Morgunblaðið - 05.04.1995, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
•id
Betra ísland með
bættri menntun
ÓHÆTT er að full-
yrða að ríkisstjórnin
hafi náð flestum þeim
markmiðum sem hún
stefndi að í upphafi
kjörtímabils á sviði
efnahagsmála, þrátt
fyrir erfið ytri skilyrði.
Avinningurinn af
styrkri efnahagsstefnu
' J undanfarinna ára er nú
farinn að skila sér í
þjóðarbúið og brýnt að
halda uppbyggingunni
áfram á næstu árum.
Nátengd þeim ár-
angri sem þjóðir státa
af á efnahagssviðinu
eru menntamálin, ekki
síst þegar til lengri tíma er litið. Það
er vel þekkt staðreynd að hagsæld
þjóða og árangur þeirra á sviði vís-
inda- og fræða fara saman. Undir
stjóm Sjálfstæðisflokksins hefur á
kjörtímabilinu verið unnið að alhliða
umbótum á íslensku menntakerfi.
Framfaraskrefin mörg
Mig langar hér að draga saman í
stuttu máli helstu atriðin sem áunn-
ist hafa á sviði menntamála og vís-
inda á undanförnum fjórum árum.
Víst er að þau munu stuðla að bættri
menntun og aukinni hagsæld þjóðar-
innar á næstu árum og áratugum.
Ný lög hafa verið samþykkt um
tvö fyrstu skólastigin, - leikskóla
og grunnskóla. í nýju skólastefnunni
kemur fram áður óþekkt hugsun fyr-
ir íslenskt skólakerfi. Áhersla er lögð
á fagmennsku í skólastarfi, aukið
- yiðhald í skólahaldi, og eftirlit með
árangri þess, svo og aukna þátttöku
foreldra í stjómun skólanna.
Frumvarp til laga um-framhalds-
skóla liggur fullbúið fyrir Alþingi.
Mikilvægt er að það verði samþykkt
sem fyrst, svo hægt verði að ganga
af fullri einurð að uppbyggingu fram-
haldsskólastigsins á grundvelli skýrr-
ar opinberrar menntastefnu. Sam-
kvæmt frumvarpinu munu fram-
haldsskólamir gegna lykilhlutverki
varðandi starfsnám og verkmenntun,
sem augljós þörf er á í atvinnulífinu.
Aldrei hefur jafnmiklu fé verið
varið til rannsókna- og
vísindastarfsemi og á
þessu kjörtímabili. Mót-
uð hefur verið heildar-
stefna í vísinda- og
tæknimálum, þar sem
m.a. er lögð áhersla á
þátt rannsókna í eflingu
atvinnulífsins.
Við Háskóla íslands
hefur verið hafið rann-
sóknatengt framhalds-
nám. Fjármagn til þess
er til viðbótar því fjár-
magni sem þegar er
varið til annars rann-
sóknastarfs í landinu
og rennur það í sér-
stakan sjóð, Rann-
sóknanámssjóð.
Nýsköpunarsjóður námsmanna
var settur á laggimar árið 1992.
Markmið sjóðsins er að stuðla að
nýsköpun og auknum tengslum at-
vinnulífs, háskóla og rannsókna-
stofnana.
Vísindasamstarf íslands og ESB
hefur stóraukist á kjörtímabilinu.
Aðildargjöld íslands að ijórðu
rammaáætlun 1995 eru 120 milljónir
króna. Þessi fjárhæð er hrein viðbót
við það fé sem til ráðstöfunar er til
vísinda- og tæknimála hér á landi.
Með samningnum um evrópska
efnahagssvæðið var ungú fólki
tryggður aðgangur að vísindarann-
sóknum og listsköpun í Evrópu.
Fjáríframlög til háskólastigsins
hafa veríð aukin á kjörtímabilinu.
Hinn nýi háskóli á Akureýri er í þró-
un og við aðra sköla hafa verið tekn-
ar upp ýmsar nýjungar.
Kennaramenntun hefur verið efld.
Stofnuð hefur verið kennaramennt-
unardeild á Akureyri og hafin er íjar-
kennsla í kennaramenntun og mennt-
un leikskólakennara með mikilli þátt-
töku og góðum árangri. Við Kennara-
háskóla Islands er nú boðið upp á nám
til meistaragráðu og nefnd um
rammalöggjöf fyrir kennaramenntun
hefur nýverið skilað áliti. Þar sem
m.a. er lagt til að Kennaraháskólinn,
Iþróttakennaraskólinn, Þroskaþjálfa-
skólinn og Fósturskólinn verði sam-
einaðir í einn uppeldisháskóla.
