Morgunblaðið - 31.12.1994, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
SAMNINGAR SJUKRALIÐA
SJÚKRALIÐAR hittust á fjölmennum fundi síðdegis í gær, þar
sem kjarasamningurinn var kynntur.
Þorsteinn Geirsson
Tilheyrir
síðasta
samnings-
tímabili
„ÞESSIR samningar tilheyra síð-
asta samningstímabili. Samning-
arnir gera ráð fyrir að gerður verði
launasamanburður á kjörum heil-
brigðisstétta á liðnu tímabili og
gerðar verði launabreytingar ef
hann gefur tilefni til. Ég get auð-
vitað ekki tryggt að einhveijir vitni
ekki í þessa samninga, en ég vona
nú samt að þeir verði ekki til-
vitnunarefni. Þeir tilheyra liðnum
tíma,“ sagði Þorsteinn Geirsson,
formaður samninganefndar ríkis-
ins, eftir að samningar höfðu ver-
ið undirritaðir.
Þorsteinn sagðist vera mjög
ánægður með að samningar
skyldu takast fyrir áramót. Hann
sagði að ef ekki hefðu tekist samn-
ingar á grundvelli tillögu ríkisins
um skammtímasamning hefði deil-
an dregist enn á langinn. Samn-
ingarnir hefðu þá verið komnir í
farveg með öðrum samningum á
vinnumarkaðinum og kjaradeilan
hefði ekki verið leyst nema í
tengslum við þá.
Gerð langtímasamnings
tímafrek
„Við hefðum að sjálfsögðu gert
samning við sjúkraliða til langs
tíma ef til þess hefði komið, en
það hefði orðið tímafrekt að koma
slíkum samningi saman. Það er
ekki einfalt mál að gera samning
við eitt félag á undan öllum öðrum
þegar svo stendur á að samningar
nánast allra launþegasamtaka eru
lausir."
Þorsteinn var spurður hvað
hefði orðið til þess að samningsað-
ilar tóku á ný til skoðunar tillögu
ríkisins um skammtímasamning á
grundvelli gerðardóms.
„Okkar viðsemjendur höfnuðu
þessari tillögu raunar aldrei. Hins
vegar voru þeir ekki sáttir við for-
sendur þær sem úrskurðarnefndin
átti að miða við fyrr en nú í nótt.“
Magnús Gunnarsson
Engum í hag
að þetta
gangi eftir
„ÉG VONAST til þess að aðilar
almenna vinnumarkaðarins taki
höndum saman og reyni að koma
í veg fyrir að afleiðingar þessarar
stefnumörkunar ríkisstjórnarinnar
verði látnar bitna á fólki,“ segir
Magnús Gunnarsson, formaður
Vinnuveitendasambands íslands.
Afleiðingin gæti orðið að
vextir hækkuðu í 18%
Samningurinn við sjúkraliða er
talinn fela í sér um 7% launahækk-
un og ef sú hækkun gengi yfir
allt þjóðfélagið þýddi það að mati
Vinnuveitendasambandsins um 14
milljarða útgjaldaauka fyrir launa-
greiðendur í landinu, lánskjaravísi-
talan myndi hækka um tæplega
6%, „og um það leyti sem þjóðin
gengur til kosninga yrðu vextirnir
komnir í um 18%. Er þetta árang-
urinn sem ríkisstjórnin vill skila
fyrir kosningar," spyr Magnús.
„Mér virðist að það muni taka
sjúkraliða hátt í tvö ár að vinna
inn fyrir verkfallinu, svo árangur-
inn hefur ekki verið mikill hvað
það snertir,“ segir hann.
„Vinnuveitendasambandið vill
ekki glutra niður árangrinum af
því sem gert hefur verið á síðustu
ijórum árum á þennan hátt, enda
get ég ekki séð að það þjóni hags-
munum launþega eða yfirleitt
nokkurs manns í landinu að þetta
gangi eftir. Við hljótum að undir-
strika það að við sjáum ekki að
það sé nokkrum manni í hag að
feta í fótspor þessara samninga
og munum reyna að tala við okkar
viðsemjendur um eitthvert annað
form og aðrar niðurstöður en ef
þessari stefnu ríkisstjórnarinnar
yrði framfylgt,“ segir hann.
Alvarlegt fyrir skuldara
Magnús benti á að það myndi
hafa mjög alvarlegar afleiðingar
fyrir skuldara ef lánskjaravísitalan
hækkaði um 6% og það yrði síst
til þess að bæta atvinnustigið í
landinu ef vextirnir færu upp í 18%
á skömmum tíma. „Halda menn
að það verði til þess að efla sóknar-
getu fyrirtækjanna ef þetta jafn-
vægi, sem náðst hefur, verður allt
sett úr skorðum," spyr Magnús.
Benedikt Davíðsson
Láklegt að aðrir
verði í takt
við þetta
BENEDIKT Davíðsson forseti Al-
þýðusambands íslands segist
fagna því ef tekist hafi að leysa
sjúkraliðadeiluna og segir að sam-
kvæmt þeim upplýsingum sem
hann hafí fengið sé í samkomulagi
sjúkraliða tekið mið af þeim breyt-
ingum sam hafi átt sér stað hjá
hinu opinbera að undanförnu.
