Morgunblaðið - 24.04.1994, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. APRÍL 1994
KVIKIWÍYWPIR/ HÁSKÓLABÍÓ tekur á næstunni til sýninga myndina Backbeat
sem fjallar um upphafsár Bítlanna en segir einkum sögu Stuarts Sutcliffe, sem
var einn af stofnendum Bítlanna og kærustunnar hans, Astrid Kirchherr. Stu
Sutcliffe lést úr heilablóöfalli í Hamborg árið 1962, aöeins 22 ára gamall.
Fimmti Bítillinn
STUAJRT var vinur og
skólafélagi Jons Lennons
úr listaskóla í Liverpool.
Hann þótti efnilegur mál-
ari en um 1960 var hann
tvístígandi hvort hann
ætti að leggja málaralist-
ina fyrir sig. Fyrir pen-
ingana sem hann fékk
fyrir fyrsta málverkið
sem hann seldi, keypti
hann sér bassagitar til að
spila á í hljómsveitinni
sem John vinur hans hafði
stofnað ásamt Paul
McCartney. Stuart var
ekki jafnhæfileikaríkur
tónlistarmaður og málari
en áhugann vantaði ekki,
þvi hann vildi allt til vinna
að geta eytt nokkrum
mánuðum í Hamborg með
John og hinum í hljóm-
sveitinni, sem var loksins
búið að ákveða að ætti að
heita The Beatles. Auk
Pauls, Johns og Stuarts
voru í hljómsveitinni á
þessum tima George
Harrison og trommarinn
Pete Best.
Fimmmenningarnir fóru
með feiju tii Hamborg-
ar, og héldu sig þar í St.
Pauli, hafnarhverfi Ham-
borgar og mesta lastabæli
álfunnar. Þar fengu þeir
gistingu á sóðalegri búllu og
fóru að spila kvöld eftir kvöld
á klúbbum á Reeperbahn og
Grosse Freiheit. Hrá og
kraftmikil tónlist Bítlanna
aflaði þeim fljótt býsna mik-
illa vinsælda í Hamborg.
John var foringinn og vegna
ákafrar og djarflegrar sviðs-
framkomu var hann mest í
sviðsljósinu frá upphafi en
Stu, alltaf jafn kaidur og
rólegur á sviði og gjarnan
líkt við James Dean, var sá
sem átti mestri hylli að fagna
hjá kvenfólkinu.
Aðdáendum Bítlanna í
Hamborg fór sífellt fjölgandi
og kvöld eitt kom í Kaiser-
keller Klaus Voorman, ung-
ur listamaður og tónlistar-
maður. Hann féll strax fyrir
hljómsveitinni, kynntist
meðlimunum og tók kær-
ustuna sína með sér að
hlusta á þá strax næsta
kvöld. Kærastan var Astrid
Kirchherr, hún hreifst af
hljómsveitinni en var dolfall-
in yfir bassaleikaranum.
Stuart sá Astrid í salnum
og leit ekki af henni. Eftir
það varð ekki aftur snúið.
Astrid og Kurt fóru með
Bítlana á bar eftir tónleikana
og kynntu þá fyrir vinum
sínum úr listamannaklíku
Hamborgar. Paul, George og
Pete leið illa innan um þetta
fólk og John gerði grín að
tilgerðinni sem honum
fannst einkenna þetta lið en
Stuart kunni vel við sig og
sá ekkert nema Astrid. Þetta
kvöld sauð í fyrsta skipti upp
úr hjá vinunum Stu og John
vegna Astrid og alltaf hvíldi
yfir samskiptum Johns og
Astrid skuggi þess að John
fannst hún vera að koma upp
á milli sín og vinar síns.
Og þannig var það. Stuart
dróst að Astrid og eyddi öll-
um þeim tíma sem hann gat
með henni og vinum hennar.
Hann bytjaði að máia aftur,
Örlagavaldur
ASTRID Kirchherr var alltaf svartklædd og skar sig úr fjöldanum, jafnvel í fullu
húsi aðdáenda Bitlanna.
Vinirnir
JOHN
Lennon og
Stu Sutc-
liffe voru
miklir vin-
ir.
Eins og James Dean
STUART Sutcliffe var iðulega líkt við
James Dean.
