Morgunblaðið - 01.06.1995, Blaðsíða 29

28 FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
JltargliltÞIflfetfe
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
GLÆPAVERKI
BOSNÍU
FRAMFERÐI Serba í Bosníu hefur náð því marki að fólki
ofbýður. Hersveitir Serba hafa brotið flestar reglur um
framferði í hernaði, nú síðast með því að taka friðargæzluliða
Sameinuðu þjóðanna í gíslingu.
Aðstaða friðargæzlusveita Sameinuðu þjóðanna í Bosníu er
nánast vonlaus. Annaðhvort er fyrir SÞ að draga sveitirnar til
baka og hætta að skipta sér af framgangi stríðsins, eða auka
mjög styrk þeirra, til þess að þær eigi í fullu tré við þungvopn-
aðar sveitir Serba.
Talsmönnum fyrri kostsins fer fjölgandi. Hann hefði hins
vegar ýmsar hættur I för með sér, ekki sízt þá að stríðið breidd-
ist út um allan Balkanskaga. Sömuleiðis er hætt við að mörg-
um hrjósi hugur við afleiðingunum fyrir varnarlausan almenn-
ing í Bosníu. Hundruð þúsunda flóttamanna myndu sennilega
streyma til Vestur-Evrópu. Síðast en ekki sízt yrði brottför
friðargæzlusveitanna álitshnekkir fyrir Sameinuðu þjóðirnar.
Verði seinni kosturinn tekinn, þurfa ríki heims — ekki sízt
Vesturlönd — áður að gera upp við sig hvort þau eru tilbúin
að beita hervaldi til að setja niður svæðisbundnar deilur, með
þeim mannfórnum og kostnaði, sem því fylgir. Sú umræða
hefur enn ekki verið leidd til lykta og í raun vita Vesturlönd
ekki glöggt hver stefna þeirra á að vera í þessum efnum.
Mikilvægast er þó að læra af mistökunum, sem gerð hafa
verið í Bosníudeilunni, og leitast við að grípa fyrr inn í atburða-
rásina í öðrum púðurtunnum þjóðernisdeilna, í Evrópu og ann-
ars staðar. Þar hafa Vesturlönd og vestrænar hugmyndir um
samstjórn og valdskiptingu ólíkra þjóða og trúarhópa mikil-
vægu hlutverki að gegna.
VERZLAÐ MEÐ VARNIR
VALUR Ingimundarson sagnfræðingur sýnir fram á það
í nýrri ritgerð sinni í Sögu, tímariti Sögufélagsins, að
vinstri stjórn Alþýðuflokksins, Framsóknarflokksins og Al-
þýðubandalagsins, sem var við völd 1956-1958, hafi hætt
við að reka varnarlið Bandaríkjamanna úr landi, meðal ann-
ars gegn láni frá Bandaríkjunum.
Morgunblaðið og ýmsir erlendir úölmiðlar héldu því fram
síðla árs 1956 að þessi tengsl ákvarðana um varnarmálin
og lánsloforða Bandaríkjamanna væru til staðar. Forystu-
menn vinstri stjórnarinnar neituðu því hins vegar ævinlega.
Auðvitað var það jákvætt að horfið var frá áformum um
að senda varnarliðið úr landi, sem hefði verið hreint glapræði
í ljósi ástandsins í alþjóðamálum á þessum tíma. Betra hefði
hins vegar verið ef það hefði gerzt án þess að verzlað væri
með varnarhagsmuni íslands. Morgunblaðið hefur ævinlega
lagzt gegn slíkum viðskiptum.
Morgunblaðið krafðist þess í nóvember 1956 „að þjóðin
fái hið fyrsta upplýsingar um sannleikann í þessum þýðingar-
miklu málum.“ Þessar upplýsingar hafa komið fram með
ýmsum hætti á undanförnum áratugum og eru nú staðfestar
með tilvísun í bandarísk skjöl.
