Morgunblaðið - 14.01.1995, Blaðsíða 31

" 'morg'unbLaðið
AUÐUR
TR YGG VADÓTTIR
+ Auður Tryggva-
dóttir fæddist í
Reykjavík 28. októ-
ber 1905. Hún lést í
Garði 4. janúar síð-
astliðinn. Hún var
dóttir hjónanna
Kristínar Þórðar-
dóttur og Tryggva
Matthíassonar tré-
smiðs á Skeggjastöð-
um í Garði, sem bæði
voru ættuð úr Kjós.
Systkini hennar voru
Gunnar og tvíbura-
systurnar Hlíf og
Nanna, sem öll eru
látin. Auður giftist
1937 Birni Finnbogasyni kaup-
manni og oddvita Gerðahrepps.
Börn þeirra eru Björg, gift Vil-
helm Guðmundssyni og Finn-
bogi, kvæntur Eddu Karlsdótt-
ur. Barnabörn hennar eru níu
og barnabarnabörn sjö. Auður
var organisti Útskálakirkju um
52 ára skeið, formaður kvenfé-
lagsins Gefnar í Garði í 25 ár,
söngstjóri og söngkennari um
árabil. Útför hennar fer fram
frá Útskálakirkju í dag.
FRÁ því ég man fyrst eftir mér var
Pella einn af föstu punktunum í til-
verunni. Hún annaðist mig ómálgan
í veikindum móður minnar, systur
sinnar. Við það skapaðist samband
sem aldrei rofnaði. Mér er nær að
halda að hún hafí alltaf litið á mig
sem sitt elsta barn, að minnsta kosti
reyndist hún mér ævinlega þannig.
Við fráfall hennar hrannast minn-
ingarnar upp.
Fyrsti pakkinn sem ég man eftir
að hafa fengið á ævinni var frá
Pellu. Það var um jólin 1939, í byrj-
un stríðsins og við áttum heima
austur á Eskifirði. í honum var jóla-
gjöf, skip. Ekki herskip, heldur
Rauða-kross skip. Mikið var það líkt
henni að velja mér slíka gjöf á þeim
tíma.
Eftir að við fluttum til Njarðvíkur
var eitt mesta tilhlökkunarefnið að
fá að fara út í Garð til Pellu, til
dæmis á skauta á Síkinu, ég tala
nú ekki um að fá að vera yfir nótt.
Ekki var heldur amalegt að fá hana
í heimsókn. Hún var svo góð hún
Pella og átti svo margt gott sem hún
var óspör á að gefa.
Aðeins einu sinni á ævinni man
ég eftir að hún reiddist mér og segði
mér til syndanna. Þær verðskulduðu
ávítur hef ég reynt að láta mér að
kenningu verða alla tíð síðan og
munað betur en aðrar umvandanir.
Ekki var ég heldur illa haldinn
þegar ég varð þess aðnjótandi að
vera þar á heimilinu heilan vetur á
unglingsárum og stóð þannig á því
að í Garðinum var þá eini staðurinn
í Suðurnesjum þar sem haldinn var
unglingaskóli. Þá öfunduðu systur
mínar mig að fá að vera hjá Pellu
vikum og mánuðum saman.
Þessi ástúð og umhyggja hélt
áfram og yfirfærðist á fjölskyldu
mína eftir að hún varð til. Börnin
mín urðu hennar barnabörn.
Gjafmildi hennar, umhyggjusemi
og þjónustulund var einstök og
beindist ekki einungis að frændfólki
og skylduliði, heldur að nánast öllum
sem bar að garði, ekki síst þeim sem
minna máttu sín.
Mér er minnisstæður Mangi á
Mel. Hann hét fullu nafni Magnús
Tobíasson, þrekvaxinn maður við
aldur og bjó í litlum torfbæ skammt
frá Skeggjastöðum og reri á árabát
úr Gerðavör. Hann var svo forn í
háttum að hann gekk á skinnskóm,
eini maðurinn sem ég man eftir að
hafa séð með slíkan fótabúnað. Hann
kom við í eldhúsinu hjá Pellu með
ýsu eða lúðu í soðið eftir hvern róð-
ur og þáði oft góðgjörðir.
Runki, sem gekk um og seldi Vik-
una og Fálkann að ég held á öllum
Suðurnesjum, var vikulegur gestur
og átti sérstakan kökukassa. Margir
aðrir.fastagestir komu í eldhúsið og
svo voru það bílstjórarnir hjá Steind-
óri, sem höfðu við-
komu við búðina, og
komu oftar en ekki
upp í eldhús í kaffí.
