Morgunblaðið - 30.10.1994, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ
BREF TIL BLAÐSINS
SUNNUDAGUR 30. OKTÓBER 1994 39
Ekki þjófur
Frá Bryndísi Schram:
Á ÁRUNUM 1970-80 rákum við
Jón Baldvin menntaskóla vestur á
fjörðum. í þeim skóla kenndi
margra grasa, nemendur komu af
öllum landsins hornum, Þingeying-
ar, Austfirðingar, Bergsættar-
mönn, — hver með sitt yfirbragð,
eins ólíkt og það gat nú verið.
Eftir vetrarlanga samveru við
lestur bóka, umræður, verkefni,
próflestur, árshátíðir, heimavist
og gönguferðir fer ekki hjá því,
að kennarinn kynnist nemendum
sínum. Hann getur lesið á þau
eins og bók, hann þekkir þann
mann, sem þau hafa að geyma,
hann getur jafnvel séð fram í tím-
ann, séð þau örlög, sem spinnast
um hvern og einn.
Arnór Benónýsson var einn
þeirra nemenda, sem var langt að
kominn. Hann var Þingeyingur og
talaði fegurra mál en nokkurt okk-
ar hinna. Hann var mælskur og
geislandi í ræðustól, brosið var
einlægt og djarfmannlegt.
Arnór er drengur góður. Ég
þekki hann vel eftir íanga samveru
fyrir vestan, og dómgreind min
bregzt ekki.
Ég las viðtal við Arnór í Alþýðu-
blaðinu á fimmtudag. Þar segist
hann vera fyrirfram dæmdur af
almenningi sem þjófur.
Nei, Arnór er ekki þjófur, ekki
frekar en ég. Þjófseðli er ekki til
í þessum dreng.
BRYNDÍS SCHRAM,
Vesturgötu, Reykjavík.
Húmanísk
lausn í fyrrum
Júgóslavíu
Frá Sigrúnu Þorsteinsdóttur:
HÚMANISTAHREYFINGIN á ís-
landi er hluti af alþjóðlegri hreyf-
ingu sem starfar að mismunandi
málefnum sem tengjast mannrétt-
indum og mannlegum kringum-
stæðum um allan heim. Hreyfingin
á Islandi mun framvegis leitast við
að veita fjölmiðlum upplýsingar um
starfsemi hreyfingarinnar hér á
landi og annars staðar. Undanfarið
hafa átökin í fyrrum Júgósiavíu
verið einn af þeim alvarlegu atburð-
um sem eru að gerast í heiminum.
Fréttaflutningur af þessum svæðum
gefur takmarkaða mynd af raun-
verulegu ástandi. Samningaviðræð-
ur hafa verið yfirborðskenndar og
árangurslitlar. Húmanistar hafa lát-
ið sig ástandið varða og lagt fram
nýja hugmynd um lausn mála. Hug-
mynd um „þing almennings".
Friðarviðleitni almennings
Fyrsti fundur almenningsþings,
sem samsett var af fulltrúum mis-
munandi þjóðarbrota í í'yrrum Júgó-
slavíu, var haldinn á Ítalíu í júní á
þessu ári að frumkvæði Húmanista-
hreyfingarinnar. Meðal þátttakenda
voru borgarstjórinn í Sarajevo og
þingmenn frá stjórnarandstöðu-
flokkunum. Þátttakendur á þinginu
frá Serbíu, Króatíu, Bosníu og
Kosovo tókst að heíja umræður sín
á milli þrátt fyrir mismunandi upp-
runa, en þetta hefur svokölluðum
fulltrúum þeirra ekki tekist í langan
tíma, sennilega vegna þess að þeir
hafa ekki lagt sig mikið fram.
Hvers vegna heldur stríðið
áfram?
Látið er í veðri vaka í fjölmiðlum
að stríðið í löndum fyrrverandi Júgó-
slavíu stafi af vaxandi átökum milli
þjóðarbrota þ.e.a.s. Serba, Króata
og múhameðstrúarmanna. Ætla
mætti eftir þeirri mynd sem fjölmiðl-
ar gefa að þessi þjóðarbrot séu villi-
mannleg og menningarsnauð og að
það sé ástæðan fyrir þessum blóðs-
úthellingum. En altént lifðu þessir
menningarheimar saman í tiltölu-
legri sátt þar til fyrir rúmum tveim-
ur árum. Nú er þetta sama fólk í
fyrrum Júgóslavíu miður sín vegna
þeirra atburða sem eru að gerast í
landi þess og það á bágt með að
trúa raunveruleikanum. Forystu-
menn á sviði stjórnmála og við-
skipta hvorki geta né vilja leysa
þessi átök. Þeir eru ófærir um það
vegna þess að áhugi þeirra einskorð-
ast við að halda yfirráðum yfir viss-
um svæðum. Þeir vilja það ekki
vegna þess að stríðsgróðinn skiptir
nú þegar milljörðum, vegna vopna-
viðskipta og hvers kyns smygls.