MIKILL AFREKSMAÐUR
FALLINN í VALINN
MEÐ Gunnari Huseby er genginn einn mesti afreksmaður
íslands í íþróttum. Gunnar var á 72. aldursári er hann
lést sl. sunnudagskvöld. Gjörvöll þjóðin fylgdist stolt með
Gunnari er hann var á tindi ferils síns sem íþróttamaður og
þjóðin fagnaði með Gunnari, er hann fyrstur íslendinga varð
Evrópumeistari, þegar hann sigraði í kúluvarpi á Evrópu-
meistaramótinu í Ósló árið 1946.
Gunnar varði þann titil sinn fjórum árum síðar og setti
um leið Norðurlandamet í kúluvarpi og varpaði kúlunni 16,74
metra. Það kast Gunnars stóð sem Islandsmet í 17 ár, eða
allt fram til ársins 1967. Blómaskeið Gunnars í fijálsum
íþróttum, einkum kúluvarpi og kringlukasti, varði í heilan
áratug, 1941-1951.
Gunnar varpaði kúlu fyrstur íslendinga yfir 15 og 16
metra og kringlu kastaði hann fyrstur Islendinga yfir 50
metra. Islandsmeistaratitlar hans í báðum greinum eru fjöl-
margir og Konungsbikarinn vann hann fyrir besta afrek 17.
júní mótsins oftar en nokkur annar, eða samtals 8 sinnum.
Skin og skúrir skiptust á í lífi Gunnars. Samferðarmenn
hans sögðu hann kappa, ramman að afli og ljúfan í samskipt-
um.
Að Gunnari Huseby gengnum, er við hæfi að við íslending-
ar horfum um öxl og þökkum þessum íþróttakappa, fyrir
þau afrek, sem hann vann fyrir íslands hönd.
Skammt í umfangsmiklar breytingar á símanúmerakerfinu
Öll símanúmer verða sjö t ö I u r
[93ÍÍÍBÍ>EmTT>-^
I911HM) ffilllll
S É R N Ú M E R - 8REYTAST 1. OKTÓBER
Talsamb. innanl. [Ö2) iifci Símatelex [Ö7)U3
Uppl um símanr. [Ö3) HEi Uppl. um erl símanr. IÖ8)Hlllil
Klukkan [04)BH«i Talsamband við útlönd [Ö9) QQj
Bilanir[Ö5)QQ Tilútlandaf90)P!ti
Ritsíminn |06>pEia Neyðarnúmer) Q
IHi!i!jÍ>mD
l9iM«m)BrTTT
Símanúmer Morgunblaðsins
916911 00>|
Þriðja taian gefur gjaldflokk til kynna
Boðtæki I984IWI)!

Símatorg
Græn númer
Gagnanet
ií i i ► mrm
m\ 11 ► hhd
Talhólf 9881111«
84IIIH
IIIII
85IIIII
Farsími/GSM i989n«n)iinTm
Mörg fyrirtæki og stofn-
anir skipta um aðalnúmer
N ey ðarnúmer ið
112 tekur g*ildi
1. október
Gamla símanúmerakerf-
ið heyrir brátt sögunni
til. Einhverjar mestu
breytingar sem Póstur
og sími hefur ráðist í
verða gerðar á íslenskum
símanúmerum frá og
með laugardeginum 3.
júní. Núverandi svæðis-
númer verða lögð niður
og öll almenn símanúmer
verða sjö stafa, að því
er fram kemur í saman-
tekt Þórmundar Jóna-
tanssonar.

1 mMt Q'
1

Morgunblaðið/Þorkell
STARFSMENN Pósts og síma hafa alla vikuna verið í óða önn við að afhenda viðskiptavinum sínum
nýja símaskrá fyrir árið 1995. Öll símanúmer í henni eru samkvæmt eðli máls sjö stafa.
BREYTINGARNAR á síma-
kerfinu eru framkvæmdar
í því skyni að fjölga núm-
erum fyrir nýja slmaþjón-
ustu og til að uppfylla ákvæði um
samræmd númer í Evrópu, s.s. fyrir
neyðarnúmer og val til útlanda.
Breytingar á neyðarnúmeri og ýms-
um þjónustu- og sémúmerum taka
aftur á móti ekki gildi fyrr en 1.
október nk.
