Morgunblaðið - 26.03.1994, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. MARZ 1994
Dregur úr
bardögum
í Burundi
STRJÁL skothríð heyrðist enn
í gær í Bujumbura, höfuðborg
Afríkuríkisins Burundi, en talið
er að hundruð manna hafi fall-
ið í átökum stjórnarhersins við
Hutu-menn síðustu sex daga.
Tutsi-menn hafa hins vegar
lengi verið yfírstétt í landinu
og ráða mestu í hernum. Full-
trúi Alþjóða Rauða krossins,
sagði að hermenn hefðu leyft
almenningi að fara fijálst um
borgina í gær. Stofnuninni
hefði undanfarna fjóra sólar-
hringa tekist að koma 50
manns, sem særst höfðu, á
sjúkrahús. Hutu-menn eru að-
eins léttvopnaðir en Tutsi-menn
ráða yfir brynvögnum.
Piparsveina-
her í Kína
ÓGIFTIR karlar eru 16 sinnum
fleiri en ógiftar konur í Kína,
að sögn stjórnvalda. Alls eru
ógiftir karlar í landinu á aldrin-
um 30 - 44 ára nú 7,4 milljón-
ir. Flestir þeirra eru ómenntað-
ir sveitamenn en ógiftar konur
á sama aldri, sem eru tæplega
hálf milljón, búa flestar í borg-
um og eru ágætlega menntað-
ar. Skortur á kvonfangi í sveit-
unum er talin ein af ástæðum
vaxandi mannrána; stúlkur og
konur eru oft seldar í hálfgerð-
an þrældóm í sveitunum.
Sprengjutil-
ræði í Kotka
SPRENGJA sprakk í réttarsal
í finnsku borginni Kotka í gær
og olli miklum skemmdum en
enginn slasaðist, að sögn lög-
reglu. Atburðurinn varð
skömmu eftir miðnætti og varð
eldur laus en 40 slökkviliðs-
mönnum tókst loks að slökkva
hann. Ekki var vitað um ástæð-
ur tilræðisins.
Lestarslys í
Bretlandi
AÐ minnsta kosti 25 manns
slösuðust í Bretlandi í gær er
járnbrautarlest ók aftan á aðra,
kyrrstæða lest í Newton Abbot
í Devon. Lestin mun ekki hafa
verið á miklum hraða en tveir
hinna slösuðu voru taldir í lífs-
hættu.
Fækka í her á
Kúríleyjum
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti
hefur ákveðið að fækka í her-
liði Rússa á Kúríleyjum, að
sögn rússnesks þingmanns.
Japanar vilja fá yfirráð eyjanna
á ný en Sovétríkin hertóku þær
í stríðslok og hefur málið eitrað
samskipti Rússa og Japana um
áratuga skeið. Andstæðingar
Jeltsíns hafa sakað hann um
að vilja flytja allan her frá eyj-
unum og sé um að ræða sam-
særi um að afhenda Japönum
þær.
Aritanir
Thatcher
NEIL Hamilton, ráðherra neyt-
endamála í Bretlandi, gleymdi
nýlega dýrmætum bókum í
sæti sínu í jámbrautarlest. Rit-
in voru þijú eintök af æviminn-
ingum Margaret Thatcher,
fyrrverandi forsætisráðherra,
árituð af henni sjálfri. Eigin-
kona Hamiltons hringdi á járn-
brautarstöðina en náði ekki
sambandi. Þá hringdi hún í
samgönguráðherrann. Það bar
árangur, bækurnar fundust
loks á karlasalemi á stöðinni.
Bretar vilja fresta stækkun Evrópusambandsins náist ekki málamiðlun um atkvæðavægi
Pang’alos segir ESB-fund
um helgina úrslitatilraun
London, Brussel, Ósló. Reuter og The Daily Telegraph.