Pella og Björn voru
um margt ólík hjón,
en í gestrisni og
greiðasemi voru þau
samhent eins og einn
maður. Búðin á neðri
hæðinni var í raun
aldrei lokuð. Það þótti
ekki tiltökumál að
komið væri eftir ein-
hveiju smáræði eða til
að sækja Moggann,
hvenær sem var, burt-
séð frá almennum
opnunartíma sölubúða. Oftar en ekki
lenti það á Pellu að sinna því kvabbi.
Á heimilinu var afar gestkvæmt.
Þar var miðstöð samskipta í Garðin-
um. Hreppsnefndarfundirnir voru
haldnir í stofunni, en Björn var odd-
viti. Á kvöldin komu menn til að
spjalla og jafnvel að taka í spil:
Þórður í Gerðahúsinu, Sveinbjörn í
Kothúsum, séra Eiríkur á Útskálum,
Gísli á Sólbakka, Guðmundur á
Rafnkelsstöðum, Jóhannes á Gauks-
stöðum og aðrir höfðingsmenn. Ekki
var að því að spyrja hver sá um
veitingamar.
Og á neðri hæðinni bjuggu afi
minn og amma í skjóli dóttur sinnar
frá árinu 1942 til dauðadags.
Þær voru þijár, systurnar á
Skeggjastöðum, Auður, Hlíf og
Nanna. Nú em þær allar látnar.
Enda þótt þær væru að mörgu leyti
ólíkar persónur og ættu mismunandi
ævikjör voru þær alla ævi einstak-
lega samrýndar og samheldnar. Það
var ekki síst Pellu að þakka.
Pella varð þeirrar gæfu aðnjót-
andi að börnin hennar stofnuðu sín
heimili í næsta nágrenni við hana
og þar óx upp stór hópur barna-
barna og barnabarnabarna sem öll
voru hænd að henni og sýndu mikla
ræktarsemi. Það kom ekki síst í ljós
í veikindum hennar undir það síð-
asta.
Ég á Pellu mikið að þakka. Ég
kveð hana með söknuði og þakklæti
fyrir allt sem hún hefur verið mér
og mínu fólki.
Buggu, Finnboga og fjölskyldum
þeirra sendum við Siglinde mín inni-
iegar samúðarkveðjur.
Tryggvi Sigurbjarnarson.
Við systkinin áttum því láni að
fagna að alast upp í návist ömmu
okkar og afa. Það er okkur ómetan-
legt að hafa fengið að njóta sam-
vista við svo góðar mannneskjur sem
þau bæði voru.
Við erum þakklát fyrir að hafa
fengið að hafa þau svo lengi meðal
okkar, en afi okkar, Björn Finnboga-
son, lést árið 1989, 86 ára gamall
og nú hefur amma okkar, Auður
Tryggvadóttir, kvatt þennan heim,
89 ára gömul.
Heimili ömmu og afa á Gerðavegi
1 stóð okkur ávallt opið. Þar gistum
við oft og áttum ánægjulegar stund-
ir.
Amma hafði í mörgu að snúast.
Þau afi ráku verslun, hún var org-
anisti í Útskálakirkju og söngkenn-
ari við Gerðaskóla. Auk þess var oft
gestkvæmt á heimilinu. Þrátt fyrir
annríkið gaf hún sér alltaf tíma til
þess að sinna barnabömunum sín-
um. Hún gerði allt til þess að okkur
liði sem allra best. Hún eldaði uppá-
haldsmatinn okkar og bakaði uppá-
haldskökurnar. Hún spilaði við okk-
ur, las fyrir okkur sögur og ljóð, réð
með okkur krossgátur og lék fyrir
okkur á orgelið sitt.
Oft nutum við aðstoðar ömmu við
heimanámið, en hún var víðlesin og
fróð. Hún var einstaklega vel að sér
í tungumálum.
Við gátum leitað til ömmu með
öll okkar vandamál, .stór og smá,
hvenær sem var, hún var alltaf til
staðar. Hún kunni þá list að hlusta,
var ráðagóð og veitti okkur uppörv-
un og hvatningu. Hún hafði áhuga
á öllum viðfangsefnum okkar, námi,
MINNINGAR
starfi og áhugamálum. Hún var afar
umhyggjusöm og góð. Hún var ein-
stök amma.
Síðustu fjóra mánuði dvaldi amma
okkar á Garðvangi í Garði. Þar naut
hún umönnunar yndislegs starfs-
fólks og viljum við færa því hugheil-
ar þakkir.
