Morgunblaðið - 02.02.1995, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1995 31 <
GUÐLAUG
EIRÍKSDÓTTIR
+ Guðlaug Eiríks-
dóttir fæddist í
Hlíð í Lóni 19. ágúst
1894. Hún lést á
sjúkrahúsinu á
Seyðisfirði 25. jan-
úar siðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Eiríkur Jóns-
son frá Hlíð í Lóni
og Sigríður Bjarna-
dóttir frá Viðfirði.
Systkini Guðlaugar
voru: Bjarni, kaup-
maður í Bolungar-
vík; Þorbjörn, bóndi
í Kambseli í Álfta-
firði; Guðmundur, bóndi í
Kambseli og í Berufirði; Rósa,
húsmóðir og saumakona á
Djúpavogi; Sólveig, húsmóðir á
Brimnesi í Fáskrúðsfirði. Eirík-
ur faðir Guðlaugar var áður
kvæntur Þorbjörgu Jónsdóttur
Erlendssonar frá Múla í Álfta-
firði, og átti hann með henni
þrjú börn sem lifðu:
Hávarð, Mekkínu
og Valgerði. Guð-
laug giftist 1918
Brynjólfi Guð-
mundssyni, f. 18.5.
1892, d. 1975, og
bjuggu þau lengst
af á Ormsstöðum í
Breiðdal. Börn Guð-
laugar og Brynjólfs
eru: Guðmundur
Þór, f. 1920, d. 1963,
múrari í Reykjavík;
Sigríður, f. 1922,
húsmóðir á Orms-
stöðum; Guðný, f.
1923, húsmóðir í Reykjavík;
Gyða, f. 1925, húsmóðir i
Reykjavík; Guðrún, f. 1927, hús-
móðir á Reyðarfirði. Afkomend-
ur Guðlaugar eru fimmtíu og
átta.
Utför Guðlaugar verður gerð
frá Heidalakirkju í Breiðdal í
dag.
SIGRÍÐUR Bjamadóttir, móðir
Guðlaugar, þótti gáfuð og mikilhæf
kona. I minningum sínum segir
Guðlaug frá því að þegar heimilis-
kennari var fenginn til að kenna
bræðmm hennar, langaði hana til
að læra að skrifa, en móðir hennar
neitaði henni um það á þeirri for-
sendu að stúlkur hefðu ekkert með
það að gera, en bróðir hennar bjarg-
aði málunum með því að gefa henni
forskrift. Við sem nú lifum höfum
gott af að staldra við og hugleiða
þá miklu byltingu sem varð í mennt-
unar- og jafnréttismálum á þeim
hundrað árum sem Guðlaug Eiríks-
dóttir lagði að baki.
Eiríkur Jónsson var efnaður og
bjó góðu búi á föðurleifð sinni, Hlíð,
auk þess átti hann Reyðará og hluta
úr Bæ í Lóni. Nú fór hann að kenna
heilsubrests og var honum þá ráð-
lagt að flytja að sjó. Hann keypti
þá Papey af Lámsi ríka og flutti
þangað vorið 1897 með sína stóm
fjölskyldu. Hann rak sem fyrr stórt
bú og fyrsta árið vora 16 manns í
heimili. Veikindi Eiríks ágerðust uns
hann lést 15. maí 1899, 48 ára að
aldri. Eldri bömin vom þá uppkom-
in, en Bjami sem var elstur yngri
bamanna var aðeins 10 ára. Sigríð-
ur bjó í Papey næsta ár og stóð
Sigurður Þórðarson, maður Val-
gerðar stjúpdóttur hennar, fyrir
búinu. Vorið 1900 seldi Sigríður
Papey og flutti þaðan með allt sitt
fólk.
Valgerður og Sigurður fluttu í
Hamarssel með búið og hjá þeim
vom Mekkín, Þorbjöm og Sólveig.