Mörg stór einkafyrirtæki og
nokkur ríkisfyrirtæki ætla slá tvær
flugur í einu höggi á laugardaginn
og munu skipta um aðalnúmer sitt
og númeraraðir vegna beins innvals.
Kerfisbreyting til
framtíðar
Hrefna Ingólfsdóttir, upplýs-
ingarfulltrúi Pósts og síma, kveðst
ætla að ekki verði þörf á annarri
eins kerfisbreytingu í símanúmera-
kerfinu um mjög langt skeið. Að-
gerðin væri sérlega viðamikil og í
samræmi við þróun í nágrannalönd-
um íslendinga. Markmið breyting-
anna væri að fjölga símanúmerum
og samræma þau á þann hátt að
öll númer, önnur en þjónustu- og
sérnúmer, væru jafnlöng.
„Símanúmerum hefur fjölgað hin
síðustu ár og sú fjölgun hefur hald-
ist í hendur við aukna stafræna
símaþjónustu s.s. græn númer og
símatorgsnúmer og hraða útbreiðslu
ólíkra tegunda farsíma,“ sagði
Hrefna. „Þessi þjónusta hefur kallað
á það að við höfum viljað halda
ákveðnum númeraröðum aðskildum
fyrir þetta í því skyni að fólk geti
áttað sig á því hvort það hringir í
farsíma, GSM farsíma eða almennt
símanúmer. Eins hefur mikill fjöldi
fyrirtækja tekið upp beint innval og
þá þarf oft að taka frá nokkur
hundruð númer. Það var því farið
að verða nokkuð þröngt um okkur,“
sagði hún.
Hrefna sagði að Póstur og sími
hafi einnig þurft að uppfylla ákvæði
um samræmd númer í Evrópu. „Við
vorum þannig skyldug til að taka
upp neyðarnúmerið 112 og nokkur
fleiri þjónustunúmer. í því skyni
urðu öll númer sem byrja á tölunum
112 að hverfa úr símanúmerakerf-
inu,“ sagði Hrefna.
Svæðisnúmer felld inn
í númer
Núverandi símanúmer breytast á
einfaldan hátt í sjö stafa númer. Á
svæði 91 bætist 55 fyrir framan fimm
stafa símanúmer og stafurinn 5 fyrir
framan sex stafa númer. Á svæðum
92-98, að frátöldu svæði 94, felst
breytingin í því að stafurinn 4 og
siðari stafur í svæðisnúmeri bætast
framan við númerið. Á Vestfjörðum
bætist aftur á móti 456 við fjögurra
stafa númerin. Reglan um seinni staf
í svæðisnúmeri gildir ekki þar. Nýju
númerin sýna þannig áfram skýrt
hvaða landshluta þau tilheyra.
Um 25 þúsund símanúmer far-
síma, boðtækja og talhólfa styttast
á mjög einfaldan hátt. Númer sem
byija á 984, 985, 988 og 989 breyt-
ast þannig að fyrsti stafurinn 9 fell-
ur brott. Um símatorgsnúmer gildir
sú regla að í stað 99 í upphafi núm-
ers kemur 90 og þriðji stafurinn, á
'þilinu 1-5, segir ennfremur til um
gjaldflokk. Þannig verður dýrast í
hringja í númer sem byija á 905.
Ný þjónustunúmer taka
gildi 1. október
Ýmsum þekktum tveggja stafa
þjónustunúmerum verður breytt í
síðasta hluta kerfísbreytinga Pósts
og síma þann 1. október nk. og verða
framvegis þriggja stafa. Alþjóðlegt
neyðarnúmer 112 verður þá tekið í
notkun en fram að því mun númerið
5511100 gilda. Hrefna upplýsti jafn-
framt að ákveðið hefði verið að
gamla númerið 11100 yrði opið
áfram enn um sinn. Það væri gert
til að gæta fyllsta öryggis en ekki
hefði þótt ráðlegt að beina neyðar-
hringingum inn á símsvara. Vali til
útlanda hefur verið breytt úr 90 í
00, en sú breyting tók gildi 1. apríl
síðastliðinn.