Einnig viljum við þakka móður
okkar fyrir það, að hafa með sér-
stakri umhyggju annast ömmu okk-
ar hin síðari ár og þannig gert henni
mögulegt að dveljast á heimili sínu
eins lengi og kostur var.
Við þökkum elsku ömmu okkar
fyrir allar góðu samverustundirnar
og allt það sem hún gerði fyrir okk-
ur.
Við kveðjum hana með söknuði
og biðjum góðan Guð að geyma
hana og blessa minningu hennar.
Þú varst mér ástrik, einlæg, sönn,
mitt athvarf lífs á brautum,
þinn kærleik snart ei tímans tönn,
hann traust mitt var í hvíld og önn,
í sæld og sorg og þrautum.
Ég veit þú heim ert horfin nú,
og hafin þrautir yfir,
svo mæt og góð, svo trygg og trú,
svo tállaus, falslaus reyndist þú,
ég veit þú látin lifir.
(S.S.)
Auður, Björn, Hildur og Atli.
Leiðir okkar Auðar Tryggvadótt-
ur lágu fyrst saman arið 1952 er
ég var kjörinn prestur í Útskála-
prestakalíi, eftir að sr. Eiríkur
Brynjólfsson, sem í 24 ár hafði þjón-
að prestakallinu með reisn og skör-
ungsskap, fluttist ásamt fjölskyldu
sinni til Vesturheims.
Sem ung stúlka, líklega um tví-
tugt, gerðist Auður organisti við
Útskálakirkju, enda hafði hún lært
orgelleik hjá þjóðkunnum tónlistar-
mönnum, svo sem Páli ísólfssyni
og Sigvalda Kaldalóns. Þetta
vandasama og á margan veg erfiða
starf stundaði Auður af einstakri
alúð og trúmennsku í meira en
hálfa öld. Ég kynntist henni því
ekki fyrr en hennar langi starfstími
var vel hálfnaður. En af 25 ára
kynnum þekkti ég vel til hennar
verka á þessu sviði, enda ljóst að
prestur og organisti þurfa ætíð að
hafa náið samstarf. Mér var því vel
kunnugt um hversu vel og sam-
viskusamlega Auður stundaði þetta
starf.
Auður bar í sannleika uppi söng-
líf kirkjunnar með miklum ágætum.
Því til sönnunar vil ég gjarnan geta
þess, að fyrrverandi safnaðarfull-
trúi, sem sjálfur hafði verið söng-
stjóri og organisti um skeið, sagði
mér, að í eina tíð hefði kirkjukór
Útskálakirkju verið talinn besti
kirkjukór á Suðurnesjum. Þá skal
þess og getið, að Auður var söng-
kennari við Gerðaskóla í fjölda ára
og tók gjarnan með sér hóp þaðan
til að syngja við barnaguðsþjón-
ustur.
En þótt Auður helgaði Útskála-
kirkju fyrst og fremst tónlistar-
kunnáttu sína, skal því ekki gleymt
að hún var ávallt boðin og búin til
starfa hvenær sem til hennar var
leitað. Á ég þá ekki aðeins við undir-
leik við kirkjulegar athafnir utan
hinnar venjulegu guðsþjónustu,
heldur var hún jafnan kölluð til að
spila við svo mörg önnur tækifæri,
svo sem við skólasetningu og skóla-
slit, á stúkufundum, jólatréskemmt-
unum, á félagsfundum og samkom-
um í byggðarlaginu. Var Auður alla
tíð sérstaklega samvinnulipur og
fús, þegar hún var beðin um slíka
þjónustu, hvort heldur var á vegum
kirkjunnar eða við önnur tækifæri.
Þessa hluti þekkti ég vel sem náinn
samstarfsmaður og get ég vart
hugsað mér persónu sem betra var
að vinna með en Auði Tryggvadótt-
ur. Fyrir þetta ágæta samstarf í
aldarfjórðung vil ég þakka Guði af
heilum huga nú þegar hún er kvödd
hinstu kveðju. Ég veit þá einnig, sem
fyrrverandi sóknarprstur, að ég má
flytja henni hjartans þakkir safnaðar
og kirkjukórs Útskálakirkju fyrir
ómetanlegt og fórnfúst starf í meira
en hálfa öld.
Þá var Auður formaður kvenfé-
cdj f.m i:;)ác • iar11a_ Ut
LAUGARDAGUR 14. JANÚAR 1995 31
lagsins Gefnar hátt á þriðja áratug.
En kvenfélagið hefur ávallt borið
kirkju sína mjög fyrir brjósti og
gefið henni margar góðar gjafir.
