Morgunblaðið - 12.05.1995, Qupperneq 1

100 SÍÐUR B/C/D
106. TBL. 83. ÁRG. FÖSTUDAGUR12. MAÍ1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Spánveijar
Ferð Bills Clintons Bandaríkjaforseta til Rússlands og Úkraínu
vilja bæta
ímyndsína
Madrid. Reuter
TALSMAÐUR spænska sjávarút-
vegsráðuneytisins sagði í gær, að
hart yrði lagt að spænskum sjó-
mönnum, sem veiða á fjarlægum
miðum, að fylgja öllum reglum um
fískveiðistjórn auk þess sem eftirlit
með erlendum skipum innan
spænskrar lögsögu yrði eflt.
Síðastliðinn mánudag sviptu
spænsk yfirvöld galisíska togarann
Mayi IV leyfi til veiða við Ný-
fundnaland en þá hafði hann verið
staðinn að því að nota ólögleg veið-
arfæri. Er það fyrsta leyfíssvipting-
in sinnar tegundar á Spáni.
Um síðustu helgi stóð spænskt
varðskip ítalskan fískibát að leyfis-
lausum veiðum við Mallorca og við
athugun kom í ljós, að hann var
með 10 km langt reknet. Er það
skýrt brot á lögum Evrópusam-
bandsins, ESB.
Brauðogsalt
Reuter
ÚKRAÍNSKAR stúlkur buðu Clinton Bandaríkjaforseta velkom-
inn til landsins í gær með því að færa honum brauð og salt.
Clinton átti eftir það fund með Leoníd Kútsjma, forseta Úkraínu.
Kútsjma með-
mæltur stækk-
un NATO
Ágreiningnr um fundinn með Jeltsín
innan Atlantshafsbandalagsins
Kíev, Bonn, Brussel. Reuter, The Daily Telegraph.
LEONÍD Kútsjma, forseti Úkraínu, sagði Bill Clinton Bandaríkjafor-
seta, sem kom í tveggja daga heimsókn til Kíev í gær, að hann
væri hlynntur stækkun Atlantshafsbandalagsins (NATO) til aust-
urs. Clinton fór lofsamlegum orðum um kjarnorkuafvopnun Úkraínu-
manna og umbætur þeirra í átt til markaðsbúskapar og bauð þeim
efnahagsaðstoð til að halda áfram á þeirri braut. Sendiherrar NATO
koma saman í dag til að ræða niðurstöðu fundar Clintons og Borís
Jeltsíns Rússlandsforseta í Moskvu, en hún hefur valdið deilu milli
Bandaríkjamanna og evrópskra aðildarríkja.
Bandarískir embættismenn
sögðu ummæli Kútsjma um stækk-
un NATO mikilvæg þar sem úkra-
ínski forsetinn hefði verið varkár
í yfírlýsingum sínum við Banda-
ríkjamenn um þessi efni til þessa.
Clinton þakkaði Kútsjma þessi
ummæli og fullvissaði hann um að
hægt yrði farið í sakimar og ör-
yggishagsmunir Úkraínu yrðu ekki
fyrir borð bornir.
Aukaaðstoð Bandaríkjamanna
Forsetarnir gáfu út sameigin-
lega yfirlýsingu að loknum fundi
þeirra og þar sagði að Bandaríkja-
menn hefðu boðið 27 milljóna dala
aukaaðstoð vegna kjarnorkuaf-
vopnunarinnar og 250 milljóna
dala lán til að fjármagna innflutn-
ing. Leiðtogarnir sömdu einnig um
að úkraínskur geimfari yrði sendur
með bandarísku geimfari árið
1997.
í yfírlýsingunni er ennfremur
áréttað að ríkin vilji auka öryggi
kjamakljúfa í Úkraínu og Kútsjma
______ kvaðst ætla að ræða við vestræna
Reuter leiðtoga um hvernig hann hygðist
Mannskætt
námaslys
UM 100 manns fórust í náma-
slysi í Vaal Reefs-gullnámunni i
Suður-Afríku í fyrrinótt. Tólf
tonna þung málmgrýtislest féll
niður um lyftuop og ofan á
tveggja hæða lyftu, sem féll síðan
500 metra. Þar lagðist hún saman
og þegar björgunarmenn komu
á vettvang var aðkoman skelfi-
legri en orð fá lýst.