JOHN Major, forsætisráðherra Bretlands, sagði í gær að hann væri
reiðubúinn að sjá til þess að inngöngu nýrra aðildarríkja í Evrópu-
sambandið, ESB, yrði frestað ef ekki tækist að finna viðeigandi lausn
á deilum um breytt atkvæðavægi í ESB. Grikkinn Theodoros Panga-
los, sem er í forsæti sambandsins fyrir hönd þjóðar sinnar þetta
misseri, sagði að fundur utanríkisráðherra aðildarríkjanna í Grikk-
landi um helgina yrði „úrslitatilraun“ til að leysa málið.
Bretar hafa ásamt Spánveijum
barist gegn fyrri ákvörðun sam-
bandsins um að atkvæðareglum í
ráðherraráði þess verði breytt við
væntanlega inngöngu fjögurra
nýrra ríkja, Austurríkis, Finnlands,
Svíþjóðar og Noregs, á næsta ári.
Myndi þá þurfa 27 atkvæði af 90
alls til að stöðva mál en ekki 23
eins og nú. Bretar segja að þetta
sé of mikið afsal ákvarðana í hend-
ur meirihlutanum.
Í viðtali við breska blaðið Guar-
dian í gær vísaði Major því á bug
að hann væri að skírskota til þjóð-
ernistilfinninga og reyna að auka
fylgi íhaldsflokksins í kosningum
til ESB-þingsins í vor. Hann viður-
kenndi að frestun á inngöngu yrði
mikil hneisa fyrir sambandið. Heim-
ildarmenn fullyrtu að á fundi með
háttsettum flokksleiðtogum hefði
Major viðrað þá skoðun að ná
mætti fram málamiðlun um að
fresta ákvörðun um atkvæðavægið
fram á leiðtogafund sambandsins
sem halda á 1996. Talsmenn ráð-
herrans vísuðu þessum orðrómi á
bug en á hávaðasömum þingfundi,
þar sem íhaldsþingmenn hvöttu
Major til að hvika hvergi, gaf hann
í skyn að Bretar myndu leggja fram
ýmsar hugmyndir um málamiðlun
á fundi ráðherra ESB um helgina.
Pangalos réðst á fimmtudag
harkalega á Breta. „Okkur verður
ekki hnikað", sagði ráðherrann.
„Yfírgnæfandi meirihluti ríkis-
stjórna og kjósenda þeirra (í aðild-
arríkjunum] er staðráðinn í að halda
áfram og hafna því að lítill minni-
hluti hafí sitt fram með ótilhlýðileg-
um þvingunum. Það er kominn tími
til að þögli meirihlutinn þaggi niður
í háværa minnihlutanum sem er
andvígur Evrópusambandi". Jacqu-
es Delors, forseti framkvæmda-
stjórnar ESB tók undir þetta.
„Bandaríki Evrópu eru leiðin til
bættra lífskjara", sagði hann.
Norðmenn deila um kjördag
Thorbjorn Jagland, formaður
norska Verkamannaflokksins, gaf
í skyn í gær eftir fund í flokksfor-
ystunni að þjóðaratkvæði um aðild
Noregs að ESB yrði haldið eftir að
Svíar og Finnar ganga til þjóðarat-
kvæðis um sína samninga við sam-
bandið. í sjónvarpsþætti sagði Jag-
land að það væm forréttindi að fá
að kjósa seinna en grannarnir.
Stuðningsmenn aðildar telja að hafi
kjósendur fengið að vita úrslitin í
nágrannalöndunum tveim, þar sem
líklegt er að aðildin verði sam-
þykkt, séu meiri líkur á samþykkt
í Noregi. Andstæðingarnir vilja á
hinn bóginn að kosið verði sama
dag í öllum löndunum en Svíar
hafa ákveðið kjördag, 13. nóvem-
ber. Skoðanakönnun í Noregi bend-
ir til þess að 45% vilji sameiginleg-
an kjördag en 32% vilji að Norð-
menn kjósi síðastir þjóðanna.
Verkamannaflokkurinn getur
ákveðið kjördaginn með aðstoð
þeirra flokka á þingi sem styðja
aðild.
Þotan steypt-
isttiljarðar
Moskvu. Daily Telegraph.