Er ekki að efa að í þessum efnum
hefur krikjan notið áhrifa Auðar,
góðvildar hennar og gjafmildi,
mannkosta, sem hún hafði til að
bera í ríkum mæli. Þessara mann-
kosta Auðar naut þó ekki aðeins
kirkjan heldur margir fleiri, meðal
annarra börn okkar hjóna.
Auður var einnig húsmóðir á
myndarheimili, þar sem mjög var
gestkvæmt. Maður hennar var odd-
viti í áratugi, en gegndi auk þess
ýmsum trúnaðarstörfum fyrir sveit-
arfélag sitt. Það átti því margur
erindi á þetta heimili. Var því við-
brugðið, hversu gestrisni þeirra
hjóna var mikil. Þessum hluturn var
ég vel kunnugur, því að ósjaldan
lá leið mín þangað, og ekki fór ég
þaðan fyrr en ég hafði þegið rausn-
arlegar veitingar, auk þess að njóta
alúðar og viðmótshlýju húsbænda.
Ég tel að það lán og gæfu að
hafa í aldarfjórðung átt að nánasta
samstarfsmanni þessa mannkosta-
konu, Auði Tryggvadóttur, sem
ávallt var reiðubúin til þjónustu við
kirkjuna sína og hvenær sem krafta
hennar og tónlistarhæfileika var
þörf meðal sveitunga sinna.
Mikilhæf heiðurskona er kvödd í
dag.
Blessuð sé minning hennar.
Börnum hennar og ástvinum öllum
vottum við hjónin innilegustu samúð.
Guðm. Guðmundsson.
Að heilsast og kveðjast er lifsins
saga og kveðjustundinni fylgir
ávallt söknuður, eins þótt við vitum
að hún hafí verið tímabær. Þannig
er það nú þegar Auður Tryggva-
dóttir kveður okkur. Við hljótum
að samgleðjast henni að hafa nú,
eftir erfið veikindi, fengið að fara
í þá ferð sem bíður okkar allra. Við
kveðjum samt með söknuði en þó
ekki síður þakklæti.
Auður Tryggvadóttir var lágvax-
in kona en hún var samt stór kona.
í mínum huga var hún ein af mátt-
arstólpunum í Garðinum og þótt ég
hafi varla komið þangað nema sem
gestur nú í aldarfjórðung trúi ég
að flestir Garðbúar geti verið mér
sammála. Hún var organisti við
Útskálakirkju um árabil, rak versl-
un með eiginmanni sínum, Birni
Finnbogasyni, og hélt heimili, þar
sem var ævinlega mikill gestagang-
ur, ekki síst vegna þess að Björn
var oddviti Gerðahrepps í fjölda-
mörg ár. En sem barn í Garðinum
var ég ekkert að velta fyrir mér
fjölhæfni og dugnaði þessarar konu,
svona var bara hún Auður. Fyrir
mér var • hitt mikilvægara að úr
augum hennar skein ævinlega svo
mikil hlýja og ég vissi að ég var
alltaf veíkomin á heimili hennar.
Fyrir það langar mig nú að þakka.
Fyrir margt löngu fékk þá hugdettu
að læra á píanó eins og besta vin-
kona mín. Móðir mín var vitur kona
og vissi sem var að trúlega yrði
áhuginn endasleppur. Ekkert píanó
var á heimilinu en hinsvegar orgnl
og því samdi hún við Auði um að
kenna stelpunni undirstöðuatriði í
orgelleik, það mætti síðan yfírfæra
á píanóið ef áhuginn entist. Ég á
ennþá lítið kver sem Auður kenndi
mér eftir og ég kann ennþá, svona
nokkurnveginn, að spila Nú blikar
við sólarlag. Áuður entist lengur
en ég, hún tók alltaf jafn vel og
hlýlega á móti mér og virtist eiga
til endalausa þolinmæði. Fyrir það
vil ég þakka. Ég vil líka þakka fyr-
ir stundirnar í eldhúsinu þegar
pabbi og Björn sátu í stofunni og
ræddu sveitarstjórnarmál og aðra
pólitík en ég læddist fram í eldhús
til Auðar og fékk mjólkurglas og
marmaraköku. Þar ræddum við
saman, hún spurði - af áhuga og
einlægni - og stjórnaði samræðum
sem gerðu það að verkum að mér
fannst við vera jafningjar.