Hlutur fjármagns og fjölmiðla
Fjölþjóðafyrirtækin og alþjóðlegir
bankar gera það að verkum að um
allan heim safnast fjármagnið á sí-
fellt færri hendur. Af þessu leiðir
að æ fleiri fyrirtæki, ríki og fjölmiðl-
ar verða háð því. Allur opinber
fréttaflutningur af tilfellum eins og
átökunum í fyrrum Júgóslavíu ræðst
þannig af hagsmunum þessa alþjóð-
afjármagns. Þetta kemur fram á
þann hátt hér í Evrópu að fólkið \
sjálft og þá sérstaklega Serbarnir
eru lýstir ábyrgir fyrir þessum átök-
um. Þeir sem eru í raun ábyrgir eru
hins vegar forystumenn í stjórnmál-
um og viðskiptum, sem síðan eru
kynntir sem fulltrúar þjóðanna,
fólksins.
Við allt þetta vill gleymast að hið
ríkjandi kerfi hefur stérk áhrif á
fjölmiðlana og magnar þannig þjóð-
ernishyggju, útlendingahatur og
vantraust.
Tillögur húmanista — þing
þjóðarbrota
Því leggja húmanistar til að íbúar
átakssvæða taki til sinna ráða og
efni til sameiginlegs þings mismun-
andi þjóðarbrota — almannaþings.
Þeir leggja til að fólk af hinum
ýmsu þjóðarbrotum komi saman,
hvort sem það er í sjálfri Júsgóslav-
íu eða í öðrum Evrópulöndum þar
sem það er flóttafólk. Þetta verður
almenningsþing þar sem mögulegt
er að komast að sameiginlegri nið-
urstöðu, hvað' sem öllum vandamál-
um líður og þrátt fyrir ólíkan upp-
runa. þetta er raunhæft vegna þess
að það er ekki almenningur sem
hefur skapað þessar kringumstæð-
ur.
Grunnlýðræði
Þessi þing almennings munu í
framkvæmd sanna að þjóðirnar geta
þrátt fyrir mismun og þrátt fyrir
að þær séu ólíkar komist að sameig-
inlegri niðurstöðu og þannig byrjað
að skapa raunverulegt grunnlýðræði
þar sem tekið er tillit til allra þjóð-
flokka, trúarbragða, menningar og
minnihlutahópa. Þegar sá tími kem-
ur að eyðileggingunni linnir, hvetjir
munu þá hefja uppbyggingu. Verða
það ef til vill hinir sömu valdhafar
og hrundu þessum ósköpum af stað?
Verður það alþjóðafjármagnið eða
verða það íbúarnir sjálfir sem taka
aðstæðurnar í sínar hendur jafn-
framt margþættu erfiði við að upp-
fylla frumþarfir sínar?
Er þetta útópía? Getur verið, en
öll ný áform eru einungis hugmynd
til að byrja með, sem verkar hins
vegar þannig, að seinna þegar hún
er komin í framkvæmd upplifir fólk
hana sem raunveruleika.
SIGRÚN ÞORSTEINSDÓTTIR,
talsmaður Húmanistahreyfingarinnar
á íslandi,
Kjarrhólma 36, 200 Kópavogi.
ENGIN lausn virðist í sjónmáli í
átökunum í Bosníu.
sunnudaginn 30. október
kl: 13.00-22.00
I oodii lÉnm
hjáfagfólki
Takið þátt í líflegum og skemmtilegum uppákomum
allan daginn og fáið góð ráð hjá fagfólki.
Snyrtifræðingar - veita ókeypis ráðgjöf og meðferð.
Úrsmiðir - verða með viðgerðaverkstæði á staðnum og munu meta gömul úr fyrir gesti.
Gullsmiðir - með perlur í Perlunni.
Hárgreiðslumeistarar - með ókeypis ráðgjöf og sýna það nýjasta í hártískunni.
Ljósmyndarar - sýna tískumyndatöku í sérstöku stúdíói, auk þess sem gestum gefst
kostur á að láta taka myndir af sér í anda liðins tíma.
Allir velkomnir - aðgangur ókeypis.
Jiárgreidslumeistarar Gullsmidir JJósmynclarar
e
qjrsmidir
*
Snyrlifrœðingar
<Ó)
mmm
SAMTÖK
IÐNAÐARINS