbúaðrhús sem Stefán byggði.
Eins og við var að búast voru það
mikil umskipti fyrir tengdamóður
okkar að komast í steinhús með
þeirra tíma þægindum.
Búskapurinn mun mikið hafa
hvílt á henni, 'þar sem Stefán stund-
aði sína iðn lengst af. Hann lést
eftir erfið veikindi, Iangt um aldur
fram, vorið 1958. Anna bjó áfram
nokkur ár á Litlu-Hámundarstöðum
eftir lát hans með aðstoð bama
sinna.
Árið 1961 fluttist hún á Hauga-
nes í hús Rósu dóttur sinnar og
Níelsartengdasonar síns. Árið 1964
fluttist hún til Akureyrar ásamt
yngstu sonum sínum. Lengst af
hélt hún heimili með Steingrími
syni sínum. Árið 1991 flutti hún
svo í sambýli aldraðra í Bakkahlíð,
þar sem hún dvaldi fram á síðasta
sumar, er hún vegna heilsubrests
fór á hjúkrunardeild á Dvalarheim-
ilinu Hlíð, en á báðum stöðunum
hlaut hún frábæra aðhlynningu.
Önnu kynntumst við fljótlega
eftir að við kynntumst sonum henn-
ar, þeim elsta annars vegar og þeim
yngsta hins vegar. Tók hún okkur
af þeirri hæversku og ljúfmennsku
er var hennár aðal.
Börn þeirra hjóna eru; Rósa,
fædd 7. júní 1930, gift Níelsi Gunn-
arssyni; Valgeir Þór, fæddur 4.
mars 1934, kvæntur Sigrúnu
Björnsdóttur; Pálmi, fæddur 3.
september 1936, kvæntur Soffíu
Jónsdóttur; Anna Lilja, fædd 3.
mars 1938, gift Dagbjarti Hans-
syni; Svandís, fædd 27. september
1943, gift Núma Friðrikssyni;
Steingrímur Eyfjörð, fæddur 30.
mars 1946, var kvæntur Erlu Stef-
ánsdóttur; og Stefán Páll Stefáns-
son, fæddur 25. maí 1948, kvæntur
Auði Sigvaldadóttur, en hann lést
barnahópinn sinn og fjölskylduna.
Lét hún þessa vél duga sér fram á
síðustu ár og þótti hinn merkasti
gripur.
Þegar Sigurlína var kaupakona
hjá móðurbróður sínum, Bergi Guð-
mundssyni á Hraunum í Fljótum,
kynntist hún Björgvini Márussyni
frá Fyrirbarði sem þá var þar vinnu-
maður og giftu þau sig síðan 10.
júní 1941 og áttu sitt fyrsta barn
þá um haustið.
Bjuggu þau þá í eitt ár á Stóru-
Reykjum og síðan í tvö ár á Barði
í Fljótum, en tóku þá við búi af
foreldrum Björgvins á Fyrirbarði og
bjuggu þar í 46 ár. Árið 1990 fluttu
þau á Skagfirðingabraut 3 á Sauð-
árkróki og áttu þar heima sín síð-
ustu ár.
Sigurlína og Björgvin eignuðust
níu börn en misstu eitt þeirra ungt.
Börnin þeirar bera vott um þann
dugnað og manndóm sem foreldrar
þeirra sýndu, en þau eru; Sigur-
björg,' forstöðukona félagsstarfs
aidraðra á Gljábakka í Kópavogi,
Erlendur, bílstjóri hjá Mjólkursam-
sölunni í Reykjavík, drengur fæddur
2. desember 1949 en lést, Sigur-
jóna, kennari í Reykjavík, Frey-
steinn, múrarameistari í Reykjavík,
Gylfí, dreifingarstjóri Reiknistofu
bankanna, Guðjón, bóndi á Krossi í
Óslandshlíð, Þröstur, mjólkurfræð-
ingur, og Guðrún Fjóla, banka-
starfsmaður.
Það var mikið að gera á stóru
heimili eins og Fyrirbarði og Sigur-
lína lét sitt ekki eftir liggja. Þegar
Björgvin var á vertíðum í Vest-
mannaeyjum þurfti hún að sjá um
búið; beijast út í öllum veðrum við
að gefa og hirða skepnurnar, mjólka
kýrnar og sjá um heimilið. Hún sló
með orfí og ljá með manni sínum
og gekk í öll verk bæði úti og inni,
saumaði og pijónaði á börnin, bak-
aði og eldaði og sá til þess að allir
fengju nóg að borða.
Frístundirnar hafa verið fáar og
aðstæður erfiðar, Fljótin eru snjó-
þung sveit og þó að sumrin séu fög-
ur eru veturnir oft langir og erfiðir.