Samningurinn við sjúkraliða sé því
grunnur sem verið sé að leggja
undir framhaldið, þar sem hann
gildi aðeins til áramóta.
Benedikt var spurður hvort
hann gerði ráð fyrir að önnur stétt-
arfélög tækju upp þá 7% launa-
hækkun sem talin er felast í samn-
ingi sjúkraliða. „Mér finnst það
mjög líklegt, því eftir því sem mér
skilst er þetta í takt við það sem
hefur verið að gerast hjá öðrum
og mér finnst mjög líklegt að aðr-
ir í opinbera geiranum verði í svip-
uðum takti og þetta,“ segir Bene-
dikt.
Fólk fái notið efnaliagsbatans
-En hvað með félög innan Al-
þýðusambandsins?
„Ég skal ekki segja um það
hvað verður hjá okkur. Auðvitað
taka menn nokkurt mið hveijir af
öðrum, þó þeir séu í sitt hvorum
samtökunum. Það er óhjákvæpii-
legt,“ sagði hann.
Aðspurður hvort hann teldi
ástæðu til að óttast að verið sé
að leggja grunn að kollsteypu í
komandi kjarasamningum sagði
Benedikt að það færi eftir því
hvað yrði pijónað ofan á þetta.
„Það er viðurkennt að það er veru-
legur bati í þjóðfélaginu og við
gerum auðvitað kröfu til þess, fyr-
ir hönd okkar fólks, að það fái
fullkomlega notið batans,“ sagði
hann.
ÖgmundurJónasson
Ekki hægt að
einblína á
einn atburð
„ÞAÐ ER erfitt að segja til um
hvaða áhrif samningur sjúkraliða
gæti haft. Það er litið svo á að
hann sé inni í því samningstíma-
bili sem er að líða og heyri því að
nokkru liðnum tíma til. En þegar
félög móta kröfugerð sína líta þau
að sjálfsögðu til þess sem gerst
hefur almennt á vinnumarkaði,“
sagði Ögmundur Jónasson, for-
maður Bandalags starfsmanna rík-
is og bæja.
Ögmundur sagði að misjafnt
væri hvað einstök félög hefðu bor-
ið úr býtum á því samningstíma-
bili, sem nú væri að ljúka. „Nú
verður að setjast niður og skoða
kröfugerðir félaganna, en í þeim
er ríkjandi krafan um fasta krónu-
töluhækkun," sagði hann. „Mér
fínnst ekki hægt að einblína á einn
atburð, eins og samninga sjúkra-
liða, en líta þarf til þess sem al-
mennt er að gerast á vinnumark-
aði.“
Eiríkur Jónsson
Óvíst hvað
gerðardóm-
ur segir
„ÉG hef ekki séð samning sjúkra-
liða og get því ekki tjáð mig um
hvaða áhrif hann kann að hafa,“
sagði Eiríkur Jónsson, formaður
Kennarasambands íslands.
Eiríkur benti á að gert væri ráð
fyrir að deila sjúkraliða og við-
semjenda þeirra færi fyrir gerðar-
dóm og ekki væri ljóst hvað kæmi
út úr því.
FRÉTTIR
Fjármagnsjöfnuðurinn stefnir í að
vera neikvæður um 16-19 milljarða
Gjaldeyriseignin
minnkaði úr 29 í 16
milljarða króna
FJ ÁRM AGN SJÖFNUÐURINN
stefnir í að vera neikvæður um
16-19 milljarða króna á þessu ári,
samkvæmt upplýsingum Seðla-
banka íslands. Það er annað árið
í röð sem fjármagnsjöfnuðurinn er
neikvæður, en hann var neikvæður
um 5,3 milljarða í fyrra. Þetta
merkir að eignir erlendis hafa auk-
ist og skuldir minnkað sem þessu
nemur á árinu, en öll önnur ár frá
árinu 1970 hefur fjármagnsjöfnuð-
urinn verið jákvæður, meira fé hef-
ur streymt til landsins en frá því,
einkum vegna erlendrar skulda-
söfnunar. Gjaldeyrisstaðan hefur
rýrnað vegna þessa sem nam tæp-
lega 13 milljörðum króna frá árs-
bytjun og til og með Þorláksmessu.
Jakob Gunnarsson, viðskipta-
fræðingur hjá Seðlabanka íslands,
sagði að gjaldeyrisstaða Seðla-
bankans hefði lækkað um 9 millj-
arða króna fyrstu níu mánuði árs-
ins og þetta útstreymi fjármagns
hefði haldið áfram og fram til Þor-
láksmessu hefði gjaldeyrisvara-
sjóðurinn minnkað um 13 milljarða
króna. I upphafí ársins var gjald-
eyriseign Seðlabankans að frá-
dregnum skuldum tæpir 29 millj-
arðar króna, en gjaldeyriseignin
nú næmi um 16 milljörðum króna.
Gjaldeyrisforðinn hefði lækkað
heldur minna, þar sem skuldir
hefðu verið auknar til að halda
honum uppi.
