Morgunblaðið - 11.07.1995, Síða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
Morgunblaðið/Snorri Snorrason
Orri ÍS í nýjum búningi
ORRIÍS 20 er nú tilbúinn til veiða
en Norðurtanginn hf. á ísafirði
keypti skipið frá Frakklandi fyrir
um mánunði siðan. Síðan þá hefur
verið unnið að endurbótum að
skipinu og það gert klárt fyrir
ísfisksveiðar en það var frystiskip.
Utgerðin hafði áður selt tvö minni
skip. Orra og Hálfdán í Búð til
úreldingar á móti hinu nýja skipi.
Orri ÍS hélt síðan i sína fyrstu
alvöru veiðiferð á miðvikudag.
Samtök fiskvinnslustöðva óska viðræðna við stjórnvöld
Áhrif gengisbreytinga
og afkoma verða rædd
SAMTÖK fiskvinnslustöðva hafa
óskað eftir viðræðum við stjórnvöld
um vanda botnfiskvinnslunnar, en
hún er rekin nú með um 9% halla.
Hefur staðan versnað að undan-
fömu vegna hækkandi hráefnis-
verðs, lækkandi afurðaverðs, geng-
isbreytinga og kostnaðarhækkana
innanlands. Arnar Sigurmundsson,
formaður samtakanna, segir að
staðan nú sé sú verstá síðan árið
1988 og nauðsynlegt sé að taka á
vandanum, bæði því sem snúi að
fískvinnslustöðvunum sjálfum og
einnig gangvart stjómvöldum.
Hann segir að í viðræðunum við
stjórnvöld verði rætt almennt um
rekstrarskilyrði greinarinnar. Með-
al annars verði að ræða áhrif geng-
isbreytinga erlendis á íslensku
krónuna og afkomu vinnslunnar.
„Samkvæmt okkar útreikningum
hefur gengi íslensku krónunnar
hækkað frá áramótum,“ segir hann.
„Það er alvarlegur hlutur þegar það
hækkar við þessar aðstæður. Ef
gengi krónunnar hækkar um 1%
miðað við eitt ár hefur það í för
með sér 800 milljónum króna minna
útflutningsverðmæti í sjávarútvegi
í heild.“ Hann segir að á móti komi
hækkun japansks jens og þýsks
marks en þær hækkanir hafi ekki
náð að vega upp gengislækkun
dollars og punds.
Ekki með gengisfellingu í huga
„Við munum ekki fara í viðræður
við stjórnvöld með gengisfellingu í
huga,“ segir Arnar. „Menn verða
að ræða þessi gengismál en jafn-
framt gerum við okkur grein fyrir
því að gengisbreytingar eru ekki
lengur stjórnvaldsaðgerð." Hafa
beri í huga að mörg fyrirtæki séu
skuldsett og skuldi mikið í bæði
innlendum og erlendum myntum.
Hann segir að gengisbreyting-
Einingabréf 10
gáfu 14% raunávöxtun
síðustu 3 mánuði.
Bréfin eru eignarskatts-
frjáls og gengistryggð.
KAUPÞING HF
Sími 515 1500
arnar hafi komið verst niður á botn-
fiskvinnslunni, en útflutningsverð-
mæti hennar er um 38 milljarðar.
Hún er um 45% af heildarútflutn-
ingsverðmæti sjávarafurða, sem er
um 80 milljarðar. Utan botnfisk-
vinnslunnar er rækjuvinnsla, afli
frystitogara, mjöl og lýsi.
Mikil hagræðing
Hann segir að þegar hafi orðið
mikil hagræðing í greininni í heild,
einnig hafi fyrirtækin sjálf hag-
rætt: Hins vegar hafi hráefnisverðið
innanlands hækkað og sé orðið
hærri hluti af afurðaverðinu. „Hrá-
efnisverð getur ekki haldið áfram
að hækka á meðan afurðaverð fer
lækkandi," segir hann. Arnar segir
að yfirleitt hafi hráefnisverð aðlag-
að sig að breyttu afurðaverði en
það hafi ekki gerst nú. Þetta hafi
aukið vandann og ofan á það bæt-
ist kostnaðarhækkanir innanlands
samfara nýjum kjarasamningum og
einning umbúðir vegna hærra papp-
írsverðs erlendis.