Á sviði
MEÐAN Stu Sutcliffe var í Bítlunum sá hann um bassaleikinn
en Paul McCartney spilaði á gítar.
hljómsveitin skipaði þriðja
sætið á forgangslista hans.
í Hamborg fara Bítlarnir í
fyrsta skipti i stúdíó, að vísu
aðeins til að syngja bakradd-
ir en á þeim tímamótum kom
í Ijós að hveiju stefndi. Stu
var búinn að lofa að eyða
deginum með Astrid. Hann
tók hana fram yfir hljóm-
sveitina og sat fyrir í mynda-
töku hjá henni meðan Bítl-
arnir sungu inn á plötu í
fyrsta skipti. Fyrstu ferð
Bítlanna til Hamborgar lauk
skömmu síðar þegar Iögregl-
an í Hamborg handtók þá
og vísaði þeim úr landi vegna
þess að þeir höfðu ekki at-
vinnuleyfi. Þar sem George
var ekki orðinn 18 ára var
útilokað að fá slíkt leyfi.
Strax og George náði 18
ára aldri árið 1961 sneru
Bítlarnir aftur til Hamborg-
ar. Þar beið Astrid og Stu,
sem hafði hugsað stöðugt
um hana, var orðinn svo
upptekinn af henni að jafn-
vel á sviðí frammi fyrir fullu
húsi gat hann ekki einbeitt
sér að hljómsveitinni ef
Astrid var á staðnum. Við
eitt slíkt tækifæri sauð upp
úr í miðju lagi, tónleikamir
leystust upp í rifrildi, Stu
gekk af sviði og lenti í fram-
haldi af því í slagsmálum við
John úti á miðri götu.
Á þessum tíma var Stuart
með Astrid öllum stundum,
hann málaði og málaði, vakti
heilu sólarhringana og hélt
sér gangandi á amfetamíni.
Hann lifði hátt og hratt,
sagðist vita að hann ætti
ekki eftir að verða gamall
og heilsa hans lét fljótt á
sjá. Það kom í ljós þegar
hann missti meðvitund í
partíi. Eftir það fór hann í
læknisskoðun og fékk að vita
að gamall höfuðáverki væri
farinn að há honum og þrátt
fyrir ráðleggingar um að
hægja á sér og halda sig frá
amfetamíni lét Stuart Sutc-
liffe ekki segjast. Þarna var
hann búinn að ákveða að
hætta í Bítlunum, setjast að
í Hamborg og giftast Astrid.
Hann spilar með hljómsveit-
inni í síðasta skipti, skilur
sáttur við John og Paul og
verður eftir þegar þeir snúa
heim til Liverpool.
í Liverpool kemur fljót-
lega í ljós að Bítlamir eru
komnir á beinu brautina.
Þær frábæru undirtektir sem
þeir fá í Cavern Club spyij-
ast út en Hamborg skipar
sérstakan sess í huga þeirra
og þangað snúa þeir aftur
sigri hrósandi. Á flugvellin-
um tekur Astrid á móti þeim,
og færir þeim þær fréttir að
Stuart sé dáinn. Hann hafði
fengið heilablóðfall nokkrum
klukkustundum áður en Bítl-
arnir sneru aftur til Ham-
borgar.
Backbeat er fyrsta kvik-
mynd leikstjórans Iains Soft-
leys sem hingað til hefur
unnið við að leikstýra tónlist-
armyndböndum og auglýs-
ingum. í tíu ár gekk hann
með hugmyndina að mynd-
inni í maganum. Árið 1983
að hann var að gramsa í
hillum fornbókaverslunar í
Manchester þegar hann fann
bunka af gömlum svarthvít-
um ljósmyndum og varð
starsýnt á eina þeirra. Á
henni voru þijár ungar
manneskjur. Hann þekkti
strax John Lennon en hin
voru Stuart Sutcliffe og
Astrid Kirchherr. Af augna-
ráði þremenninganna og
þeirri spennu sem honum
fannst einkenna ljósmyndina
réð hann strax að samskipti
þessara þriggja ættu sér
sögu sem þyrfti að segja.