Stofnanir og fyrirtæki skipta
um aðalnúmer
Ýmsar stofnanir og mörg stórfyr-
irtæki hafa, að sögn Viktors Ágústs-
sonar, yfirmanns söludeildar sérbún-
aðar hjá P&S, ákveðið að skipta um
aðalnúmer sitt og númeraraðir vegna
beins innvals og slá þannig tvær flug-
ur í einu höggi. í hópi ríkisfyrirtækja
eru Póstur og sími, Ríkisútvarpið,
Háskóli íslands, Búnaðarbankinn og
Landsvirkjun en meðal fyrirtækja eru
Stöð 2, Olís, Flugleiðir, Eimskip, Víf-
ilfell, Kaupþing, Tryggingamiðstöð-
in, Byko, Brimborg, Skífan, Marel
og prentsmiðjan Oddi.
Viðamikið kynningarátak
Hrefna sagði að kynningarátak
vegna breytinganna hafi hafist þeg-
ar í lok ársins 1993. Það breyti því
þó ekki að langflestir íslendingar
fari ekki að spá í breytingarnar fyrr
en á síðustu stundu. Af þeim sökum
hafi Póstur og sími hafið lokahrinu
kynningarátaksins sem standi yfir í
2-3 vikur. Hrefna kvaðst telja að
breytingarnar legðust vel í fólk og
féllu almennt í góðan jarðveg.
Þarfar ábendingar
Hrefna sagði að margt þprfi að
athuga vegna breytinganna. í fyrsta
lagi verði öll gömlu símanúmerin
tekin úr sambandi, önnur en neyðar-
númerið 11100. Hún sagði að í eitt
ár muni öllum símtölum verða beint
í gjaldfijálsan simsvara en þeim sem
hringi frá útlöndum verði svarað á
erlendum tungumálum. Hún lagði
áherslu á að allir notendur faxtækja
breyttu nafngjöfum í tækjum sínum
og benti þeim sem enn ættu eftir
að breyta bréfsefni sínu að gera það
sem fyrst.
FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ 1995 2S
Viðræðuslit í sjómannadeilunni hjá ríkissáttasemjara
Norðlendingar hafa gert
drög- að sérsamningi
UPP ÚR viðræðum sjó-
mannasamtakanna og
LÍÚ slitnaði í gærkvöldi
vegna ágreinings um
breytingar á verðmyndun afla.
Ágreiningur er innan samtaka sjó-
manna, en samninganefndir þeirra
ætla að gera tilraun til að samræma
sjónarmið á fundi í dag. Fastlega er
búist við að einstök félög reyni að
ná samningum heima í héraði.
Rammi að samkomulagi liggur fyrir
milli Skipstjóra- og stýrimannafélags
Norðlendinga og útgerðarmanna fyr-
ir norðan. Stjóm félagsins kemur
saman til fundar í dag.
í fyrradag kom fram ágreiningur
milli Sjómannasambandsins annars
vegar og Vélstjórafélagsins og Far-
manna- og fiskimannasambandsins
hins vegar. Ágreiningurinn stóð fyrst
og fremst um hvaða leið ætti að fara
við að breyta verðmyndun aflans.
Sjómannasamtökin náðu að jafna
ágreining milli félaganna á fundi í
fyrrinótt. Þau lögðu síðan fram sam-
eiginlega tillögu á samningafundi í
gær sem LÍÚ hafnaði.
Samkomulag við það að takast
I gær settust Helgi Laxdal, for-
maður Vélstjórafélagsins, Guðjón
Arnar Kristjánsson, formaður Far-
manna- og fískimannasambandsins,
Kristján Ragnarsson, formaður LÍÚ,
og Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri VSÍ, saman á fund til
að gera lokatilraun til að ná sam-
Komulagi. Þessi tilraun var gerð með
vitund og vilja Sævars Gunnarsson-
ar, formanns Sjómannasambandsins.