Sigurlína og Björgvin bjuggu í
torfbæ fram til 1954, en þá byggðu
þau íbúðarhús og útihús en höfðu
áður lagt sína krafta að mestu í að
rækta jörðina.
Við sem í dag búum við allsnægt-
ir og getum varla gert okkur í huga-
lund hvernig er að vera án rennandi
af slysförum 21. janúar 1987.
Barnabörnin eru 21 og barnabarna-
börnin eru 14.
Önnu varð tíðrætt um ýmislegt
í uppvextinum, svo sem útgerð
bræðra sinna og búskaparhætti í
tofbæ. Var henni ætíð minnisstætt
sumarið sem hún var ráðskona hjá
bræðrum sínum sem gerðu út bát
frá Naustavík. Fór hún þangað með
elstu dóttur sína, hana Rósu, aðeins
fárra vikna.
Bamabörnin nutu ástríkis og
umhyggju Önnu ömmu, sem fræddi
þau um búskaparhætti til sjós og
lands á sínum yngri árum. En best
minnast þau hennar þó með sokka
og vettlinga á pijónum og rjúkandi
pönnukökur í eldhúsinu.
Við kveðjum kæra tengdamóður
og þökkum samfylgdina, það sem
hún kenndi okkur og þann hlýhug
sem við urðum aðnjótandi.
Hvíl þú í friði.
Auður Sigvaldadóttir,
Sigrún Björnsdóttir.
vatns, hita og rafmagns eigum ekki
auðvelt með að setja okkur í þessi
spor. En heitt rennandi vatn hafði
Lína ekki fýrr en hún flutti á Sauð-
árkrók árið 1990. Þarfir barna
hennar og eiginmanns gengu alltaf
fyrir hennar eigin þörfum. Hún
hafði t.d. þann sið að borða aldrei
sjálf fyrr en allir væru búnir að fá
nóg. Sjálfsagt hafði stundum verið
þröngt í búi á árum fyrr og þetta
orðin hefð. Og þó hana langaði til
að hafa fallega liti, blóm, fallega
hluti og þægindi í kringum sig, veitti
hún sér sjaldan neitt og bað því síð-
ur um neitt fyrir sjálfa sig.
Um 1987, þegar ég kynntist Sig-
urlínu fyrst, var hún orðin svo slæm
í fótunum vegna slits í hnjám, að
hún átti orðið mjög erfítt um gang,
en samt vann hún í Sláturhúsinu á
Sauðárkróki á hveiju hausti þar til
síðastliðið ár. Hún pijónaði lopa-
peysur og sokka og var aldrei iðju-
laus.
Lína var ekki kvartsár kona, en
kvalirnar í fótunum hljóta oft að
hafa verið nær óbærilegar, hvert
skref, hvert handtak, hefur verið
átak. Hún bað sjaldan um aðstoð
og vildi helst gera allt sjálf og oft
var það af veikum mætti.
Þau hjónin skulduðu aldrei nein-
um neitt og framkvæmdu ekkert
nema geta staðgreitt það.
Lína var forspá og draumspök
og komu margir til hennar til að
láta líta í bolla eða til að fá hana
til að ráða í drauma sína.
Hún var hress og glaðsinna og
grunar mig að margt af því fólki
sem kom til hennar hafi farið
ánægðara en það kom, því hún var
ein af þeim sem gefa frá sér styrk.
Lína hafði ánægju af söng og
orti margar vísur og ljóð sem hún
geymdi hjá sér en var ekkert að
flíka.
Hún var heldur ekki að flíka til-
finningum sínum en eftir að Björg-
vin féll frá saknaði hún hans mikið.
Það var eins og hún hefði misst
hluta af sjálfri sér og ég held að
tómarúmið hafi verið stórt. Hún
hafði stutt hann eins og hetja í veik-
indum hans og engin heimsókn
gladdi hann eins og hennar gerði.
Hann þráði að hafa hana hjá sér
og hún sat við hlið hans og strauk
á honum hendurnar og hlúði að
honum eins og hún ein best kunni,
þrátt fyrir að sjálf væri hún orðin
miklu veikari en nokkurn grunaði.
Já, hún Lina var og er hetja í
mínum augum. Hún er tákn þeirra
íslensku kvenna sem hafa staðið af
sér alla storma lífsins og standa
uppúr eins og klettur í brimsjó,
óhagganleg um alla eilífð í minningu
þeirra sem muna.
Hennar síðustu verk voru eins og
ávallt að hugsa um aðra. Hún var
að flýta sér að ljúka við lopasokka
og peysu sem hún ætlaði sonum
sínum og hennar mesta áhyggjuefni
var að hún Tiafði ekki náð að setja
þetta í póst áður en hún fór á sjúkra-
húsið, því Lína vissi sem var að
þaðan átti hún ekki afturkvæmt.
