Morgunblaðið - 24.04.1994, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. APRÍL 1994
11
aðarsöm í byijun, leitt af sér þjóðfélagslegan
sparnað, t.d. minni þörf á innlögnum á sjúkra-
hús og kostnað við að senda sjúklinga utan
ef ný meðferð er ekki til hérlendis," segir
Guðmundur.
Samanburiur á opinni aógeró
og br jóslholsaógeró meó kvió-
sjá. Í kviósjáraógeró er farió
meó myndavél inn um litió gat
á hlió brjóstkassans og meó
verkfæri inn um tvö göt, framan
og aftan á br jóstkassanum.
Skuróurinn (brotin lina) sem
geróur er i opinni brjóstholsaó-
geró nær nokkurn veginn á
milli þessara tveggja gata.
Aðgerðir við
loftbrjósti
Fyrsta gallblöðrutakan um
holsjá á Borgarspítalanum
var gerð í nóvember 1991.
Eftir að ákveðin reynsla
hafði fengist af þessari
tækni var byijað á bijóst-
holsspeglunum og aðgerð-
um við sjálfkrafa loftbijósti
um holsjá í apríl 1992. Loft-
bijóst er það kallað þegar
leki kemur að lunga og
stundum leggst það saman
í kjölfarið. Frá apríl 1992
og þar til í mars á þessu
ári var gerð 41 bijósthols-
aðgerð um holsjá, þar af
28 vegna loftbijósts. Karlar
voru í meirihluta, eða 23,
og meðalaldur var 28 ár.
Gunnar H. Gunnlaugsson,
yfirlæknir á skurðlækn-
ingadeild, gerði flestar að-
gerðirnar en Guðjón Birgis-
son, deildarlæknir á skurð-
lækningadeild, tók saman
yfirlit yfir þær og gerði
grein fyrir þeim á Skurð-
læknaþingi.
Ótvíræðir kostir
Svo virðist sem hávöxn-
um, grönnum mönnum sé
hættara við að fá loftbijóst
en flestum öðrum en að
sögn Guðjóns er ekki vitað
nákvæmlega hvað veldur.
Aður en holsjárnar komu
til sögunnar var yfirleitt
lagður inn keri en ef það
dugði ekki til þá þurfti að
gera mjög stóran skurð til
að gera litla aðgerð þegar
inn var komið.
Að sögn Guðjóns eru
kostir holsjáraðgerðarinnar
bundna aðgerð hefur lítið breyst í rúma öld
þar til nú, að reynt er að framkvæma hana
með kviðsjá," segir Tómas.
Einar ellefu nárakviðslitsaðgerðir hafa verið
gerðar með kviðsjá á Landspítalanum frá því
í apríl í fyrra og þar til í mars í ár. Tómas
segir aðgerðina taka lengri tíma en með hefð-
bundinni aðferð en sá tími eigi eftir að stytt-
ast með aukinni þjálfun læknanna. Hann segir
enga fylgikvilla hafa komið upp í aðgerð en
eftir aðgerð hafi einn sjúklingur fengið endur-
tekið kviðslit. Samkvæmt erlendum rannsókn-
um virðast sjúklingar ótvírætt vera komnir
mun fyrr til vinnu eftir kviðsjáraðgerð en ekki
er enn fulltreynt með fylgikvilla. „Ég tel að
ekki eigi að hafa fyrir reglu að beita kviðsjárað-
gerð þegar sjúklingur fær kviðslit í fyrsta sinn
fyrr en frekari reynsla er komin á aðgerðirn-
ar. En í dag er ljóst að um er að ræða fýsi-
lega valaðgerð þegar sjúklingur fær endurtek-
ið kviðslit eða hefur kviðslit báðum megin,
enda er hefðbundin aðgerð erfiðari í slíkum
tilvikum." Hins vegar segir Tómas að tíminn
eigi eftir að leiða í ljós hvort þessi aðferð
muni leysa hina hefðbundnu af hólmi. Helstu
vangavelturnar í því sambandi séu þær hvort
færri veikindadagar muni vega upp á móti
miklum kostnaði við aðgerðina. Auk þess sem
enn sé ekki á hreinu hver tíðni endurtekinna
kviðslita sé eftir kviðsjáraðgerð í samanburði
við hefðbundna aðferð.
100 aðgerðir
Magnús Eric Kolbeinsson, sem starfar í
Bandaríkjunum, hefur gert um eitthundrað
holsjáraðgerðir við nárakviðsliti. Hann starfar
nú tímabundið í afleysingum á Borgarspítala
og flutti erindi um kosti og galla áðurnefndra
aðgerða á Skurðlæknaþingi. Niðurstöður og
reynsla Magnúsar sýna fram á að ágæti holsjá-
raðgerða sé óumdeilanlegt við endurtekið kvið-
slit og kviðslit báðum megin. „Fylgikvillar eru
sjaldgæfir, sjúklingar eru hæfir til skrifstofu-
starfa eftir 3 daga og erfiðisvinnu innan viku.
Geta ekið bifreið á öðrum degi og geta hætt
að nota verkjalyf eftir einn eða tvo daga.