Fjórmenningunum tókst að ná sam-
komulagi um texta, en samninga-
nefnd Sjómannasambandsins hafnaði
honum.
Helgi Laxdal sagði að ekki hefðu
verið gerðar miklar athugasemdir við
tillöguna af hálfu samninganefndar
Vélstjórafélagsins. Ekki var ljóst
hvort eining var um tillöguna innan
samninganefndar Farmanna- og
fískimannasambandsins.
Tillaga fjórmenninganna gerði ráð
fyrir að útgerðarmenn hafi með
höndum sölu aflans og tryggi skip-
veijum hæsta gangverð. Utgerðar-
maður skuli hafí samráð við kjörinn
fulltrúa úr áhöfn um ráðstöfun aflans
fyrir a.m.k. mánuð i senn og gera
honum grein fyrir fyrirliggjandi upp-
lýsingum um fiskverð og forsendur
þess.
Tillagan gerði einnig ráð fyrir að
útgerðarmenn og skipveijar geri sín
á milli samkomulag um fast fískverð
þegar útgerð ráðstafar afla til eigin
vinnslu. Til að samningur öðlist gildi
skuli hann undirritaður af trúnaðar-
mönnum skipveija og útgerðar. Telji
áhöfn sig ekki eiga kost á samkomu-
lagi um sanngjarnt fiskverð geta sjó-
menn leitað eftir úrskurði nefndar
sem skipuð skal fulltrúa útgerðar,
sjómanna og oddamanni skipuðum
af sjávarútvegsráðherra. Tillagan
gerir ráð fyrir að nefndin láti í té
rökstutt álit og taki í því sambandi
tillit til fískverðs í nærliggjandi
byggðarlögum og horfa um þróun
afurðaverðs. Nefndin skyldi skila áliti
innan 14 daga frá því að mál var
lagt fyrir hana. Næðist ekki sam-
komulag milli áhafnar og útgerðar
þrátt fyrir álitið átti nefndin að kveða
upp úrskurð sem skyldi hafa sama
gildi og gerðardómsúrskurður.
Sjómannasambandið vildi
afla á markað
Hin tillagan, sem sjómannasam-
tökin stóðu að, vék í tveimur atriðum
frá tillögu fjórmenninganna. í fyrsta
lagi var gerð krafa um að afli væri
seldur um fiskmarkaði til að tryggja
hæsta gangverð. í öðru lagi var
Drög að sérsamningi milli Skipstjóra- og stýrí-
mannafélags Norðlendinga og útgerða á Norð-
urlandi liggja fyrír. Vélstjórar og hásetar segj-
ast reiðubúnir til að skoða gerð slíkra samn-
inga eftir að upp úr viðræðum slitnaði hjá
ríkissáttasemjara. Egill Ólafsson fylgdist með
samningamálum sjómanna í gær.
Verð á þorski, slægður fiskur m. haus,
1988-94 (12 mán. raðmeðaltal)
120
Áfiskmörkuðum—«■ /M-110
Bein viðskipti
1988 1989
1992 1993 1994
gert ráð fyrir að samningur um ráð-
stöfun afla útgerðar sem rekur eigin
fiskvinnslu yrði að staðfestast af þvi
sjómannafélagi sem áhöfnin væri í.
Báðum þessum atriðum hafnaði
LÍÚ.
„Sjómannasambandið hefur til-
kynnt að það standi fast á þeirri
kröfu, sem það hefur haft frá upp-
hafí, að allur fiskur skuli fara um
fiskmarkað. Það er óásættanleg
krafa gagnvart okkur. Hún er
óframkvæmanleg. Hún veldur svo
miklu óöryggi í samskiptum veiða
og vinnslu þar sem hún er i sömu
höndum. Það þarf að tryggja vinnsl-
unni hráefni til að hún geti staðið
við samninga og hún geti haldið
uppi stöðugri atvinnu," sagði Krist-
ján.
Kristján sagði að LÍÚ hefði boðist
til að koma til móts við kröfur sjó-
manna með því að tryggja í Verðlags-
ráði sjávarútvegsins lágmarksverð á
þorski, 60 krónur á kíló. Hann sagð-
ist hafa trúað því að með því að fall-
ast á þetta myndi Sjómannasam-
bandið falla frá kröfu sinni um að
allur afli yrði settur á markað.