Það hugboð fékk hann stað-
fest þegar hann fór að kynna
sér söguna. Hann heimsótti
móður Stuarts og systurií
Liverpool, ræddi við kennara
Johns og Stu og vini þeirra
frá Liverpol og komst að
þeirri niðurstöðu að þarna
væri komin sagan sem hann
hefði verið að Ieita að til að
festa á filmu. „Það var ljóst
að sagan um þetta nána
samband Johns og Stuarts
hafði aldrei verið sögð og
með tilkomu Astrid varð
þetta að einkonar þríhyrn-
ingi. Ég var mér alltaf mjög
meðvitaður um að sagan um
Bítlana mætti ekki yfir-
gnæfa ástarsögu Stu og
Astrid eins og hefur marg-
sinnis gerst í ótal bókum og
ævisögum. Það sem mér
fannst athyglisvert var að
skoða samband Stuarts og
Astrid og svo samband
þeirra tveggja við John.“
Þegar hér var komið sögu
fór Iain Softley til Þýska-
lands hafði uppi á Astrid og
Klaus Voorman og fékk hjá
þeim söguna frá fyrstu
hendi. Astrid féllst á að Iain
reyndi að afla fjár til að
gera myndina. Honum tókst
að fá styrk til að vinna að
handritinu árið 1987 og þá
fóru hlutirnar að gerast, of-
urhægt. Handritsdrögum Ia-
ins Softleys var hafnað æ
ofan í æ en hann fékk vana
handritshöfunda til liðs við
sig og árið 1992 lá fullgert
handrit fyrir og Polygram
samþykkti að taka þátt í
kostnaði við gerð myndar-
innar.
í hlutverk Bítlanna völd-
ust lítt þekktir leikarar.
Fyrstur varð fyrir valinu Ian
Hart í hlutverk Johns Lenn-
ons, sem áður hafði vakið
nokkra athygli í hlutverki
Lennons í kvikmynd sem
heitir The Hours And The
Times og fjallar um frí sem
þeir fóru í saman John Lenn-
on og framkvæmdastjóri
Bítlanna Brian Epstein.
Gary Bakewell heitir skosk-
ur leikari sem leikur Paul
McCartney. Chris O’Neill
leikur George Harrison.
Hann leikur hér í sinni fyrstu
kvikmynd, rétt eins og Scot
Williams, tvítugur Liverpool-
búi, sem ólst upp í næstu
götu við æskuheimili Johns
Lennons og fer með hlutverk
Pete Best.
í aðalhlutverkum mynd-
arinnar, hlutverkum Stuarts
og Astrid, eru hins vegar
nokkuð þekktir bandarískir
leikarar. Sheiyl Lee leikur
Astrid og Stephen Dorff Stu-
art. Sheryl Lee þekkja ís-
lenskir sjónvarpsáhorfendur
mætavel því hún sló í gegn
í sínu fyrsta sjónvarpshlut-
verki í framhaldsþáttum
Davids Lynch um Twin Pe-
eks. Þar lék hún sjálfa Lauru
Palmer. Stephen Dorff, sem
leikur Stuart, lék fyrst í kvik-
mynd árið 1987 og vakti at-
hygli fyrir nokkrum árum
fyrir leik í mynd Johns
Ávildsens, The Power of One,
þar sem hann lék á móti
Morgan Freeman og John
Gielgud. Hann hefur einnig
m.a. leikið í myndunum PK
og Judgement Night.
Backbeat var tekin á
söguslóðum Bítlanna í Liv-
erpool og á Reeperbahn og
Grosse Freiheit í Hamborg.
Klúþbarnir þar sem Bítlarnir
lékuT Hamborg: Kaiserkell-
er, Star Club og einnig Ca-
vern Club í Liverpool voru
endurskapaðir í upphaflega
mynd með aðstoð Astrid
Kirchherr sem lék talsvert
hlutverk við undirbúning
myndarinnar.
Að sjálfsögðu leikur tón-
list Bítlanna stórt hlutverk í
Backbeat. Don Was var
fenginn til að hafa umsjón
með tónlistinni og hljóm-
sveitin sem hann safnaði
saman til þess að hljóðrita
tónlistina er m.a. skipuð
meðlimum úr Nirvana,
R.E.M. og Sonic Youth.