Margs konar öryggisbúnaður
brást og fór lestin inn á ranga
teina en lestarstjórinn gat kastað
sér af henni í tíma. Rannsókn
hefur verið fyrirskipuð á slysinu
en framkvæmdastjóri námafyrir-
tækisins sagði, að stálbitar, sem
hefðu átt að hafa komið í veg
slysið, hefðu ekki verið á sínum
stað.
Á myndinni bera björgunar-
menn lík eins þeirra sem fórust
í námunni á brott.
Krömdust til bana/18
Framlengt bann við útbreiðslu kjarnorkuvopna (NPT)
„Gjöf okkar til
næstu kynslóðar“
Ncw York. Rcutcr, The Daily Tclcgraph.
RÁÐSTEFNA Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) samþykkti í gær að framlengja
ótímabundið alþjóðasamning um
bann við útbreiðslu kjarnorkuvopna
(NPT), sem verið hefur í gildi sl. 25
ár en endanlegt takmark hans er
alger útrýming kjarnorkuvopna.
Ekki kom til atkvæðagreiðslu um
málið en undanfarnar vikur hefur
verið deilt hart um orðalag mark-
miðsyfirlýsingar ráðstefnunnar.
„Við færum næstu kynslóð gjöf,
afar mikilvægan arf,“ sagði Made-
leine Albright, sendiherra Bandaríkj-
anna hjá SÞ, er niðurstaðan lá fyrir.
178 ríki eiga aðild að NPT en sjö
lönd standa utan samningsins, þar á
meðal ísrael, Indland og Pakistan,
sem talið er að búi öll yfir kjarnorku-
vopnum. ítrekuðu ísraelar að þeir
hefðu ekki í hyggju að samþykkja
samninginn svo lengi sem þeim stæði
ógn af Iran og fleiri ríkjum.
Framlengt á síðustu stundu
NPT-sáttmálinn kveður á um að
fiiiim ríkjum sé heimilt að eiga
kjarnorkuvopn; Bandaríkjunum,
Rússlandi, Bretlandi, Frakklandi og
Kína. Þau ríki sem ekki búa yfír
kjarnorkuvopnum, heita því að þau
muni ekki koma þeim upp og ríki
sem búa yfir slíkum vopnum fallast
á afvopnun.
efna loforð sín um að loka Tsjemo-
byl-verinu fýrir árið 2000.
Deilt um bréf til Jeltsíns
Ágreiningur er innan NATO um
bréf sem Clinton afhenti Jeltsín í
Moskvu þar sem hann segir að
aðild Rússa að bandalaginu þegar
fram líða stundir sé „fullkomlega
möguleg".
Evrópuríki í NATO, einkum
Bretland og Þýskaland, eru algjör-
lega andvíg þeirri hugmynd að
Rússar fái aðild að bandalaginu.
„Hugmyndin er fáránleg," sagði
evrópskur stjórnarerindreki.
■ Kvartað yfir tómlæti/18
í NPT-sáttmálanum voru ákvæði
um að hann gilti til 25 ára, og væri
þá hægt að taka ákvörðun um end-
urnýjun hans til ákveðins tíma eða
tímabundið. Fresturinn til endurnýj-
unar rennur út í dag, og ákvörðunin
um framlengingu hans í gær var því
tekin á síðustu stundu.
Endumýjun sáttmálans er ekki
aðeins tæknilegt atriði, heldur er
ákvörðun aðildarríkjanna um að
festa hann í sessi jafnframt staðfest-
ing þess að hann hafí þjónað til-
gangi sínum og vísi veginn til fram-
tíðar.
■ Mikilvægt skref/28
Oklahoma
í mál við
fram-
leiðanda
áburðar
Oklahomaborg. Reuter.
FJÖGUR fórnarlömb
sprengjutilræðisins í Okla-
homaborg í síðasta mánuði
hafa höfðað mál á hendur
framleiðanda áburðarins sem
notaður var til að gera
sprengjuna. Hún varð 166
manns að bana og um 400
særðust.
I ákærunni segir að fyrir-
tækið ICI Explosives U.S.A.
Inc. hafí virt almannaheill að
vettugi með því að framleiða
og selja áburð úr anunóníum-
nítrati án þess að setja íblönd-
unarefni í hann til að minnka
sprengihættu.
Lögfræðingur fjónnenning-
anna er Johnny Cochran, aðal-
veijandi ruðningshetjunnar
O.J. Simpsons sem ákærður
er fyrir morð á fyrrverandi
eiginkonu sinni og vini henn-
ar. Réttarhöld yfir Simpson
standa nú yfir í Los Angeles.