Morgunblaðið - 07.12.1994, Page 38

•38 MIÐVIKUDAGUR 7. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
MINIMIIMGAR
af sýndarmennsku. Þetta var um
það leyti sem félagið var stofnað
fyrir 75 árum. Baráttan sú var
heldur ekki sársaukalaus.
__?Guðrún Marteinsdóttir var ein
þeirra sem hefur margsannað að
farið var inn á rétta braut og taldi
að jafnvel þyrfti meira til. Hún hik-
aði ekki við að drífa sig i framhalds-
nám í Bandaríkjunum og fjölskylda
hennar var reiðubúin til að fylgja
henni og styðja á allan hátt. Hún
fékk sína meistaragráðu og fór
fáum árum síðar í doktorsnám í
hjúkrunarfræði. Þannig hélt hún
, áfram á menntabrautinni um leið
) og hún vann sitt gagnmerka starf
t við námsbrautina. Þrátt fyrir veik-
indin var hún að ljúka við doktors-
'^í^gerð sína fram á síðustu stundu.
Eg samhryggist allri fjölskyldu
Guðrúnar svo og syrgjandi skóla-
systrum, starfsfélögum og nemend-
um hennar í námsbraut í hjúkrunar-
fræði og lýk kveðju minni með
kvæði Njarðar P. Njarðvík.
Sorg
Þegar sorgin ris í hjarta þínu
víkja heift þín og reiði
og þú lamast
af langri þreytu
Ef þú reynir að ráðast gegn henni
brýtur hún bugaðan vilja þinn.
j. Eina svarið er auðmýkt
Ekkert veitir eins mikinn styrk
og auðmýktin
Þennan bjarta engil fengum við
efalaust bara að láni og megum
þakka fyrir, þótt við í eigingirni
okkar hefðum kosið að samleiðin
yrði lengri.
María Pétursdóttir.
Þegar Rúna vinkona mín hefur
“kvatt, er okkur vinum hennar í
Fiskakvíslinni sorg í sinni. Þótt við
sæjum að lífíð var að fjara út, þá
var örðugt að trúa því. Hún talaði
svo hispurslaust um veikindi sín og
bar sig svo vel að því varð vart
trúað að hún væri svo langt leidd
sem raun bar vitni. Hún huggaði
okkur og styrkti. Samtölin um það
sem við og fjölskyldur okkar gerð-
um saman og vorum hvor annarri
hjálpuðu okkur í gegnum þetta
tímabil. Við gripum öll þau hálm-
strá sem finna mátti.
Ég kynntist Rúnu á Akureyri
þegar hún var efnilegi oemandinn
hans pabba. Hann bað hana að
koma heim og aðstoða dóttur sína
*-'5íð heimanámið, það var í Þórunn-
arstrætinu. Síðan lágu leiðir okkar
aftur saman og þá í Hlíðunum. í
kjölfar nokkurra flutninga hófst
sambýlið í Drápuhlíðinni. Við urðum
eins og stór fjölskylda og stuttu
eftir að ég flutti ásamt mínu fólki
í Ártúnsholtið komu vinirnir úr ris-
inu í Árbæjarhverfið og við vorum
aftur orðnir nágrannar.
Vinátta okkar óx og dafnaði
þrátt fyrir ólík viðfangsefni í dag-
lega lífinu. Það styrkti vináttuna
að eiginmenn okkar og börn voru
þar svo vel samstiga.
Þegar horft er á myndimar sem
teknar hafa verið um árabil, rifjast
jpp ótal atvik þar sem allir lögðu
Erfídrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta.
Upplýsingar
í síma 22322
FLUGLEIDIR
HÓTEL LOFTLEIBIR
sitt af mörkum til að gera allt sem
innihaldsríkast. Sumarbústaðaferð-
ir, fjölskylduboð og heimsóknir til
Rhode Island er það sem við gátum
endalaust talað um. Hver myndin
annarri fegurri kemur fram í hug-
ann. Rúna með geislandi brosið og
ljóma í augum verður ætíð það sem
við geymum í þakklátu minni.
Árin okkar skilja eftir dýrmætar
minningar og vonir um að við sem
eftir erum megum áfram vera sú
fjölskylda sem við höfum verið.
Að missa vin sinn í blóma lífsins,
er eitthvað sem við gerum ekki ráð
fyrir, og við erum því óviðbúin jafn-
vel þótt við sjáum það vera að ger-
ast. Að hafa átt Rúnu sem vin er
ómetanlegt, minningarnar um hana
eru okkur hjartfólgnar og þær verða
ekki frá okkur teknar.
