Morgunblaðið - 09.06.1994, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 9. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
Viðgerðir
á öllum tegundum
af töskum.
Fljót og góð þjónusta.
TÖSKU-
VIÐGERÐIN
VINNUSTOFA SÍBS
Ármúla 34, bakhús
Sími 814303

TREKKA I40+
4ra manna tjald
Innra tjald 100% bómull.
Ytra tjald nælon.
7,85 kg.
Verð kr. 14.980
5% staögrelösluafsláttur,
elnnlg af póstkröfum
grelddum Innan 7 daga
wúnúFtmm
GLÆSIBÆ. SÍMI 812922
____________AÐSENPAR GREINAR
Hún snýst nú samt
Fyrri grein
ÞAÐ VAR hinn
14.-15. mars árið
1989 sem Gro Harlem
Brundtland, forsætis-
ráðherra Noregs, bauð
forsætis- og utanríkis-
ráðherrum EFTA-ríkj-
anna sex til leiðtoga-
fundar í Ósló. Það var
á þessum fundi sem
EFTA-ríkin skuld-
bundu sig sameigin-
lega til að ýta úr vör
samningunum um Evr-
ópska efnahagssvæðið
(EES). Fjórum árum
síðar varð það að veruleika.
Nú er vitað að það voru þau
Jacques Delors, forseti fram-
kvæmdastjómar Evrópusambands-
ins, og Gro Harlem Brundtland,
forsætisráðherra Noregs, sem vom
guðfeður hugmyndarinnar um EES.
Fulltrúar íslands á þessum fundi
vom Steingrímur Hermannsson,
þáverandi forsætisráðherra, og ut-
anríkisráðherrann í ríkisstjórn
hans, sá sem þessar línur skrifar.
Með fullum rétti má því segja að
Steingrímur Hermannsson hafi ver-
ið guðfaðir EES-samningsins á ís-
landi, þótt hann hafi síðar af mis-
skildum pólitískum hyggindum snú-
ist gegn þessu afkvæmi sínu.
Breytt heimsmynd
Frá því að samningaferlið um
EES hófst á fyrri hluta árs 1989
hefur umheimurinn tekið algjömm
stakkaskiptqm. Pólitískar forsend-
ur fyrir samskiptum þjóða em ger-
breyttar. Berlínarmúr-
inn er fallinn. Mið- og
Austur-Evrópa er
frjáls. Sovétríkin eru
hmnin. Tvískiptingu
heimsins í tvær and-
stæðar blokkir er lokið.
Vígbúnaðarkapp-
hlaupinu hefur slotað.
Samningar hafa tekist
um afvopnun, sam-
drátt heija og fækkun
herstöðva.
Fráhvarfseinkennin
eftir fall kommúnis-
mans hafa skapað ný
vandamál. Kommún-
isminn skilur hvar-
vetna eftir sig sviðna
jörð. Hin miðstýrðu efnahagskerfi
vom að hruni komin. Skelfileg
umhverfisslys blasa við augum.
Fráhvarfið frá miðstýrðum áætlun-
arbúskap hernaðarhagkerfa Rúss-
lands og Austur-Evrópu hefur leitt
af sér annars konar vandamál:
Óðaverðbólgu og óstöðugleika,
ijöldaatvinnuleysi, lífskjaraskerð-
ingu og félagslegt öryggisleysi tug-
milljóna manna.
Þessi vandamál em svo stór í
sniðum að ekkert eitt ríki fær við
þau ráðið. M.a. þess vegna hefur
Evrópusambandið jafn mikið að-
dráttarafl og raun ber vitni, ekki
einasta fyrir ríki Mið- og Austur-
Evrópu, heldur einnig fyrir fyrrver-
andi EFTA-ríki. Það er ekki tilviljun
að brautryðjendur lýðræðisbylting-
arinnar í Mið- og Austur-Evrópu,
menn á borð við Havel hinn tékk-
neska og Walesa hinn pólska, em
innblásnustu málsvarar Evrópu-
sammnans. Atlantshafsbandalagið,
Geta íslendingar tryggt
þjóðarhagsmuni sína í
framtíðinni, sem eina
Evrópuríkið utan Evr-
ópusambandsins, spyr
Jón Baldvin Hanni-
balsson, og segir Evr-
ópusambandið smám
saman vera að breytast
í allsherjarsamtök lýð-
ræðisríkja í Evrópu.
sem þeir vilja ólmir og uppvægir
komast í, hefur tekið djúpstæðum
breytingum, til að laga sig að nýrri
veröld sem er að rísa úr rústum
kommúnismans. Þess vegna hefur
þeim öflum sem beita sér fyrir
stækkun Evrópusambandsins innan
ESB vaxið ásmegin. Örlög Evrópu-
þjóða em samofin sem aldrei fýrr.
