Morgunblaðið - 02.02.1995, Page 16

16 FIMMTUDAGUR 2. F’EBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
Breskir atvinnurekendur
Áratugir í sameigin-
legan gjaldmiðil
London. Reuter.
TIM Melville-Ross, formaður sam-
taka breskra atvinnurekenda, sagði
í gær að það væru mörg ár, og í
sumum tilvikum áratugir, þar til
einstök ríki Evrópusambandsins
uppfylltu kröfur Maastricht-sátt-
málans um aðild að sameiginlegum
gjaldmiðli
Hann sagði að í þessum ríkjahóp
væru Ítalía, Belgía, Spánn, Portúg-
al og Grikkland.
Jafnvel þó að ríkin uppfylltu kröf-
umar væri svo margt ólíkt í hag-
kerfum þeirra að það myndi tor-
velda tilraunir til að taka upp sam-
eiginlegan gjaldmiðil.
Nefndi hann vaxtafyrirkomulag,
húsnæðislán, almenn lánaviðskipti,
dollaraútflutning, lífeyrissjóði sem
dæmi um þætti er gerðu það „úti-
lokað að taka upp sameiginlegan
gjaldmiðil.
Melville-Ross sagði að Jacques
Santer, forseti framkvæmdastjóm-
arinnar, ætti að læra af mistökum
forvera sína og ekki taka ákvarðan-
ir sem væru í andstöðu við almenn-
ingsálitið í aðildarríkjunum.
Eddie George, bankastjóri Eng-
landsbanka, varaði franska fjár-
málamenn, í ræðu sem hann flutti
í París, við of miklum æsingi við
að taka upp sameiginlegan ESB-
gjaldmiðil. Hann sagði að mismun-
urinn á uppbyggingu hagkerfa Evr-
ópuríkjanna myndi setja mikinn
þrýsting á slíkt peningakerfi.
Reuter
Soares ávarpar Evrópuráðið
MARIO Soares, forseti Portúgal, ávarpaði í gær fund Evrópu-
ráðsins i Strassborg.
Evrópusamn-
ingar taka gildi
•EVRÓPUSAMNINGAR við
fjögur Austur-Evrópuríki, Tékk-
land, Slóvakíu, Rúmeníu og Búlg-
aríu, tóku gildi í gær. I samning-
unum er kveðið á um pólitískar
viðræður milli ríkjanna, hag-
stæðari viðskiptakjör varðandi
landbúnaðarafurðir og opnað
fyrir fríverslun með iðnaðarvör-
ur. Aþekkir samningar við Ung-
veijaland og Pólland tóku gildi
fyrir ári en þessir samningar eru
taldir mikilvægt skref að Evr-
ópusambandsaðild.
•VLADIMÍR Lúkin, formaður
rússneskar þingmannanefndar
sem sækir fund Evrópuráðsins í
Strassborg, sagði í gær að Rúss-
ar væru sáttir við þá ákvörðun
að aðild þeirra að ráðinu yrði
frestað þar til lausn hefði fundist
á deilunni í Tsjetsjníju. Hann
sagði alla átján þingmenn nefnd-
arinnar vera sammála þessu að
Vladimir Zhírínovskíj undan-
skildum. Hann hvatti þó til að
talað yrði um „frestun“ aðildar
en ekki „frystingu" þar sem síð-
arnefnda hugtakið minnti um of
á kalda stríðið.
•í GREINARGERÐ frá sósíalist-
um á Evrópuþinginu eriagt til
að neitunarvald aðildarríkjanna
verði afnumið við ákvarðanatöku
í nær öllum málaflokkum. Elisa-
beth Guigou, fyrrum Evrópuráð-
herra Frakklands, sagði slíkar
aðgerðir nauðsynlegar ef ESB
ætti að Iifa af frekari fjölgun
aðildarríkja.
•LEON Brittan, sem fer með
viðskiptamál í framkvæmda-
stjórninni hefur hvatt til að sam-
‘ skipti Bandarílyanna og ESB
verði endurmetin. Hann vill
reyna að koma í veg fyrir við-
skiptastríð vegna bananainn-
flutnings til ESB en segir sam-
bandið ekki reiðubúið að breyta
bananareglum sínum í grundvall-
aratriðum. Bandaríkjamenn telja
reglur ESB mismuna framleið-
endum í fyrrum evrópskum ný-
lenduríkjum.
• Framkvæmdastjórn ESB ræð-
ir í næstu viku tillögur um að
setja kvóta á erlent sjónvarps-
efni. Jacques Santer, forseti
framkvæmdastjórnarinnar, hef-
ur látið hafa eftir sér að reyna
megi aðrar aðferðir en kvóta til
að tryggja hlut evrópskra kvik-
mynda- og þáttagerðarmanna.
