Morgunblaðið - 13.10.1994, Page 34

34 FIMMTUDAGUR 13. OKTÓBER 1994
MIIMNIIMGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓRÐUR GÍSLASON
MARGRÉT JÓNSDÓTTIR
+ Þórður Gíslason var fæddur
á Ölkeldu 15. september
1916. Hann Iést á Sjúkrahúsi
Akraness 29. september síðast-
liðinn og fór útför hans fram frá
Staðastaðarkirkju 8. október.
FRÉTTIN um andlát Þórðar á Öl-
keldu, eins af elstu heiðursfélögum
okkar í Kennarasambandi íslands á
Vesturlandi, kom okkur í opna
skjöldu. Undirbúningur fyrir árlegt
haustþing í Munaðamesi stóð sem
hæst og átti enginn von á öðru en
hann Þórður yrði þar eins og hann
var vanur og héldi þar uppi glensi
og gamni að sínum hætti. Fréttir
hermdu að hann væri farinn að
hlakka til þings, vissi það á gott.
Það var nefnilega þannig með hann
Þórð að þó nokkuð væri umliðið
síðan hann hætti kennslu þá hélt
hann ákaflega góðu sambandi við
félaga sína í Kennarasambandinu á
Vesturlandi, mun betra en flestir
þeir er yngri eru að árum. Hann
var óþreytandi við að miðla af
reynslu sinni úr kennslu og félags-
störfum til þeirra okkar er óreynd-
ari vorum. Hefur margur því þegið
góð ráð af Þórði og er ekki annað
vitað en vel hafí dugað þeim er
eftir vildu fara. Haustþingin em
vettvangur kennara til þess að hitt-
ast, fræðast, skemmta sér og
syngja saman. Þar var Þórður á
heimavelli, enda lét hann sig aldrei
vanta. Söngur var honum ákaflega
kær og var hann ósjaldan fenginn
til þess að stjóma söng á kvöldvök-
um eða öðmm samkomum þar sem
fólk kom saman. Em þeir ófáir
dúettamir og kvartettarnir sem
hann hefur hóað saman þegar á
hefur þurft að halda.
Félagar í KÍV sakna nú vinar í
stað. Viljum við með þessum fáu
orðum tjá honum þakklæti okkar
fyrir dyggan stuðning og ailar
skemmtilegu stundimar í gegn um
árin og votta aðstandendum hans
samúð. Guð blessi minningu góðs
félaga.
Krislján Gísjason,
formaður KIV.
Undanfarandi dagar hafa verið
einstaklega bjartir og minnt á að
hvetju „vori fylgir sumar og hvetju
sumri fylgir haust“. Þessir haust-
dagar með heiðríkjunni minna okk-
ur á það alræðisvald sem við
göngum undir, í lífsgöngu okkar
og við stjómum ekki sjálf. Gjöfult
sumar er nýlega kvatt með þessum
fögru haustdögum sem gætu kall-
ast sumarauki. Allt umhverft er í
þeirri litadýrð sem best sanna „ekk-
ert fegra fold ég leit en fagurt kvöld
að hausti“. Öll vitum við að líf okk-
ar er hverfult, enginn ræður sínum
næturstað. Því finnst okkur, sem
eftir stöndum og syrgjum góðan
vin, að lífsþráður þess sem ávallt
fagnaði vinum, og var hrókur alls
fagnaðar, sannur gleðigjaft hvar
sem leiðir hans lágu, skuli nú ekki
lengur ylja okkur með glöðu við-
móti, bjartsýni, drengskap og fórn-
fýsi. Af okkur em stundum tekin
ráðin og fátækleg varnarorð fá litlu
um þokað, slíkt er alræðisvald þess
sem líf okkar hefur í hendi sinni.