Gjaldeyrisforðinn hefði verið um
31 milljarður í upphafi ársins en
hefði minnkað um 10 milljarða
króna og næmi 21 milljarði. Þetta
væri vel yfir þeim mörkum sem
sett væru um gjaldeyrisforða, en
miðað væri við að hann dygði til
þriggja mánaða vörukaupa.
Eríkur Guðnason, bankastjóri
Seðlabanka íslands, sagði að það
væri áberandi einkenni þessa árs
sem væri að líða í peningamálum
að gjaldeyrisstaða Seðlabankans
hefði lækkað og fjármagnsjöfnuð-
urinn væri neikvæður í þeim skiln-
ingi að fé hefði farið úr landi vegna
erlendra verðbréfakaupa, afborg-
ana og framvirkra gjaldeyrissamn-
inga.
Aðspurður hvort þetta væri já-
kvætt eða neikvætt sagði Eiríkur
að á því væru tvær hliðar. Það
væri jákvætt og byggi í haginn
fyrir framtíðina að erlendar skuldir
minnkuðu og íslendingar eignuðust
verðbréf erlendis sem skiluðu arði
eða vaxtatekjum. En það væri ekki
heppilegt að þetta gerðist á mjög
skömmum tíma vegna þess gjald-
eyrisforða sem Seðlabankinn þyrfti
að hafa til að mæta þörfum vegna
innflutnings og nauðsynlegra af-
borgana á lánum. Hins vegar væri
ekkert vandræðaástand að skapast
í þessum efnum.
V axtasamanburður
„Það að fyrirtæki skuli vilja losa
sig við erlendar skuldbindingar og
fyrirtæki og einstaklingar vilji
kaupa eignir erlendis hlýtur að
segja okkur eitthvað um vaxtasam-
anburð miili landa, þ.e.a.s að vext-
ir séu hærri erlendis en hér, láns-
kostnaður hærri eða vaxtatekjur
meiri af því að eignast erlend bréf
en innlend. Varðandi verðbréfa-
kaupin er kannski líka eitthvert
nýjabrum af því að heimildir til að
eignast erlend verðbréf hafa verið
rýmkaðar,“ sagði Eiríkur aðspurð-
ur um skýringar á þessari þróun.
Hann sagði aðspurður að vissu-
lega spilaði einnig inn í að fyrirtæk-
in vildu firra sig gengisáhættu með
því að minnka erlendar skuldir og
tryggja sig með framvirkum samn-
ingum. Hins vegar væri það ekki
einstakt fyrir ísland heldur væri
það almennt einkenni víða í Evrópu
að fyrirtækin nýttu efnahagsbat-
ann til að greiða niður lán fremur
en ráðast í nýjar fjárfestingar.
(
4
4
4
|4
4
c
'
4
|4
il
4
4
<41
4
€
4
Vinnslustöðin skráð ,
á Verðbréfaþingi «
VINNUSLUSTÖÐIN HF. var skráð
á Verðbréfaþingi íslands í gær og
sama dag fóru fram fyrstu viðskipt-
in að upphæð 50 þúsund krónur á
genginu 1,05. Vinnslustöðin hafði
gagnrýnt afgreiðslu umsóknar um
skráningu og óskað eftir að við-
skiptaráðherra rannsakaði málið og
sendi stjórn þingsins frá sér frétta-
tilkynningu vegna þessa í gær.
Eiríkur Guðnason, formaður
stjórnar Verðbréfaþings íslands,
segir að þeim fyndist fullmikið hafi
verið sagt um þetta mál í fjölmiðlum
og það á misskilningi byggt að
hans mati. Honum þætti leitt hvern-
ig hefði verið fjallað um málið og
hann gæti alveg fullyrt að ekkert
óeðlilegt hefði verið við afgreiðslu
umsóknarinnar.
■ Ásökunum/30
4
4
4
Varnir gegn snjóflóðum
Lögreglusl^ órar
ráði eftirlitsmenn !
LÖGREGLUSTJÓRAR í umdæm-
um þar sem hætta er á snjóflóðum
eða skriðuföllum, eiga að ráða sér-
staka starfsmenn til eftirlits með
aðstæðum, samkvæmt frumvarpi
sem félagsmálaráðherra hefur lagt
fram á Alþingi.
Eftirlitsmennirnir eiga að starfa
í samræmi við fyrirmæli Veðurstofu
Islands og hafa samráð við sveitar-
stjórnir. Kostnaður vegna starfs-
mannanna og athugana þeirra á
að greiðast úr ofanflóðasjóði og
gerir frumvarpið ráð fyrir að fjár-
hagur sjóðsins verði styrktur vegna
þessa.
Frumvarpið er samið af nefnd
sem skipuð var eftir snjóflóðin á
Vestfjörðum í vor. Nefndin taldi að
reynsla af framkvæmd laga um
varnir gegn snjóflóðum og skriðu-
föllum, sem sett voru 1985, sýni a
að erfitt hafi reynst að fá athugun-
armenn með viðunandi þekkingu til ^
að fylgjast með og meta ástand Q
snævar.