• FRAMKVÆMDASTJÓRN
Evrópusambandsins hefur látið í
ljós efasemdir um að fyrirhugað
samstarf skandinavíska flugfé-
lagsins SAS og Lufthansa í
Þýzkalandi standist samkeppnis-
reglur. Frá þessu er sagt í
dönsku viðskiptatímariti.
• BORGARAR í Evrópusam-
bandsríkjunum eru bjartsýnni á
framtíðina en í fyrra, að því er
fram kemur í könnun, sem fram-
kvæmdastjórn ESB hefur látið
gera. Rúmlega þriðjungur allra
svárenda telur að árið 1995 yrði
betra en 1994, og eru það 7 pró-
sentustigum fleiri en töldu um
þarseinustu áramót að nýja árið
yrði betra en það gamla. Þeir,
sem telja nýja árið verða verra,
eru 27% og hefur þeim fækkað
um átta prósentustig. Hins vegar
töldu 53% að ekkert hefði breytzt
í þeirra persónulegu fjármálum,
og hafði þeim fjölgað um 4% frá
seinasta ári.
__________________ÚR VERIIMU__________________
Skýrsla Handsals, íslenzk sjávarútvegsfyrirtæki
Mun betri árangur 1994
en á nokkrum fyrri árum
INNBQRGAÐHLUTAFÉ
MiJliúnirkrtna
1989 1990 1991 1992 1993 SAMTALS
Árnes 104 104
Grandi 29 219 0 132 380
Har. boovarsson £U4 £U4
Sildarvinnslan 90 110 200
Skagstrendlngur 222 222
Útg. Akureyringa 356 46 135 537
Vinnslustöðin 0
Þormóöur rammi 84 130 214
1861
Allar tölur m.v. verðlag 1994
VERÐBRÉFAFYRIRTÆKIÐ
Handsal hefur sent frá sér skýrsl-
una íslenzk sjávarútvegsfyrirtæki.
Hún er úttekt á 8 sjávarútvegsfyrir-
tækjum, sem skráð eru á Verð-
bréfaþingi íslands og Opna tilboðs-
markaðnum með samanburði á
rekstri þeirra á árunum 1989 til
1994, miðað við milliuppgjör 1994.
Samtals eiga þessi fyrirtæki um
17,9% af heildar úthlutuðum afla-
heimildum, mældum í þorskígildum.
Heildarmarkaðsvirði allra fyrir-
tækja, sem skráð eru'á Verðbréfa-
þingi Islands er um 33 milljarðar
króna. Sjö af fyrirtækjunum átta,
sem fjallað er um í skýrslunni, eru
skráð á VÞÍ og er markaðsvirði
þeirra um fimmtungur af markaðs-
virði allra fyrirtækja, sem þar eru
skráð. Heildarmarkasvirði sjávarút-
vegsfyrirtækjanna 7 er um 6,8
milljarðar króna. Eigið fé þeirra er
um 6 milljarðar og er markaðsverð-
mæti þeirra því 13,1% hærra en
eigið fé þeirra.
Synt fram á aukna hagræðingu
I skýrslunni er farið yfír þá þætti,
sem mest áhrif hafa á rekstur og
afkomu fyrirtækjanna. Sjávarút-
vegsfyrirtækin hafa náð mun betri
árangri á síðasta ári, miðað við
milliuppgjör, en á fyrri árum. „Á
sama tíma og afli helztu nytjateg-
unda, einkum þorskafli, hefur dreg-
izt saman - hafa félögin sýnt fram
á frekari hagræðingu, aukningu á
vinnsluvirði afurðanna, svo og
aukna sókn í úthafsveiðar og veiði
annarra fisktegunda.
Aukinn hagnaður
Þegar.framlegð sjávarútvegsfyr-
irtækjanna er skoðuð er greinilegt
að hagræðing hefur átt sér stað.
Framlegð 1 (rekstrarhagnaður fyrir
afskriftir og fjármagnsliði - sem
hlutfall af rekstrartekjum) er nú
að bilinu 19,3% - 25,8% oger meðal-
tal um 21,5%. Á árinu 1993 var
meðaltal um 20,8% og á árinu 1992
var meðaltal um 18,1%.
Rekstrarhagnaður án fjár-
magnsliða (Framlegð 2 - sem
hundraðshluti af rekstrartekjum)
gefur til kynna hóflega ijárfestingu
því hér hefur einnig orðið bati:
meðaltal 1994 er 11,7% samanborð-
ið við 10,5% á árinu 1993.