Sigríður Bjamadóttir tók að sér
heimilið á Reyðará því að húsmóðir-
in þar var veik. Henni fylgdu þang-
að til að byija með Guðlaug, Guð-
mundur og Bjami. Þangað hafði hún
og með sér eina kú sem þeir bræður
unnu fyrir. Um haustið fór Guðlaug
til Valgerðar og Sigurðar.
Vorið 1901 tók Sigríður Bjarna-
dóttir við búinu í Hamarsseli. Vom
þá öll börnin hjá henni á ný. Næstu
þijú árin er Guðlaug hjá móður sinni
í Hamarsseli en réðst síðan til Mekk-
ínar, systur sinnar, að Hálsi. Þar
var hún vinnandi manneskja, mjólk-
aði kýr, gætti bama og búfjár og
vann að þjónustubrögðum. Guðlaug
var ekki nema eitt ár á Hálsi. Þaðan
fór hún til Ólafs læknis Thorlaciusar
o g Ragnhildar Pétursdóttur Eggerz.
Hjá þeim var hún í þijú ár og leið
vel. Þar lærði hún ásamt öðmm
bömum á heimilinu og sjálfur lækn-
irinn lét þau lesa, skrifa og reikna.
Læknishjónin bjuggu í Búlands-
nesi og síðasta veturinn fyrir ferm-
ingu gekk Guðlaug út á Djúpavog
í skóla. Séra Jón Finnsson fermdi
hana. Nú lá leiðin til Reykjavíkur,
til dr. Bjöms Bjamasonar, móður-
bróður hennar. Þegar suður kom
var Gyða, kona Björns, farin til ísa-
fjarðar, því að hjónin ætluðu að
vera þar um sumarið. Þau komu
Guðlaugu fyrir á heimili Hannesar
Hafstein. Þar var svo Guðlaug um
sumarið eins og ein af flölskyld-
unni. Um haustið fór hún til Gyðu
og Bjöms og var í kvöldskóla um
veturinn. Veturinn eftir byijaði hún
í Verslunarskólanum, en þá gerði
vart við sig augnveiki og varð hún
því að hætta.
Bjöm frændi hennar kom henni
þá í íþróttafélagið Iðunni. Um vorið
vom 12 stúlkur valdar til að sýna
17. júní á íþróttavelli Vesturbæjar
og var Guðlaug ein í þeim hópi.
Vorið 1913 réðst Guðlaug til Júl-
íusar Guðmundssonar og Elínar
Magnúsdóttur í Kaupmannahöfn.
Þessi hjón reyndust henni mjög vel.
Þegar hún fór frá þeim vann hún á
saumastofu um tíma.
Vorið 1916 fór Guðlaug heim til
íslands með Ceres og kom upp á
Fáskrúðsíjörð. Móðir hennar bjó þá
á Karlsstöðum á Beruijarðarströnd,
og þangað var förinni heitið. Hún
fór að mestu fótgangandi suður í
Breiðdal og hitti þar móður sína og
urðu þær samferða i Karlstaði. Sum-
arið eftir réðst hún kaupakona til
Þorsteins Stefánssonar á Þver-
hamri. Þar kynntist hún fyrst Brynj-
+
Ástkœr eiginmaður minn, sonur, faðir
okkar, tengdafaðir og afi,
GUÐMUNDUR JÓHANNESSON
vélfræðingur,
Lágholti 11,
Mosfellsbæ,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju
föstudaginn 3. febrúar kl. 13.30.
Þeir, sem vilja minnast hins látna, vin-
samlegast láti Reykjalund njóta þess.
Anna Jóna Ragnarsdóttir, Úlfhildur Guðmundsdóttir,
Úlfhlldur Guðmundsdóttir, Sveinn Val Sigvaldason,
Anna Ýr, Ingveldur og Karitas,
Sigrún Guðmundsdóttir, Pétur U. Fenger,
Úlfhildur, GeirTorfi og Kristjana,
Jóhannes Guðmundsson,
Ólafur Guðmundsson, Anna Björk Jónsdóttir.