AIRBUS-þota rússneska flugfé-
lagsins Aeroflot sem fórst í Síber-
íu á miðvikudagskvöld steyptist
lóðrétt til jarðar, að sögn Sergej
Shoígú, almannavarnaráðherra
Rússlands.
Þotan var á leið frá Moskvu til
Hong Kong með 75 manns innan-
borðs. Hún fórst skammt frá mon-
gólsku landamærunum, kom niður í
snævi þöktu fjalllendi. Bilun hefur
aldrei orðið í þotunni og aðeins einu
sinni áður hefur Airbus A310 þota
farist. „Við höfum skoðað vettvang.
Af verksummerkjum er ekki að sjá
að þotan hafi svifið niður, heldur
hefur hún fallið lóðrétt sem steinn,“
sagði Shoígú.
Flugriti þotunnar, svarti kassinn
svonefndi, sem geymir upplýsingar
um starfsemi hreyfla og tækja er
fundinn og verður hann sendur til
Frakklands til rannsóknar.
Valeríj Eksúzjan, framkvæmda-
stjóri Aeroflot, sagði að svo virtist
sem flugmenn þotunnar hefðu misst
meðvitund áður en hún skall til jarð-
ar. Ein kenningin um orsakir slyssins
er að skyndilega hafi loftþrýsingur
farið af flugvélinni. Hefur ekki verið
útilokað að sprengja hafi grandað
henni. Brak þotunnar var allt innan
200 metra frá þeim stað sem hún
kom niður.
Forystumenn samtaka evrópskra iðn- og atvinnurekenda
Samkeppnisstaða Evr-
ópu verður að batna
CARLOS Ferrer formaður og Zygmunt Tyszkiewics fram-
kvæmdastjóri UNICE, samtaka evrópskra iðn- og atvinnurek-
enda, voru gestir á Iðnþingi, aðalfundi Samtaka iðnaðarins, sem
haldið var á Hótel Sögu í gær. Einnig áttu þeir fundi með utan-
ríkis- og fjármálaráðherra og heimsóttu íslensku iðnfyrirtækin
Marel og Granda. Ferrer lagði I ávarpi sínu á Iðnþingi og á blaða-
mannafundi mesta áherslu á nauðsyn þess, að bæta samkeppnis-
hæfni evrópskra fyrirtækja ekki síst samanborið við Bandaríkin
og Japan. Samkeppni frá austurhluta Evrópu, sem áður hefði
ekki verið til staðar, gerði það nú líka að verkum að mjög brýnt
væri að taka á þessu vandamáli.
Að mati Ferrers er engin ein nefndi hann þijú atriði, sem skiptu
ástæða fyrir því að samkeppnis- þar miklu máli. í fyrsta lagi hefði
staða Evrópu hafí versnað og kostnaður aukist hraðar í Evrópu
en á helstu samkeppnissvæðunum,
hvort sem litið væri til vinnuafls-
kostnaðar, vaxta eða skatta. Þá
hefði verið minni framleiðniaukn-
ing í Evrópu en í helstu samkeppn-
islöndunum og lokst hefði ríkt þar
minni stöðugleiki. Til dæmis hefði
verðbólga verið meiri, minni stöð-
ugleiki í ríkisfjármálum og vöxtum
og gengi gjaldmiðla viðkvæmara.
Ferrer sagði að til að leysa þenn-
an vanda yrðu efnahagskerfi og
hin félagslegu kerfí Evrópuríkj-
anna að auka aðlögunarhæfni sína
og sveigjanleika. Það væri ekki
Morgunblaðið/Kristinn
Tyszkiewics og Ferrer
hægt að verða við öllum kröfum í
velferðarmálum og draga yrði úr
umsvifum ríkisins. „Helsta vanda-
mál Evrópu í dag er að samkeppn-
isstaða okkar hefur versnað. At-
vinnuleysi er nú helmingi í meira
í Evrópu en t.d. Bandaríkjunum
eða Japan. Ef við erum ekki sam-