Unnið hefur verið að-
alhliða endurbótum í
menntamálum á kjör-
tímabilinu, segir Ólafur
G. Einarsson, sem
minnir á að hagsæld
þjóða og árangur á sviði
mennta og vísinda fari
saman.
Lánasjóði íslenskra námsmanna
var forðað frá greiðsluþroti sem
blasti við árið 1991. Námsmönnum
í lánshæfu námi hefur fjölgað um
rúmlega 800 hér á landi síðan ný lög
um LIN voru sett.
Samþykkt hefur verið tímamóta-
löggjöf um listnám á háskólastigi.
Lögin fela í sér heimild til að gera
samning um að sjálfseignarstofnun
taki að sér rekstur listaháskóla, skv.
tilteknum skilyrðum. I fjölmörg ár
hefur verið unnið að því að koma
hér á listnámi á háskólastigi, en allar
tilraunir þessa efnis hafa mistekist.
Ríkisstjórnin ákvað að endi skyldi
bundinn á skammarlega langa bygg-
ingarsögu Þjóðarbókhlöðu og jók
verulega við fjármagn til að ljúka
henni á kjörtímabilinu. Opnun Þjóð-
arbókhlöðu markaði þáttaskil í þeirri
aðstoðu sem íslenskum náms- og
fræðimönnum er búin.
Menntamálin á oddinn
Hér hefur aðeins verið drepið á
helstu atriðin sem áunnist hafa á
sviði menntamála á undanförnum
fjórum árum. Sjálfstæðsflokkurinn
vill gera enn betur á næstu árum
og setur menntamálin á oddinn í
kosningabaráttunni. Með stefnu
flokksins að leiðarljósi mun þjóðin
svo sannarlega geta gengið vel
menntuð og bjartsýn inn í 21. öldina.
Höfundur er
menntamálaráðherra.
Ólafur G. Einarsson
Æskunnar „örv-
andi hönd“
ÉG RAKST nýlega á
rabbgrein í Lesbók Mbl.
eftir EB-áhugamann,
sem vill að EB-botn-
leysan verði rædd í
kosningabaráttunni, og
hugsar sér þá væntan-
lega, að umræðunni sé
haldið gangandi næstu
fimm árin.
Greinin „Fisklykt-
andi Evrópuumræða"
>sýnist sem innlegg fyrir
Krata í kosningaslagn-
um, auk þess, sem hún
íjallar um lykt: í upp-
hafi greinar af „skötu“
og þá væntanlega
kæstri, því að „lyktina
leggur langar leiðir“, en í lokin er
lyktin af „slorugri grammófónplötu".
Þetta gæti svo sem verið sama lykt-
in, nema hljóðrituð í síðara tilvikinu,
en höfundur sannar það ekki.
Mér kemur ekkert við í greininni,
nema það, sem nú verður vitnað til
-og lagði mig í alvarlegar þjóðlífshug-
leiðingar; verra er ekki hægt að gera
gömlum manni í öldinni, sem iöngu
er komin uppúr á honum, en þó ekki
meira en svo, að hann hrekkur við
af títupijónsstungu, ef hún hittir til-
tekinn stað á honum.
Lesbókarhöfundur fjallar á sinn
máta um þær tilfinningar, sem EB-
andstæðingar beri í brjósti til þessa
þjóðasamfélags. Honum
segist svo:
„Þessi tilfinningalega
afstaða er oftar en ekki
byggð á rómantískri
nítjándualdarþvæiu um
þjóðemi, fullveldi og
menningu, sem íslend-
ingar eru uppfullir af -
en það er efni í margar
aðrar blaðagreinar. “
(Leturbr. hér.)
Þar fengu þeir skotið
í hnakkann, Jón Sig-
urðsson & Co.
Nú er það stóra þjóð-
lífsspurningin fyrir mér:
Er þessi piltur eindæma,
fádæma, margdæma,
eða kannski aldæma fyrir ungt fólk?
Ef þessi hugsunarháttur er marg-
dæma, þá yrði ekki einu sinni eftir
nafnið á íslandi eftir stuttan tíma í EB.
Jón Baldvin verður að fara að
huga að því, hvaða fólk hann er að
munstra á Krata-fleytuna, þessa
gömlu áfallafleytu, sem hefur nú
rétt einu sinni misst út af sér helm-
ing skipshafnarinnar. Nú er að sjá,
hvort honum tekst að manna hana
jólasveinum, sem ofan koma af fjöll-
unum og mæna á Brussel-klúbbinn.