Kostnaður er meiri ef holsjá er notuð. Svæfing
er nauðsynleg og tækjabúnaður flóknari. Ef
verkfæri eru endurnýtt og kostgæfni beitt í
innkaupum verður kostnaðarmunur innan við
20.000 krónur fyrir hvern sjúkling," segir
Magnús.
Nýsköpun brjósta
Nýsköpun brjósts meó vef ja-
flutningi og æóatengingu. Á
myndinni til hægri sést hvar
byr jaé er aé skapa nýtt br jést
úr húéfituflipa af kvié. Tekié
skal frant aé hér er brjóstsköp
unin á byrjunarstigi.
Ný aéferé vié meéhöndlun góé-
kynja stækkunar á blöéruháls-
kirtli. Kirtillinn er hitaéur upp
■ 45-60 gráéur meé örbylgjum
eg um leié er þvagrásin kæld
niéur. Kirtillinn dregst saman
vié hitun, þrýstingur á þvagrás
minnkar og einkenni hverfa aé
mestu.
ótvíræðir. I fyrsta lagi eru
aðeins gerð þijú lítil göt inn
í bijóstholið í stað stórs
skurðar og þar að auki sér
læknirinn mun betur til
með holsting, getur skoðað
lungað frá öllum hliðum.
Læknirinn þarf ekki að
handfjatla lungað en að
öðru leyti er meinið lagfært
á sama hátt og í opinni
aðgerð. Áverkinn er minni
fyrir sjúklinginn, aðgerðin
tekur skemmri tíma og
verkir eftir aðgerð eru mun
minni. Þá verður sjúklingur
vinnufær mun fyrr heldur
en eftir opna aðgerð. Guð-
jón segir að nú sé fafið áð
gera holsjáraðgerðir við
-loftbijósti hjá þeim sem
koma með meinið í fyrsta
skipti en af hveijum fimm
sjúklingum sem fá loft-
bijóst má reikna með að
einn þeirra komi aftur.
„Meðhöndlun við fyrsta
loftbijósti tekur miklu
skemmri tíma með þessari
aðferð en kerameðferð eingöngu eða 1-2 daga
á móti 6-7 dögum og gera má ráð fyrir að
endurinnlögnum fækki. Segja má að opnar
aðgerðir við sjálfkrafa loftbijósti séu ekki leng-
ur gerðar á skurðlækningadeild Borgarspítal-
ans,“ segir Guðjón.
Kviðsjáraðgerðir við nárakviðsliti
Tómas Guðbjartsson, sem síðustu tvö ár
hefur starfað á handlækningadeild Landspítala
en starfar nú á svæfínga- og gjörgæsludeild
Borgarspítala, gerði á Skurðlæknaþingi grein
fyrir fyrstu reynslu af kviðsjáraðgerðum við
nárakviðsliti á Landspítala. Nárakviðslit er
geysilega algengt og hefðbundin nárakviðslits-
aðgerð hefur verið meðal algengustu aðgerða
á Islandi til langs tíma. „Aðferðin við hefð-
Sigurður Þorvaldsson, lýtalæknir og formað-
ur Skurðlæknafélags íslands, flutti erindi á
Skurðlæknaþingi um vefjafiutninga og æða-
tengingar í holhönd til nýsköpunar bijósts eft-
ir brottnám vegna krabbameins. Þær eru gerð-
ar þannig í grófum dráttum að húðflipi, ásamt
undirliggjandi fituvef og lítill vöðvi sem nærir
svæðið, er tekinn af svæði á kvið sem nær frá
nafla og niður að lífbeini. Úr þessum húðflipa
er nýtt bijóst búið til með því að flytja með
vöðva og tengja saman æðar í holhönd. Sigurð-
ur hóf að gera slíkar aðgerðir fyrir u.þ.b. einu
og hálfu ári en hann hefur stundað bijóstaný-
sköpun í einhverri mynd í lengri tíma. Hann
segir það m.a. fara eftir iíkamsbyggingu og
aldri sjúklings hvaða tækni sé beitt. í yfírliti
yfir þær 11 aðgerðir sem Sigurður gerði með
húðflipaflutningi á 16 mánaða tímabili
1992-93 kom fram að meðalaldur sjúklinga
hefði verið 48 ár og aðgerðatími að meðaltali
átta og hálf klukkustund. Einn sjúklingur af
þessum 11 gekkst undir flipaaðgerð í sömu
svæfingu og brottnámsaðgerð bijósts og tókst
það mjög vel.
Staklingar valda skemmdum
Guðjón Haraldsson, sérfræðingur í þvagfæ-
raskurðlækningum á Landspítala, flutti erindi
á Skurðlæknaþingi um afleiðingar súrefniss-
korts á líffæri og hvort hægt sé að fyrir-
byggja eða minnka þær. Erindið kallaði hann
Myndun staklinga við blóðflæðisskort og er
það byggt á rannsóknum sem gerðar hafa
verið við Sahlgrenska sjúkrahúsið í Gautaborg
og standa enn.