Innilegar samúðarkveðjur send-
um við Raggi og böm okkar, Halla,
Ragnheiði, Hlyn, Héðni, Maren,
Svövu, Rakel og Sigga, foreldmm
Rúnu, Ragnheiði og Marteini,
systkinum hennar og fjölskyldum
þeirra.
Olga Björg Jónsdóttir.
Kær vinkona, Guðrún Marteins-
dóttir, er látin. Baráttu við ógurleg-
an sjúkdóm er lokið. Við stöndum
agndofa hjá og fáum ekki skilið
hvers vegna. Hvers vegna kær vin-
ur, eiginkona og móðir verður ekki
lengur til að hvetja okkur og upp-
örva, gleðjast og sýna hrifningu
yfir hveiju smáu skrefi á sinn sér-
staka hátt. Rúna var raunsæ á
þann veg að henni var eiginlegt hið
jákvæða sjónarhorn allra mála. Það
var gaman að segja henni frá eigin
athöfnum eða afrekum barnanna,
hvort sem þau voru að stíga fyrstu
skrefin eða ljúka skólaprófum, hún
gaf svo mikið með lífsgleði sinni
og þátttöku í lífi og þroska og at-
höfnum annarra.
Rúnu kynntist ég fyrst fyrir rétt
tuttugu árum er við tókum þátt í
uppfærslu á tónverkinu Carmina
Burana eftir Carl Orff. Okkar kynni
urðu síðan enn nánari þegar Halli
æskuvinur minn festi ráð sitt með
Rúnu. Þau hófu búskap, giftu sig
og eignuðust tvö börn saman, en
áður áttu þau þtjár dætur er ólust
upp hjá þeim. Ofáar minningar um
samverustundir í ferðalögum við
hátíðleg tækifæri eða á heimilum
okkar sitja eftir. Minningar um
málefni og menn, stund og stað.
Við deildum sameiginlegum áhuga
á tónlist og ekki síst kórtónlist.
Rúna hafði verið þátttakandi í kór-
starfi og var alin upp á heimili þar
sem tónljstaráhugi var í öndvegi.
Þegar Halli og Rúna bjuggu í Amer-
íku vorum við Ólína alltaf á leiðinni
að heimsækja þau og jafnan var
haft á orði í símanum að Carmina
væri við hliðina á fóninum og ekk-
ert að vanbúnaði. í hversdagslegu
amstri lífsgæðanna fórum við aldrei
þangað og af óskiljanlegum ástæð-
um frestuðum við alltaf þessari
stund.
Rúna var mikilvirkur þátttakandi
í því uppbyggingarstarfi sem átt
hefur sér stað og framundan er í
hjúkrunarfræðum á íslandi. Hún
hafði mikinn metnað fyrir hönd
þeirrar fræðigreinar og var að ljúka
doktorsritgerð þegar veikindin heij-
uðu á. Það er gleðiefni þrátt fyrir
allt og táknrænt fyrir hennar ein-
staka persónuleika að á dánardegi
skrifar hún undir síðustu skjöl þess
vegna, fárveik en með fulla vitund
aðstæðna sinna og að hverju
stefndi.
í auðmýkt og með virðingu kveðj-
um við góða vinkonu, sem sárt er
saknað. Söknuðurinn er þó mestur
hjá eiginmanni og börnum. Elsku
Halli, Héðinn og Maren, við vottum
ykkur og systrum ykkar einlæga
samúð. Guð geymi minningu Guð-
rúnar Marteinsdóttir.
Ólína og Guðmundur.
Mikill harmur er kveðinn að eig-
inmanni, börnum, fjölskyldu og vin-
um Guðrúnar Marteinsdóttur hjúkr-
unarfræðings. En hjúkrun, hjúkr-
unarfræðingar og heilbrigðisþjón-
ustan á íslandi hafa einnig misst
mikið. Guðrún Marteinsdóttir var
einn helsti faglegi leiðtogi í hjúkrun
hér á landi í dag.
Guðrún var fremst í flokki þeirra
sem hafa byggt upp faglegan þekk-
ingargrunn í hjúkrun hér á landi á
síðari árum. Hún sá fljótt að hún
gæti haft einna mest áhrif á þróun
hjúkrunar með því að kenna hjúkr-
unarfræði. Því valdi hún sér starfs-
vettvang við kennslu og rannsókn-
arstörf í hjúkrun við námsbraut í
hjúkrunarfræði í Háskóla íslands.
Þannig taldi hún þekkingu sína
skila sér best til íslensks samfé-
lags. Hún byggði í samvinnu við
aðra upp menntun hjúkrunarfræð-
inga hér á landi, en hróður hennar
hefur borist um flest öll lönd.