Þegar ég minnist með fátæklegum
orðum vinar míns Þórðar Gíslasonar
fyrrv. bónda og skólastjóra á Öl-
keldu detta mér í hug orð skáld-
bóndans á Arnarvatni, er hann
minnist vinar síns og mælir svo:
„Sendiboða bar að garði, boðaði þig
á drottins fund.“
Við eigum öll von á þessum sendi-
boða og hann er okkur ekki alltaf
miskunnarlaus — en boðinu skal
hver hlýða.
Ættir Þórðar á Ölkeldu rek ég
ekki hér í þessum línum. Fyrst og
fremst eru þær framsettar sem
þakklæti fyrir góð vinarkynni sem
hafa staðið órofin nokkuð á fimmta
tug ára. Eflaust finnst mér þegar
ég hugsa til liðinna ára og rifja upp
í huganum kynni mín af Þórði á
Ölkeldu, hversu fljótt okkar vinátta
myndaðist. Kannski hefur það verið
ósjálfrátt á einhvern hátt, því mikl-
ir vinir voru þeir foreldrar Þórðar
og tengdaforeldrar mínir. Allar þær
gleðistundir sem þetta góða fólk
átti þátt í að skapa á tyllidögum
fjölskyldunnar skal nú þakka.
Þórður og Margrét kona hans
voru stórhuga og viljasterk og
þráðu að blanda geði við vini á gleði-
stundum. Öll lífsganga Þórðar var
á þann hátt að hann vildi vinna
landi og þjóð af heilum hug. Hann
var sannur íslendingur og hreifst
snemma af starfi og stefnu ung-
mennafélaganna, sem hann vann
að af heilum hug allt sitt líf. Hjón-
in á Ölkeldu höfðu skólahald á sínu
heimili fjöldamörg ár. Oft hefur það
reynt á manndóm þeirra að stýra
og stjóma stóru heimili ásamt bú-
sýslu. Það vill stundum gleymast í
amstri daganna það starf sem kon-
an fómar í slíkum tilfellum. Mar-
grét var sú persóna sem vildi styðja
mann sinn í öllum hans störfum,
án hávaða og fyrirferðar, hugprúð
og farsæl eiginkona, móðir og
amma. Gömul vinkona frá æsku-
ámm sagði eitt sinn: „Sumar lyfta
tökum tveggja, trútt við nóttu dag-
inn leggja, en hróður okkar mætu
manna, en minna getið húsfreyj-
anna.“
Nú em þáttaskil. Við sem eftir
stöndum eigum öll dálítið erfitt með
að átta okkur. En slík eru örlög
okkar allra, að heilsast og kveðjast.
Vinur minn Þórður missti mikið
þegar kona hans dó, eftir langa
vanheilsu. En hann á góð börn sem
veittu honum góða umhyggju og
gerðu honum lífíð eins létt og hægt
var. Fyrir stuttu sátum við Þórður
saman á fundi, þar sem mál kirkju
og kristindóms vom rædd. Þar hafði
Þórður alltaf eitthvað gott fram að
færa, enda hugur hans til kirkju
og kristindóms brennandi af áhuga
og trúfesti á þann sanna guð sem
gefur okkur líf og hefur okkar líf
í hendi sinni.
í lok þessa fundar fómm við öll
í kirkjuna á Fáskrúðarbakka þar
sem prófastur sleit fundi með ritn-
ingarlestri og bænarorðum. Allir
tókust í hendur í stómm hring í
kirkjunni og sungu: „Son guðs ertu
með sanni“. Röddin hans Þórðar,
sú fagra og hreina, ómar mér enn
í eyra, þótt hann ætti þá aðeins
eftir tvö ár í áttrætt. Slíkur söng-
maður var Þórður, að fáir gjörast
betri. Nú óma hans tónar á æðri
stöðum en minningin geymist þótt
maðurinn falli.
Við hjónin þökkum af alhug og
einlægni alla vináttu og geymum
góðar minningar í hjörtum okkar
um Þórð og Margréti á Ölkeldu.
Guð gefi aðstandendum hans
styrk á sorgarstund.
Páll Pálsson, Borg.