MIÍMNIIMGAR
ólfí Guðmundssyni, sem síðar varð
eiginmaður hennar. Haustið 1918
giftust þau, Guðlaug og Brynjólfur.
Brynjólfur átti hlut í Þverhamri og
þar bjuggu þau fyrstu sex árin, en
fluttu síðan að Kambseli í Álfta-
firði. Bömin vom þá orðin tvö, Guð-
mundur og Sigríður. í Kambseli
fæddist Guðný. Árið 1925 fluttust
þau að Ormsstöðum í Breiðdal og
þar fæddust Gyða og Guðrún. Þá
flutti Sigríður Bjamadóttir, móðir
Guðlaugar, til þeirra og var hjá
þeim í 15 ár.
Guðlaug og Brynjólfur ráku gott
og gagnsamt bú þar sem snyrti-
mennska og reglusemi ríkti utan-
bæjar sem innan. Börnum sínum
bjuggu þau gott veganesti og hafa
þau öll kynnt sig sem nýtir og virt-
ir þegnar í þjóðfélaginu.
Guðlaugu nægði ekki að fegra
heimili sitt innanhúss. Hún kom upp
fögram og hlýlegum gróðurreit við
húsið. Þar gróðursetti hún tré og
blómjurtir og undi sér marga stund
við að hlynna að þessum vinum sín-
um. Það þykir ef til vill ekki merki-
legt nú að sjá skrúðgarð við
sveitabæ, en á fyrstu búskaparárum
Guðlaugar og Brynjólfs þótti slíkt
ónauðsynlegt og var ekki algengt.
Guðlaug tók allmikinn þátt í fé-
lagsmálum, var t.d. um skeið í stjóm
Líknarfélagsins Einingar. Þetta fé-
lag var mjög merkilegur félagsskap-
ur sem í vom bæði karlar og kon-
ur. Konur í Breiðdal munu þó eink-
um hafa borið upp starfsemi þess.
Um langt árabil hélt það samkomu
17. júni. Sú samkoma var sótt allt
frá Fáskrúðsfírði til Djúpavogs og
jafnvel ofan af Héraði. Fólk hlakk-
aði til allt árið að fara á Eininguna,
eins og það var kallað. Þegar ég
var 12 ára sótti ég í fyrsta sinn
þessa samkomu og man þá eftir
Guðlaugu og fleiri mætum konum
úr Breiðdal, sem ég átti eftir að
kynnast síðar. Guðlaug var einnig
í fyrstu stjóm Skógræktarfélags
Breiðdals. í fleiri félögum starfaði
hún og þótti alls staðar liðtæk.
Við fráfall Guðlaugar Eiríksdótt-
ur hvarflar hugurinn heim, í Breið-
dal, til þess tíma er ég kom þar
öllum ókunn og án frændgarðs inn-
an sveitar. Eg minnist þess, að
skömmu eftir að ég kom í sveitina,
boðuðu gestir komu sína og ég varð
að taka á móti þeim. En svo stóð á
að ég sá fram á að ég gat ekki
gert það skammlaust. Hvað átti ég
að gera? Til hvers átti ég að leita?
Ég leitaði til Guðlaugar á Ormsstöð-
um og það kom á daginn að ég fór
ekki húsavillt. Hún leysti vandann
og kom ekki upp um ómyndina.
Við áttum oft ánægjulegar stund-
ir á heimili þeirra hjóna og þurftum
oft til þeirra að leita og alltaf var
það jafn notalegt. Þegar börnin vom
lítil veiktist ég og vegna þess að
óttast var að um smitsjúkdóm væri
að ræða, var ekki auðvelt að biðja
um hjálp. Þá kom Sigríður, dóttir
Guðlaugar, og sótti telpuna okkar,
sem var á öðm eða þriðja ári og
þær mæðgur höfðu hana á meðan
ég var undir læknis hendi. Slíkur
var drengskapur þessa fólks.