Guðrún gerði miklar kröfur til
sjálfrar sín og var sífellt að bæta
við eigin þekkingu til að geta miðl-
að öðrum. Hún var fyrsti hjúkrunar-
fræðingurinn sem hafði útskrifast
úr námsbraut í hjúkrunarfræði við
Háskóla íslands sem lauk meist-
aragráðu í þeirri grein. Það var
öðrum hvati til að leggja á sömu
braut. Síðustu ár hafði hún verið
að vinna að doktorsprófi í hjúkrun-
arfræði og er hún kvaddi þetta jarð-
líf sá hún fyrir lok þess verkefnis.
Á sjúkdómstímabilinu notaði hún
þekkinguna til að styrkja sjálfa sig
og aðra í að takast á við þann missi
sem hún stóð frammi fyrir. Missi á
heilsu, lífí, fjölskyldu, vinum og
tækifærum. Hún átti svo mikið
óunnið. Aðeins örfáum stundum
fyrir kveðjustund undirritaði hún
skjöl fyrir Háskóla íslands sem
sýndu framsýni hennar og þörf á
að leita nýrrar þekkingar í hjúkrun.
Guðrún var einstök. Enginn var
viljugri en hún að deila þekkingu
sinni með öðrum. Allir fóru ríkari
af hennar fundi. Hún var sannkall-
aður fræðimaður í hjúkrun. Hún
unni faginu og fræðigreininni og
vildi allt gera sem gagnast gæti
bættri hjúkrun einstaklinga.
Megi hjúkrun og allri heilbrigðis-
þjónustu á íslandi lánast að bera
þekkingarljós Guðrúnar áfram. Þar
höfum við, sem áttum þess kost að
vera með henni í leik og starfi, sér-
stökum skyldum að gegna.
Ragnheiður Haraldsdóttir,
Vilborg Ingólfsdóttir.
Og skín ei ljúfast æfi þeirri yfír,
sem ung að morgni lífsins staðar nemur
og eilíflega óháð því sem kemur
í æsku sinnar tignu fegurð lifír,
sem sjálfur Drottinn mildum lófa lyki
um lífsins perlu í gullnu augnabliki.
(Tómas Guðmundsson)
Mig langar með nokkrum orðum
að minnast frænku minnar, Rúnu
Marteins, eins og hún var jafnan
kölluð. Manni finnst alltaf jafn
óskiljanlegt, þegar ungt og hæfí-
leikaríkt fólk er kallað burt í blóma
lífsins, fólk sem manni finnst eiga
svo margt ógert. Þó er þetta lífsins
saga, sem við fáum engu um ráðið.
Það leita helst á hugann bemsku-
ár Rúnu á Sauðárkróki. Þar ólst
hún upp í stórum systkinahópi. Hún
var ekki gömul eða há í loftinu,
þegar fram komu hjá henni þeir
eiginleikar að leiða aðra og hjálpa
öðrum, sama hver í hlut átti.
Á þeim árum átti ég heima hjá
foreldrum mínurn á Hofsósi, afa og
ömmu Rúnu. Það var alltaf mikil
tilhlökkun hjá öllum á Kárastíg 3,
þegar einhver af stóra barnahópn-
um af Ægisstígnum kom í heim-
sókn. Sérstaklega var tilhlökkun
mikil hjá frænkunum Huldu og
Gunný, þegar von var á Rúnu og
Guddu í heimsókn. Þá var glatt á
hjaila og ýmislegt leyfílegt, sem
annars var bannað. En bernskuárin
Iiðu í leik og námi og Rúna hélt
áfram að koma í heimsókn til ömmu
og afa á Hofsósi og seinni árin
aðeins til ömmu. Alltaf var einstak-
lega kært með þeim nöfnunum
Rúnu Sigurðar og Rúnu Marteins.
Ég kveð þessa ljúfu og elskulegu
frænku mína með sárum söknuði
og þakklæti fyrir ógleymanlegar
stundir á liðnum árum.
Halla og bömunum og foreldrum
Rúnu, systkinum og fjölskyldum
þeirra, votta ég mína innilegustu
samúð.
Ó, kona, þú ert ekki aðeins hand-
verk Guðs heldur líka mannsins,
hann gæðir þig alltaf fegurð hjarta
síns.
Sigríður Friðriksdóttir
(Dúdda föðursystir).