Allsherjarsamtök
lýðræðisríkja Evrópu
EES-samningurinn var hugsaður
sem iausn fyrir hin þróuðu EFTA-
ríki, sem þurftu mjög á að halda
hindmnarlausum aðgangi að innri
markaði Evrópusambandsins undir
reglum fjórfrelsisins, án þess að þau
væm þá reiðubúin til að falla frá
hlutleysisstefnu gagnvart banda-
lögum kalda stríðsins eða að taka
á sig skuldbindingar sameiginlegrar
Jón Baldvin
Hannibalsson
stefnu í utanríkis- og vamarmálum.
Allar em þessar forsendur
brostnar. Fjögur EFTA-ríki lýsa sig
nú reiðubúin til að taka á sig allar
þær skuldbindingar sem aðild að
Evrópusambandinu hefur í för með
sér. Þjóðarleiðtogar Mið- og Aust-
ur-Evrópu eru uggandi um þróun
mála í Rússlandi og fyrrum sam-
bandslýðveldum þess. Þeir eru
skelfingu lostnir við þá tilhugsun
að vofa árásargjarnrar þjóðernis-
hyggju gangi aftur ljósum lögum
um álfuna austanverða. Ríkisstjórn-
ir Mið-Evrópulandanna sækja því
fast eftir aðild að Atlantshafs-
bandalaginu og Vestur-Evrópusam-
bandinu (VES) til þess að tryggja
öryggi sitt og fullveldi á óvissutím-
um.
Öll hafa þessi ríki sett sér það
markmið að gerast aðilar að Evr-
ópusambandinu við fyrstu hentug-
leika. Þeim öflum innan Evrópu-
sambandsins, undir forystu Þýska-
lands, sem vilja af pólitískum
ástæðum, við þessar gerbreyttu
aðstæður, hraða stækkun banda-
lagsins, hefur vaxið fiskur um
hrygg. Evrópusambandið er því
smám saman að breytast í allsheij-
arsamtök lýðræðisríkja í Evrópu.
Samstarf þessara þjóða mun í fram-
tíðinni ná til hvors tveggja við-
skipta- og efnhagsþróunar og utan-
ríkis- og öryggismála. Innan tíðar
kunna íslendingar að standa
frammi fyrirJjessari einföldu spurn-
ingu: Getur Island eitt og sér tryggt
hagsmuni sína með viðunancli hætti
sem eina Evrópuríkið utan Evrópu-
sambandsins?
1 síðari grein sinni, sem birtist í
Morgunblaðinu á morgun, mun
utanríkisráðherra og formaður
Alþýðuflokksins —
Jafnaðarmannaflokks íslands,
fjalla um breytt hlutverk
Atlantshafsbandalagsins,
samstarf Norðurlandaþjóða
og áhrif smáþjóða.
TEPPAVERSLUN
FRKMUKS BERTELSEN
FÁKAFENI 9 - SÍMI 686266
í SAMVINNU VIÐ
HEIMSFRÆGA
TEPPAFRAMLEIÐENDUR
GETUM VIÐ BOÐIÐ
VÖNDUÐ EINLIT OG
MYNSTRUÐ ULLARTEPPI
Á MJÖG HAGSTÆÐU
VERÐI
LEITIÐ UPPLÝSINGA OG
VERÐTILBOÐA
Brockway
Carpet LTD.
Axminster
Carpet LTD.

Innilegar þakkir og kveðjur til Jjölskyldu
minnar og allra þeirra Jjölmörgu, sem glöddu
mig og sýndu vinarhug á níutíu ára afmœli
mínu 28. mai síðastliÖinn.
GuÖ blessi ykkur öll.
Guðmunda S. Kristinsdóttir
frá Miðengi i Grímsnesi,
Freyjugötu 34, Reykjavik.
Þrjggja Rétta
Kvöldverður
Humarsúpa
meá safranrjóma
Ristaáur villtur lax
meá vanillu-sítrónusósu
Marzípanís
meá hindberjum
Verp kr. i.q6o,-
SLólabrú
Sími 62 44 55