Ég hugsa um tóma dyragættina
á Skagfirðingabraut 3 með hryggð
og reyni að undirbúa sjálfa mig að
sjá ekki tengdamóður mína standa
þar með útbreiddan faðminn og
segja: „Eruð þið ekki svöng, elsk-
uraar mínar?" eða sem stendur og
kveður okkur brosandi á tröppunum
með því að veifa með báðum hönd-
unum.
Hún Lína var svo sannarlega
merkiskona og hún skilur eftir sig
minningar sem aldrei gleymast;
minningar um góða konu, móður,
ömmu og tengdamóður. Minningar
um slíkt fólk eins og þau hjónin frá
Fyrirbarði eru ómetanlegar hveijum
þeim sem þær á.
Guð geymi þau og blessi.
Guðbjörg Hermannsdóttir.
Þegar ég kom heim úr skólanum
þriðjudaginn 1. febrúar var mér
sagt að amma mín væri dáin. Ég
vissi að amma hafði verið mikið
veik, en ég bjóst ekki við að hún
mundi fara svona fljótt. Það er svo
fjarri veruleikanum að manneskja
sem maður elskar sé farin og að
maður muni aldrei sjá hana aftur.
Fyrir stuttu dó afi og nú amma.
Þó að ég vissi að bráðum væri tími
þeirra kominn, áttaði ég mig ekki
á hvað ég væri í rauninni að missa.
Eitt af því skemmtilegasta sem
ég man nefnilega eftir eru hinar
mörgu ferðir okkar í Fljótin, í heim-
sókn til afa og ömmu á Fyrirbarði.
Á hveiju sumri var tilhlökkunarefni
okkar systranna að fara norður í
sveitina með fjölskyldu okkar. Þar
tóku afi og amma okkur alltaf opn-
um örmum. Einna helst minnist ég
þess að þegar við fórum á hestbak,
í fjallgöngu og betjamó, spiluðum
á skrýtna orgelið í stofunni og sáum
Týru, hundinn þeirra, taka glaða
og ánægða á móti okkur. Og alltaf
pantaði amma frá okkur hár-
greiðslu meðan hún pijónaði eina
af sínum mörgu peysum. Ég held
að ekki hafi liðið ár án þess að við
höfum farið að minnsta kosti einu
sinni í heimsókn til gömlu hjónanna
og ávallt með aur í vasanum á leið-
inni heim. Ég man að ég hugsaði
oft um hvemig afi og amma gætu
þekkt svona mikið af fólki en í eld-
húsinu sá maður alltaf nýja gesti
sem gæddu sér á hressingu hjá
ömmu.
Árið 1990 fiuttu þau svo til Sauð-
árkróks, að Skagfirðingabraut 3,
og voru það döpur tíðindi fyrir okk-
ur systurnar þar sem Fyrirbarð var
orðinn stór þáttur í lífi okkar. En
þrátt fyrir að við hættum að fara
í „sveitina okkar“ hættum við ekki
að fara norður, en nú aðeins til
Sauðárkróks. Ekki voru móttökurn-.
ar síðri þar og eins og ávallt var
eldhúsborðið hlaðið alls kyns með-
læti.
En nú eru þau bæði farin, og í
þetta sinn á stað sem við getum
ekki heimsótt þau á, allavega ekki
strax. Eftir stendur tómleikinn sem
þó fyllist af góðum minningum um
góðar samverustundir.
Elsku afi og amma, við lóurnar
elskum ykkur og munum ávallt
gera. í hjörtum okkar lifir minning-
in og mun hún lifa svo lengi sem
við lifum.
Sigurbjörg og María.
Guð blessi lífs þins brautir,
þitt banastríð og þrautir
og starfs þíns mark og mið.
Við hugsum til þín hljóðir
að hjarta sér vor móðir
þig vefur fast og veitir frið.
(E. Ben.)
Hún Lína amma okkar er dáin
aðeins rúmum tveim mánuðum eft-
ir að eiginmaður hennar, hann afi,
Björgvin Márusson, hvarf héðan.
Það er því skammt stórra högga á
milli og eftir stöndum við full efa-
semda.
Við. trúum því vart að þau séu
bæði farin. Við trúum því varla að
við getum ekki heimsótt þau í sum-
ar. Þau sem ávallt tóku okkur af
hlýju og alúð þegar við heimsóttum
þau norður, sem var alltof sjaldan.
Þeim var báðum svo umhugað
um að okkur liði öllum sem best.
Afi lifði að mestu í eigin heimi
frá því að við munum eftir honum
vegna þess hversu heyrn hans var
skert. Hann reyndi þó alltaf að
spjalla við okkur og gera að gamni
sínu þegar við hittum hann. Avallt
lagði amma mikið upp úr því að
segja honum frá því sem var að
gerst hveiju sinni, ásamt fréttum
af vinum og vandamönnum.