Við stórar skurðaðgerðir og líffæraflutninga
þarf að stöðva blóðflæði til líffærisins. Þegar
blóðflæði er hleypt á að nýju myndast svokall-
aðir staklingar (radicals). Þeir losna úr súr-
efni, eru súrefnisafleiður. Þeir eru með mjög
stuttan líftíma og valda skemmdum á frumu-
himnum og frumulíffærum og þar með frumu-
dauða.
Við venjulega frumuöndun myndast stakl-
ingar í litlum mæli en við stöðvun blóðflæðis
myndast þeir í miklum mæli og valda skemmd-
um. Mestar skemmdir verða á því líffæri sem
lokað er af en staklingar geta borist víðar og
valdið skaða á stærra svæði. Rannsóknir hafa
sýnt að hægt er að draga úr myndun staklinga
og vefjaskemmdum og bæta starfrænan árang-
ur líffæra eftir aðgerðir með lyfjagjöf. Að sögn
Guðjóns er þar bæði um að ræða skráð lyf og
lyf á rannsókna- og framleiðslustigi. „Við telj-
um að rannsóknir bendi til þess að í mörgum
tilfellum megi bæta árangur af stærri aðgerð-
um, t.d. nýrna- og hjartaaðgerðum, með lyfjag-
jöf þessari og muni hún e.t.v. eiga framtíðar-
þátt í meðferð á kransæðastíflu og blóðtappa
í heila,“ sagði Guðjón.
A-listi Jafnaðarmanna og óháðra
Fyrsti framboðslistinn í
sameinuðu sveitarfélagi
Ólafsvík.
FRAMBOÐSLISTI jafnaðar-
manna og óháðra, A-listi, er
fyrsti framboðslistinn, sem birt-
ist í hinu nýja sameinaða sveitar-
félagi undir Jökli og eru fram-
bjóðendur 18.
í 1. sæti er Sveinn Þór Elinbergs-
son, bæjarfuíltrúi, í 2. sæti er Gunn-
ar Már Kristófersson, hreppsnefnd-
armaður, í 3. sæti er Haukur Már
Sigurðarson, sjómaður, í 4. sæti er
Málfríður Gylfadóttir, kaupmaður,
í 5. sæti er Kristján Kristjánsson,
skipstjóri, í 6. sæti er Gréta Björg
Hafsteinsdóttir, húsmóðir, í 7. sæti
er Gústaf Geir Egilsson, pípulagn-
ingarmeistari, í 8. sæti er Vilhjálm-
ur Örn Gunnarsson, sjómaður, í 9.
sæti er Hilmar B. Guðmundsson,
tannlæknir, í 10. sæti er Kristján
Grétarsson, sjómaður, í 11. sæti er
Sigurður Arnfjörð Guðmundsson,
sjómaður, í 12. sæti er Eyþór Áki
Sigmarsson, sjómaður, í 13. sæti
er Sjöfn Katrín Aðalsteinsdóttir,
kennari, í 14. sæti er Jón Sigurðs-
son, rafeindavirki, í 15. sæti er
Guðbjörn Ásgeirsson, rennismiður,
í 16. sæti er Gunnhildur Hafsteins-
dóttir, hárgreiðslumeistari í 17.
sæti er Metta Guðmundsdóttir,
skrifstofumaður og í 18. sæti er
Guðmundur Ólafsson, verkamaður.
Helgi
EÐALVAGN
Til sölu er bifreiöin R-5650, Dodge Royal Monaco Brougham
árgerö 1976. Bifreiöin er dekurbifreiö og er þarafleiöandi sem ný.
Hún er ekin 56.000 km og einungis á sumrin. Einn eigandi frá
upphafi. Verö 790.000,- stgr.
Er bifreiöin til sýnis og sölu á Bílasölunnl Skeifunni, Skeifunni 11,
sími 689555.
Morgunverðarfundur
miðvikudaginn 27. april 1994
f Átthagasal, Hótels Sögu kl. 08.00 - 09.30
RÍKISKAUP,
ÚTBOÐABANKIÍSLANDS
OG ÚTBOÐABANKI EES
Þessi fundur fjallar um ný viðhorf og nýja möguleika.
Annars vegar varðandi innkaup hins opinbera á verkum,
vörum og þjónustu, svo og innkaupakerfi Ríkiskaupa.
Hins vegar um "byltingu" í umfangi og kynningu útboða,
aðganginn að TED, Útboðabanka EES
og stofnun ÚTÍS, Útboðabanka íslands
(dæmi tekið um útboð hugbúnaðarverkefna).
__ F-ummælendur:
Júlíus S. Ólafsson, forstjóri Ríkiskaupa,
Asgeir Jóhannesson, fv. forstjóri,
Lilja Ólafsdóttir, aðstoðarmaður forstjóra SKÝRR
og Jón Þór Þórhallsson, forstjóri SKÝRR.
Op/ð "púlt"
Fundarmönnum býðst að kynna viðhorf sín
og bera fram fyrirspurnir.
Fundurinn er opinn, fundargjald m. morgunverði kr. 1.000
Afsláttarverð fyrir námsmannahópa.
Þátttöku þarfað tilkynna fyrirfram í síma 676666
(svarað kl. 08-16 virka daga).
VERSLUNARRÁÐ ÍSLANDS