Að kveldi 24. nóvember bárust
okkur þær sorgarfregnir að sam-
starfskona okkar,. Guðrún Mar-
teinsdóttir, væri látin. Guðrún, eða
Rúna eins og við alltaf kölluðum
hana, hóf kennslu við námsbraut í
hjúkrunarfræði 1980. Hún var í
fyrsta árgangi hjúkrunarfræðinga
sem útskrifaðist frá Háskóla íslands
1977. Eftir það nam hún uppeldis-
og kennslufræði til kennsluréttinda
við sama skóla. Því næst lá leiðin
í mastersnám í Boston University
í Bandaríkjunum. Lauk hún þaðan
MS-prófi í heilsugæsluhjúkrun
1980. Hún hlaut styrk frá Alþjóða-
heilbrigðismálastofnuninni á náms-
árunum erlendis sem var bundinn
því skilyrði að sinna kennslu við
námsbraut í hjúkrunarfræði í
ákveðinn tíma að námi loknu. Rúna
varð þvi einn af fyrstu fastráðnu
kennurum námsbrautar í hjúkrun-
arfræði og starfaði sem lektor til
1983 og síðan dósent.
Þegar hún kom til starfa við
námsbrautina beið hennar mikið
brautryðjendastarf við uppbygg-
ingu háskólakennslu í hjúkrunar-
fræði. Hún lagði metnað sinn í að
skólinn útskrifaði hjúkrunarfræð-
inga sem væru færir um að leggja
ríkulega af mörkum til eflingar
heilbrigðis í landinu. Víðsýni, fjöl-
breytt og haldgóð þekking ásamt
bjartsýni og bjargfastri trú á hið
góða í manneskjunni gerðu það að
verkum að henni tókst að leggja
mikið af mörkum. Rúna var skap-
andi og gefandi í störfum sínum
og með léttleika sínum hreif hún
nemendur og samkennara með sér
í leit að frekari þekkingu. Hún átti
einstaklega gott með að umgangast
aðra og var nýjum kennurum fyrir-
mynd og ráðgjafi. Hún hefur látið
falla mörg hvatningarorð til okkar
sem störfuðu með henni og einnig
til nemenda. Henni var einstaklega
lagið að sætta ólík sjónarmið og
var gjöful á tíma sinn og óþreyt-
andi að ræða og framkvæma um-
bætur á hjúkrunarfræðinámi.
Kennsla hennar einkenndist af
lífí og krafti. Hún hafði einstaka
hæfileika til að vera jákvæð og
uppbyggjandi. í kennslunni kynnti
hún fyrir nemendum margvíslega
hugmyndafræði og má þar t.d.
nefna hugmyndafræði um fjölskyld-
una, hvað varðar heilbrigða fjöl-
skyldu, fjölskyldu í kreppu og
hvernig hægt er að leggja mat á
ýmsa þætti fjölskyldulífs. Heilbrigði
fjölskyldunnar var henni afar hug-
leikið. Hennar eigið fas og fram-
koma einkenndist jafnframt af heil-
brigði og gleði. Hún var því sann-
kallaður málsvari heilbrigðishvatn-
ingar.
Fjölmörg trúnaðarstörf hlóðust á
Rúnu sem verða ekki öll rakin hér.
Hún var formaður stjórnar náms-
brautar í hjúkrunarfræði 1984-
1986 auk þess að vera í forsvari
fyrir námsbrautina í ýmsum mál-
efnum. Hún átti sæti í fjölda nefnda
sem fjölluðu um menntunarmál
hjúkrunarfræðinga og innlendum
ritnefndum, veitti ráðgjöf á fræða-
sviði sínu til heilbrigðisstarfsfólks
og svo má lengi telja.
Áhugi Rúnu á fræðistörfum var
mikill. Hún skrifaði ýmsar fræði-
greinar um viðfangsefni í heilsu-
gæslu. Á síðustu árum var heil-
brigði kvenna og heilsuefling henni
sérstakt rannsóknarverkefni. Árið
1988 lét Rúna langþráðan draum
verða að veruleika og hóf doktors-
nám við University of Rhode Island
í Bandaríkjunum og var við það að
ljúka doktorsritgerð sinni þegar hún
féll frá. í rannsókn sinni til doktors-
prófs, sem ber heitið „Gildi sjálfs-
ákvörðunar í heilbrigðiseflingu",
þróaði Rúna og lagði fyrir mæli-
tæki til að varpa nýju Ijósi á hvað
hvetur fólk til heilbrigðra lifnaðar-
hátta, einkum til reglubundinnar
líkamsþjálfunar. Niðurstöður þess-
arar rannsóknar auka þekkingar-
grunn hjúkrunarfræðinga við heil-
brigðisfræðslu meðal almennings. í
mars sl. kynnti hún hluta þessa
verkefnis á samnorrænni ráðstefnu
í Kaupmannahöfn sem haldin var á
vegum Nordic College of Caring
Science.