Stundum fór ég ein í heimsókn
til Auðar og fékk mjólkurglas og
marmaraköku og í endurminning-
unni arkar kotroskinn stelpuhnokki
upp veg áleiðis heim og finnur til
sín. Hún Auður talaði nefnilega við
mig eins og ég væri fullorðin. Fyrir
það vil ég þakka. Þegar ég kvaddi
var alltaf laumað í lítinn lófa sæl-
gæti í poka úr búðinni enda Auður
búin að fínna upp bland í poka löngu
áður en nokkur hafði heyrt á slíkt
minnst og ég naut góðs af. Fyrir
það vil ég þakka. Eftir að foreldrar
mínir fluttu úr Garðinum og ég var
komin austur á land, héldum við
áfram að fara í heimsókn til Auðar
og Björns og nú var komið að mér
að sitja í stofunni með pabba og
Birni og ræða pólitík en bömin mín
sáu og fundu strax hlýjuna frá
Auði og læddust fram í eldhús þar
sem þau fengu mjólkurglas eða gos
og köku. Og ég endurlifði bemsku
mína þegar ég horfði á Auði ræða
við þau eins og þau væru fullorðin.
Og ég horfði á þau heillast af stig-
anum alveg eins og ég hafði gert,
þessum langa, langa stiga sem í
augum barnsins var næstum því
óendanlegur og alveg beinn. Svona
stigar geta verið alveg ómótstæði-
legir.
Ég vil þakka fyrir mig, fyrir
börnin mín, sem fengu að koma í
eldhúsið til þín, fyrir ævilanga vin-
áttu þína í minn garð og ekki síður
foreldra minna. Ég veit að ástvinir
taka á móti þér á sígrænum engjun-
um hinum megin en héma megin
standa einnig ástvinir og sakna og
syrgja. Þeim votta ég einlæga sam-
úð mína.
Nú legg ég aftur augun mín,
en öndin hvarflar, Guð, til þín;
þinn almáttugan ástarvæng
íát yfírskyggja mína sæng.
(Matthías Jochumsson)
Inga Rósa Þórðardóttir.
Kveðja frá Kvenfélaginu
Gefn
Sælir em dánir, þeir, sem í
Drottni deyja, þeir skulu fá hvíld frá
erfiði sínu, því að verk þeirra fylgja
þeim.
Látin er kær vinkona mín og sam-
starfskona í áratugi á fleiri en einum
vettvangi, Auður Tryggvadóttir í
Gerðum.
Um árabil hefur hún sett sterkan
svip á byggðarlagið okkar með fjöl-
breyttum störfum fyrir samfélagið.
Áhrifa þess gætir um ókomna fram-
tíð. Mér er ljúft að minnast hennar
með nokkrum orðum og þakka sér-
staklega fyrir störf hennar í kvenfé-
laginu Gefn, sem hún var félagi í í
sextíu ár, þar af tuttugu og fimm
ár formaður. Félagið mun lengi búa
að því, sem Auður var því sem for-
maður, ljúfmennska og lipurð voru
einkenni forustu hennar. Þó hún léti '
af formannsstarfinu eftir tuttugu og
fimm ár, bar hún ávallt hag félags-
ins fyrir bijósti og vildi veg þess sem
mestan. Eftir að hún hætti að geta
sótt fundi, fylgdist hún samt vel
með störfum félagsins og var því
innan handar um eitt og annað.
Á formannsárum Auðar voru mik-
il og vaxandi umsvif hjá félaginu,
mikið um tímafrekar fjáraflanir og
stórar skemmtanir. Þegar leikskól-
inn Gefnarborg sem félagið byggði
og rak í fímmtán ár tók til starfa
árið 1971 kom það í hennar hlut að
sjá um reksturinn að öllu leyti fyrstu
árin. Félagsfundina hafði Auður á
heimili sínu í átta ár, var þá veitt ^
rausnarlega að fundum loknum.
Þegar minnst er starfa Auðar fyr-
ir kvenfélagið Gefn, gleymist ekki
eiginmaður hennar Björn Finnboga-
son, sem var mikill vinur og velunn-
ari félagsins, það kom m.a. fram i
margháttaðri aðstoð og fyrirgre-
iðslu, sem ávallt stóð til boða þegar
á þurfti að halda. Þau hjón voru
bæði heiðursfélagar Gefnar.
Á kveðjustund er þökk og virðing
efst í huga. Ástvinum öllum er vott-
uð innileg samúð.
Hvað boðar nýárs blessuð sól?
Hún boðar náttúrunnar jól,
hún flytur lif og líknarráð
hún ljómar heit af Drottins náð.
í hendi Guðs er hver ein tíð,
í hendi Guðs er allt vort strið,
hið minnsta happ, hið mesta fár,
hið mikla djúp, hið litla tár.
(M. Joch.)
Sigrún S. Oddsdóttir.