Nú haustar að og fjallatindar
grána í næturnepjunni. Löngu og
góðu sumri sem vermdi vanga er
lokið. Sólin móðir okkar allra hopar
af braut sinni yfir háan himin til
að safna krafti í nýja sókn fyrir líf-
ið að vori. Og einmitt á þessu hausti
kveður þennan htim kær vinur. Við
slíka fregn herðir á vetrinum í sál-
inni, allt virðist napurra en áður.
Minningin um Þórð Gíslason
verður mér ævinlega dýrmæt. Allt
frá því að ég kynntist honum fyrst
þá er ég hóf störf að skólamálum
fyrir vestan varð mér ljóst að þar
fór mikill öðlingur. Einlægur áhugi
hans og þekking á skóla- og uppeld-
ismálum vakti athygli mína og mér
varð dijúgur stuðningur hans og
uppörvun í sviptingafullu starfí.
Hann sagði mér ávallt hreinskilnis-
lega til syndanna þegar honum féllu
ekki störf mín en hvatti mig til
betri verka. Það var gott að hlýða
ráðum hans, hann var veraldarvan-
ur og hollráður. Ég taldi hann
snemma vin minn og ætíð síðan.
Og nú er hann allur, hverfur af
sjónarsviðinu með sínu lagi um-
búðalaust. Hann var aldrei tvílráður
né seinn að búa sig til ferðar. Snöf-
urlegur hefur hann axlað sín skinn
og hafið þá göngu sem bíður vor
handan næsta leitis.
Á meðan við hin höldum áfram
að tutla hrosshárið okkar.
Öllum ástvinum Þórðar Gíslason-
ar votta ég samúð mína. Blessuð
sé hans minning.
Sveinn Kristinsson.
Það eru að sjálfsögðu engin váleg
tíðindi, þótt slokkni ljós í ranni öldr-
unarinnar. Samt sem áður hrökkva
menn við og fínna til sársauka
margir hveijir þegar slokknar
skyndilega á lífsferli öldungsins,
sem maður hefur átt kærleika með.
Þeir finna jafnvel til auka eymsla
hið innra með sér, sem ennþá halda
áfram göngu sinni, ef til vill með
það eitt í veganesti „þegar ungur
ég var“.
Ég vil taka það fram að ég tek
ekki til meðferðar ættemi eða
starfsferil þessa mæta manns,
vegna þess að ég veit að aðrir gera
það. En ég vil segja frá innra manni
hans, eftir því sem ég er maður til.
Svo vill til að við Þórður vorum
báðir á sama aldursári. Það vildi
líka þannig til, að þegar haustlaufíð
féll 1936, vomm við báðir í hópi
þeirra, sem stóðu á hlaði Bænda-
skólans á Hvanneyri. Fátækir í
andanum og eftirvænting í spurul-
um augum, sem litu aðeins til fram-
tíðarinnar, sem við töldum okkur
eiga, sem í reyndinni var líka aleiga
okkar flestra. Að öðru leyti vomm
við óskilgreindir þá. Þá vissi enginn
okkar hvað í öðrum bjó. En dvölin
— námið á Hvanneyri upplýsti það
fljótlega. Þá kom í ljós að í hópnum
vom afburða námsmenn, eins og
Mývetningurinn Steingrimur Krist-
jánsson frá Litluströnd og Barð-
strendingurinn Játvarður Jökull frá
Miðjanesi. Þeir voru afburðamenn
í námi. Við hinir átum ekki svör
við því. Okkur Þórði kom samt sam-
an um það að við hefðum verið
góðir námsmenn. Við fórum ekkert
ofan af því, þótt við yrðum að lúta
því í sanngiminni að ýmsum tókst
nú betur upp, þótt þeir verði ekki
nafngreindir hér.
Þórður var sérstaklega félags-
lyndur maður. Traustur og með
afbrigðum trygglyndur. Núna á
seinni ámm áttum við margar hug-
ljúfar stundir saman og þá fyrst
lærði ég að þekkja hans innri mann.