Fyrir rúmu ári greindist mein í
fæti Rúnu. Þurfti hún að gangast
undir aðgerð í Svíþjóð þar sem fjar-
lægja þurfti hluta af fætinum. Álit-
ið var að komist hefði verið fyrir
meinið og lagði Rúna sig alla fram
um að ná bata sem fyrst. Verkefn-
in voru óþijótandi, en einkum var
henni mikilvægt að ljúka doktorsrit-
gerðinni. Rúna tók við formennsku
námsbrautarinnar í júní sl. Höfðum
við lagt á ráðin um fjölmargt sem
vinna átti að í vetur. Efling rann-
sókna í hjúkrun var þar ofarlega á
blaði í hennar huga.
Það var því mikið áfall þegar í
ljós kom nú á haustmánuðum að
Rúna ætti við vaxandi veikindi að
stríða. Þau veikindi gerðu það að
verkum að hún átti ekki aftur-
kvæmt til starfa. Það var okkur
mikill missir á haustönn að hafa
hana ekki í okkar hópi. Tómleiki
ríkir og söknuður. Það er erfítt að
horfast í augu við að svo ungri
konu og góðum félaga sé kippt
burtu í blóma lífsins. Hún átti stóra
fjölskyldu sem hún unni mjög. Hún
þráði að fá að taka þátt í þroska
barna sinna, áföllum og sigrum.
Þrátt fyrir allt þetta mótlæti sýndi
hún mikið æðruleysi í veikindum
sínum. Baráttuþrek hennar var ein-
stakt fram á síðasta dag.
Starfsfélagar námsbrautar í
hjúkrunarfræði sjá nú á bak góðum
vini og frábærri samstarfskonu.
Minningar um hana munu gera líf
okkar auðugra og vonandi tekst
okkur að nýta eitthvað af því sem
Rúna gaf okkur með geislandi lífs-
orku sinni, alúð og baráttuvilja.
Vinátta hennar mun ætíð lifa í
minningunni.
Guð blessi minningu Rúnu.
Við vottum Haraldi, börnum
þeirra, Ragnheiði, Rakel, Svövu,
Héðni og Maren, foreldrum, systk-
inum og öðrum ættingjum dýpstu
samúð.
Starfsfélagar í náms-
braut í hjúkrunarfræði.
Kær samstarfskona, vinkona og
skólasystir, Guðrún Marteinsdóttir,
er látin. Nú er ekki lengur hægt
að sannfæra sjálfan sig um að
meiri tími sé til stefnu. Ekki er leng-
ur hægt að ræða saman þótt um-
ræðuefnin séu óþijótandi og lífs-
löngunin djúpstæð. Lífið verður í
rauninni óskiljanlegt þegar kona í
blóma lífsins með alla sína framtíð-
ardrauma og mikið fram að færa
getur ekki fengið að sinna því sem
hún þráði.
Við Guðrún eða Rúna eins og
hún var ætíð kölluð kynntumst fyrst
fyrir rúmlega tveimur áratugum.
Það er því af mörgum minningum
að taka á öllum þessum tíma. Þann-
ig höguðu örlögin því til að móður-
systir hennar og fjölskylda mín áttu
heima í sama húsi. Um haustið
1973 gerðumst við báðar svo djarf-
ar að hefja nám við alveg nýja
námsbraut í Háskóla íslands, sem
var námsbraut í hjúkrunarfræði.
Þar sem þetta var fyrsti hópurinn
sem fór í gegnum háskólanám á
þessu sviði reyndist okkur það mik-
ilvægt að böndin innbyrðis í hópn-
um væru sterk. Við ræddum mikið
um hjúkrunarmál og kannski enn
meira um tilvist okkar almennt.
Þetta reyndist því töluvert úr-
vinnslustig fyrir lífið. Á þessum
árum komu persónueinkenni Rúnu
skýrt fram. Hún var glaðvær, já-
kvæð, hreinskiptin, hispurslaus,
uppbyggjandi og átti gott með að
umgangast aðra. Þessir góðu eigin-
leikar áttu eftir að nýtast henni vel
á lífsleiðinni.
Eftir að við lukum grunnnámi í
hjúkrunarfræði, hvarf hún til náms
vestur um haf en ég í gagnstæða
átt. Leiðir okkar lágu aftur saman
í kennslunni og síðar í vaxandi
mæli í stjórnunarstörfum í náms-