(Þetta Krata-áfall nú er öfugt við
önnur þeirra að því leyti að þetta er
leiðindasaga í íslenzkri pólitík. Maður
skilur ekki mennina, að hlaupa af
Ásgeir Jakobsson
Svona einfalt er nú
þetta, piltur minn, segir
Ásgeir Jakobsson. Það
er allt í uppgangi á ís-
landi nema vitið.
sínu gamla skipi uppá annað, sem
er ekkert nema brúin. Þeir sigla ekki
lengi á henni, mennirnir.)
EB-drengurinn fyrrnefndur birtir
spurningalista, einar þrjátíu spurn-
ingar - og það er helzt að sjá hann
sé að forrita tölvu. Ein spurningin
höfðar til þjóðkenndar:
„Höfum við forsendur til að byggja
upp einhverskonar öðruvísiland?“
(Leturbr. hér.) Höfundur meinar,
hvort við getum verið sérstæð þjóð.
Nú verður að koma svar úr öðrum
stað en tölvunni, þar sem svarið við
þessu heyrir undir þjóðkennd, sem
tölvan kann ekki enn skil á.
Þjóðkennd er nefnilega dálítið
meira en „rómantísk þvæla“. Hún
er það, sem nítjándu aldar mennimir
reistu á boðskap sinn til þjóðarinnar,
þegar þeir börðust fyrir sjálfstæði
hennar. Þeir sögðu þjóð sína búa í
sérstæðu landi, hún ætti sérstæða
tungu, sérstæða búskaparháttu, - og
af þessu væri um sérstæða þjóð að
ræða, sem ætti rétt á sjálfsforræði.
Síðan hefur því verið haldið fram
af okkar beztu þjóðarleiðtogum, að
sérleiki þjóðarinnar sé lífsakkeri
hennar í þjóðahafinu.
Svona einfalt er nú þetta, piltur
minn. Það er allt í uppgangi á ís-
landi nema vitið.
Höfundur er rithöfundur.
Valdhroki sjálf-
stæðismanna
UNDANFARNA
daga hafa sjálfstæðis-
menn í borgarstjórn
Reykjavíkur látið
gamminn geisa á síð-
um dagblaðanna og
málflutningur þeirra
verið hreint ótrúlegur,
bæði villandi og rang-
ur. í því sambandi vísa
ég til greina þeirra
Árna Sigfússonar og
Ingu Jónu Þórðardótt-
ur borgarfulltrúa í
Morgunblaðinu sl.
laugardag. Þau fjalla
þar um skipulags-
breytingar í Ráðhúsinu
og meintar „pólitískar
ráðningar" síðan Reykjavíkurlist-
inn tók við stjórn borgarinnar. Með
málflutningi sínum og yfirlýsingum
um það að þeir embættismenn sem
koma til starfa hjá Reykjavíkur-
borg og eru ráðnir af núverandi
borgaryfirvöldum muni verða rekn-
ir frá störfum um leið og Reykjavík-
urlistinn tapar meirihluta í Reykja-
vík brýtur Sjálfstæðisflokkurinn í
Reykjavík blað í pólitískri umræðu
og gerir sig sekan um ótrúlegan
valdhroka.
Embættismenn gerðir
tortryggilegir
Þetta lýsir best afstöðu þeirra
til borgarkerfísins sem þeir líta á
sem sína eign og í ljósi þess reyna
þeir að gera þá embættismenn tor-
tryggilega sem ráðnir eru í tíð
Reykjavíkurlistans. En um leið
gera þeir tortryggilega þá emb-
ættismenn sem fyrir eru og með
sömu rökum mætti áætla að allir
embættismenn sem ráðnir voru í
tíð sjálfstæðismanna hefðu verið
ráðnir á pólitískum forsendum og
ættu því að víkja með nýjum meiri-
hluta. Það væri fróðlegt að fá fram
álit embættismannanna sjálfra til
þessa máls. Margir þeirra eru yfir-
lýstir sjálfstæðismenn, en telja þeir
sig pólitískt ráðna og hafa þar af
leiðandi pólitískum skyldum að
gegna við sinn flokk eins og sjálf-
stæðismenn vilja meina að gildi um
þá embættismenn sem nú er verið
að ráða til starfa hjá Reykjavíkur-
borg?