HJÓLATJAKKAR
HVERGI BETRA VERÐ!
CML hjólatjakkarnir
eru úrvalsvara
á fínu verði.
Þeir eru á einföldum
eða tvöföldum
mjúkum hjólum,
sem ekki skaða gólf.
Verð frá
kr. 35.990
Hringás hf.
Smiðjuvegi 4a, s. 567 7878.
FRÉTTIR: EVRÓPA
Finnar ánægðir
með ESB-aðild,
Svíar síður
Brussel. Reuter.
PERTTI Salolainen, fyrrverandi ut-
anríkisviðskiptaráðherra Finnlands
og aðalsamningamaður Finna í
ESB-aðildarviðræðunum í fyrra,
segir stuðning almennings við aðild
að Evrópusambandinu hafa aukizt
í Finnlandi frá því á síðasta ári.
Salolainen er nú staddur ásamt full-
trúum Svíþjóðar og Austurríkis á
ráðstefnu í Brussel um málefni nýju
aðildarlandanna þriggja.
í Svíþjóð og Austurríki hefur
óánægjuröddum með aðildina hins
vegar fjölgað frá því löndin gengu
í ESB þann 1. janúar sl.
Salolainen reyndi að útskýra
þennan mikla mun á þróun almenn-
ingsálitsins í löndunum þremur með
því að benda á hin 1270 kílómetra
löngu landamæri, sem Finnland ætti
við Rússland. Þau væru ástæðan
fyrir því að Finnar legðu meira upp
úr öryggisþætti ESB-aðildarinnar.
Jákvæð áhrif á mat fínnsks almenn-
ings á aðildinni hefði líka sú stað-
reynd, að þau loforð, sem fínnsk
stjómvöld gáfu fyrir þjóðaratkvæða-
greiðsluna 16. október sl. hafi nú
gengið eftir. „Við sögðum að aðild
myndi leiða til 9,5% lækkunar matar-
verðs og nýjasta talan var 8,4 af
hundraði," sagði Salolainen.
í nýlegri skoðanakönnun kom
fram að um 62 af hundraði Svía
myndu nú greiða atkvæði gegn að-
ild, og aðeins 29 af hundraði með,
sem er róttæk skoðanabreyting síð-
an í þjóðaratkvæðagreiðslunni í Sví-
þjóð í nóvember sl.
Fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna
hafði Svíum verið heitið að aðild
myndi bæta efnahags- og atvinnu-
ástandið í landinu. Christian Leffl-
er, fulltrúi Svía á ráðstefnunni í
Brussel, sagði niðurstöður skoðana-
könnunarinnar lýsa óþolinmæði og
vonbrigðum landsmanna sinna yfir
því að ekki skyldi ganga eins hratt
og vel að bæta efnahagsástandið
og vonazt hafði verið til.
Spurningin um áhrif
innan ESB
Varðandi spurninguna um áhrif
innan ESB, sem var eitt af lykilmál-
um kosningaslagsins fyrir þjóðarat-
kvæðagreiðsluna, sagði Salolainen
að Finnland ætti ekki að reyna að
hafa áhrif á öll mál á vettvangi
ESB: „Lítið land eins og Finnland
getur haft áhrif og hefur þau, ef
það einbeitir sér að málefnum sem
snerta meginþjóðarhagsmuni,"
sagði hann. „Við viljum vera þjóð
sem tekið er mark á og þegar við
segjum eitthvað meinum við það.“
Leffler hinn sænski sagði í þessu
samhengi meginástæðuna fyrir inn-
göngunni í ESB hafa verið að „fá
sæti og raust við borðið, þar sem
ákvarðanirnar e_ru teknar. Um það
snýst aðildin." A ráðstefnunni kom
fram, að stjórnvöld nýju aðildarland-
anna eru öll ánægð með sína reynslu
af aðildinni. Leffler sagði fyrir hönd
sænskra stjórnvalda að hún hefði
jafnvel farið fram úr björtustu von-
um.