Hagnaður af reglulegri starfsemi
(Framlegð 3 - sem er hundraðs-
hluti af rekstrartekjum) hefur batn-
að verulega það sem af er árinu
1994, er nú að meðaltali 4% en var
2,1% á árinu 1993,“ segir meðal
annars í skýrslunni.
I niðurstöðu skýrslunnar segir
meðal annars að verði aflaheimildir
auknar, muni afkoma allra fyrir-
tækjanna að öllum líkindum batna,
en einnig muni frekari hagræðing
hafa jákvæð áhrif á afkomu þeirra.
Drangavík VE 555.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Lögfræðingar sjávarútvegsráðuneytisins og LÍÚ
_ A
Telja Islandsbanka réttbæran
eiganda kvóta Drangavíkur
DEILDARSTJORI í sjavarutvegs-
ráðuneytinu, lögfræðingur hjá Is_-
landsbanka og skrifstofustjóri LÍÚ
eru á einu máli um að íslandsbanki
hljóti að vera réttbær eigandi afla-
hlutdeildar togbátsins Drangavíkur
VE enda sé almenna reglan við eig-
endaskipti að fiskiskipi sú að afla-
hlutdeild þess fylgi. Sem kunnugt
er tók bankinn skipið upp í skuldir
á síðasta ári og hefur eignast það
með úrskurði Hæstaréttar. Sigurður
Ingi Ingólfsson útgerðarmaður í
Vestmannaeyjum og fyrrum eigandi
Drangavíkur er hins vegar á önd-
verðum meiði og telur að varanlegar
aflaheimildir skipsins tilheyri sér,
eins og fram kom í Verinu í gær,
enda hafi þær ekki verið veðsettar.
Hyggst hann kæra málið til sjávar-
útvegsráðuneytisins.
Ekki samið um annað
Björgvin Jónsson hjá lögfræði-
deild íslandsbanka segir að enginn
vafi leiki á að aflahlutdeild Dranga-
víkur sé eign bankans. Skipið hafi
venð selt á nauðungaruppboði og
samkvæmt 2. mgr. laga um stjórn
fiskveiða fylgi aflahlutdeild skipi við
eigendaskipti. Um annað hafi ekki
verið samið. „Mér virðist fyrrum eig-
andi byggja mál sitt á því að afla-
heimildin hafi ekki verið seld sér-
staklega á uppboðinu en þar sem
hún fylgir skipinu gerðist þess ekki
þörf. Það eru því engar forsendur
fyrir þessari kæru til sjávarútvegs-
ráðuneytisins."
„Ég hef ekki sett mig inn í málið
en telji Sigurður sig eiga tilkall til
aflahlutdeildarinnar gæti verið að
einhverjir samningar blandist inn í
málið. Það þekki ég hins vegar ekki
og vil því ekki úttala mig um málið.
Almenna reglan er hins vegar sú
að við eigendaskipti fylgir aflahlut-
deildin skipunum,“ segir Þórður
Eyþórsson deildarstjóri í sjávarút-
vegsráðuneytinu.
Fylgja veði skipsins
Jónas Haraldsson skrifstofustjóri
LIÚ sér ekki á hvaða forsendu Sig-
urður Ingi telur sig geta aðskilið
skipið og kvótann; óheimilt sé að
taka veð í aflaheimildum og þær
fylgi því veði skipsins. Hann segir
að aflahlutdeild Drangavíkur fylgi
lögrim samkvæmt skipinu og því sé
óhugsaodi að Sigurður geti haldið
þeim erfir. „Hefði Sigurður ákveðið
að selja skipið frjálsri sölu hefði
hann getað tekið kvótann út. Skipið
fór hins vegar á uppboð og kvótinn
er innifalinn í uppboðsandlaginu."
Jónas þekkir dæmi þess að út-
gerðarmenn hafi tryggt sig gagn-
vart veðhöfum með því að láta þriðja
aðila geyma fyrir sig aflahlutdeildina
enda læsi veðhafarnir klónum í hana
um leið og skipin. í þessu tilviki er
Jónasi ekki kunnugt um þinglesna
eignaraðild þriðja aðila og kveðst
ekki vita betur en að þetta séu varan-
legar aflaheimildir Drangavíkurinn-
ar. „Ég veit ekki til þess að Sigurð-
ur Ingi hafi fært kvótann yfir af
öðru skipi og sé því ekki að hann
geti rökstutt það á neinn hátt hvers
vegna hann á að eiga þennan kvóta.“