Ráðning borgarritara
Sjálfstæðismenn hafa fullyrt að
ráðning nýs borgarritara sé pólitísk
ráðning. Árni Sigfússon gengur svo
langt að segja að með Reykjavíkur-
listanum „streymi nú inn ný gerð
af starfsmönnum" og allir þeir sem
ráðnir séu í tíð Reykjavíkurlistans
verði að búa sig undir það að verða
að láta af störfum um leið og
Reykjavíkurlistinn missir umboð
sitt til þess að stjórna borginni. Þau
viðhorf sem hér er að finna hafa á
undanförnum dögum orðið mönn-
um umhugsunarefni, reyndar ekki
síður sjálfstæðismönnum en öðrum
og eru flestir þeirrar skoðunar að
þau Árni og Inga Jóna hafí málað
sig út í horn með yfirlýsingum sín-
um í borgarráði um þessi mál. Sá
umsækjandi sem þar var ótvírætt
talinn hæfastur, Helga Jónsdóttir,
er með margháttaða reynslu á sviði
stjórnsýslu og gegnir nú starfi að-
stoðarbankastjóra Alþjóðabankans
í Washington. Um leið og borgar-
stjóri gerði það að tillögu sinni að
hún yrði ráðin voru kynntar aðrar
umsóknir um starfið. Sjálfstæðis-
menn höfðu enga aðra tillögu í
málinu.
Pólitískur aðstoðarmaður
Nokkur atriði sem minnst er á
í ofangreindum blaðagreinum er
rétt að skoða nánar. Sjálfstæðis-
menn gagnrýna ráðningu borgar-
stjóra á aðstoðarmanni. Borgar-
stjóri hefur ekki farið dult með það
að hér er um að ræða pólitískan
aðstoðarmann sem
hún hefur sér við hlið
rétt eins og tíðkast í
öllum ráðuneytum og
þykir sjálfsagt, en eins
og þar þá muni við-
komandi aðstoð-
armaður láta af störf-
um um leið og borgar-
stjóri. Markús Órn
Antonsson fyrrverandi
borgarstjóri réð sér
einnig pólitískan að-
stoðarmann en kaus
að fara dult með það.
Inga Jóna Þórðardóttir
var aðstoðarmaður
Markúsar Arnar um
eins árs skeið þótt ekki
færi hátt um það á þeim tíma. Hún
gegndi starfinu sem verktaki og
þáverandi borgarstjóri bar ráðn-
ingu hennar ekki undir borgarráð
eins og núverandi borgarstjóri
gerði. Ingu Jónu voru greiddar
tæpar tvær milljónir króna í laun
fyrir þessa aðstoðarvinnu og þar á
ofan greiddi borgarsjóður húsa-
Það er markmið núver-
andi borgaryfirvalda,
segir Steinunn V.
Oskarsdóttir, að jafna
aðgengi manna að
þeim gæðum sem borg-
in ráðstafar.
leigu vegna skrifstofuaðstöðu
hennar úti í bæ. Það húsnæði var
leigt af eiginkonu bæjarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins á Seltjarnar-
nesi sem þáverandi meirihluti í
Reykjavík átti umtalsverð viðskipti
við á síðasta kjörtímabili.
Borgarfréttir
Reykjavíkurborg hefur gefið út
fréttabréf, Borgarfréttir, nú um
nokkurra ára skeið. Um það hefur
sami aðilinn séð frá upphafí, án
þess að útboð hafi farið fram eða
verðtilboða leitað frá öðrum. Það
vill svo til að þar er um KOM að
ræða, Kynningu og markað, hvers
eigandi er bæjarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins á Seltjarnarnesi.
Ákveðið var að endurskoða útgáfu
fréttabréfsins og leita jafnframt
eftir verðtilboðum frá nokkrum al-
.mannatengslafyrirtækjum. Vegna
þeirra dylgja sem fram hafa komið
hjá borgarfulltrúum Sjálfstæðis-
flokksins um að óeðlilega hafí ver-
ið að því staðið skal tekið fram að
KOM var meðal þeirra aðila sem
leitað var til og öll tilboðin opnuð
samtímis. Lægsta tilboðinu var tek-
ið en það átti HELST, fyrirtæki
Einars Arnar Stefánssonar. Það
mun leiða til töluverðs sparnaðar
fyrir Reykjavíkurborg vegna
fréttabréfsins.
Ný vinnubrögð
Sú breyting hefur orðið á stjórn-
arháttum hér í Reykjavík síðan
skipt var um stjórnendur að nú er
unnið fyrir opnum tjöldum, lausar
stöður eru auglýstar og verk boðin
út. Þetta þjónar þeim tilgangi m.a.
að auka sparnað og þagræðingu
hjá Reykjavíkurborg. Ýmsir missa
við þetta spón úr aski sínum eins
og gefur að skilja og þykir súrt í
broti. Það er mál manna að í
Reykjavíkurborg hafi um of langt
skeið setið sömu aðilarnir að kjöt-
kötlunum. Það er markmið núver-
andi borgaryfirvalda að jafna að-
gengi manna að þeim gæðum sem
borgin ráðstafar. Það starf er hafíð
og á þeirri braut mun áfram verða
unnið.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Steinunn V.
Oskarsdóttir