Hann ræddi við mig af sinni barns-
legu einlægni um allt nema stjóm-
mál, af því að þá brenglaðist allt.
Ég aftan í íhaldinu og hann fram-
sókn. Það gekk ekki upp. En það
bar allt að sama bmnni í samræðun-
um. Við veltum okkur ávallt upp
úr því: „Þegar ungur ég var.“ Og
svei mér þá. Æskan dunaði þá blítt
í eyrum.
Oftar en ekki spurði hann mig
að því: „Hvemig stendur á því
Skarphéðinn að ég hef dregist
meira að þér heldur en mörgum
öðmm, sem ég hef átt meiri sam-
leið með?“ Ég svaraði því til að það
væri af því að við væmm svipaðir
að gáfnafari og heyrðum meðal-
mennskunni til og hefðum þess
vegna ekki ráð á því að kaffæra
hvern annan í kappræðum um
ágreiningsmál, svo virðast þau
heldur ekki vera svo mikil fyrirferð-
ar að stjórnmálunum undanskild-
um.
Þetta svar líkaði honum ekki og
spurði bara beint út: „Þú með þína
meðalmennsku, segði mér þá, höf-
um við gengið til góðs, götuna fram
eftir veg, eins og Jónas orðaði það?“
Auðvitað varð ég klumsa að eiga
að fara að setjast í dómarasæti um
það, hveiju við hefðum áorkað til
framgangs íslensku þjóðlífí á kvöld-
settum degi.
Ég svaraði þó á þessa leið: „Þú
veist það Þórður minn að það er
allt annað gæfa og gjörvileiki. Ég
fer ekkert ofan af því að vitsmuna-
lega heyrum við meðalmennskunni
til. Hitt er svo það hjá hveijum ein-
um hvernig hann vinnur úr því sem
honum er úthlutað. Þar liggur ör-
lagaþráðurinn í einni mannsævi.
Þú varst — það sem kallað er láns-
maður. — Þú áttir ávallt gott út-
spil af íhugun og rósemi. Þú áttir
föðurleifð, sem þér auðnaðist að ná
tökum á og þurftir þess vegna ekki
að hrófla við rótum bernsku þinn-
ar. Með því móti fékkst þú aukalega
orku til þess að bæta og fegra þessa
föðurleifð þína. Yrkja hana til þess
vegar, sem hugur þinn stóð til og
þú gast með fullum sóma tyllt þér
á bændahöfðingjabekk. Það kom
líka í þinn hlut að uppfræða og þá
jafnframt móta bernskuna og æsku
þíns byggðarlags. En þú fyrirgefur
Þórður minn að ég fór að hlæja
þegar ég frétti það að þú værir
orðinn barnakennari. Ég hélt satt
að segja að það væri þér algjör
ofraun.
Annað kom á daginn og það er
engin meðalmennska að komast án
virðingar frá því. Ég tel þess vegna,
af því að þú spurður mig um það,
að þú hafir gengið til góðs og fært
þína þjóð fram eftir veg, lagt fram-
yfír það, sem mér gat dottið í hug,
þegar við vorum ungir galgopar við
nám á Hvanneyri.“ Ég tel nú, eftir
á að hyggja, að þetta sé það eina,
sem er svolítið bitastætt, af því sem
við Þórður höfðum til umræðu á
okkar gleðistundum. Aftur á móti
veltum við okkur upp úr hinum
fáfengilegustu atvikum, hvað eftir
annað, sem upp höfðu komið í ung-
gæðinu á Hvanneyri.