Samið við alla eða engan
„Það hefur legið fyrir frá því
snemma í vetur að fyrsta krafa sjó-
mannasamtakanna væri ___________
fiskmarkaður eða mark-
aðstenging. Við höfum alla
tíð lýst því yfir að við vær-
um reiðubúnir til að látá
þetta gerast á löngum
tíma. Þetta á ekki að þurfa
að koma viðsemjendum okkar á
óvart,“ sagði Sævar.
Sævar sagði að Sjómannasam-
bandið væri tilbúið til að gerast aðili
að því samkomulagi sem vélstjórar
og stýrimenn voru búnir að gera við
LIÚ. „En það hefur alla tið legið
fyrir að við færum ekki að henda
fiskmarkaðskröfunni út af borðinu
fyrir ekki neitt.“
Helgi Laxdal sagði að þó að þokka-
leg sátt hefði verið milli formanns
Vélstjórafélagsins, formanns Far-
manna- og fiskimannasambandsins
og formanns LÍÚ væri ekki hægt að
ganga frá samningum. í fyrsta lagi
iægi ekki fyrir hvort samninganefnd
FFSÍ hefði samþykkt sáttatillöguna.
„í öðru lagi fórum við inn í þessa
samninga í samstarfi, þessi þrenn
samtök og það er erfítt að fara að
kljúfa það upp á miðri leið. Þó að
við hefðum getað klárað samning við
LIÚ hefði verkfalli ekki verið aflýst
nema félög Sjómannasambandsins
hefðu líka gert samninga. Skipin
hefðu ekki farið út þó að við hefðum
samið.“
Sérsamningar í undirbúningi
Skipstjóra- og stýrimannafélag
Norðlendinga gerði í upphafí vikunn-
ar samþykkt um að láta reyna á
samning heima í héraði ef samningar
tækjust ekki fljótlega fyrir sunnan.
Þorbjöm Sigurðsson, formaður fé-
lagsins, sagðist fara heim í dag ef
ekkert óvænt gerðist á fundi forystu-
manna sjómannasamtakanna sem
hefst kl. 10 í dag. Hann sagðist hafa
boðað stjóm félagsins til fundar.
Fundarefnið væri m.a. sérsamningar
við útgerðir á Norðurlandi. Hann
staðfesti að drög að slíkum samningi
lægju fyrir við einstaka útgerðir á
Norðurlandi.
Helgi Laxdal og Sævar Gunnars-
son sögðust hafa skilning á því að
sjómannafélögin hefðu áhuga á að
láta reyna á samninga heima í hér-
aði úr því að samninga-
mönnum í Karphúsinu
hefði mistekist að ná
samningum.
Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins er hugs-
—” anlegt að samið verði í
sérsamningum strax í kvöld eða
nótt við einstakar útgerðir. Viðmæl-
andi blaðsins sagðist telja að um
leið og fyrstu skipin létu úr höfn
myndu aðrir útgerðarmenn koma á
eftir og semja. Hann viðurkenndi
hins vegar að mjög skanimur tími
væri til stefnu því að öll skip yrðu
að vera í landi fyrir sjómannadag,
sem er 11. júní. Mjög tæpt væri á
að skipin næðu túr.
Sýnt þykir að frystitogarar komast
ekki á veiðar á Reykjaneshrygg jafn-
vel þó að samningar tækjust á morg-
un. Skipin láta ekki úr höfn fyrr en
félögin hafa boðað fund og samning-
arnir hafa verið samþykktir. Tæpa
Skipin komast
ekki á Reykja-
neshrygg fyrir
sjómannadag
tvo daga tekur fyrir skipin að sigla
á veiðisvæðið á Reykjaneshrygg frá
Reykjavík þannig að þau geta ekki
verið að veiðum á Reykjaneshrygg
nema tæpa viku ef samið verður á
morgun. Venjulega stendur veiðiferð
á Reykjaneshrygg í þijár vikur.