Sigríður Brynjólfsdóttir átti ætíð
heima hjá foreldmm sínum. Hún
giftist ekki en átti eina dóttur, Sig-
rúnu Bjömsdóttur, sem ólst upp hjá
henni á Ormsstöðum, undir handar-
jaðri afa og ömmu.
Ég hygg að Guðlaug og Brynjólf-
ur hafi talið sig lánsmanneskjur.
En enginn lifir Ianga ævi án þess
að verða fyrir áföllum. Einkasonur
þeirra hjóna fórst af slysförum á
besta aldri, en ég held að þyngsti
og sárasti harmurinn hafi verið
kveðinn að ijölskyldunni þegar Sig-
rún Bjömsdóttir féll frá árið sem hún
fermdist eftir erfiða sjúkdómslegu.
Heimili Guðlaugar og Brynjólfs
var á Ormsstöðum í hálfa öld, en
Brynjólfur lést 16. , apríl 1975.
Tveimur ámm áður hafði Sigríður
dóttir þeirra tekið við búinu. Guð-
laug átti enn nokkur starfsár eftir.
Á sumrin var glaðværð bg umsvif
á heimilinu. Bamabömin komu og
fleiri til að hjálpa við heyskapinn.
En eins og að líkum lætur kom að
því að Sigríður þurfti að annast
móður sína og það gerði hún meðan
unnt var þar til fyrir þremur áram
að Guðlaug fór á sjúkrahús á Seyð-
isfirði og þar dvaldi hún uns yfír
Iauk.
Guðlaug naut ekki mikillar skóla-
göngu, en allt fas hennar og traust
skaphöfn bar vitni um menntun,
menntun sem hún hlaut í skóla lífs-
ins á góðum heimilum. Um leið og
ég þakka Guðlaugu árin sem við
áttum samleið votta ég aðstandend-
um hennar samúð. Guð blessi minn-
ingu hennar.
Anna Þorsteinsdóttir.
Hún amma mín er dáin, eina
amman sem ég þekkti. Minningam-
ar sækja að.
Ég — lítil stelpa í sveitinni hjá
ömmu og afa, stend við gluggann
í herberginu þeirra og leik mér að
því að drepa litlar húsflugur sem
flökta um gluggann í sólskininu.
Amma kemur að mér og segir:
„Elsku Bryndís mín — þær em lif-
andi eins og þú!“ ég man enn hvað
mér varð illa við. Síðan hafa flugur
verið vinir mínir.
Ég — unglingur, hlusta á ömmu
segja frá því þegar hún kom til
Reykjavíkur 15 ára gömul og bjó
um tíma hjá Hannesi Hafstein. Fór
síðan til Kaupmannahafnar í vist til
dóttur landshöfðingjans, Magnúsar
Stephensen. Þá, fannst mér amma
tilheyra Islandssögunni.
Ég — fullorðin, sé hana fyrir mér
í tágastólnum við gluggann sem
flugumar áttu. Stífuð damask-
þurrka breidd yfír kjöltuna, einn
vindlingur púaður — bara einn.
Háleit og dreymandi á svip. Þá
skynjaði ég ömmu sem hefðarkonu.
Kaupmannahöfn var ævintýri lífs
hennar. Hvert smáatriði geymdi hún^
í minningunni. Það var unun að
hlusta á ITana segja frá og sjá
glampann í augunum.
Nú er amma komin til hans afa
sem hefur beðið lengi. Ég veit að
þessi síðasta ferð hefur ekki verið
henni erfíð. Starfsfólkinu á sjúkra-
húsi Seyðisfjarðar vil ég þakka frá-
bæra umönnun. ég veit að þar
mæli ég fyrir munn okkar allra í
fjölskyldunni. Elskulegheitin og
umhyggjan þar gleymist seint.