„Lífsgleði njóttu, svo lengi kostur
er,“ sagði Þórður oft og söng þá
gjarnan ljóðið líka, því að hann var
mjög söngelskur maður og var oft-
ar en ekki kominn með fjórraddaðan
kór í kringum sig, þar sem því varð
við komið. Þetta var meðfæddur
eiginleiki hans, að sameina í gleði
og tónum, það sem var víðsfjarri
dagsins önn og gnæfði yfír hið dag-
lega strit til brauðsins. Svona var
Þórður. Með lífsgleðina í útspilinu
og allt hitt í bakhöndinni. „Á meðan
þú syngur er gróska í sálinni," sagði
hann.
Þórður fór ekki langan veg laus-
gangandi, að námi loknu á Hvann-
eyri. Hann fékk sér auðvitað föru-
naut. Það var Magga. Ég lít svo á
að það hafí verið hans mesta og
farsælasta útspil í lífí hans og það-
an í frá hafí hann ávallt haft háspil
á hendi, vegna þess að hún var
ekkert algengur kvenkostur. Þar
fór vafalaust hans betri helmingur.
Viðmót hennar var hljóðlátt og göf-
ugt. Elja hennar í starfí hlýtur að
hafa verið mikil, þegar litið er til
þess að þau eru með sex börn á
palli og hann víðs fjarri við önnur
störf eða bara á söngæfingu og
búskapurinn í miklum uppgangi.
Magga var lágvær í fasi en býsna
stór í sniðum. Hún var ljúflingur
með reisn.
Þannig gerðist það. Það var far-
sæld og rómseminnar dýpt, sem
mótaði þróun og framgang hjúskap-
arins til þeirrar áttar að þeim auðn-
aðist það að „ganga til góðs, göt-
una fram eftir veg“ og skila þjóð
sinni miklum arfí, með börnunum
sínum. Nú eru þessi mætu hjón
horfín úr okkar mannlega samfé-
lagi, eins og alltaf gerist með þá,
sem taldir eru að hafi þjónað út
sinn tíma. Við leggjum ekki dóm á
það, hversu tímabært það er hveiju
sinni.
En í sársaukanum sem alltaf
verður þegar góðir vinir kveðja,
skulum við hugsa hlýtt til þeirra
og biðja þeim velfarnaðar á nýjum
leiðum. Hugheilar þakkir hafi þau
fyrir ylinn og birtuna, sem þau
fluttu inni í okkar samfélag, með
ýmsu móti.
Gleymum heldur ekki því, að á
meðan þú syngur er gróska í sál
þinni.
Guð veri með þehn.
Skarphéðinn Össurarson.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
sonur, bróðir og tengdasonur,
SNORRI JÓHANNSSON,
Drápuhlíð 22,
Reykjavík,
sem lést 5. október, verður jarðsunginn
frá Háteigskirkju föstudaginn 14. októ-
ber kl. 15.00.
Sigríður Ósk Óskarsdóttir,
Jóhann Davfð Snorrason,
Ingvi Pétur Snorrason,
Jóhann Hallvarðsson,
Jón ÞórJóhannsson,
Ásdfs Magnúsdóttir, Óskar Pétursson.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og bróðir,
BRAGI GEIRDAL,
Strýtuseli 4,
Reykjavfk,
lést í Landspítalanum þann 7. október
síðastliðinn.
Jarðarförin fer fram frá Fossvogskirkju
föstudaginn 14. október kl. 15.00.
Ragnhildur Þorbjarnardóttir,
Guðmundur Rafn Geirdal,
Björk Geirdal, Axel Sölvason,
Ingólfur Geirdal,
Hjördís Geirdal,
Erna Geirdal
og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúö og vinarhug við andlát og
útför
EYJÓLFS GÍSLASONAR,
Njálsgötu 82.
Gfsli Eyjólfsson, Sigrfður R. Guðnadóttirj
Alfreð Eyjólfsson, Guðjónfa Bjarnadóttir,
Guðmundur I. Eyjólfsson, Kristín Sigrún Bjarnadóttir,
Gylfi Eyjólfsson, Guðrún Þorgeirsdóttir,
Ásgeir Eyjólfsson, Sjöfn Eyfjörð,
barnabörn og barnabarnabörn.