Helgi sagðist ekkert sjá athuga-
vert við að félögin reyndu samninga
heima í héraði nú þegar slitnað hefði
upp úr samningum í Karphúsinu eft-
ir þriggja daga samningaþóf.
Helgi var spurður hvort Vélstjóra-
félagið myndi taka þátt í samningum
ef sérsamningar yrðu reyndir á Norð-
urlandi eins og liggur í loftinu. „Við
myndum gera það ef það væri okkur
þóknanlegt. Það er engin spurning."
25% þorsks undir 60 krónum
Um 25% af öllum þorski, sem seld-
ur var beint til fískverkenda í mars,
voru seld á innan við 60 krónur hvert
kíló og 3% aflans voru seld á innan
við 40 krónur. Meðalverð af óslægð-
um þorski sem seldur var á fískmörk-
uðum var 93 krónur, en óslægður
þorskur sem seldur var beint til físk-
verkenda fór að meðaltali á 70 krón-
ur. Þessar upplýsingar koma fram í
skýrslu sem Fiskifélag íslands hefur
tekið saman fyrir samstarfsnefnd sjó-
manna og útvegsmanna. Um bráða-
birgðatölur er að ræða.
I samningaviðræðum sjómanna og
útvegsmanna, sem nú standa yfir í
Karphúsinu, hefur verið rætt um að
setja lágmarksverð á þorskafla þann-
ig að óleyfílegt verði að selja þorsk
fyrir lægri upphæð en 60 krónur
hvert kfló. LÍU liefur faliist á þessa
tillögu.
Þess ber að geta að verð á físki
sveiflast eftir árstíðum. Sérstaklega
á það við um fiskmarkaðina. Þannig
lækkar fískverð á fískmörkuðum að
jafnaði á sumrin og fer þá stundum
niður fyrir verð á afla í beinni sölu.
Verð á ýsu hefur t.d. fallið mikið á
fiskmörkuðum að undanförnu vegna
mikils afla. Dæmi eru um að ýsan
hafí verið seld á innan við 60 krónur
kilóið.
í mars sl. voru seld 2.222 tonn
af óslægðum þorski á fiskmörkuðum
á 93 krónur kílóið og rúmlega 1.000
tonn af slægðum þorski á tæplega
98 krónur. í sama mánuði voru 3.659
tonn af óslægðum þorski seld í beinni
sölu til fiskverkenda á rúmar 70
krónur kílóið og 3.441 tonn af slægð-
um þorski voru seld á 69 krónur.
Verð á öðrum físktegundum er
einnig hærra á fiskmörkuðum en í
beinni sölu til fískverkenda. í mars
voru 2.380 tonn af slægðri ýsu seld
í beinni sölu á 73,50 krónur, en 1.833
tonn af slægðri ýsu voru seld á físk-
mörkuðum á tæpar 89 krónur. Með-
alverð á slægðum ufsa var 48 krónur
í beinni sölu til fískvinnslunnar, en
62 krónur á mörkuðum. Óslægður
ufsi var seldur fyrir rúmar 50 krónur
í beinni sölu en rúmar 54 krónur á
mörkuðum. Þá var meðalverð á grá-
lúðu 87 krónur í beinni söiu en tæp-
ar 148 krónur á mörkuðum. í öllum
tilvikum er um mun meira magn að
ræða í beinni sölu til fiskverkenda
en á mörkuðum.
Verðmunurinn að aukast
Samkvæmt línuriti sem Far-
manna- og fískimannasambandið
hefur unnið upp úr tölum Fískifélags-
ins hefur bilið milli þorskverðs á físk-
mörkuðum og þorskverðs í beinni
sölu verið að aukast á síðustu misser-
um. Verðmunurinn á árinu 1992 var
í kringum 22 krónur á kíló. Á árinu
1993 var hann um 28 krónur og á
síðasta ári var munurinn milli meðal-
verðs á þorski á fiskmörkuðum og
verðs í beinni sölu til fiskverkenda í
kringum 40 krónur.