Bryndís Skúladóttir.
Hillir upp í aftanskini
ævistarfið mikilsvert.
Þ6 er lagst í þagnargildi
það, sem allra best var gert,
verður aldrei opinbert.
(Heiðrekur Guðmundsson)
í dag emm við aftur komin f
Breiðdalinn en þó ekki til sumar-
dvalar eins og í æsku heldur til að
fylgja þér, amma og langamma,
Guðlaug Eiríksdóttir, hinsta spölinn.
Okkur hefur reynst það ómetanlegt
veganesti í lífínu að hafa dvalið á
sumrin á Ormsstöðum hjá þér, afa
og Siggu frænku.
í minningunni fannst okkur þú,
amma, alltáf vera svo mikil
„heimsdama" enda sagðir þú okkur
svo oft sögur frá þriggja og hálfs
árs dvöl þinni í Kaupmannahöfn
þegar þú varst ung, en þaðan áttir
þú svo margar góðar minningar.
Þú varst óþreytandi að innræta
okkur trúrækni og heiðarleika og
ófá vom þau skiptin sem þú settir
ofan í við okkur við matarborðið
vegna borðsiða okkar unglinganna.
Þú vildir að við tyggðum matinn vel
og vandlega og oft reyndi það á
þolrifin í okkur matgráðugum ungl-
ingunum að bíða eftir eftirréttinum
sem kom ekki fyrr en þú varst sjálf
búin að tyggja hvem bita minnst
30 sinnum. Þetta var okkar stóra
lexía í þolinmæði og tillitssemi.
Við munum eftir þér í fallega
garðinum sem þú ræktaðir svo vel
í orðsins fyllstu merkingu en þar
áttum við margar góðar stundir
saman. Hann ber þess vott hve
umhyggjusöm þú varst og framsýn.
Sunnudagarnir koma sterkt fram
í minningunni en þá varst þú ávallt
uppáklædd og hátíðarbær ríkti hjá
þér á Ormsstöðum.
Við vitum að þér líður vel núna,
amma mín, og að langþráður endur-
fundur ykkar Brynjólfs er kærkom- —
inn.
Við þökkum þér fyrir allt sem þú
gafst okkur. Guð geymi þig, elsku
amma og langamma.
Gunnsteinn, Sigrún, Skúli,
Guðný, Sif Qg Hrund.
Vöruvernd og einkaleyfi í Bandaríkjunum
sem vopn í samkeppni og samningum
Föstudaginn 3. febrúar nk. mun J. E. Kenney, lögfræðingur frá virtri lögmanns-
stofu í Bandaríkjunum, halda fyrirlestur um vöruvernd og einkaleyfi. Tilgangur
fundarins er að kynna hvernig vöruvernd og einkaleyfi geta nýst í samningum
og samkeppni í Bandaríkjunum. Lögmannsstofan Bacon & Thomas hefur
sérhæft sig á þessu sviði síðan árið 1920. J. E. Kenney hefur starfað þar í 30 ár
og meðal annars unnið fyrir stoðtækjasmíði Össurar hf.
Fundurinn fer fram á Hótel Islandi í fundarstofu á 2. hæð föstudaginn 3. febrúar
kl. 15.00 til 17.00. Skráning fer fram hjá Ráðgarði, Nóatúni 17, í síma 561 6688.
Þátttökugjald er kr. 4.000 og innifalið er kaffi og létt meðlæti.
Fundarstjóri verður Jón Ásbergsson, framkvæmdastjóri Útflutningsráðs.
RÁEXiAREXJR hf.
ST]ÖRNUNARCXj REKSTRARRÁDG)CH:
Nóatúni 17
Sími 561 6688.
ÚTFLUTNINGSRÁÐ
ÍSLANDS
Hallveigarstíg 1
Sími 551 7272