Ráðherrar hraða und-
Brussel. Reuter.
FJ ÁRMÁLARÁÐHERRAR
Evrópusambandsins
ákváðu í gær að hraða und-
irbúningi fýrir gildistöku
efnahags- og myntbanda-
lags Evrópu (EMU) árið
1999. Hins vegar komu
fram á fundi þeirra í Bruss-
el áhyggjur af vaxandi óró-
leika á gjaldeyrismörkuðum
og nokkrir ráðherrar hvöttu
til þess að Spánn, sem fer
nú með formennsku í ráðherraráði
ESB, léti athuga sérstaklega hvern-
ig samskiptum ríkjanna í EMU og
þeirra, sem kysu að standa fyrir
utan, yrði háttað.
Ráðherrarnir samþykktu tilmæli
til aðildarríkja ESB um hvernig
lækka bæri halla á ríkissjóði. Að-
eins Þýzkaland, -Lúxemborg og Ir-
land teljast nú hafa ríkissjóðshalla,
sem er innan þeirra marka sem
Maastricht-samningurinn kveður á
um. Fleiri ríki verða að uppfylla
skilyrði Maastricht, eigi
að takast að koma EMU
á fót undir aldamótin.
Að sögn embættis-
manna í Brussel voru fjár-
málaráðherrar Portúgals,
Spánar og Grikklands, þar
sem hallarekstur hefur
verið viðvarandi, óánægð-
ir með orðalag tilmæla
þeirra, sem ESB sendir
ríkjunum. Tilmælin eru
trúnaðarmál, en þar mun meðal
annars vera gefið í skyn að taki
ríkin ekki á honum stóra sínum,
verði fjárveitingar til þeirra úr þró-
unarsjóðum ESB takmarkaðar.
Kenneth Clarke, fjármálaráð-
herra Bretlands, tilkynnti á fund-
inum að hann stefndi að því að
Bretland uppfyllti skilyrði Maastric-
ht-sáttmálans um ríkissjóðshalla og
skuldastöðu. Brezk stjórnvöld hafa
þó ekki tekið ákvörðun um þátttöku
í EMU.
irbúningi EMU
Kenneth
Clarke.
Marokkó og ESB
deila enn um fisk
Bnissel. Reuter.
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins tilkynnti á föstudag
að mistekizt hefði komast að sam-
komulagi um nýja dagsetningu fyr-
ir sjötta umgang viðræðnanna við
Marokkó um nýjan fiskveiðisamn-
ing.
„Það reyndist ómögulegt að setja
niður dagsetningu," sagði Marco
Zatterin, talsmaður Emmu Bonino.
„Við þörfnumst meiri tíma til að
fínna lausn á deilunni." Hann nefndi
engin sérstök atriði, sem staðið
hefðu í vegi fyrir samkomulagi nú.
Emma Bonino, sem sér um stjórn
fiskveiðimála í framkvæmdastjórn-
inni, sagðist að loknum fundi á
fimmtudaginn með Abdellatif Filali,
sjávarútvegsráðherra Marokkó,
vera bjartsýnni á að samkomulag
næðist.
Filali sagði fundinn hafa verið
jákvæðan, og hann myndi „hugsan-
lega“ snúa aftur til Brussel í næstu
viku til frekari viðræðna.
Hvorki hefur gengið né rekið í
viðræðum ESB við Marokkó vegna
krafna Marokkó um stórfelldan nið-
urskurð á veiðikvóta fyrir skip ESB-
landa og um aukna löndun fisks í
höfnum Marokkó. Samningur ESB
við Marokkó er mikilvægasti fisk-
veiðisamningur ESB við ríki sem
stendur utan þess. 28.000 manns á
S-Spáni, Kanaríeyjum og í Portúgal
eru háðar honum.